معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

1- صابوش به جامه‌ی کسی خوردن : یعنی ضرور و زیان به او هم رسیده.

۲-صد تا چاقو بسازه ، یکیش دسته نداره : یعنی هیچوقت به‌حرفش اعتماد نکن.

۳- صورتش را با سیلی سرخ نگاه می دارد : کنایه از کسی که همیشه ظاهرش را حفظ می کند.

۴- صبر ،‌کلید کارهاست : یعنی عجله کردن در کارها اصلاً جایز نیست .

۵- صیاد بی روزی در دجله نگیرد و ماهی بی اجل بر خشک نمیرد: روزی

 

۶- صبر ایوب

 

۷- صلاح مملکت خویش خسروان دانند.

 

۸- صاحب دلی به مدرسه آمد ز خانقاه شکست عهد صحبت اهل طریق را: پیمان شکنی.

۹- صدا از ته چاه بر آمدن.

 

۱۰- صلح دشمن چو جنگ دوست بود.

 

۱- ضرر تلخه: یعنی ضرر و زیان حتی اگر خیلی کم هم باشد با این حال ناراحت کننده است.

۲- ضرب ، ضرب اول: در مبارزه آن کسی برنده است که ضربه اول را زده باشد.

۳- ضامن روزی بود روزی رسان.

 

۴- ضعیفی که با قوی دلاور کند یاد دشمن است در هلاک خویش: هرکس باید به توان خودش کاری را انجام دهد.

۱- طاقتم طاق شد: بیش از این تحمل ندارم ، صبرم تمام شده است.

۲- طوطی وار یاد گرفتن: یعنی بدون این که معنی اش را بداند این حرف را زده است.

۳- طبل توخالیست: فقط داد و فریاد می زند و گرنه چیزی بارش نیست.

۴- طاووس‌رابه‌نقش ونگاری‌که هست‌خلق‌تحسین‌کنند: واوخجل ازپای‌زشت‌خویش.

۵- طلب کردم زدانایی بکی پند مرا فرمود با نادان مپیوند.

۶- طمع را سه حرف است هر سه تهی.

 

۷- طبالی به که بطالی

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۱- عاقبت جوینده یابنده بود: کسی که تلاش می کند به مقصودش می رسد.

۲- عقل اون پاره سنگ بر می داره: عقل ندارد.

 

۳- عجله کار شیطونه: عجله کار درستی نیست.

 

۴- عاقبت حق به حقدار رسید: همیشه در سرانجام هر کار کسی که حق دارد برنده است.

۵- عالم نا پرهیزگار کور شعله دارست: عالم ناپرهیزگار.

۶- عالم از بهر دین پروردن است نه از بهر دنیا خوردن.

۷- عالم بی عمل به چه ماند گفت به زنبور بی عسل: عالم بی عمل.

۸- عاقلان را یک اشارت بس بود.

 

۹- عروس تعریفی آخرش شلخته در می آید.

 

۱۰- عطای او را بلقای او بخشیدم: افردای که خیر و شر آنها یکی است.

۱- فیلش یاد هندوستان کرده: یاد خبری دور افتاده است.

۲- فلفل نبین چه ریزه بشکن ببین چه تیزه: هیچ گاه از ظاهر کسی نمی توان قضاوت کرد.

۳- فردا هم روز خداست: یعنی اجبار نیست که همه کارها را امروز بکنید.

۴- فلانی اجاقش کوره: منظور از کسی است که بچه دار نمی شود.

۵- فرو مایه هزار سنگ بر می دارد و طاقت سختی نمی آورد. تحمل و طاقت.

۶- فرق است میان آنکه یارش در بر آنکه دو چشم انتظارش بر در: انتظار.

۷- فهم سخن چون نکند مستمع قوت طبع از متلکم بجوی.

 

۸- فکر نان کن که خربزه آب است: به فکر نان درآوردن باش که خربزه آب است و شکم را سیر می کند.

۱- قدر زر ، زرگر شناسد ، قدر گوهر ، گوهری: ارزش هر چیزی را خبره آن می داند نه دیگران.

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

 

۲- قصاص در این دنیاست: یعنی هر کس نتیجه اعمال خود را در زندگی می بیند.

۳- قاشق نداره آش بخورد: کنایه از شخص بینهایت تهیدست است و وسیله لازم را دراختیار ندارد.

۴- قوز بالاقوز: کار را خراب تر از آنچه که بود کردن.

۵- قرص خورشید در سیاهی شد یونس اندر دهان ماهی شد.

۶- قرآن بر سر زبان است و در میان جان: دیانت

 

۷- قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید: قدر عافیت.

۱- کوه به کوه نمی رسد آدم به آدم می رسد: آدم می تواند تلافی کند.

۲- کبکش خروس می خونه: خیلی خوشحال است.

 

۳- کوگوش شنوا: گوش ندادن به حرف.

 

۴- کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد: خیس بودن.

 

۵- کارها به صبر برآید و مستعجل به سر در آید: صبر.

 

۶- کس نبیند بخیل فاصل را کر نه در عیب گفتنش کوشد ور کریمی دو صد گز دارد کرمش عیبها فرو پوشد: افراد فاصل.

۷- کرم بین و لطف خداوند گار گر بنده کرده است و او شرمسار.

۸- کند همجنس با همنجنس پرواز: هر کسی با مثل خودش رابطه دارد.

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۱- گر صبر کنی ز غوره حلوا سازم: صبر کردن.

 

۲- گاومون زائیده: دردسر به سراغ آدم آمدن.

 

۳- گاو پیشانی سفید است: همه کس و در همه جا او را می شناسند.

۴- گاو بی شاخ و هم: یعنی انسان قوی و هیکل دارد.

 

۵- گر از بینی دیگر شد هلاک مرا هست بطراز طوفان چه باک

۶- گر دست فتاده ای بگیری مردی ور بر کسی خرده نگیری مردی

۷- گربه شیر است در گرفتن موش لیک موش است در مصاف پلنگ

۸- گاه باشد در کودکی نادان بغلسط بر هدف زند تیری

۹- گرت از دست برآید ذهنی شیرین کف مردی آن نیست که مشتی بزنی بر دهنی

۱۰- گرگ که پیر می شود ، رقاص شغال می شود: هر آدم شروری ، در روزگار پیری دست آموز دیگرانست

۱- لگد به بخت خود زدن: در مقابل خود ایستادن

 

۲- نقش دادن: کاری به طول انجامیدن

 

۳- لبش بوی شیر می دهد: هنوز طفلی بیش نیست

 

۴- همه مهربانتر از مادر: تملق کردن

 

۵- لذتی که در بخشش هست در انتقام نیست: هیچگاه وقتی می توان ببخشی انتقام نگیر

۱- مرغ همسایه غاز است: نا آگاهی

 

۲- ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است: وقت داشتن

۳- ماست را کیسه کردن: گول زدن

 

۴- مرغ یک پا داره: لجبازی کردن

 

۵- مار تو آستین پرورش دادن: کسی که زیان و ضرر می زند را بزرگ کردن

۶- مار خورده و افعی شده: خیلی باهوش و زیرک است

 

۷- مگواندوه خویش با دشمنان که لامول گویند شادی کنان: دشمنی

۸- مال از بهر آسایش عمر است نه عمر از بهر گرد کردن مال: آسایش

۹- مورچگان را چو بود اتفاق شیر ژیان را به راننده پوست

۱۰- مزن بی تأمل بگفتار دم نگو گوی گردوگوئی چه غم

۱۱- مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۱۲- مسکین خر اگر چه تمیز است چون با رهمی برد عزیز است:زحمتکش

۱- نفس از جای گرم برآمدن: در مورد شخصی گفته می شود که بی خیال مستمندان باشد.

۲- نم پس نمی دهد: کارش عیب و ایراد ندارد

 

۳- نخود هر آش شدن: فضول بودن

 

۴- نور علا نور بودن: کار خیل خوب بودن

 

۵- نان خود خوردن و نشستن به که کمر زرین بستن و به خدمت ایستادن: قناعت

۶- نصیحت پادشاهان کردن کسی رامسلم بود که نیم سرندارد یاامید. کاربیهوده

۵- ندانستی که بینی بر پای چو در گوشت نیامد مردم

 

۶- نماند به ستمکار بد روزگار بماند بر او لعنت پایدار

۷- نان از برای کنج عبادت گرفته اند صاحب دلان به کنج عبادت برای نان: سوء استفاده

۸- نا بینا به کار خویش بیناست.

 

۱- وجود یکی است ولی شکم دوتاست: یعنی دو نفر هر چقدر به یکدیگر نزدیک باشند باز هم از هم جدا هستند.

۲- وقت نداره سرشو بخارونه: منظور آنست که گرفتار است.

۳- وین شکم بی هنر پیچ ، پیچ صبر ندارد که بسازد به هیچ

۴- وقت ضرورت چون نماند گزیر دست‌بگیردسرشمشیرتیز: ضرورت‌کارواجب

۵- وفاداری مدار از بلبلان چشم که هردم بر گلی دیگر سرآیند: وفاداری

۱- هر پستی ، بلندی دارد: بعد از هر سختی آسانی هست.

۲- هادی ، هادی اسم خود بر ما نهادی: یعنی که به ارتکاب عمل خلافی دست زده ای و مرا بدان متهم می کنی.

۳- هشتش گرو نهش است: آه در بساط ندارد.

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۴- هر که بامش بیش ، برفش بیشتر: هر کس کار بیشتری کند بهره بیشتر می‌برد.

۵- هرکه درحال‌توانایی نکوئی‌نکند ازوقت ناتوانی‌سختی ببیند: انجام‌کارخوب

۶- هرکه در زندگانی نانش بخورند چون بمیرد نامش نبرند: حسنت در این دنیا

۷- هر که آمد عمارتی تو ساخت رفت و منزل بدیگری پرداخت

۸- هر که نان از عمل خویش خورد منت از حاتم طائی نبرد

۹- هر که با بزرگان ستیز و خون خود ریزد: پا از گلیم خود دراز کردن

۱۰- هر جا سر است سخن است.

 

۱۱- هر که نان از عمل خویش خورد منت از حاتم طائی نبرد

۱- یکی به دو کردن: جر و بحث کردن

 

۲- یک دست صدا نداره: باید با دیگران متحد بود

 

۳- یک من ماست چقدر کره می دهد: تلافی کردن

 

۴- یک پاش لب گور است: پیر است

 

۵- یک خلعت زیبا به از هزار خلعت زیبا

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۶- یزدان کسی را که دارد نگاه نگردد ز سرما و گرما تباه

۷- یاردیرینه‌مراگونه‌زبان توبه مده که مراتوبه‌شمشیری نخواهدبودن: سرسختی

۸- یک تیر و دو نشان: با یک کار به دو نتیجه رسیدن

 

۹- یاسین به گوش خر خواندن: پند بی فایده به کسی دادن

۱۰- یک چشم گریان و یک خندان: در مورد کسی گویند که دو گانه عمل می کند.

 

 

• حرف آ ، معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی ا

• آب از آب تکان نمـی خورد : معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی همـه چیز درون نـهایت آرامـی است

• آب از دستش نمـی چکد : بسیـار خسیس است

 

• آب از دهان سرازیر شدن : بی نـهایت شیفته چیزی شدن

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

 

• آب از سرچشمـه گل آلود هست : کار از بالا خراب است

• آب از سرش گذشت : بدبختی بـه منتهی رسیده ، کارش اصلاح شدنی نیست

• آب بـه غربال پیمودن : کار بیـهوده

 

• آب بر آتش ریختن : فتنـه را نشاندن ، غمـی را تسلا دادن

• آب به منظور من ندارد نان کـه برای تو دارد : گویند وقتی حاج مـیرزا آقاسی بـه حفر قنات امر داده بود . معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی روزی کـه برای بازدید چاهها رفت ، مقنی اظهار داشت کـه کندن قنات درون این جا بی حاصل هست چون این زمـین آب ندارد . معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی حاجی جواب داد : بله ! اگر به منظور من آب ندارد به منظور تو کـه نان دارد .

• آب بـه مورچه ریخته اند : عده زیـادی ناگهان از جایی بیرون آمده اند

• آب درون هاون کوبیدن : بـه کار بدون نتیجه مشغول شدن

• آب پاکی روی دستی ریختن :ی را بـه کلی نا امـید

 

• آب درون دست داری نخور : ( یـا همون آب دستته بزار زمـین ) بسیـار شتاب کن

• آب درون کوزه و ما تشنـه لبان مـی گردیم : مقصود و مراد درون کنار ماست و از آن بی خبر هستیم

• آب دست یزید افتاده : کالای فراوان و ارزان قیمت درون دست محتکری گران فروش است

• آب دهان مرده هست : مرکبی کم رنگ است

 

• آب را گل آلود مـی کند که تا ماهی بگیرد : اشاره بهی هست که بـه کدورت مـیان دوستان و خویشاوندان دامن مـیزند که تا خود از دشمنی آنان فایده ببرد

• آب زیر پوستش رفته : چاق و سر حال شده

 

• آب زیر کاه : مکار ، بد جنس

 

• آبشان از یک جو نمـی رود : ( یـا همون آبشون تو یـه جوب نمـیره ) بـه دلیل اختلافی کـه دارند ، نمـی توانند با هم همراه باشند .

• آب کـه از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب : کار از کار گذشته ، دیگر امـیدی بـه اصلاح کار نیست

• آب کـه سر بالا مـی رود ، قرباغه ابوعطا مـی خواند : جاهلی را گویند کـه با گفتاری اظهار فضل کند

• آب نطلبیده مراد هست : وقتی ناخاسته برایی آب بیـاورند بـه فال نیک است

• آب نمـی بیند و گرنـه شناگر قابلی هست : ذاتا شرور هست ، اگر خطا و شرارتی مرتکب نمـی شود ، وسیله و دسترس ندارد

• آدم از کوچکی بزرگ مـی شود : به منظور رسیدن بـه مقام عالی و فرماندهی ، حتما از اطاعت و فرمانبرداری آغاز کرد

• آدم بد حساب دو دفعه مـی دهد : بد حساب غالبا بدهی را با خسارت مـی پردازد

• آدم بـه کیسه اش نگاه مـی کند : آدمـی حتما به اندازه درآمدش خرج کند

• آدم چرا روزه شک دار بگیرد : کاری کـه احتمال ضرر و زیـان درون آن هست نباید مرتکب شد

• آدم حسابش را پیش خودش مـی کند : قبل از آنکه صاحب حق مطالبه کند ، حتما حق او را ادا کرد

• آدم خوش معامله شریک مال مردم هست : مردم از شراکت و همکاری با آدم خوش حساب و با انصاف استقبال مـی کنند

• آدم دست پاچه کار را دوبار مـی کند : با عجله کارد غالبا باعث خراب شدن کارها مـی شود

• آدم دو دفعه نمـی مـیرد : ترس از مرگ نباید مانع دفاع از حق شود

• آدم زنده زندگی مـی خواهد : آدمـی به منظور زندگی بـه اسباب و لوازم آن نیـازمند است

• آدم گرسنـه سنگ را هم مـی خورد : بهی مـی گویند کـه به بهانـه خوشمزه نبودن غذا از خوردن آن امتناع مـی کند

• آدم هزار پیشـه کم مایـه هست :ی کـه به کارهای گوناگون بپردازد از نتیجه همـه آنـها باز مـی ماند

• آدمـی جایز الخطاست : هر انسانی ممکن هست خطایی مرتکب شود

• آدم یک بار پایش بـه چاله مـی رود : از آسیب و ضررها حتما عبرت گرفت

• آرزو بر جوانان عیب نیست : آرزوهای بزرگ به منظور جوانان ناپسندیده نیست

• آستین بالا زدن : با عزم و اراده محکم کار را آغاز

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

 

• آسمان کـه به زمـین نمـی آید : کار بزرگ و خطیری نیست ، پیش آمد غیر قابل جبرانی پیش نمـی آید

• آسمان و ریسمان : دوچیز نامتناسب

 

• آسیـا بـه نوبت : درون همـه کارها حتما نوبت را رعایت کرد

• آشپز کـه دو که تا شد ، آش یـا شور مـی شود یـا بی نمک : درون هر کاری حتما یک نفر مسئول و تصمـیم گیرنده باشد

• آش دهان سوزی نیست : آنقدر کـه مـی گویند دوست داشتنی و مطلوب نیست .

• آش نخورده و دهان سوخته : بـه گناه نکرده مجازات شدن

• آشی برایت بپزم کـه یک وجب روغن داشته باشد : هنگام تهدید مـی گویند ، یعنی ، آنچه از کارهای بد تو مـی دانم بیـان مـی کنم

• درون آفتاب بگذاری راه مـی افتد : خطش خیلی بد است

• آفتاب درون ملکش غروب نمـی کند : شرق و غرب زمـین درون تصرف اوست

• آفتاببام هست : پیر هست و مرگش نزدیک

 

• آفتابه خرج لحیم هست : بـه تعمـیر نمـی ارزد

 

• آفتابه لگن بـه شش دست ، شام و نـهار هیچ چیز : کار پر سر و صداست اما نتیجه ای درون بر ندارد

• آمدم ثواب کنم کباب شدم : درون عوض کار یـا نیت خوب دچار ضرر و زیـان شدم

• آنجا رفت کـه عرب نی انداخت : دیگر بر نمـی گردد ، از دست رفته را باز نخواهد یـافت

• آنچه به منظور خود نمـی پسندی به منظور دیگران هم نپسند : خیر خواه مردم باش

• آنچه خوبان همـه دارند تو یکجا داری : همـه زیبایی های ظاهری و خصلت های نیک درون شما جمع است

• آنچه درون آینـه جوان بیند ، پیر درون خشت خام آن بیند : ÷یران بـه واسطه تجربه خود روشن بینتر از جوانان هستند .

• آن را کـه حساب پاک هست از محاسبه چه باک هست : آدم درستکار را از بازرسی باکی نیست

• آن را کـه عیـان هست چه حاجت بـه بیـان هست : مطلب آنقدر واضح و روشن هست که بـه توضیح و تذکر نیـاز ندارد

• آن روی ورق را نخوانده هست : فقط یک طرف کار را مـی بیند و بدین خاطر غلط حکم مـی کند

• آن سبو بشکست و آن پیمانـه ریخت : انتظار منفعت ، همچون گذشته حالا بیجاست

• آنقدر بایست که تا علف زیر پایت سبز شود : انتظارت بی نتیجه است

• آنقدر سمن هست کـه یـاسمن گم هست : شخص او درون مـیان دیگران اهمـیت چندانی ندارد ، با وجود این همـه خواهنده بـه او چیزی نمـی رسد

• آنقدر مار خورده ، افعی شده : آنقدر مرتکب کار بد و اعمال زشت شده کـه به آسانی بـه نیـات بد دیگران پی مـی برد و آن را دفع مـی کند

• آن کـه شیران را کند رو مزاج ، احتیـاج هست احتیـاج هست احتیـاج : نیـازمندی ، آدمـی را بـه فروتنی و تملق وا مـی دارد .

• آواز دهل شنیدن از دور خوش هست : بسا چیز یـا کـه از دور مـهیب و خطیر مـی نماید ، از نزدیک بـه دیده حقیر و ناچیز مـی آید

• آه از نـهادی بر آمدن : بسیـار غمگین یـا پشیمان شدن

• آه درون بساط ندارد : مفلس و بینواست

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

• ابلهی گفت و احمقی باور کرد : گوینده و شنونده هر دو ساده لوح و خوش باور هستند

• اجاره نشین خوش نشین هست : مستاجر ، تحمل بدرفتاری همسایگان و خرابی خانـه و بدی آب و هوا را نمـی کند !

• ادب از کـه آموختی ؟ از بی ادبان : لقمان را گفتند : ادب از کـه آموختی ؟ گفت از بی ادبان کـه هر چه درون کار ایشان درون نظرم ناپسند آمد ، از آن پرهیز کردم

• ارزان خری ، انبان خری : چیز خوب را ارزان نمـی فروشند

• از آب و گل درون آمدن : بـه حد مردان رسیدن

 

• از آنجا مانده ، از اینجا رانده : از هر دو طرف زیـان دیده

• از الف که تا یـا دانستن : از سر که تا ته کاری آگاه بودن

• از این شاخ بـه آن شاخ پ : پراکنده سخن گفتن

 

• از این گوش مـی گیرد از آن گوش درون مـی کند : حرف نشنو و بی توجه است

• از بی کفنی زنده هست : فقیر و بی چیز است

 

• از پارو بالا رفتن : وافر و بسیـار بودن

 

• از تو حرکت از خدا برکت : خداوند بـه آنکه بکوشد روی مـی دهد

• از چاله درون آمد بـه چاه افتاد : دچار زیـان و خطر سخت تری شد

• از خر شیطان پیـاده شو : جنگ و فتنـه درست نکن

 

• از دماغ فیل افتاده : بسیـار متکبر است

 

• از دور دل مـی برد از نزدیک زهره : از دور زیبا و فریبنده هست و از نزدیک زشت و ترسناک

• از دوست یک اشارت ، از ما بـه سر دویدن : آماده اجرای اوامر شما هستیم

• از دیوار راست بالا مـی رود : بسیـار شیطان است

 

• از سر ما هم زیـاد هست : بخشش او کافی است

 

• از سیر که تا پیـاز چیزی خبر داشتن : از جزئیـات چیزی کاملا آگاه بودن

• از شیر مادرت حلال تر : بسیـار مباح و روا

 

• از کوزه همان برون تراود کـه در اوست : بیش از این نباید از او انتظار داشت ، آنچه درون ظاهر هست نشان از باطن دارد

• از کیسه خلیفه مـی بخشد : از مال دیگری عطا مـی کند

• از گل نازکتر بهی نگفتن : درون نـهایت مـهربانی و ادب بای گفتگو

• از ما اصرار ، از او انکار : هر چه پا فشاری کردیم نپذیرفت

• از ماست کـه بر ماست : آنچه بر سر آدمـی مـی رود ، نتیجه اعمال خود اوست

• از هول حلیم درون دیگ افتاد : حریص و شتاب زده است

• استخوان خرد : به منظور تحصیل و دانش رنج و سختی کشیدن

• استخوانزخم گذاشتن : کاری را بـه عمد طول ، بر رنج و محنتی افزودن

• اشتها زیر دندان هست : بهی گویند کـه اظهار بی مـیلی بـه خوردن کند ، یعنی اگر کمـی بخورید مـیل زیـاد مـی شود

• اشکش درون آستین هست : با اندکی ناملایمـی مـی گرید

• اگر بـه دریـا برود ، دریـا خشک مـی شود : نا مبارک و شوم هست ( یعنی خیلی بدشانسه )

• اگر دیر آمدم شیر آمدم : هر چند بـه طول انجامـید لیکن بـه مقصود رسیدم

• اگر دیر گفتی گل گفتی : هرچند بعد از دیگران عقیده خود را اظهار کردی لیکن بسیـار پسندیده گفتی

• انگشت بـه دهان ماندن : بسیـار متعجب شدن

 

• انگشت نمای خلق شدن : بـه بدی مشـهور شدن

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

• ایراد بنی اسرائیلی گرفتن : خرده گیری های بسیـار و نابجا

• این بـه آن درون : آنچه عوض دارد گله ندارد ( البته تو کتاب اینطوری نوشته بود منم دستنبردم اما معنی این ضرب المثل خودش یـه ضرب المثل دیگه اس ولی معنی هر دوتاش یکیـه )

• این ره کـه تو مـیروی بـه ترکستان هست : راه و روشی کـه در پیش داری ، عاقبت خوبی ندارد

• این قافله که تا به حشر ، لنگ هست : هر روز درون این کار مشکلی نو ظاهر مـی شود

• حرف ب

 

• بـه باد هم نگو : این راز را سخت پوشیده نگه دار

 

• با پنبه سر ب : با نرمـی و لطف بهی آسیب و ضرر رساندن

• باد آورده را باد مـی برد : هر چه آسان بـه دست آید ، آسان هم از دست خواهد رفت

• باد بـه پشتی خوردن : بعد از مدتی کاهلی و بیکاری ، شروع کار بری دشوار بودن

• باد درون آستینی :ی را با تعریف و تمجید فریفتن

• با دمش گردو مـی شکند : از پیش آمد حاضر بسیـار شاد و خرسند است

• بادنجان بم آفت ندارد : خاطر جمع باش بـه او آسیبی نمـی رسد

• بادنجان دور قاب چین : چاپلوس و متملق

 

• بار کج بـه منزل نمـی رسد : کار از پایـه خراب ، نتیجه ای درون بر ندارد

• بازی اشکنک دارد ، سر شکستنک دارد : مثلی هست متداول مـیان اطفال ، به منظور تسلا بـه کودکی مـی گویند کـه در بازی بـه او آسیب رسیده است

• با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتن : با وجود فقر و بی بضاعتی صورت ظاهر را حفظ مـی کند

• با شاخ سر را بـه جنگ انداختن : خود را بـه مـهلکه انداختن

• با طناب پوسیدهی بـه چاه رفتن : بـه واسطه امـید و اعتقاد نابجا درون بلا گرفتار آمدن

• بالای سیـاهی کـه رنگی نیست : بدتر از این نخواهد شد

• حتما گذاشت درون کوزه آبش را خورد : این وعده وفا نخواهد داشت

• با یک دست دو هندوانـه نمـی توان برداشت : بـه انجام رساندن دو کار خطیر همزمان دشوار است

• با یک گل بهار نمـی شود : از یک مورد نتیجه کلی نمـی شود گرفت

• ببینیم و تعریف کنیم : درون پاسخ آن کـه ادعا کند چنین و چنان کنم گویند

• بد را حتما بد گفت ، خوب را خوب : اگر پیش از این کارهای بدی کرده هست ، این یک کارش خوب بوده

• برایی بمـیر کـه برای تو تب کند : غمـی را بخور کـه بر غم تو اندوهگین شود

• به منظور همـه مادر هست برای من زن بابا : با همگان مـهربان هست و با من بی مـهری مـی کند

• بر یخ نوشتن : قطع امـید

 

• بزک نمـیر بهار مـیاد ، کنبزه با خیـار مـیاد : وفای این وعده بسیـار دور است

• بوی حلواش مـی آید : پیر هست و مرگش نزدیک

 

• بـه روباه گفتند : شاهدت کیست ؟ گفت : دمم : شاهد مغرض هست و با این شـهادت بـه او منفعتی مـی رسد

• بـه گمانش علی آباد شـهری هست : بـه غلط گمان نیک روزی مـی برد

• بـه مرگ مـی گیرد که تا به تب راضی شود : زیـاده طلب مـی کند که تا طرف بـه اندازه کافی تن بدهد

• بـه نام ما بـه کام تو : بـه ظاهر از آن ماست اما نفعش بـه دیگری مـی رسد

• یک تیر و دو نشان زدن : از امکانات موجود نـهایت بهره را بردن

• بی رگ هست : غیور نیست

 

• حرف پ

 

• پا تو کفشی : درون کار دیگری دخالت

 

• پا درون یک کفش : اصرار و پا فشاری

 

• پارسال دوست ، امسال آشنا : بـه شوخی بـه دوست یـا آشنایی مـی گویند کـه مدتی دراز از او بی خبر بوده اند

• پایت را بـه اندازه گلیمت دراز کن : زیـاده روی نکن

• پایشگور هست : بـه خاطر پیری مرگش نزدیک است

 

• پته اش روی آب افتاد : رسوا شد ، رازش آشکار شد

 

• پز عالی جیب خالی : با وجود بی بضاعتی خویشتن را چون توانگران مـی آراید

• پشت پا زدن : با تحقیر ، ترک گفتن

 

• پشت چشم نازک : ناز

 

• پشت دستش را داغ کرد : با خود عهد کرد کـه بار دیگر این کار را نکند

• پشتش باد خورده : بعد از مدتی بیکاری ، هنگام شروع بـه کار ، کاهلی مـی کند

• پشت و روش معلوم نیست : دو رو و منافق است

 

• پشم درون کلاه نداشتن : درون خور بیم و هراس نبودن

• پشـه لگدش زده : مریض نیست و از نازک طبعی ، گمان ناتندرستی بـه خود مـی برد

• پل خر بگیری : محل امتحان و آزمایش

 

• پولش از پارو بالا مـی رود : مال فراوان دارد

 

• پیراهن عثمان : حقی را وسیله پیشرفت باطلی

 

• پی نخود سیـاه فرستادن :ی را با ارجاع بـه کاری ، از سر باز زدن

• حرف ت

 

• که تا تنور گرم هست بچسبان : که تا اسباب و وسایل هست ، به منظور رسیدن بـه مقصود بکوش ، فرصت را غنیمت شمار

• که تا شود ، دل صاحبش آب شود : رسیدن بـه مقصود ، با سختی و مرارت توأم است

• که تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیز ها : بیشتر اوقات مشـهورات بر حقیقت مبتنی است

• تب تند زود عرقش مـی آید : دوستی های بی حد و اندازه ، غالبا بـه سردی یـا دشمنی مبدل مـی شود

• ترحم بر پلنگ تیز دندان ، ستم کاری بود بر ان : رحم آوردن بر بدان ، ستم هست بر نیکان

• تعارف آمد و نیـامد داره : با این کـه گمان مـی بردید احسان شما را نمـی پذیرد ، بر خلاف پذیرفت

• تعارف شاه عبد العظیمـی هست : بـه زبان مـی گوید اما از دل راضی نیست ( منظور همون تارف اصفهانیـه )

• تو را بـه گور من نمـی گذارند : بـه خاطر گناه من ، تو را عذاب نمـی کنند

• توی دعوا حلوا پخش نمـی کنند : ستیزه و دعوا غالبا با زد و خورد و سخنان درشت توأم است

• توی دهن شیر مـی رود : بسیـار شجاع و نترس است

 

• تیر از کمان رفت : وقت تدارک کار گذشت

 

• تیری بـه تاریکی انداختن : بـه گمان و حدس نتیجه و سود ، کاری

• تیشـه بر ریشـه خود زدن : خود را درون معرض خطر نابودی قرار دادن

• حرف ج

 

• جا تر هست و بچه نیست : کار از کار گذشته و چیزی موجود نیست

• جا گرم : درون محلی مستقر شدن

 

• جانا سخن از زبان ما مـی گویی : گله و شکایت بیجا از من دارید ، من خود بـه گله از شما اولی هستم

• جان بـه عزراییل نمـی دهد : بسیـار خسیس است

 

• جان پدر ، تو سفره بی نان ندیده ای : هنوز جوانی و قدر مال نمـی دانی

• جانی را برآوردن :ی را مدت زیـاد درون انتظار گذاشتن

• جای سوزن انداختن نیست : بسیـار شلوغ است

 

• جای شکرش باقی هست : حتما خدا را شکر کرد کـه از این بدتر نشده است

• جایی نمـی خوابد کـه آب زیرش برود : آن قدر زیرک هست که کاری نمـی کند که تا دچار ضرر و زیـان شود

• جگرش به منظور فلان چیز لک زده هست : آرزومند خوردن یـا داشتن آن است

• جنگ اول بـه از صلح آخر : قرار اول کار بهتر از تفاهم بعد از دعواست

• جواب دندان : پاسخ بـه جا و موجه

 

• جواب های هوی هست : درشت گوی ، درشت مـی شنود

 

• جوجه را آخر پاییز مـی شمارند : نتیجه درون پایـان کار مشخص مـی شود

• جیبش را تار عنکبوت گرفته هست : دیری هست که نقدی بـه جیب ندارد

• حرف چ

 

• چار دیواری ، اختیـاری : آدمـی اختیـار خانـه خود را دارد

• چار مـیخ : محکم

 

• چاقو دسته خودش را نمـی برد : نزدیکان و دوستان بـه یکدیگر زیـان و آسیب نمـی رسانند ( غلط کردی – من از بیگانگان هرگز ننالم :: کـه با من هرچه کرد آن آشنا کرد )

• چاه کن ته چاه هست : ظلم و ستم ، فرجامـی جز بدبختی ندارد

• چرا عاقل کند کاری کـه باز آرد پشیمانی ؟ : درون کارها حتما آینده نگر و محتاط بود

• چراغی که تا صبح نمـی سوزد : خوشبختی های این جهانی دایم و پایدار نیست

• چراغی کـه به خانـه رواست بـه مسجد حرام هست : بخششی نابجاست

• چشم بازار را درون آورده : بسیـار بد خرید کرده است

• چشم بـه راه داشتن : درون انتظاری بودن

 

• چشمت روز بد نبیند : آنچه بر ما رفت امـید کـه بر تو نرود

• چشم چشم را نمـی بیند : سخت تاریک است

 

• چشم ما شور بود ؟ : چرا که تا ما آمدیم ، شما قصد رفتن کردید ؟

• چشم و چراغ : برگزیده و محبوب ( دید تو سریـالا مـیگن اسد الله خان شما چشم و چراغ خونـه اید )

• چشم و دل پاک هست : کاملا مورد اطمـینان و اعتماد است

• چشم و دل سیر هست : بی اعتنا بـه مال و بلند نظر است

• چشم هایش آلبالو گیلاس مـی چیند : درون اثر بی خوابی ، اشیـا را درهم و تار مـی بیند

• چوب دو سر طلاست : پیش دو طرف دعوی ، منفور و بی آبروست

• چون دخلت نیست ، خرج آهسته تر کن : مخارج و درآمد آدمـی حتما متناسب باشد

• چون کـه صد آمد ، نود هم پیش ماست : وقتی بـه کمال مطلوب رسیدی ، سایر کمالات خود بـه خود حاصل مـی شود

• چیزی کـه عوض دارد گله ندارد : وضع حاصل پی آمد طبیعی کار شماست

• حرف ح

 

• حاجی ارزانی : بـه شوخی بـه گران فروشان مـی گویند

• حرف حق تلخ هست : وقتی کلام حق ، بـه زیـان شنونده باشد آن را بر نمـی تابد

• حرف حق نزن ، سرت را مـی برند : هر راستی را نباید گفت

• حرف خودت را کجا شنیدی ؟ آنجا کـه حرف مردم را : غیبت کننده کـه در حضور شما بد دیگران را مـی گوید ، بدون شک ، از شما هم درون حضور دیگران بد خواهد گفت

• حرف مرد یکی هست : مرد از گفتار خود بر نمـی گردد

• حساب بـه دینار ، بخشش بـه خروار : حسابگری با بخشش منافات ندارد

• حساب ، حساب هست ، کاکا برادر : دوستی و خویشاوندی را نباید درون معامله دخالت داد

• حنایش رنگی ندارد : بر گفته ها و وعده های او حساب نمـی توان کرد

• حواله سر خرمن هست : این وعده وفا نخواهد داشت

 

• حرف خ

 

• خاک برایش خبر نبرد : وقتی بخواهند از مرده ای بد بگویند ، کلام را با این جمله آغاز مـی کنند

• خاک مرده پاشیده اند : سکوت و خاموشی کامل آنجا حکم فرماست

• خانـه قاضی گرد و بسیـار هست اما شماره دارد : مال زیـاد ، بی حساب هم نیست

• خدا از دهنت بشنود : ای کاش چنان شود کـه تو مـی گویی !

• خدا از رگ گردن بـه آدم نزدیک تر هست : خدا شاهد ناظر اعمال آدمـی است

• خدا این چشم را بـه آن چشم محتاج نکند : احتیـاج و نیـاز ، خواری و زبونی مـی آورد

• خدا بـه آدم چشم داده : چرا بد انتخاب کرده اید ؟

• خدا بـه آدم دست داده : کارهای خود را نباید بر عهده ی دیگران گذاشت

• خدا بـه آدم عقل داده : چرا نسنجیده و ندانسته عمل مـی کنی ؟

• خدا بزرگ هست : هنوز حتما امـیدوار بود

 

• خدا بـه قدر قلب هر مـی دهد : آدم حسود ، غالبا فقیر و بی بضاعت است

• خدا جای حق نشسته : ستمکار بـه کیفر زشتکاری خویش مـی رسد

• خدا خر را دید شاخش نداد : موذی و بدجنس هست اما وسیله اذیت ندارد

• خدا را بنده نیست : سرکش و یـاغی شده

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

• خدا بیـان هست : خداوند دستگیر درویشان و بینوایـان است

• خر بیـار و باقالی بار کن : درون موردی گفته مـی شود کـه معرکه و جنجالی بر سر موضوعی بر پا شود

• خرج کـه از کیسه مـهمان بود ، حاتم طایی شدن آسان بود : عطا و بخشش از مال دیگران سهل است

• خرش از پل گذشت : اکنون کـه کارش با یـاری دیگران بـه انجام رسیده یـاری کنندگان را فراموش کرده است

• خرش بـه گل مانده : ناتوان شد

 

• خر ما از کرگی دم نداشت : از بیم زیـانی بزرگتر از ادعای خسارت پیشین گذشتم

• خروس بی محل : آن کـه گفتار و کردار نابجا دارد

 

• خر و را بـه یک چوب مـی راند : رعایت مقام و مرتبه را نمـی کند

• خط و نشان کشیدن : تهدید

 

• خلایق هر چه لایق : توفیق مردمان بـه قدر شایستگی آنـهاست ( من مرده ی این ضرب المثلم )

• خواب خرگوشی : کنایـه از غفلت است

 

• خواب دیدن : بـه طمع افتادن ( شنیدید مـیگن باز چه خوابی برامون دیدی )

• خواهی نشوی رسوا ، همرنگ جماعت شو : چنان باش کـه همگان هستند که تا رسوا نشوی ( این رو من واقعا تجربه کرد ، عجب تجربه تلخی هم بود )

• خوش را بـه آب و آتش مـی زند : به منظور رسیدن بـه مقصود بـه هر کاری دست مـی برد

• خود را بـه کوچه علی چپ مـی زند : برایب منفعت یـا دوری از ضرر و زیـان ، تجاهل مـی کند ( البته از وقتی کوچه علی چپ افتاد تو طرح دیگه این مثل کاربرد نداره )

• خود را بـه موش مردگی مـی زند : به منظور مصلحتی ، خود را بـه مریضی مـی زند

• خودم کردم کـه لعنت بر خودم باد : آنچه بر سرم رفت نتیجه بی تدبیری خودم بود

• خوشی زیر دلش زده : حال کـه بخت با او موافق هست ، قدر نمـی داند

• خون نکرده ام : گناه بزرگی مرتکب نشده ام که تا سزاوار این کیفر باشم

• خیـابان متر مـی کند : بیکار هست ( این مثل ماله 100 سال پیشـه الان حتما بگی کارت مـی سوزاند که تا معلوم بشـه طرف بیکاره )

• حرف د

 

• دارندگی و برازندگی : ثروتمندان ، درون خور شأن خویش زندگی مـی کنند .

• دایـه مـهربانتر از مادر : آن کـه بیش از حد و نابجا محبت مـی کند .

• درِ باغ سبز نشان : با وعده و وعید ، فریب .

 

• درون پوست نگنجیدن : از رسیدن بـه آرزویی بسیـار شاد بودن .

• درون خانـه اگر هست یک حرف بس هست : شنونده اگر عاقل باشد ، اشارتی کافی هست .

• درِ خانـه ات را ببند ، همسایـه ات را دزد نکن : مالت را حفظ کن که تا گمان دزدی بـه نبری .

• درون دروازه را مـی توان بست ، دهن مردم را نمـی توان بست : بهانـه بـه دست خلق نباید داد ، چون مردم از غیبت و سخن چینی پروا ندارند .

• درد کوه را آب مـی کند : لاغری درون بیماری ، شگفت انگیز نیست .

• درزی (خیـاط) درون کوزه افتاد : مردی درزی ، بر دروازه ی شـهر دکان داشت و کوزه ای بـه دیوار آویخته بود ؛ هر وقت جنازه ای را از شـهر بیرون مـی بردند ، وی سنگی درون کوزه مـی انداخت و هر ماه سنگ ها را مـی شمرد . بعد از مدتی درزی خود از دنیـا رفت . مردی بـه سراغ او آمد و دکانش را بسته یـافت . از همسایـه پرسید درزی کجاست ؟ همسایـه گفت « درزی درون کوزه افتاد » .

• درون کار خیر ، حاجت هیچ استخاره نیست : درون انجام کار خیر ، تردید نباید کرد .

• درون مثل ، مناقشـه نیست : درون مثلی کـه آوردم مقصودم شما نبودید .

• دروغ گو کم حافظه هست : دروغ گو ، خود ، خویش را رسوا مـی کند .

• درون هفت آسمان یک ستاره ندارد : بسیـار درویش و تهیدست هست .

• درون ، همـیشـه بـه یک پاشنـه نمـی گردد : اوضاع ، همـیشـه این طور نخواهد بود .

• دست از جان شستن : به منظور رسیدن بـه مقصود ، تن بـه مرگ .

• دست بالای دست بسیـار هست : بر زیردستان ، ستم روا نیست . قدرتمند تر از شما هم هست .

• دست بـه دامنی شدن : بهی پناه بردن .

 

• دست بـه دست : تعلل و تسامح .

 

• دست بـه دهن : بی چیز و نیـازمند .

 

• دست بـه سرش کرد : با ارجاع کاری او را از سر خود باز کرد .

• دست بـه عصا راه رفتن : احتیـاط .

 

• دستِ پیش را گرفته هست : با آن کخ خود ستمگر هست ، حریف مظلوم و ستم دیده را ، جفا کار مـی خواند .

• دست راستش زیر سر شما باشد : امـید هست که شما هم بـه این خوشبختی برسید .

• دست رد بـه ی زدن : خواهش و التماسی را نپذیرفتن .

• دستش بـه پشتش نمـی رسد : وقتی داخل خانـه مـی شود ، درون را نمـی بندد .

• دستش بـه دهنش مـی رسد : آن قدر استطاعت مالی دارد کـه نیـازمند دیگران نباشد .

• دستِ شکسته وبال گردن : از تحمل بدخلقی خویشاوندان و دستگیری بستگان تهیدست و

بی چیز ، چاره ای نیست .

 

• دستم بی نمک هست : بـه هر کـه نیکی مـی کنم ، درون حق من بدی مـی کند .

• دسته گل بـه آب : مرتکب کاری ناسزاوار شدن .

 

• دستی از دور بر آتش داری : از رنج و سختی کار ، کاملا آگاه نیستی .

• دستی کـه نمـی شود برید ، حتما بوسید : وقتی بر حریف غلبه نمـی توان کرد ، حتما تسلیم شد .

• دل بـه دریـا زدن : با وجود خطر و بیم هلاک ، بر کاری مصمم شدن .

• دل بـه دل راه دارد : دوستی و محبت ، پیوسته دو سویـه هست .

• دل و قلوه گرفتن : شیفته وار و مشتاقانـه با یکدیگر سخن گفتن .

• دل دل : مردد بودن .

 

• دمش را روی کولش گذاشت : نا امـید و شکست خورده ، برگشت .

• دم ، غنیمت هست : فرصت را از دست نباید داد .

 

• دندان تیز : بـه چیزی طمع بستن .

 

• دندان گرد بودن : بر کالاهای خود نرخ گران گذاشتن .

• دندانی کـه درد مـی کند حتما کشید : زن یـا دوست بد را حتما ترک گفت .

• دنیـا دو روز هست : از خوشی های دنیـا حتما بهره برد

• دنیـا محل گذر هست : حتما بدی کنندگان و دشمنان را بخشود .

• دنیـا هزار رو دارد : پیش آمدها را حتما در نظر گرفت و احتیـاط را از دست نداد .

• دو پا داشت ، دو پا هم قرض کرد : بـه تندی گریخت .

• دو پا درون یک کفش : سماجت و پافشاری .

 

• دود از سر بلند شدن : بسیـار و متعجب و متحیر شدن .

• دود از چراغ خوردن : به منظور تحصیل دانش ، رنج فراوان بردن .

• دودش بـه چشم خودت مـی رود : کیفر این کار زشت را خودت خواهی دید .

• دوری و دوستی : رفت و آمدِ زیـاد از حد ، بـه کدورت و دل آزردگی مـی انجامد .

• دوست آن باشد کـه گیرد دست دوست ، درون پریشان حالی و درماندگی : دوست خوب هنگام سختی و درماندگی همراه آدمـی هست .

• دوستیِ خرسه : محبت جاهلانـه کـه بر ضرر محبوب منجر شود .

• دو قرت و نیمش باقی هست : با وجود این همـه محبت و لطف ، باز هم ناسپاسی مـی کند .

• ده مَرده حلاج هست : بسیـار زیرک و کاری هست .

 

• دهنش آستر دارد : غذاهای بسیـار گرم را بـه آسانی مـی خورد .

• دهنش بوی شیر مـی دهد : هنوز خلق و خوی بچگانـه اش باقی هست ؛ بچه هست .

• دهنش چاک و بست ندارد : راز نکهدار نیست ؛ بی جهت دشنام و ناسزا مـی گوید .

• دیگی بـه دیگ مـی گوید رویت سیـاه : خود او صاحب همان عیب هست که درون دیگران مـی جوید.

• دیگران کاشتند ، ما خوردیم ؛ ما مـی کاریم که تا دیگران بخورند : آسایش فعلی ما حاصل رنج

گذشتگان هست و بالطبع راحتِ آیندگان ، منوط بـه سعی و خدمت ماست .

• دیوار حاشا بلند هست : انکار سهل هست .

 

• دیوار موش دارد ؛ موش هم گوش دارد : گفتن اسرار با آواز بلند ، نشان از بی خردی هست .

• دیواری از دیوار ما کوتاه تر ندیده : ما را از همـه ضعیف تر دیده ، از این رو بـه ما ستم روا مـی دارد .

• حرف ر

 

• رخت بر بستن : مردن .

 

• رشته ها پنبه شدن : رنج و تعبی ، باطل و هدر شدن .

• رفتم ثواب کنم ، کباب شدم : درون ازای نیکی بدی دیدم .

• رگ خوابی را بـه دست گرفتن : راه نفوذ و تأثیر دری یـافتن .

• روده بزرگه ، روده کوچکه را خورد : وقتی از گرسنگی بی تاب شوند گویند .

• روی پایش بند نیست : از پیشآمد حاضر ، بسیـار شاد و خوشحال هست . ( فکر کنم برا خستگی هم مـیگن )

• ریشش را درون آسیـا سفید نکرده : آزموده و با تجربه هست .

• ریگ درون کفش داشتن : مقصود نـهانی داشتن .

 

• حرف ز

 

• زاغ سیـاهی را چوب زدن : درون کاری تجسس .

 

• زبان سرخ ، سر سبز مـی دهد بر باد : نسنجیده سخن گفتن ، پشیمانی درون بر دارد .

• زبانم مو درآورد : از بس گفتم خسته شدم .

 

• زمستان را شبی ، پیران را تبی : پیران درون زمستان تحمل سرما را ندارند .

• زمستان رفت ، روسیـاهی بـه زغال ماند : با این کـه یـاری و مدد نکرد ، کار چنان کـه منظور بود انجام گرفت .

• زنگوله ی پای تابوت : طفل خرد سال مرد پیر .

 

• زیر آبی را زدن :ی را نزد دیگری منفور ،ی را از کار بر کنار .

• زیر بغلی هندوانـه گذاشتن :ی را با سخن دروغ و چاپلوسی بـه نخوت و عجب دچار .

• زیر پایی پوست خربزه گذاشتن : با حیله و فریب ،ی را دچار خطر و زیـان ، پاپوش درست .

• زیر پایی نشستن :ی را با وعده ها و گفتارهای دروغین ، فریب .

• زیر کاسه ، نیم کاسه ای هست : فریب و حیله ای درون این کار پنـهان هست .

• زیره بـه کرمان بردن : کار عبث و بیـهوده .

 

• حرف س

 

• سال بـه سال دریغ از پارسال : هر چه بگذرد ، اوضاع نا بسامان تر هست .

• سایـه اش را با تیر مـی زند : سخت با او دشمنی دارد .

• سبیلش را چرب : بـه او رشوه .

 

• ستاره سهیل هست : زود بـه زود نمـی توان او را دید ، غیبت او طولانی هست .

• سراپا گوش بودن : با دقت شنیدن .

 

• سر بـه صحرا نـهادن : درون غم و اندوهی ، چون دیوانگان را بیـابان گرفتن .

• سر بیگناه بالای دار نمـی رود : بی تقصیری شخص بیگناه ، عاقبت آشکار مـی شود .

• سر پیری و معرکه گیری : این کار به منظور شما کـه سن و سالی دارید شایسته نیست .

• سرِ رشته گم : راه رسیدن بـه مقصود را از دست .

 

• سرش از خودش نیست : جوانمرد و بخشنده هست .

 

• سرش به منظور فلان کار درد مـی کند : مـیل و علاقه همـیشگی بـه آن کار دارد .

• سرش برود زبانش نمـی رود : سخت حاضر جواب هست . ( حامد رو مـیگه )

• سرش برود شکمش نمـی رود : بسیـار پرخور و شکموست .

• سرش بـه سنگ خورد : بـه خاطر بی تجربگی و خود رأیی ، از کار نتیجه ای نگرفت .

• سر نا را از سر گشادش مـی زند : کار را از راه و روش معمول آن انجام نمـی دهد .

• سر و ته یک کرباس اند : همگی مثل هم هستند .

 

• سر و گوش آب : آگاهی و اطلاعی اندک حاصل .

 

• سری از هم سوا هستند : بسیـار با هم دوست و مـهربان اند .

• سری را کـه درد نمـی کند ، دستمال نمـی بندند : بیـهوده دنبال دردسر نباید رفت .

• سفره اش همـیشـه پهن هست : اسرار خود و خانواده اش را بـه طول و تفصیل برای

دیگران شرح مـی دهد .

 

• سگ زرد برادر شغال هست : درون نا هر دو مثل هم هستند .

• سگ صاحبش را نمـی شناسد : ازدحام مردم درون آنجا زیـاد هست .

• سنبه پر زور هست : حریف قوی هست .

 

• سنگ روی یخ شدن : پیش دیگران شرمسار شدن .

 

• سنگی را بـه زدن : ازی حمایت و هواداری .

 

• سنگ مفت ، گنجشک مفت : کاری هست که دستمایـه نمـی خواهد ، شاید نتیجه هم

بدهد .

 

• سیـاه کاسه : خسیس ، بخیل .

 

• سیب زمـینی هست : بی رگ هست ، غیور نیست .

 

• سیلی نقد بـه از حلوای نسیـه : نقد اگرچه کمتر ، از نسیـه بهتر .

• حرف ش

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

• شاخ بـه شاخی گذاشتن : با قوی تر از خود ، مجادله .

• شاخ و شانـه کشیدن : تهدید .

 

• شاهنامـه آخرش خوش هست : حتما در انتظار پایـان کار بود .

• شتر دیدی ، ندیدی : آنچه دیدی ، نادیده انگار .

 

• شتر سواری و دولا دولا : کار مـهم و بزرگ را درون نـهان نمـی توان انجام داد .

• شریک دزد و رفیق قافله : آدم دو رو و منافق .

 

• شش ماهه بـه دنیـا آمده : درون کارها زیـاد عجله مـی کند .

• شکمـی از عزا درون آوردن : بعد از گرسنگی طولانی ، غذایی گوارا خوردن

• شلم شوربا : بی نظم و ترتیب .

 

• شمشیرش بـه ابر مـی رسد : مقتدر و تواناست .

 

• شنیدن کی بود مانند دیدن : شنیده ها را نباید باور کرد .

• شورش را درون آوردن : زیـاده روی و از حد گذشتن .

• شیر خشتی مزاج هست : با همـهی مـی تواند زندگی کند .

• شیر مرغ : چیز نایـاب .

 

• شیره بـه سری :ی را بـه ناچیزی خرسند .

 

• شیری یـا روباه : کامروا باز گشته ای یـا ناکام ؟

• حرف ص

 

• صابونش بـه تن من هم خورده : زیـان و آسیبش بـه من هم رسیده .

• صد که تا چاقو بسازد ، یکیش دسته ندارد : پیوسته وعده های دروغ مـیدهد .

• صد که تا مثل تو راچشمـه مـیبرد ، تشنـه بر مـی گرداند : بسیـار مکار و حیله گر هست .

• حرف ط

 

• طوطی وار : گفتاری بی تعقل .

 

• طوق بر گردن : مطیع و فرمانبردار .

 

• حرف ظ

 

• ظاهر و باطنش یکی هست : بی ریـا و یکدل هست .

 

• ظلم ، عاقبت ندارد : ستمگر بـه سزای اعمالش مـیرسد .

• حرف ع

 

• عاقبتش مثل عاقبت یزید شده هست : درون آخر عمر ، بدبخت و سیـه روزگار شده .

• عجله کار شیطان هست : درون کارها حتما صبور و محتاط بود .

• عدو شود سبب خیر ، اگر خدا خواهد : با خواست خدا چه بسا کـه حوادث ناگوار بـه خیر و صلاح بینجامد .

• عقلش پاره سنگ مـیبرد : دیوانـه هست .

 

• عقل کـه نیست جان درون عذاب هست : نادان راه آسان کارها را نمـی داند و خود را بـه سختی مـی اندازد .

• عقل مردم بـه چشمشان هست : غالب مردم آنچه را کـه ببینند ، تقلید مـی کنند .

• حرف ف

 

• فردا را کـه دیده هست ؟ : دم را غنیمت شمار و خوش باش .

• فردا هم روز خداست : لازم نیست همـه کارها را امروز انجام دهید .

• فکر نان کن کـه خربزه آب هست : امور سطحی و کم ارزش را رها کن و به مسائل مـهم تر بیندیش .

• فیلش یـاد هندوستان کرده : بـه یـاد گذشته ها و خاطراتش افتاده هست .

• حرف ق

 

• قافیـه تنگ شدن : کار بـه تنگنا افتادن .

 

• قباله کهنـه جایی بودن : از ابتدای کار بـه همـه چیز آن آگاه بودن .

• قربان بند کیفتم که تا پول داری رفیقتم : وصف حال افرادی هست که رفاقتشان بـه مال و ثروت بسته هست .

• قطره قطره جمع گردد وانگهی دریـا شود : با قناعت و صرفه جویی مـی توان بـه عزت و توانگری رسید .

• قلم درون کف دشمن هست : آنچه مـی گوید یـا مـی کند مبتنی بر دشمنی هست .

• قیمت خون باباش مـی گوید : خیلی گران مـی فروشد .

 

آسمان اهت را لمس کن… دست یـافتنیست…

 

در این بخش آسمونی تعدادی از ضرب المثل های ایرانی را بـه ترتیب حروف الفبا و با معنی به منظور شما عزیزان قرار داده ایم.

ضرب المثل با حرف الف

 

۱- ادب از کـه آموختی از بی ادبان : معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی بادیدن رفتار بی ادبان آن کارها را انجام ندادن.

۲- آب درون هاون کوبیدن : کاربیـهوده انجام .

 

۳- آش کشک ات رو بخوری پاته نخوری پاته : این کار را حتما انجام دهی چه دلت بخواد چه دلت نخواد.

۴- آش دهانسوزی نیست : بسیـار مطلوب و محبوب نیست.

۵- آتیش بیـار معرکه: بهم زنی مـی کند .

 

۶- آتیش زده بـه مالش : هر چی داشته بخشیده .

 

۷- آب از دستش نمـی چکد : خیرش بهی نمـی رسد .

 

۸- آفتاب عمرشبومـه : چیزی بمرگش نمانده .

 

۹- آسمون همـه جاش یـه رنگه: هر جا کـه باشی وضع همـینـه .

۱۰- از این ستون بـه آن ستون فرجی هست : گذشت زمان ممکن هست برای حل مشکل تو مؤثر واقع شود.

۱۱- آب ازآهن جدا : کار د شواری را انجام .

 

۱۲- آب ازدریـا بخشیدن : از مال دیگران بخشیدن و منت نـهادن

۱۳- آب برو ، معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی نان برو تو هم بـه دنبالش برو: جمله ی توهین آمـیزی است.

۱۴- اسب تازی گر ضعیف بود همچنان از طویله ی خربه انتقاد از بی اهمـیت ها

۱۵- آن راکه حساب پاک هست ا ز محاسبه چه باک هست :کسی کـه کارش درون ست هست از حساب و کتاب ترسی ندارد.

۱۶- اندازه نگهدار کلواوشر بواو لا تسرفوا : پرخوری .

۱۷- ای کـه پنجاه رفت و در خوابی مگر این پنج روز را دریـابی : استفاده از اندک فرصت مانده

۱۸- آنروز کـه آواز بود فکر زمستانت هم بود: بـه فکر آینده نبودن

۱۹- آب دریـا بـه دهن سگ نجس نمـی شود : پشت دیگران ازکسی بدگویی .

ضرب المثل با حرف ب

 

۱- بازبان خوش مار را از بیرون مـی کشد: باچرب زبانی کارهای خویش راپیش مـی برد .

۲- بزک نمـیر بهارمـیاد .خربزه با خیـار مـی یـاد: بهی و عده های دورو رازدادن.

۳- بادمجان بم آفت نداره: مقاومت داشتن درون برابر سختی ها

۴- با یک گل بهار نمـیشـه: با یک شخص درستکار دنیـا درست نمـی شود.

۵- با یـه من عسل هم نمـی شود خوردش: بد اخلاق بودن

۶- بـه دعای گربه ی سیـاه ، بارون نمـی باره: خشم خدا نسبت بـه افراد بدکار

۷- برایجزر دیوار خوبه: خیلی بی مصرف است.

 

۸- با یک تیر و دو نشون زدن: با انجام یک کار بـه چند نتیجه عالی رسیدن

۹- باد آورده را باد مـی برد: هر چیزی کـه آسان بدست مـی آید آسان هم از دست مـی رود.

۱۰- بـه در گفت دیوار بشنوه: غیر مستقیم حرف زدن

 

۱۱- بـه نطق آدمـی بهتر هست از دواب ، دواب از تو بـه گر نگویی صواب : استفاده از سخنان خوب درون حرف زدن

۱۲- با هر دست کـه دادی بعد مـی گیری. معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی پاداش حتمـی درون مقابل هر خوبی

۱۳- بزرگی بـه عقل هست نـه بـه سال.در تقابل بین کارها وسخنان خردمندانـه ی خردسال با سخنان وکارهای نابخردانـه ی بزرگسال گفته مـی شود

۱۴- به منظور همـه مادر هست برای من زن بابا: با همـه مـهربان هست با من نا مـهربان است.

۱۵- با ماه نشینی ، ماه شوی ، با دیگ نشینی سیـاه شوی: درون تأثیر هنی گویند ،‌یعنی درون اثر هنی با بدان ،‌بد مـی شوی و با نیکان نیک.

۱۶- با پولها کباب بی پول ها دود کباب: شخص ثروتمند از مواهب زندگی استفاده مـی کند و بینوا مـی بیند و حسرت مـی کشد.

ضرب المثل با حرف پ

 

۱- پشت چشم نازک : ناز آوردن

 

۲- پشت دست داغ : تصمـیم گرفتن به منظور انجام نکاری.

۳- پا بـه دریـا بگذاره دریـا خشک مـی شود: بد شانس است.

۴- پرسیدن عیب نیست ،‌ ندانستن عیب است: درون مذمت نادانی

۵- پنجه با شیر انداختن و مشت با شمشیر زدن کار خردمندان نیست: کار خطرناک کار انسانـهای عاقل نیست.

۶- پول کـه زیـاد شد خانـه تنگ مـی شود و زن زشت: ثروت زیـاد ، انسان را بـه سرگرمـی های ناپسند وا مـی دارد.

۷- پی تقدیر رفتن از کوری است. معنی ضرب المثل های کلاس پنجم با معنی درون نکوهش سستی وتنبلی ویـا استفاده ن از عقل وفکر خود

۸- پشم درون کلاه نداشتن. بی مایـه بودن

 

۹- پرتو نیکان نگیرد هر کـه بنیـادش بد هست تربیت نا اهل را چون گردوگان بر گنبد است

۱۰- پرده هفت رنگ مگذار تو کـه در خانـه بوریـا داری: قناعت.

۱۱- پولش از پار و بالا مـی ره: ثروت زیـادی دارد.

 

۱۲- پشت دست را داغ : تصمـیم بـه انجام نکاری گرفتن.

۱۳- پایـان شب سیـه سپید است: مثل از پی هر گریـه آخر خنده ای است.

۱۴- پول علف خرس است: دارایی و مال را بـه هر کـه بخواهد نباید داد.

۱۵- پیـاده شو با هم راه بریم: درون موردی کـه خیلی مغرور و متکبر شده است.

ضرب المثل با حرف ت

 

۱- توبه گرگ مرگ است:ی کـه دست از عادتش بر نداره.

 

۲- تا تریـاق از عراق آرند مار گزیده مرده باشد: به تاخیر انداختن کاری کـه اهمـیت فوری و بسیـار دارد.

۳- که تا تنور گرم هست نان را بچسبان: کاملاً از فرصت استفاده .

۴- تعارف اومد نیـامد دارد: بهی کـه تعارف مـی کنی ممکن قبول کنـه ممکن نکنـه.

۵- تیرش بـه سنگ مـی خوره: بـه هدفش نمـی رسه.

 

۶- تیر توی تاریکی انداختن: با چشم بسته کاری رو انجام دادن.

۷- تافته جدا بافته بودن: خود را غیر از بقیـه دانستن.

۸- تا توانی دلی بدست آور دل شکستن هنر نمـی باشد

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۹- تیشـه بـه ریشـه زدن:‌ با پای خود بـه گور رفتن.

۱۰- توی هفت آسمون یک ستاره نداشتن: بد شانسی آوردن.

۱۱- تو را خواهند پرسید کـه عملت چیست نگویند پدرت کیست: باز خواست آخرت.

۱۲- ترسم نرسی بـه کعبه ای اعرابی کـه این ره کـه تو مـی روی بـه ترکستان است

۱۳- تا مردم سخن نگفته باشد عیب و هزش نـهفته باشد

۱۴- توانگری بـه قناعت بـه از توانگری بـه بضاعت:ی کـه قانع هست قدرتمند است.

ضرب المثل با حرف ج

 

۱- جوجه را آخر پائیز مـی شمرند: نتیجه کار آخر معلوم مـی شود.

۲- جواب ابلهان خاموشیست: جواب نادانـها را نباید داد.

۳- جانماز آب کشیدن: درون ظاهر خود را خوب نشان دادن.

۴- جنگل مولاست: جماعتی نامناسب درون جایی جمع شده اند.

۵- جواب دندان شکن: یعنی با منطق و حساب پاسخ دادن.

۶- جایی نمـی خوابه کـه آب زیرش بره: به منظور افراد زیرک گفته مـی شود.

۷- جایی رفت کـه عرب نی انداخت: کنایـه از این هست که بازگشتی ندارد.

۸- جنگ دو سردارد: یعنی پایـان جنگ گاهی پیروزیست و گاهی شکست است.

۹- جاتره بچه نیست: چیزی وجود ندارد.

 

۱۰- جانی را بهآوردن: زیـادی منتظر شدن.

 

۱۱- جای کـه نمک خوردی نکمدان م: درون نکوهش خیـانت بـه افرادی کـه در حق آدم خوبی کرده اند.

۱۲- جهان ای برادر نماند بر دل اندر جهان آفرین بند و بس : دوری از دل بستن بـه دنیـا (نزدیک شدن بـه خدا)

۱۳- جای سوزن انداختن نیست : شلوغی آن مکان

 

۱۴- جوانمردی کـه بخورد و بدهد بـه از عابری کـه نخورد و بنـهد: جوانمردی کـه به دیگران کمک مـی کند بهتر از پارسایی هست که نمـی خورد و به دیگران هم کمک نمـی کنند.

۱۵- جای شکرش باقی است.

 

ضرب المثل با حرف چ

 

۱- چرا عاقل کند کاری کـه باز آرد پشیمانی: عاقل کاری را کـه پشیمانی بـه بار مـی آورد نمـی کند.

۲- چو فردا شد فکر فردا کنیم: از حالا جوش فردا را نزنیم.

۳- چند که تا پیراهن بیشتر پاره کرده: با تجربه تر است.

۴- چغندر بـه هرات زیره بـه کرمون: هر چیزی بـه جای خودش.

۵- چیزی کـه عوض داره گله نداره: این کار بـه آن کار در.

۶- چاقو دسته خودش را نمـی بره: خویشان و بستگان به منظور همدیگر ناراحتی تولید نمـی کنند.

۷- چیزی بارش نیست: ساده لوح بودن.

 

۸- چیزی کـه از خدا پنـهان نیست از بنده چه پنـهان: جای مخفی چیزی نیست.

۹- چشم بسته غیب مـی گوید: بهی گفته مـی شود کـه از موضوع روشن و واضح خبر مـی دهد.

۱۰- چشمش آلبالو گیلاس مـی چینـه: چیزی را بـه طور درست نمـی بیند.

۱۱- چه خوش گفت آن تهی دست سلحشور جوی زر بهتر از پنجاه من روز.

۱۲- چو آید زپی دشمن جان شان بیند و اجل پای اسب دوان

۱۳- چوب بـه لانـه زنبور : کارهای خطرناک انجام دادن

۱۴- چو انداختن: جال و جنجال را انداختن.

 

۱۵- چو کردی با کلوخ انداز پیکار سر خود را بـه نالای شکستی.

ضرب المثل با حرف ح

 

۱- حساب حسابه ، کاکابرادر: مثل ، برادریمان سر جاش بزغاله یکی هفت صنار.

۲- حرف راست را حتما از بچه شنید: صحبت درست را کـه کودک مـی گوید ، صحیح است.

۳- حسود هرگز نیـاسود: از بخل و کینـه بـه جایی نمـی رسد.

۴- حق بـه حقدار مـی رسد: کار شایسته سزای آدم دستکار است.

۵- حرفهای گنده تر از دهنش مـی زنـه: سخنان نامناسب زدن

۶- حالا کـه ماست نشد شیر بده: مقصودی معین ندارد.

 

۷- حاجی ، حاجی را درون مکه مـی بیند: وقتیی وعده ای مـی دهد و مـی رود و مدتی از او خبری نمـی شود چون او را مـی بینند چنین مـی گویند.

۸- حسود از نعمت حق بخیل هست و بنده بی گناه را دشمن مـی داند: حسادت.

۹- حال درون ماندگانی داند کـه به اصول خویش درون ما ند: دردمندی.

۱۰- حادثه خبر نمـی کند: اتفاقات پیش از آنکه بفهمـیم روی مـی دهد.

۱۱- حلوا حلوا دهن شیرین نمـی شـه: با زدن حرف حلوا بدان کـه دهانت شیرین نمـی شود.

۱۲- حسنی بـه مکتب نمـی رفت وقتی مـی رفت جمعه مـی رفت: کار را بی موقع انجام دادن.

۱۳- حرف حساب جواب نداره: درست گفتن مسئله ای درباره حقی.

۱۴- حرف حق تلخه: درست گفتن هر حرفی را گویند.

 

ضرب المثل با حرف خ

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۱- خرما از کرگی هم نداشت: بدشانس بودن.

 

۲- خودم کردم کـه لعنت بر خودم باد: مانند از ماست کـه بر ماست

۳- خانـه بـه دوش: بی خانـه بودن.

 

۴- خرتب مـی کنـه: درون فصل تابستانی کـه لباس گرم بپوشد.

۵- خر بیـار و باقالی بار کن: درون موردی گفته مـی شود کـه آشوب و معرکه بر سر موضوعی باشد.

۶- خدا از دهنت بشنوه: کاش همان شود کـه شما گفتین.

۷- خواب زن چپ مـی زند: درون موری گفته مـی شود کـه خواب بـه تعبیرش خود باشد و بالعکس.

۸- خود را بـه موش مردگی زدن: درون موردی گفته مـی شود کـه در انجام کاری سستی مـی کند

۹- خوردن به منظور زیستن و دکر هست تو معتقد کـه زیستن از بهر خوردن است

۱۰- خران وان کار بردار بـه ز آدمـیان مردم آزار

 

۱۱- خر کـه کمتر نـهر بر وی بار بی شک آسوده تر کند رفتار

۱۲- خواب نوشین بامداد رحیل مـیل باز دارد سپاه از سبیل عاقبت بد خواب زیـاد

۱۳- خاموشی ، بـه که جواب سخت.

 

ضرب المثل با حرف د

 

۱- دیگ بـه دیگ مـی گه روت سیـاه:ی کـه عیب دارد بـه دیگران طعنـه مـی زند.

۲- درون نا امـیدی بسی امـید هست پایـان شب سیـه سپید است

۳- دل بـه دریـا زدن: ریسک .

 

۴- دل بـه دل راه داره: خبر داشتن از دوستی طرف

 

۵- درون دوازه رو مـی شـه بست ولی درون دهان مردم را نمـی شود بست: هر کاری ی مردم درباره ات حرف مـی زنند.

۶- دودو که تا چهار تا: چیزی کـه واضح است.

 

۷- دشمن دانا بـه از دوست نادان: دانایی و فهمـیدگی گرچه درون دوست باشد ، خوب است.

۸- دیوار موش داره موشم گوش داره: حرف بـه گوش بقیـه مـی رسد.

۹- درون کار نکو حاجت هیچ استخاره نیست: درون انجام کار خوب فکر و تأمل جایز نیست.

۱۰- دود از کنده بلند مـی شـه: با تجربه بودن افراد مسن

۱۱- درخت هرچه بارش بیشتر مـی شود سر فروتر مـی رود. درون ستایش فروتنی افراد دارای مقام ویـا ثروت

۱۲- دروغی مصلحت آمـیز بـه که داشتی فتنـه انگیز

 

۱۳- دوست شمار آنکه درون نعمت زند لاف یـاری و برادر خواندگی

۱۴- دشمن آن بـه که نیکی بینند : نیکوکاری حتی درون حق دشمنان.

۱۵- داشتم فایده نداره از داریم بگو: از آنچه داشتی نگو بگو اکنون چه داری.

ضرب المثل با حرف ر

 

۱- ریگ تو کفششـه: منظور داشتن نقشـه ی بدی درون فکر

۲- روکه نیست سنگ پای قزوینـه: پررو بودن.

 

۳- رفتم ثواب کنم کباب شدم: درون برابر خوبی ، بدی دیدم.

۴- راه باز هست و جاده دراز:ی به منظور رفتن مانع نمـی شود.

۵- روده بزرگه ، روده کوچکه رو خورد: وقتی کـه انسان خیلی گرسنـه باشد.

۶- رنگش مثل گچ سفید شد: منظوری هست که از چیزی ترسیده و رنگش پریده باشد.

۷- رفتن و نشستن بـه که دویدن و گسستن: آرامش.

 

۸- روده تنگ بـه یک نان تهی پر گردد نعمت روی زمـین پر نکند و بهره ننگ : قناعت

۹- رگ خوابی را بـه دست آورن. پیدا نقطه ی ضعفی

 

۱۰- ریش درون دست دیگران داشتن. اختیـار درون دست خود نداشتن

۱۱- رفت کـه ریش درون بیـاورد ، سبیلش را هم باخت: خواست وضع بهتری پیدا کند ، آنچه داشت از دست داد.

ضرب المثل با حرف ز

 

۱- ز تعارف کم کن و بر مبلغ افزا: هنگامـی گفته مـی شود کـه تعارف بی فایده و باعث رنجش دیگران مـی شود .

۲- زدیم و نگرفت :ی کـه خود را بـه خطر بیـاندازد و نتیجه ای نداشته باشد .

۳- زبانم مو درون آورد : وقتی کهی زیـاد توضیح دهد و نتیجه نداشته باشد .

۴- زیر آبی را زدن : ‌کسی را نزد دیگری بی اعتبار

 

۵- زیر کاسه ، نیم کاسه هست : یعنی فریب و حقه ای درون کار هست .

۶- زردآلو را مـی خورد به منظور هسته اش: هر کاری را به منظور نتیجه اش انجام مـی دهد.

۷- زن بـه در سرای مرد نکو هم درین عالم هست دوزخ او تأثیرخوب همنیشنی با افراد نیکوکار

۸- زیر رنج بود گنج های پنـهانی : نتیجه زحمات

 

ضرب المثل با حرف س

 

۱- سری کـه درد نمـی کند دستمال نمـی بندند : وقتی احتیـاج بـه کاری نیست دنبال کار اضافی نرو.

۲- سیب دو نیمـه :‌ کنایـه از شباهت .

 

۳- سرش بـه تنش زیـادی کرده هست :‌ از جانش سیر شده است.

۴- سکوت نشانـه ی رضایت هست :‌ وقتیی ساکت هست رضایتش را نشان مـی دهد.

۵- سرش بـه تنش مـی ارزد :‌ ارزش احترام گذاشتن را دارد.

۶- سگ زرد برادر شغال هست :‌ یعنی درون یک جنسند .

 

۷- سبیلش را چرب : یعنی بهی رشوه دادن.

 

۸- سر پیری و معرکه گیری :‌ درون موردانی هست که زمان پیری کار جوانان را انجام مـی دهند .

۹- سالی کـه نکوست از بهارش پیداست : مواقعی گفته مـی شود کـه کاری بر وفق مراد باشد.

۱۰- سیر بـه پیـاز مـیگه پیف پیف چقدر بو مـی دی :‌ کنایـه بهی هست که خود پر از عیب و اشکال هست ولی عیب کوچک دیگران را بزرگ جلوه دهد.

۱۱- سه چیز پایداری نماند مال بی تجارت و علم بی بحث و ملک بی سیـاست : سه چیز استوار نمـی ماند مال کـه خرید و فروش نشود و علمـی کـه م درون آن نباشد و پادشاه بی سیـاست.

۱۲- سخن را سر هست ای خردمند و بن مـیاور سخن درون مـیان سخن :‌ دوری از مـیان حرف دیگران پ

۱۳- سخنران پرورده ی پیرکهن بیندیشد آنکه بگوید سخن

۱۴- سخی دوست خداست ‌

 

۱۵- ستاره ی سهیل است

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

ضرب المثل با حرف ش

 

۱- شتر درون خواب بیند پنبه دانـه ؟ : کنایـه از آدمـی هست که آرزوهای دور و درازی دارد.

۲- شنیدن کی بود مانند دیدن : هرگاه با چشم خودت ندیدی شایعات را باور نکن .

۳- شتر بابارش گم مـی شـه : نا امن بودن مکانی

 

۴- شتر سواری دولا دولا نمـی شود : کار را حتما با آگاهی انجام داد.

۵- شاهنامـه آخرش خوش هست : همـیشـه درون اول کار نباید قضاوت کرد.

۶- شتری کـه در خانـه ی همـه را مـی زند :‌ عاقبتی کـه برای همـه هست .

۷- شمر ، جلودارش نمـیشـه : یعنی بسیـار آدم شروری است.

۸- شنیدم را بزرگی رها نیندازدهان و دست گرگی

 

۹- شیطان با مخلصان بر نمـی آید و سلطان با مفلسان :‌ شیطان با آدمـهای یک رنگ کاری ندارد.

۱۰- شوی زن زشت روی و نابینا بـه : شوهر زن زشت ونابینا باشد بهتر است

۱۱- شام و ناهار هیچ چیز ،‌آفتاب بـه لگن هفت دست : خوراکی هیچ ،‌اسباب و ظروف و سفره بیـار –- اصل هیچ و فروع بسیـاراست.

ضرب المثل با حرف ص

 

۱- صابوش بـه جامـه‌یی خوردن : یعنی ضرور و زیـان بـه او هم رسیده.

۲-صد که تا چاقو بسازه ، یکیش دسته نداره : یعنی هیچوقت به‌حرفش اعتماد نکن.

۳- صورتش را با سیلی سرخ نگاه مـی دارد : آبرومندانـه زندگی

۴- صبر ،‌کلید کارهاست

 

۵- صیـاد بی روزی درون دجله نگیرد و ماهی بی اجل بر خشک نمـیرد: روزی

۶- صبر ایوب داشتن

 

۷- صلاح مملکت خویش خسروان دانند.

 

۸- صاحب دلی بـه مدرسه آمد ز خانقاه شکست عهد صحبت اهل طریق را: پیمان شکنی.

۹- صدا از ته چاه بر آمدن. ضعیف بودن

 

۱۰- صلح دشمن چو جنگ دوست بود.

 

ضرب المثل با حرف ض

 

۱- ضرر تلخه

 

۲- ضرب ، ضرب اول: درون مبارزه آنی برنده هست که ضربه اول را زده باشد.

۳- ضامن روزی بود روزی رسان. اعتقاد بـه روزی دهندگی خدا

۴- ضعیفی کـه با قوی دلاور کند یـار دشمن هست در هلاک خویش: هرباید بـه توان خودش کاری را انجام دهد.

ضرب المثل با حرف ط

 

۱- طاقتم طاق شد: بیش از این تحمل ندارم ، صبرم تمام شده است.

۲- طوطی وار یـاد گرفتن: مطلبی را سرسری یـاد گرفتن

۳- طبل توخالیست: فقط داد و فریـاد مـی زند و گرنـه چیزی بارش نیست.

۴- طاووس‌رابه‌نقش ونگاری‌که هست‌خلق‌تحسین‌کنند واوخجل ازپای‌زشت‌خویش: ظاهر بینی افراد

۵- طلب کردم زدانایی بـه یک پند مرا فرمود با نادان مپیوند.

۶- طمع را سه حرف هست هر سه تهی : درون مذمت ونکوهش طمع

ضرب المثل با حرف ع

 

۱- عاقبت جوینده یـابنده بود:ی کـه تلاش مـی کند بـه مقصودش مـی رسد.

۲- عقل اون پاره سنگ بر مـی داره: عقل ندارد.

 

۳- عجله کار شیطونـه: عجله کار درستی نیست.

 

۴- عاقبت حق بـه حقدار رسید: همـیشـه درون سرانجام هر کاری کـه حق دارد برنده است.

۵- عالم نا پرهیزگار کور شعله دارست: درون نکوهش دانشمند بی تقوا ونترس از خدا

۶- عالم از بهر دین پروردن هست نـه از بهر دنیـا خوردن.

۷- عالم بی عمل بـه چه ماند گفت بـه زنبور بی عسل:

 

۸- عاقلان را یک اشارت بس بود.

 

۹- عروس تعریفی آخرش شـه درون مـی آید. دوری از تکبر ویـا خودتعریفی

۱۰- عطای او را بلقای او بخشیدم: درون مورد افردای کـه خیر و شر آنـها یکی است.

ضرب المثل با حرف ف

 

۱- فیلش یـاد هندوستان کرده: یـاد خبری دور، افتاده است.

۲- فلفل نبین چه ریزه بببین چه تیزه: هیچ گاه از ظاهری نمـی توان قضاوت کرد.

۳- فردا هم روز خداست: یعنی اجبار نیست کـه همـه کارها را امروز ید.

۴- فلانی اجاقش کوره: منظور ازی هست که بچه دار نمـی شود.

۵- فرو مایـه هزار سنگ بر مـی دارد و طاقت سختی نمـی آورد. بی تحمل و طاقتبودن افراد بدکار

۶- فرق هست مـیان آنکه یـارش درون بر آنکه دو چشم انتظارش بر در: انتظار.

۷- فهم سخن چون نکند مستمع قوت طبع از متلکم بجوی: فهمـیدن سخنان گوینده درون هنر سخن گفتنش نـهفته است

۸- فکر نان کن کـه خربزه آب است: دل بـه چیزهای بیـهوده نبستن

ضرب المثل با حرف ق

 

۱- قدر زر ، زرگر شناسد ، قدر گوهر ، گوهری: ارزش هر چیزی را خبره آن مـی داند نـه دیگران.

۲- قصاص درون این دنیـاست: یعنی هر نتیجه اعمال خود را درون زندگی مـی بیند.

۳- قاشق نداره آش بخورد: کنایـه از شخص بینـهایت تهیدست هست و وسیله لازم را دراختیـار ندارد.

۴- قوز بالاقوز: کار را خراب تر از آنچه کـه بود .

 

۵- قرص خورشید درون سیـاهی شد یونس اندر دهان ماهی شد.

۶- قرآن بر سر زبان هست و درون مـیان جان: دیـانت

 

۷- قدر عافیتی داند کـه به مصیبتی گرفتار آید: قدر عافیت.

ضرب المثل با حرف ک

 

۱- کوه بـه کوه نمـی رسد آدم بـه آدم مـی رسد:

 

۲- کبکش خروس مـی خونـه: خیلی خوشحال است.

 

۳- کوگوش شنوا: گوش نبه حرف.

 

۴- کوزه گر از کوزه شکسته آب مـی خورد: خسیس بودن

 

۵- کارها بـه صبر برآید و مستعجل بـه سر درون آید: صبر.

۶- نبیند بخیل فاضل را کر نـه درون عیب گفتنش کوشد ور کریمـی دو صد گز دارد کرمش عیبها فرو پوشد: افراد فاضل.

۷- کرم بین و لطف خداوند گار گر بنده کرده هست و او شرمسار: درون نکوهش بدکاری

۸- کند همجنس با همنجنس پرواز: هری با مثل خودش رابطه دارد.

ضرب المثل با حرف گ

 

۱- گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی: صبر .

 

۲-مون زائیده: دردسر بـه سراغ آدم آمدن.

 

۳- پیشانی سفید است: همـه و در همـه جا او را مـی شناسند.

۴- بی شاخ و دم:ی کـه فقط درون ظاهر قوی ووحشتناک بـه نظر مـی رسد

۵- گر دست فتاده ای بگیری مردی ور بری خرده نگیری مردی

۶- گربه شیر هست در گرفتن موش لیک موش هست در مصاف پلنگ

۷- گرت از دست برآید ذهنی شیرین کف مردی آن نیست کـه مشتی بزنی بر دهنی

۸- گرگ کـه پیر مـی شود ، رقاص شغال مـی شود: هر آدم شروری ، درون روزگار پیری دست آموز دیگرانست

ضرب المثل با حرف ل

معنی ضرب المثل های کتاب فارسی پنجم دبستان

۱- لگد بـه بخت خود زدن: درون مقابل خود ایستادن

 

۲- نقش دادن: کاری بـه طول انجامـیدن

 

۳- لبش بوی شیر مـی دهد: بی تجربگی فرد

 

۴- همـه مـهربانتر از مادر: تملق

 

۵- لذتی کـه در بخشش هست درون انتقام نیست وقتی مـی توان ببخشی انتقام نگیر

ضرب المثل با حرف م

 

۱- مرغ همسایـه غاز است: نا آگاهی

 

۲- ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است: ارزش وقت را دانستن

۳- ماست را کیسه : گول زدن

 

۴- مرغ یک پا داره: لجبازی

 

۵- مار تو آستین پرورش دادن: محبت بـه افراد زیـان رساننده

۶- مار خورده و افعی شده: شرارتی

 

۷- مگواندوه خویش با دشمنان کـه لامول گویند شادی کنان: دشمن را بـه ناراحتی خود شاد نکن

۸- مال از بهر آسایش عمر هست نـه عمر از بهر گرد مال: آسایش

۹- مورچگان را چو بود اتفاق شیر ژیـان را بـه راننده پوست : درون ستایش اتحاد وهمبستگی

۱۰- مزن بی تأمل بگفتار دم نگو گوی گردوگوئی چه غم: بدون فکرحرف نزدن واگر هم سخن گفته شد دیگر جای تأسف خوردن نیست

۱۱- مار گزیده از ریسمان سیـاه و سفید مـی ترسد :ی از چیزی ضرر دیده از آن چیز به منظور هیشـه رعب ووحشت دارد

۱۲- مسکین خر اگر چه تمـیز هست چون با رهمـی برد عزیز است: زحمتکشی

ضرب المثل با حرف ن

 

۱- نفس از جای گرم برآمدن: درون مورد شخصی گفته مـی شود کـه بی خیـال مستمندان باشد.

۲- نم بعد نمـی دهد: کارش عیب و ایراد ندارد

 

۳- نخود هر آش شدن: فضول بودن

 

۴- نور علا نور بودن: کار خیلی خوب بودن

 

۵- نان خود خوردن و نشستن بـه که کمر زرین بستن و به خدمت ایستادن: قناعت

۶- نصیحت پادشاهان ی رامسلم بود کـه نیم سرندارد یـاامـید. کاربیـهوده

۵- ندانستی کـه بینی بر پای چو درون گوشت نیـامد مردم

۶- نماند بـه ستمکار بد، روزگار بماند بر او لعنت پایدار

۷- نان از به منظور کنج عبادت گرفته اند صاحب دلان بـه کنج عبادت به منظور نان: سوء استفاده

۸- نا بینا بـه کار خویش بیناست: هری درون انجام کاری مـهارت دارد

ضرب المثل با حرف و

 

۱- وجود یکی هست ولی شکم دوتاست: یعنی دو نفر هر چقدر بـه یکدیگر نزدیک باشند باز هم از هم جدا هستند.

۲- وقت نداره سرشو بخارونـه: منظور آنست کـه گرفتار است.

۳- وین شکم بی هنر پیچ ، پیچ صبر ندارد کـه بسازد بـه هیچ

۴- وقت ضرورت چون نماند گزیر دست‌بگیردسرشمشیرتیز: ضرورت‌کارواجب

۵- وفاداری مدار از بلبلان چشم کـه هردم بر گلی دیگر سرآیند: بی وفایی

ضرب المثل با حرف هـ

 

۱- هر پستی ، بلندی دارد: بعد از هر سختی آسانی هست.

۲- هادی ، هادی اسم خود بر ما نـهادی: یعنی کـه به ارتکاب عمل خلافی دست زده ای و مرا بدان متهم مـی کنی.

۳- هشتش گرو نـهش است: آه درون بساط ندارد.

 

۴- هر کـه بامش بیش ، برفش بیشتر: ثروت زیـاد آسایش بـه بار نمـی آورزد

۵- هرکه درحال‌توانایی نکوئی‌نکند ازوقت ناتوانی‌سختی ببیند: انجام‌کارخوب

۶- هرکه درون زندگانی نانش بخورند چون بمـیرد نامش نبرند: کارحسنـه درون این دنیـا

۷- هر کـه آمد عمارتی نو ساخت رفت و منزل بدیگری پرداخت : بی وفابودن روزگار

۸- هر کـه نان از عمل خویش خورد منت از حاتم طائی نبرد : قناعت

۹- هر کـه با بزرگان ستیز و خون خود ریزد: پا از گلیم خود دراز

۱۰- هر جا سر هست سخن است.

 

ضرب المثل با حرف ی

 

۱- یکی بـه دو : جر و بحث

 

۲- یک دست صدا نداره: حتما با دیگران متحد بود

 

۳- یک من ماست چقدر کره مـی دهد: تلافی

 

۴- یک پاشگور است: پیر است

 

۵- یزدانی را کـه دارد نگاه نگردد ز سرما و گرما تباه

۶- یـاردیرینـه‌مراگونـه‌زبان توبه مده کـه مراتوبه‌شمشیری نخواهدبودن: سرسختی

۷- یک تیر و دو نشان: با یک کار بـه دو نتیجه رسیدن

۸- یـاسین بـه گوش خر خواندن: پند بی فایده بهی دادن

۹- یک چشم گریـان و یک خندان: درون موردی گویند کـه دو گانـه عمل مـی کند.

 

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 20 Jul 2018 20:48:00 +0000