حدود ۳۰–۲۵ گونه از جمله:اسطوخودوس
اسطوخودوس، اسطوقدوس، سرده‌ای مشتمل از ۲۵ تا ۳۰ گونهٔ مختلف از دسته گیاهان گلدار و از خانوادهٔ نعناعیان است. اسطوخودوس گلهای کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. برگش شبیه برگ صعتر و از آن درازتر و باریکتر است. ساقه‌اش واحد و باریک و بی‌شاخ و در قد کمتر از شبری است. قبهٔ آن متراکم از اجزاء شبیه به جو، بی‌تخم و مایل به سرخی، تندطعم و با اندک تلخی است.[۱]
لاواندا (نام علمی: Lavandula stoechas L) گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگ‌ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر و بسیار پرشاخه است. این گیاه دارای ساقه‌های آن ۴گوشه، برگ‌های کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای می‌باشد. برگ‌های اسطوخودوس که در بهار ظاهر میشود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله و دارای کرک‌های معطر است. میوهٔ این گیاه ۴ فندقه‌ای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا میکنند. در سطح میوه ۳ زائده مشخص دیده میشود. از کلیه قسمت‌های این گیاه مخصوصاً شاخه‌های برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشمام می‌گردد. در بعضی مناطق به دلیل ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید آن را به عنوان یک گیاه زینتی پرورش می‌دهند. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌های برگدار و گلدار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانس‌گیری به عمل می‌آید.
نام‌های دیگر آن: خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گل‌لاوند، شاه‌اسپرم رومی می‌باشد.[۲]
در تنکابن آن را تروم می‌نامند.[۳]
ترکیبات شیمیایی
اسانس اسطوخودوس، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع) سینئول، الکل و لینالول است.
مطابق تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسانس اسطوخودوس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتری‌های بیماری زای مورد مطالعه می‌باشد.[۴]نام علمی اسطوخودوس ایرانی
این گیاه یکی از خوشبوترین گیاهان دارویی در جهان محسوب میشود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد می‌کند. این گیاه علاوه بر آنکه به عنوان یک گیاه دارویی پرخاصیت در طب سنتی ایران و طب سنتی کشورهای چین و هند مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان یک خوراکی مفید در سبد غذایی بسیاری از خانواده‌های آسیایی و اروپایی وجود دارد.
در متون آروماتراپی مدرن (رایحه درمانی) از اسطوخودوس به عنوان یک اسانس ضدباکتری و نوعی آنتی بیوتیک طبیعی یاد میشود . از برگ ها و ساقه اسطوخودوس ، برای تهیه عصارهای برای درمان بیماری های دستگاه گوارش و روماتیسم استفاده میشود . این اسانس برای اهداف آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد .
همچنین این گیاه برای اعصاب، افزایش دهنده شیر مادر، تحلیل برنده نفخ و گاز روده، نشاط آور، باز کننده انسداد عروقی، مسهل بلغم و سودا خصوصاً سودای مغز، ضد میگرن، زکام، آسم، برونشیت، دل پیچه، درد سینه، تنگی نفس، سرفه، اگزما و ضد عفونی کننده دستگاه مجاری ادراری است.
روغن اسطوخودوس یکی از روغنهای گیاهی است که دارای خواص زیادی برای سلامتی انسان می باشد و از تقطیر بخار گلهای اسطوخودوس حاصل میشود. اسطوخودوس به طور طبیعی دارای عطر خوشی می‌باشد به همین دلیل در صنایع عطرسازی کاربرد فراوانی دارد.[نیازمند منبع]
متن را ببینید.
نَعناعیان یا لب‌گشادگان (Lamiaceae یا Labiatae; /ˌleɪmiˈeɪsiˌaɪ/) یکی از تیره‌های گیاهی است.
این تیره در حدود ۲۳۶ سرده و ۶٬۹۰۰ تا ۷٬۲۰۰ یا ۷٬۵۳۴ گونه دارد.
بسیاری از گیاهان دارویی و خوراکی و معطر مانند ریحان، نعنا، رومارن، مریم‌گلی، مرزه، مرزنگوش، پونه کوهی، زوفا، آویشن، اسطوخودوس و بادرنجبویه در این تیره جای دارند. برخی برای دانه‌هایشان کشت می‌شوند مانند چیا. برخی هم برای زیبایی کاشته می‌شوند مانند حسن یوسف.
بسیاری از آنان به صورت درختچه و درخت (مانند ساج) هستند و به ندرت به شکل ویره (بالارونده) نیز یافت می‌شوند. گلهای آنها ۵ گلبرگ متحد و ۵ کاسبرگ متحد دارند.
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
Capitanya
Callicarpa
Tectona
Gmelina
Premna
پنج انگشت (سرده)
Congea
Symphorema
Rotheca
مریم‌نخودی
آجوگا
Oxera
Faradaya
Kalaharia
معین التجاری (سرده)
Volkameria
Ovieda
Aegiphila
Tetraclea
Amasonia
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
Chloanthes
Prostanthera
Westringia
لاواندولا
Siphocranion
Isodon
Hanceola
Hyptis
Orthosiphon
ریحان (سرده)
Plectranthus
حسن یوسف
Elscholtzia
Perilla
Lepechinia
مریم‌گلی
رزمارینوس
پرونلا
پونه‌سا
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
بادرنجبویه (سرده)
Agastache
اوریگانوم
آویشنیان
نعنا
مرزه
ریحانک (سرده)
Bystropogon
نعناکوهی
نعناترنجی
Dicerandra
Conradina
Holmskioldia
اسکوتلاریا
Pogostemon
فتیله‌ای
گزنه‌سا (سرده)
گل کوفته
Sideritis
Haplostachys
Stenogyne
Phyllostegia
دم شیر (سرده)
فراسیون (سرده)
Moluccella
Rydingia
Leucas
Leonotis
لئوکس اسپرا در حیدرآباد (هند)
گل Orthosiphon thymiflorus
اسطوخودوس (نام علمی: Lavandula angustifolia) نام مترادف (نام علمی: Lavandula vera) نام یک گونه از سرده اسطوخودوس است.
پیشینه گیاه اسطوخودوس در منطقه خاورمیانه و هند فعلی به حدود ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. مردم اسطوخودوس را گیاه مقدسی می‌دانستند و از آن علاوه بر مصارف خوراکی برای خوشبوسازی مو، البسه و وسایل شخصی استفاده می‌کردند.[۲]
مصرف اسطوخودوس به صورت دمنوش (خوراکی) یا استفاده از روغن اسطوخودوس (غیرخوراکی) به بهبود خواب کمک بسزایی می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند ریختن چند قطره از روغن اسطوخودوس روی بالش باعث بهتر شدن کیفیت خواب در افراد میشود (رایحه درمانی / آروماتراپی). توجه داشته باشید روغن اسطوخودوس را به هیچ عنوان نباید به‌صورت خوراکی مصرف کنید.
استفاده از روغن اسطوخودوس بر روی سطح پوست می‌تواند به کاهش لکه‌های پوستی و کاهش آکنه کمک کند. همچنین با دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی، استفاده از این روغن بر روی پوست می‌تواند هرگونه التهاب پوستی را بهبود بخشد. البته نباید از این روغن بدون مشورت با متخصص پوست استفاده کرد.
افسردگی، خستگی مزمن و سردردهای شدید تنها چند مورد از پیامدهای استرس شدید هستند که در صورتی که کنترل نشود منجر به عوارض بدتری خواهد شد. تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که اسطوخودوس می‌تواند ابر سیاه افسردگی و غصه را از ذهن بیرون کند و ذهنی آرام را برای ما بسازد. اسطوخودوس تأثیر مثبتی بر خلق و خو، ذهن آرام و بهبود افسردگی دارد.
همچنین در مطالعه‌ای دیده شد مصرف اسطوخودوس علائم و دردهای پیش از قاعدگی در بانوان را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. این خواص را می‌توان به‌صورت رایحه‌درمانی (با استفاده از روغن اسطوخودوس) و یا به‌صورت خوراکی (دمنوش اسطوخودوس) از اسطوخودوس دریافت نمود.
متن را ببینید.
نَعناعیان یا لب‌گشادگان (Lamiaceae یا Labiatae; /ˌleɪmiˈeɪsiˌaɪ/) یکی از تیره‌های گیاهی است.
این تیره در حدود ۲۳۶ سرده و ۶٬۹۰۰ تا ۷٬۲۰۰ یا ۷٬۵۳۴ گونه دارد.
بسیاری از گیاهان دارویی و خوراکی و معطر مانند ریحان، نعنا، رومارن، مریم‌گلی، مرزه، مرزنگوش، پونه کوهی، زوفا، آویشن، اسطوخودوس و بادرنجبویه در این تیره جای دارند. برخی برای دانه‌هایشان کشت می‌شوند مانند چیا. برخی هم برای زیبایی کاشته می‌شوند مانند حسن یوسف.
بسیاری از آنان به صورت درختچه و درخت (مانند ساج) هستند و به ندرت به شکل ویره (بالارونده) نیز یافت می‌شوند. گلهای آنها ۵ گلبرگ متحد و ۵ کاسبرگ متحد دارند.
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
Capitanya
Callicarpa
Tectona
Gmelina
Premna
پنج انگشت (سرده)
Congea
Symphorema
Rotheca
مریم‌نخودی
آجوگا
Oxera
Faradaya
Kalaharia
معین التجاری (سرده)
Volkameria
Ovieda
Aegiphila
Tetraclea
Amasonia
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
Chloanthes
Prostanthera
Westringia
لاواندولا
Siphocranion
Isodon
Hanceola
Hyptis
Orthosiphon
ریحان (سرده)
Plectranthus
حسن یوسف
Elscholtzia
Perilla
Lepechinia
مریم‌گلی
رزمارینوس
پرونلا
پونه‌سا
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
بادرنجبویه (سرده)
Agastache
اوریگانوم
آویشنیان
نعنا
مرزه
ریحانک (سرده)
Bystropogon
نعناکوهی
نعناترنجی
Dicerandra
Conradina
Holmskioldia
اسکوتلاریا
Pogostemon
فتیله‌ای
گزنه‌سا (سرده)
گل کوفته
Sideritis
Haplostachys
Stenogyne
Phyllostegia
دم شیر (سرده)
فراسیون (سرده)
Moluccella
Rydingia
Leucas
Leonotis
لئوکس اسپرا در حیدرآباد (هند)
گل Orthosiphon thymiflorus
نعناسانان (نام علمی: Lamiales) یکی از راسته‌های گیاهان است.
نعناسانان راسته‌ای از دولپه‌ای‌های پیوسته‌گلبرگ با حدود ۱۱۰۰۰ گونه در ده تیره است که تخمدان فوقانی آنها متشکل از دو برچهٔ پیوسته و پنج گلبرگ است که لوله‌ای در قاعده ایجاد می‌کند.
از ویژگی‌های اغلب تیره‌های این راسته داشتن جام با تقارن دوطرفه و اغلب دولبه‌ای و چهار پرچم زایا یا کمتر است.
تمام گیاهان این راسته دولپه ای هستند.
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
5
سابقه و هدف: اسطوخودوس گياهي از جنس Lavandula از خانواده نعناعيان (Labiatae) در مناطق جنوبي ايران، جنوب عربستان و شمال آفريقا رشد مي کند. گونه Lavandula sublepoidota انحصاري ايران است. نام انگليسي اين گياه Lavender مي باشد. اين گياه به طور گسترده در طب سنتي ايران براي درمان بسياري از بيماري ها از جمله بيماري هاي مغز و اعصاب، بيماري هاي گوارشي و بيماري هاي تنفسي کاربرد دارد و از آن به عنوان “جاروب دماغ” ياد مي شود. در مطالعات جديد نيز بعضي نتايج درماني اين گياه را گزارش کردند. اين مقاله دو دسته مطالعات را مورد بررسي قرار داد.مواد و روش ها: تحقيق با روش مطالعه مروري انجام گرفت. با جستجو در کتب طب سنتي ايراني اطلاعات سنتي گياه اسطوخودوس از جمله ماهيت، رويشگاه، طبيعت، افعال و خواص استخراج گرديد. سپس با بررسي کتب و مقالات جديد رويشگاه، سميت و موارد مصرف اسطوخودوس با اطلاعات استخراج شده از منابع طب سنتي مقايسه گرديد.نتيجه گيري: مقايسه و انطباق يافته هاي سنتي و مطالعات امروزي نشانگر اين است که اسطوخودوس در منابع طب سنتي مي تواند يکي از گياهان جنس Lavandula امروزي باشد. اين مطالعه همچنين به عنوان يک شناسنامه براي اين گياه مي تواند مطرح شده و در اختيار علاقمندان قرار گيرد.
نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
کدپستی: 1461965381
تلفن و دورنگار: 4 الی 44265001
کارگاه های آموزشی
اخبار
JCR
خبرگزاری سیناپرس
پیوندهای مرتبط
اسطوخودوس
تهیه و تنظیم
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
حمیدرضا نباتی، فاطمه کارگر شریف
ارائه شده در جلسه عمومی انجمن شماره 314
Order
راسته
Family
تیره،خانواده
Genus جنس،سرده
Species گونه
Lamiales
Labiatae (Lamiaceae(
نعناعیان
Lavandula
اسطوخودوس
1. L. angustifolia
(اسطوخودوس)
نام علمی اسطوخودوس ایرانی
Lavandula angustifolia
به فرانسه Lavande Stoechas و Stoechas Arabique
به انگلیسی French Lavender و Topped Lavender
اسطوخدوس (لاواند) به طور کلی به فرانسه (Lavande) و به انگلیسی (Lavender) گفته میشود، از خانواده نعناییان و از جنس Lavandula.
دارای گلهای به رنگ بنفش یا آبی به شکل خوشه خشبی و چند ساله با ارتفاع 40
تا 60 سانتیمتر، دارای ساقه هایی چهارگوش که در قسمت های پایین چوبی می
شوند. برگ هایش نیزه ای شکل و به رنگ سبز تیره است که دارای کرک های
فراوانی هستند و به همین دلیل به رنگ خاکستری تا نقره ای دیده می شوند.
قسمت هوایی گیاه دارای بوی نافذی است. میوه اش از نوع فندقه می باشد که به
رنگ قهوه ای تیره دیده می شود این گیاه بومی ایران نیست و در سالهای اخیر
به ایران وارد شده است. گلهای این گیاه جاذب زنبور عسل بوده و عسل مرغوبی
از آن تولید میشود. و دارای گونه های مختلفی می باشند که بومی مناطق
مدیترانه ای هستند و از نظر زینتی و عطری نیز کاشته می شوند.
مخزن:
لغت یونانی است به معنی حافظ الارواح و به عربی آنس الارواح ممسک الارواح.
اهل مکه معظمه گیاه آن را ضرم و گل آن را زهر الضرم و به سریانی سحاوس که
نام جزیره ایست که در آنجا می روید و اهل تنکابن تروم و به هندی دهار و در
بنگاله تنتنه نامند در اطراف عظیم آباد و بنگاله هم میشود ولیکن اندکی کم
قوت
نیازهای اکولوژیکی و پراکنش:
از گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک است در زمان رویش به تابش نور زیاد هوای
گرم و رطوبت کم نیاز دارد. چنین شرایطی باعث افزایش عملکرد گل، کمیت و
کیفیت اسانس میشود. به طور کلی اسطوخودوس بسیار کم توقع است. تحقیقات نشان
داده است کمیت و کیفیت اسانس ارتباط مستقیمی با میزان نور دارد. بدیهی است
که کاشت آن در مناطق کم نور باعث کاهش اسانس و ترکیبات استری (لینانیل
استات) می شود. اگر چه اسطوخودوس می تواند در فصل سرما دمای حدود 20- تا
15- را تحمل کند اما در فصل بهار به هنگام رویش گیاه و تولید شاخه و برگ به
سرما بسیار حساس است. رطوبت زیاد برای آن مناسب نیست و آبیاری زیاد کمیت و
کیفیت اسانس را کاهش می دهد. اسطوخودوس از مرحلۀ تشکیل گل قادر است خشکی
را به مدت طولانی تحمل کند تا حدی به شوری مقاوم است و آلودگی هوا را به
خوبی تحمل می کند. در هر نوع خاکی قادر به رویش است اما خاک های سبک و غنی
از مواد غذایی برای آن مناسب هستند. خاک های سنگین و خاک هایی که باعث آب
ایستایی می شوند برای کشت آن مناسب نیستند.PH مناسب
خاک 8.2-6.4 می باشد مصرف کود حیوانی پوسیده نقش عمده ای در افزایش عملکرد
آن دارد. به بسیاری از آفات و بیماری ها و نماتد خاک مقاوم است.
کاشت:
تکثیر این گیاه به دو صورت انجام می شود:
الف) تکثیر به وسیلۀ بذر به روش غیر مستقیم (کشت در خزانه و سپس انتقال نشاءها به زمین اصلی).
ب) تکثیر به روش غیرجنسی (قلمه) که قلمه ها را از ساقه های سبز و جوان
گیاهان یک ساله و یا از ساقه های خشبی گیاهان 4 تا 5 ساله تهیه می کنیم.
برداشت:
برداشت شامل جمع آوری ساقه های گل دهندۀ دارای گل می باشد که توسط داس یا
ماشین های برداشت انجام می گیرد. برداشت گلها، آنها را در کیسه های بزرگ
ریخته و بلافاصله جهت استخراج اسانس، گلها را به کارخانه های مربوط منتقل
می کنند. مقدار عملکرد گل متفاوت است و به نوع گیاه و شرایط اقیلمی محل
رویش گیاه بستگی دارد. معمولاً از هر 8 تا 10 کیلوگرم تازه یک کیلوگرم گل
خشک به دست می آید. گل های باز شدۀ اسطوخودوس از بیشترین اسانس بر خوردار
هستند. عملکرد گل تازه از سال چهارم به بعد 3.5 تن در هکتار است و عملکرد
اسانس نیز بیش از 20 کیلو گرم در هکتار است.نام علمی اسطوخودوس ایرانی
فرآوری وترکیبات شیمیایی:
اسانس اسطوخودوس از تقطیر سرشاخه های گل دار با بخار آب حاصل می گردد. اگر
این عمل در محل برداشت محصول صورت بگیرد، بازده بیشتری خواهد داشت. از نظر
ترکیبات شیمیایی برگ ها و گل های این گیاه دارای 5/0 تا 5/1 اسانس،
کومارین، فلاونوئید، استرول و تانن هستند. اسانس این گیاه بیرنگ یا به رنگ
زرد کمرنگ است و اجزای آن عبارتند از: لینالیل استات، لینالول، کامفور و
ژرانیول. لینالیل استات مهمترین ترکیب اسانس می باشد که 35 تا 60 درصد
اسانس را تشکیل می دهد.
مزاج:
در اول گرم و در دوم خشک
خواص:
– مُحلِل است. (اخلاط را از موضعی که چسبیده جدا کند و اجزای آن را از هم گسسته و به بخار دفع کند).
– مُلَطِّف است. (به حرارت معتدله خود، خلط غلیظ را رقیق می کند).
– مُفتِّح سُدَداست. (باز کردن انسدادهای مجاری داخل احشاء شکم مخصوصاً کبد و کلیه)
– جالی است. (باعث تحریک رطوبات لزج و دفع آنها از سطح عضو و مسامات شود، هر دوای جالی ملیّن نیز هست).
– مُقویبدن، دِماغ (مغز)، قلب، احشا و مقوی همه قواست.
– در تقویت ارواح دِماغ (مغز) بی نظیر است/ جاروب دِماغ (مغز) از اخلاط ناصالح سودا و بلغم است.
– جهت درمان صرع، مالیخولیا، نسیان (فراموشی) و رفع غم و وسواس مفید است و مفرح و مقوی حافظه و ذهن است.
– خواب آور است. (امروزه ثابت شده که قابلیت تحریک مغز و نخاع را کم کرده و قابلیت خواب آوری دارد)
– مانع عفونت اخلاط است. (اثر ضد میکروبی آن امروزه، مخصوصاً در تیفوئید،
عفونتهای تنفسی و در التیام و ضدعفونی کردن زخم ها اثبات و ذکر شده است)
است.
– طبیخ آن (جوشانده آن) جهت امراض سینه، سِعال (سرفه)، نَزله (خلط پشت حلق)، آسم مفید است و از زوفا قوی تر است.
– مسهل بلغم و سودا ست.
– ضماد آن و استعمال موضعی جوشانده آن جهت تسکین دردمفاصل و نقرس سودمند.
– طبیخ آن (جوشانده آن) جهت امراض سینه، سِعال (سرفه)، نَزله (خلط پشت حلق)، آسم مفید است و از زوفا قوی تر است.
موارد تضرر :
مضر صفراوی مزاجان و عطش آور است و گویند به ریه آسیب می زند.
مصلح:
کتیرا و صمغ عربی است و چون با سکنجبین خورده شود احتیاج به مصلح دیگری ندارد.
مواردی از بازار :
لوسیون موضعی گالیکس Galix Topical Lotion
لوسیون مو ضعی ضد لک لاواند Lavand Antispot Topical Lotion
اجزاء فراورده:
اسانس باریجه (Ferula gummosa) واسانس اسطوخدوس (Lavandula stoechas)
موارد مصرف:
کک مک، لک های حاملگی، لک های آفتاب زدگی، لک های پوستی دوران پیری
اجزاء فراورده:
اسانس اسطوخدوس (Lavandula stoechas) و اسانس شمعدانی عطری (Pelargonium roseum)
منابع:
1) مخزن الدویه (جلد اول) ذیل کلمه اُسطوخودوس
2) آبدست طبیب (تألیف استاد محمد عبادیانی)
3) مجموعه آثار دکتر سیدجلال الدین مصطفوی (جلد دوم)
4) تولید و فرآوری گیاهان دارویی (دکتر رضا امیدبیگی)
5) کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی (داراب یزدانی)
6) معارف گیاهی (حسین میر حیدر جلد پنجم)
7) شناخت گیاهان دارویی و معطر جلد دوم (سید عباس میر جلیلی)
Suspendisse at placerat turpis. Duis luctus erat vel magna pharetra aliquet. Maecenas tincidunt feugiat ultricies. Phasellus et dui risus. Vestibulum adipiscing, eros quis lobortis dictum. It enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
Etiam mollis volutpat odio, id euismod justo gravida a. Aliquam erat volutpat. Phasellus faucibus venenatis lorem, vitae commodo elit pretium et. Duis rhoncus lobortis congue. Vestibulum et purus dui, vel porta lectus. Sed vulputate pulvinar adipiscing. It enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
Etiam mollis volutpat odio, id euismod justo gravida a. Aliquam erat volutpat. Phasellus faucibus venenatis lorem, vitae commodo elit pretium et. Duis rhoncus lobortis congue. Vestibulum et purus dui, vel porta lectus. Sed vulputate pulvinar adipiscing. It enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
چنانچه در خصوص “اسطوخودوس” سوالی دارید، عارضه خاصی مشاهده نموده اید و یا مطلب ویژه ای به نظرتان می رسد با دیگران به اشتراک بگذارید
%PDF-1.4
%
1 0 obj
>
endobj
2 0 obj
>
/PageMode /UseNone
/Type /Catalog
/Pages 1 0 R
/Metadata 112 0 R
>>
endobj
3 0 obj
>
>>
endobj
4 0 obj
>
endobj
5 0 obj
>
stream
xS1JD1SLgHvx AAɷV”KHy^#hRV%G웵avCN
V ƌkIrrgu=7Ĵg:ǰ[ AmI3(N2[0[Q2vwGV?ͦzv0dNi KZ?ow