خواص دارویی و گیاهی
سنت غذا خوردن، از ماندگارترین میراث‌های فرهنگ و تمدن ایرانیان است که همچنان، همچون یک آیین و رسم تخطی ناپذیر بجا آورده می‌شود. در ایران هیچ آیین و مراسمی وجود ندارد که در آن غذا خوردن جایگاهی نداشته باشد. عصر تکنولوژی و دنیای مدرن حتی در غذا خوردن افراد هم تأثیر گذاشته است. باوجوداینکه هنوز پدربزرگ‌ها و پدرانمان، از سفره‌های بلند پهن شده روی قالی دستباف می‌گویند و خاطرات نه‌چندان دورشان را تعریف می‌کنند، اما امروز دیگر از آن سفره‌های بلند و سرشار از صمیمیت خبری نیست.
مهم این است که عناصر فرهنگی که باتجربه و زحمت در طول هزاران سال به‌دست‌آمده این‌چنین فراموش نشود. زنان در واقع مهم‌ترین طبقه اجتماعی هستند که می‌توانند با سیستم تغذیه سنتی و محلی به‌خوبی آشنایی کامل یابند و به همه مزایای علمی این سیستم آشنا شده و تمامی نسخه‌های غذایی محلی و سنتی را به فرزندانشان آموزش دهند و آن را به‌منزله یک افتخار بزرگ تلقی کنند. این عمل خود نوعی انتقال فرهنگی مثبت از نسل فعلی به نسل جوان است. در غذای سنتی ایرانی خبری از روغن فراوان و برنج به مقدار زیاد نبود و برعکس حبوبات و انواع سبزی‌های فصلی و محلی در سفره جا داشت. درحالی‌که در فست‌فودها اصول تغذیه سالم کمتر رعایت شده و یک مثال بارز چربی فراوان برای سیر کردن مصنوعی مشتری و کاهش مصرف سبزیجات که مملو از مواد معدنی و مقوی لازم که بدن به آن نیاز شدید دارد، مثال دیگری است.
تعریف غذای سنتیدر یک نگاه کلی، غذاهای سنتی به آن دسته از غذاهایی گفته می‌شود که در یک کشور از دوران گذشته مصرف می‌شد و نسل به نسل انتقال یافته است. به عبارتی این نوع غذاها را می‌توانیم در برنامه غذایی اجداد بسیار دور خود بیابیم! این غذاها ساده و درعین‌حال غنی از مواد مغذی بوده و اغلب به‌طور طبیعی و با تفکر تهیه می‌شدند. اگر بخواهیم ویژگی‌های کلی غذاهای سنتی را برشماریم، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:* غذاهایی که با مواد اولیه طبیعی طبخ می‌شدند و فرآوری و بسته‌بندی‌شده نبودند؛* غذاهایی که تاریخچه طولانی به‌عنوان حافظ سلامت داشتند؛* غذاهایی که به لحاظ محتوای مواد مغذی، کامل و غنی بودند؛* غذاهایی که حاوی مواد ساده و اساسی در برنامه غذایی هستند مانند گوشت و ماکیان، تخم‌مرغ، غلات کامل، ماهی، حبوبات، سبزیجات، میوه‌ها، مغزها و دانه‌ها و چربی‌ها.
مواد غذایی سنتی به کدام مواد اطلاق می‌شود؟* گوشت حیواناتی مانند گاو، بز و گوسفند و ماکیانی که در چراگاه‌های طبیعی تغذیه می‌شوند. * ماهی‌هایی که در دریای آزاد و بدون آلودگی زندگی می‌کنند؛* تخم‌مرغ‌هایی که به‌صورت طبیعی پرورش می‌یابند؛* لبنیات خام که تحت فرآیند پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون قرار نمی‌گیرند؛* غلات کاملِ خیسانده شده، جوانه‌زده، یا با روش خمیرترش تهیه‌شده؛* سبزیجات و میوه‌های ارگانیک؛* چربی‌هایی مانند کره، پیه گاو و سایر حیوانات، روغن نارگیل و زیتون؛* مغزها و دانه‌های خام؛* شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند عسل، شربت‌های گیاهی، میوه‌های خشک؛* نمک دریایی تصفیه نشده که غنی از مواد معدنی است؛* گیاهان خشک و ادویه‌های تازه و طبیعی.
ترکیب سنتی وعده‌های غذایی در ایرانصبحانه در فرهنگ غذایی سنتی ایران، شامل انواع نان‌ها مانند نان سنگک (تهیه‌شده از آرد کامل) و نان محلی، کره، پنیر و انواع مربا است. سایر انواع غذاهایی که به‌عنوان صبحانه مصرف می‌شد شامل حلیم، آش، عدسی، لوبیا و کله‌پاچه بود. ناهار و شام، در سنت‌های غذایی ایران جایگاه متمایزی از یکدیگر نداشته و برای طبخ غذا در هردوی این وعده‌ها وقت و توجه زیادی صرف می‌شد. بطوریکه درنهایت ترکیبی از همه انواع مواد غذایی از گیاهان، گوشت و حبوبات گرفته تا لبنیات و سبزیجات، در تعادل مناسبی با هم در غذای طبخ شده نمودار می‌گشت. مواد غذایی عمده در برنامه غذایی سنتی ایران شامل حبوبات، انواع سبزیجات (در تهیه انواع آش)، گوشت‌ها، پنیر و نان بودند.
غذاهای سنتی در ایراندر ایران نیز مانند هر کشور دیگری، انواع مختلفی از غذاهای سنتی و بومی وجود دارد که تاریخچه هرکدام از آنها بسیار پرمعناست. غذاهایی که با توجه به ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی و فرهنگی همان منطقه، طبخ و مصرف می‌شد. در بین کشورهای خاورمیانه و آسیای غربی، روش طبخ غذا در ایران، بسیار منحصربه‌فرد است. غذای سنتی در ایران در طی سالیان دراز، نه‌تنها تحت تأثیر فرهنگ غذایی کشورهای همسایه‌ای چون قفقاز، یونان، روسیه و منطقه خاور نزدیک بوده، بلکه به‌طور بسیار مشهودی، فرهنگ غذایی کشورهای همسایه مانند ترکیه را نیز متأثر از خود کرده است. در طبخ غذای سنتی ایرانیان، برخی از مواد گیاهی جایگاه خاصی داشتند مانند: آلو، انار، به، آلوبخارا، زردآلو و کشمش. یک بشقاب ایرانی، به‌طور عمده شامل برنج و گوشت‌هایی نظیر گوشت بره، مرغ یا ماهی؛ سبزیجاتی چون پیاز، جعفری و انواع گیاهان و مغزها بود. برای ایجاد طعم و مزه بهتر در غذا، از طعم‌دهنده‌هایی مانند زعفران، لیموعمانی و دارچین استفاده می‌شد. انواع متفاوتی از غذاها شامل چلوکباب‌ها (برنج همراه با گوشت‌های کباب شده مانند کباب‌برگ، کوبیده، جوجه، ششلیک، سلطانی، چنجه)، خورشت‌ها (مانند قورمه‌سبزی، قیمه، فسنجان)، آش‌ها، کوکوها، پلوها (مانند لوبیاپلو، آلبالوپلو، سبزی‌پلو، زرشک‌پلو، باقالی‌پلو) و انواع سالادها، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌ها، در مناطق مختلف ایران مصرف می‌شد. از ویژگی‌های بارز غذاهای سنتی ایرانی، مصرف انواع مواد غذایی از گروه‌های غذایی مختلف است و این دقیقاً مطابق با همان توصیه‌هایی است که امروزه در مورد مصرف متنوع و متعادل مواد غذایی از گروه‌های هرم غذایی ارائه می‌شود. به‌ویژه گروه سبزیجات و میوه‌ها، به‌عنوان منبع ویتامین‌ها و املاح و مواد آنتی‌اکسیدان، کاربرد زیادی در برنامه غذایی سنتی ایران داشته است.
نوشیدنی‌های سنتی رایج در ایرانچای به‌عنوان اصلی‌ترین نوشیدنی، اغلب با میوه خشک، کلوچه و شیرینی و به‌صورت روزانه در بیشتر خانه‌های ایرانی مصرف می‌شد. علاوه بر چای سیاه، انواع دیگری از چای مانند چای آلبالو، چای‌دارچین و زنجبیل، نیز بسیار رایج بود.
دوغ، نوشیدنی تهیه‌شده از ماست نیز در بین عموم طرفداران زیادی داشت. علاوه بر این، در گذشته مصرف انواع دم‌نوش‌های گیاهی و شربت‌هایی که از گیاهان به‌طور طبیعی تهیه می‌شد، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند. وضعیت موجود در مصرف غذای سنتی و بومیبا نگاهی به وضعیت موجود در عادات غذایی جامعه ایرانی، بسیار ساده و سریع متوجه می‌شویم. غذاهای سنتی به‌جز در روستاها و شاید در شهرهای کوچک، جایگاه ویژه‌ای مانند آنچه در گذشته دارا بود، ندارند. تغذیه در ایران دچار نوعی گذار از غذاهای سنتی و بومی به سمت غذاهای آماده و غربی شده است و همین تغییرات در نوع غذا خوردن افراد، موجب ایجاد اثرات منفی بر وضعیت سلامت آنان گشته است. یکی از دلایل رواج انواع بیماری‌ها مانند چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و سرطان، که آنها را به‌عنوان بیماری‌های تمدن می‌نامیم، همین تغییرات در نوع تغذیه جوامع است. اگر از فرزندانمان بخواهیم که چند نوع غذا را نام ببرند، با احتمال بسیار زیاد، تعداد غذاهای صنعتی و فست‌فودهایی که در این بین نام برده می‌شود، از تعداد غذاهای سنتی بیشتر است و این جایگاه فراموش‌شده غذاهای سنتی را به ما خاطرنشان خواهد کرد. باید انگیزه‌ای برای افراد جامعه فراهم نمود تا خانواده‌ها هر چه بیشتر به شناخت غذاهای سنتی و بومی کشور و منطقه محل سکونت خود پرداخته و مصرف آنها را جایگزین فست‌فودها نمایند. امید است با اصلاح وضعیت تغذیه و بازگشت به غذاهای سنتی سالم و طبیعی بتوانیم جامعه‌ای سالم، شاداب، کارآمد و روبه پیشرفت داشته باشیم.
منبع: زندگی آنلاین – آرزو حقیقیان رودسری، دانشجوی دکترای تغذیه
مطالب مرتبط:بررسی نقش آشپزی مدرن در تداوم زندگی
مستطاب آشپزی؛ یک کتاب خوشمزه 10 توصیه برای آشپزی سالملذت آشپزی و صرف غذا در کنار خانواده سبک آشپزی سرنوشت شما را رقم می‌زند 20 توصیه‌ی سرآشپز برای خوشمزه‌تر شدن غذاها چگونه غذاهای‌مان را خوش‌طعم‌تر کنیم؟ فواید غذا خوردن در کنار خانواده غذا خوردن هم آدابی دارد بایدها و نبایدهای غذا خوردن
جستجوی شهر، کشور ، جاذبه گردشگری و …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
در حال بارگذاری …
ورود به حساب کاربری
در کارناوال ثبت نام نکرده اید؟
عضویت در کارناوال
در کارناوال ثبت نام کرده اید؟
همیشه در سفرهای مان به سراغ دیدنی های مختلف شهرها می رویم و یا زیبایی های روستاها و طبیعت اطراف شهر را از نظر می گذرانیم. در این میان جاذبه هایی هستند که شاید از آنها غافل شوید و احتمالا آنها را اصلا به عنوان جاذبه به حساب نیاورید. این جاذبه ها همان طعم های خوشمزه ای هستند که در هر شهر و دیاری انتظارمان را می کشند تا به سفر و گشت و گذارمان رنگ و بوی تازه ای بدهند و خاطره ای شیرین را در ذهن مان ماندگار کنند.
پیش از این به مناطق مختلفی از کشور عزیزمان ایران رفتیم و برای تان از خوشمزه های آن خطه ها سخن گفتیم. این بار نوبت اردبیل است که طعم های بی نظیرش را به ما ارایه کند و یک گشت و گذار خوشمزه را برای مان رقم بزند. این استان جاذبه های فراوانی را در خود جای داده که معروف ترین آنها چشمه های آب گرم هستند و همه ساله بسیاری را به این دیار می کشانند. جاذبه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نیز در این استان قرار دارد و افتخاری برای ایران محسوب می شود.
وقت آن است که به سراغ آشپزخانه اردبیلی ها برویم و ببینیم که چه طعم و رنگ هایی در آنها وجود دارد. کارناوال شما را به یک سفر خوشمزه دعوت می کند تا با بخشی از فرهنگ کشورمان آشنا شوید و از غذاهای خوشمزه اردبیلی بیشتر بدانید. کاغذ و قلم را آماده کنید تا در سفرتان به اردبیل از هیچ تجربه خوشمزه ای جا نمانید…
در سفره اردبیلی ها چه می گذرد؟ | آشنایی با فرهنگ غذایی
لیست بلند بالایی از غذاهای سنتی و محلی، در استان اردبیل طبخ می شود که هر یک ریشه در تاریخ و فرهنگ این دیار دارند. آش ها از جمله خوراک های پرطرفدار در این دیار هستند و به ویژه در فصول سرد طرفداران بسیاری پیدا می کنند.
اردبیل دیاری تقریبا کوهستانی و سرد است و به همین دلیل است که آش ها جزو پرطرفدارترین غذاها محسوب می شوند. میوه های خشک در آش های اردبیلی به وفور مصرف می شوند و بر خواص غذایی آنها می افزایند. بخش مهمی از غذاهای سنتی اردبیل با ترکیب آرد و کره و شکر تهیه می شوند و به دلیل کالری بالا خوراکی مناسب در فصول سرد سال هستند.
بسیاری بر این باورند که غذاهایی سنتی اردبیل با شرایط اقلیمی این منطقه که زمستان‌های طولانی و سرد دارد کاملا منطبق است و هر یک از آنها سرشار از خواص غذایی هستند.
بر سر سفره اردبیلی ها می توانید انواع ترشی‌های محلی، انواع سالادها از قبیل سالاد فلفل سبز را بیابید و البته به هنگام صبحانه از میل کردن انواع مرباها از قبیل مربای گل، هویج، آلبالو، بالنگ، موز، لیمو، پوست پسته و … لذت ببرید.
غذاهای اردبیلی
در ادامه قدم به دنیای خوشمزه غذاهای اردبیلی می گذاریم و بیشتر با آنها آشنا می شویم:
1- آش میوه
آش میوه یکی از آش‌های مخصوص مناطق آذربایجان و به ویژه استان اردبیل است که برای طبخ آن از موادی مثل لوبیا قرمز، نخود، عدس، برنج، گندم پوست کنده، رشته آش، گوشت چرخ کرده، آلوی خورشی، برگه آلو زرد، قیسی زردآلو، آلبالو خشک، گوجه برقالی و سبزی هایی همچون تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر استفاده می شود. این آش ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و به دلیل داشتن انواع میوه‌های خشک، خوراکی سبک به شمار می رود و شستشو دهنده دستگاه گوارش نیز هست.
استفاده از سبزی در این آش اجباری نیست و می توان آنها را از مواد اولیه حذف کرد؛ اما وجود سبزی در آش بر ارزش غذایی آن می افزاید.
2- آش رشته اردبیل (اریشتَ آشی)
اریشتَ آشی، نام آشی معروف است که در مراسم چهارشنبه سوری و در سفره های نذری و افطاری‌ها جایگاه ویژه ای دارد. این آش به عنوان آش پشت پا نیز طبخ می شود. حبوبات پخته شامل نخود، لوبیا قرمز، عدس و لوبیا سفید اجزای اصلی این آش به شمار می روند و در تهیه آن از رب، رشته آش، آلبالو خشک یا تازه یا فریز شده، ذغال اخته خشک یا فریز شده یا تازه، آلو بخارا، گوجه سبز تازه یا فریز شده یا خشک و برگه زردآلو (قیسی) نیز استفاده می شود. استفاده از میوه ها باعث شده است تا این آش خوشمزه دارای ارزش غذایی خوبی باشد.
3- آش دوغ
آش دوغ مشهورترین آش اردبیل محسوب می شود و طرفداران زیادی هم دارد. در این آش از نخود، برنج، دوغ محلی و ترجیحا ترش، سبزی ها شامل تره، گشنیز و برگ سیر تازه، ماست و … استفاده می شود و برخی به آن قلقلی های گوشت نیز می افزایند. این آش در روزهای سرد زمستان و در شب نشینی ها سرو می شود و اعضای خانواده از خوردن آن لذت می برند. جالب است بدانید که شهرها و روستاهای بسیاری در ایران آش دوغ مخصوص به خود را دارند.
4- آش شیر
شیر، گندم پوست کنده و نخود مواد اولیه برای تهیه آشی ساده و خوشمزه هستند که در اردبیل به آش شیر شهرت دارد. برای تزیین این آش از بادام، گردو و کشمش بی دانه استفاده می شود و به دلیل داشتن شیر یکی از غنی ترین آش ها به شمار می رود. معمولا بعد از این آش فالوده خانگی نیز سرو می شود.
متاسفانه از این غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
5- آش گیلدیک آذری با گل نسترن
در اردبیل و در منطقه ارسباران خوراک خوشمزه ای به نام آش گیلدیک می پزند که سبزی، گل نسترن کوهی، برنج، حبوبات شامل نخود و عدس و لوبیا، مغز گردو، آلوچه و برگ زردآلو مواد اولیه آن هستند. در این آش از کوفته قلقلی هم استفاده می شود و عصاره مرغ یا گوشت نیز در آن می ریزند. از نظر طب سنتی، گل نسترن دارای طبعی گرم و خشک و سرشار از ویتامین سی است. از این گل می توان در درمان انقباض غیر ارادی ماهیچه های معده، بیماری های ناشی از التهاب و ورم کلیه ها و دردهای ناشی از پیدایش سنگ کلیه استفاده کرد.
6- آش یارما
آش یارما یا آش بلغور یکی دیگر از آش های سنتی و بومی استان اردبیل است که به واسطه استفاده از بلغور گندم در آن خواص فراوانی نیز دارد. بلغور موادی به نام لینان در خود دارد که سرشار از مواد ضد سرطان هستند و براى پیشگیرى از سرطان کولون (روده بزرگ) و سینه بسیار مفیدند. علاوه بر بلغور گندم در این آش از گوجه‌فرنگی، لوبیا قرمز، سبزی آش، عصاره گوشت، زعفران و آبغوره نیز استفاده می شود. در طبخ این آش نوعی گیاه دارویی به نام یملیک (شنگ) نیز به کار می رود که مشکلاتی نظیر کم‌خونی، زخم معده، بیماری‌های کبدی و ناراحتی‌های پوستی را بهبود می بخشد. در اواخر فصل بهار و تابستان آش یارما در زمره پرطرفدارترین غذاهای منطقه آذربایجان قرار می گیرد.
7- آش اوماج
آش اوماج از جمله آش هایی است که شنیدن نامش، تبریز را در ذهن تداعی می کند؛ اما از آنجا که فرهنگ غذایی آذری ها شباهت بسیاری به یکدیگر دارد، این آش در اردبیل هم طبخ می شود. این آش بیشتر در فصول سرد طرفدار دارد و برای سرما خوردگی و یا پیشگیری از آن مفید است. عدس، سبزی مخصوص شامل تره، مرزه و ریحان بنفش، پیاز، اوماج یا رشته آش، آرد، عصاره مرغ، نمک و فلفل مواد اولیه این آش خوشمزه و مفید هستند.
8- پیچاق قیمه
پیچاق قیمه یا پیچاخ قیمه که از آن با عنوان خورش بادام نیز یاد می شود غذایی خوشمزه و محلی است که طرفدارانش در اردبیل یکی دو تا نیستند. استفاده از خلال بادام ارزش غذایی بسیاری به این خورش بخشیده است چرا که این آجیل منبع غنی آنتی اکسیدان محسوب می شود و خاصیت ضد سرطانی دارد؛ همچنین برای بیماران مبتلا به دیابت و فشارخون بالا نیز مفید است.
در تهیه این خورش علاوه بر بادام از گوشت گوسفندی، پیاز، برگ بو، تخم‌مرغ، ادویه شامل کاری، فلفل، زردچوبه، دارچین، هل ساییده شده و نمک نیز استفاده می کنند. این غذای خوش‌طعم در اردبیل همراه برنج، سبزی‌خوردن و ماست سرو می شود.
9- چیغیرتما
چیغیرتما غذایی خوشمزه است که به راحتی آماده می شود. نام این غذا در زبان آذری نشان از اضافه کردن تخم‌مرغ در آخرین مرحله طبخ غذا دارد. این غذای ساده دارای تنوع جالبی است و بانوان خوش‌ذوق ایرانی انواع آن شامل چیغیرتمای بوقلمون، مرغ و … را طبخ می کنند. کافیست پیاز، روغن، تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و کره را در دسترس داشته باشید تا بتوانید ساده ترین نوع چیغیرتما که همان املت گوجه فرنگی است را تهیه کنید. مردم اردبیل معمولا در آن از مرغ هم استفاده می کنند و چیغیرتمای مرغ می پزند.
10- خورش ترشی قورمه
اگر در ماه رمضان گذارتان به اردبیل افتاد حتما از خورش ترشی قورمه نیز بچشید که در سفره سحری اردبیلی ها جایگاه خاصی دارد. ترشی قورمه، خورشی سنتی است که بانوان آن را با استفاده از پیاز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبیا چشم‌بلبلی، آلوچه خورشی، زعفران و رب گوجه‌فرنگی می پزند و با برنج سرو می کنند. استفاده از آلو و گوشت باعث شده تا نام ترشی قورمه را بر این غذا بگذارند. خواص آلوچه را بیشتر مردم می دانند؛ این میوه خشک هضم غذا را آسان می کند و برای مشکلات روده نیز مفید است.
11- تاس کباب
تاس کباب خوراکی خوش رنگ و لعاب است که در سراسر ایران طرفداران خاص خود را دارد. این غذا در دو نوع مختلف و با استفاده از مرغ و گوشت تهیه می شود و در اردبیل تاس کباب مرغ به دلیل طعم و عطر مخصوص، از شهرت بسیاری برخوردار است. در تهیه این غذا از گوشت سینه و ران مرغ، زنجبیل تازه، سیر، موسیر، زیره، چوب دارچین، گردو، تخم گشنیز، روغن زیتون، دارچین، عسل، گشنیز، زعفران و فلفل چیلی استفاده می شود و عطر و بوی آن هوش از سرتان می برد. وقتی تاس کباب بر سر سفره آورده می شود نان و ماست هم در کنار آن قرار می گیرد و سفره را رنگین تر می کند. البته به دلیل نیاز به زمان نسبتا زیاد و مواد اولیه مختلف مورد استفاده در تهیه و طبخ تاس کباب، این غذا کمتر در خانه اردبیلی ها تهیه می شود.
12- یر کوکی خورشی
یر کوکی خورشی یا خورش هویج یکی دیگر از غذاهای اردبیلی است که ظاهری بسیار اشتها برانگیز دارد. همه به خواص هویج واقفیم و از کودکی تا به حال در مورد خواص آن و تاثیرش در بینایی از کوچک و بزرگ شنیده ایم. استفاده از این ماده، خورش هویج را به یک خوراک مغذی تبدیل کرده است. در طبخ این خورش به جز هویج از گوشت قرمز، روغن، پیاز، زعفران، رب گوجه‌فرنگی، نمک، آبلیمو و آبغوره نیز استفاده می شود. البته این غذا از خورش های سنتی تبریز نیز به شمار می رود و در این شهر نیز طرفداران خاص خود را دارد.
13- تره اسفناج
اسفناج برای بسیاری تصویر ملوان زبل و قدرتش را تداعی می کند. این سبزی بومی کشورمان دارای خاصیت ضد سرطانی است و پایین آمدن کلسترول خون، بهبود کم خونی، تقویت اعصاب و … نیز از دیگر خواص آن به شمار می روند. در اردبیل با ترکیب اسفناج، لپه، سیر، پیاز، رب انار، روغن، زردچوبه و تخم‌مرغ غذایی به نام تره اسفناج را طبخ می کنند که بسیار خوشمزه و لذیذ است. این غذای مقوی و پرخاصیت از جمله خوراکی های پرطرفدار در اردبیل محسوب می شود و طعم تازه ای به سفر گردشگران نیز می بخشد.
متاسفانه از این غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
14- خشیل
با فرا رسیدن فصول سرد بازار یکی از خوراکی های استان اردبیل نیز داغ می شود. این خوراک که با استفاده از شیره خرما، بلغور گندم، آرد، کره، دارچین و شکر طبخ می شود، در شب یلدا جایگاه خاصی دارد و جزو خوراکی های این شب باستانی به حساب می آید. خشیل بسیار مغذی است و در حفظ سلامت بدن تاثیر دارد. استفاده از بلغور گندم و شیره خرما بر ارزش غذایی این خوراک افزوده است.
15- دمی یارما
یارما همان بلغور گندم است که پیش از این درباره آش آن سخن گفتیم. اردبیلی ها از این ماده برای تهیه یک غذای دیگر نیز بهره می برند که دمی یارما نام دارد. بلغور گندم، سیب‌زمینی، هویج، گوشت چرخ‌کرده، رب گوجه‌فرنگی، پیاز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل مواد اولیه برای تهیه این غذا هستند. دمی یارما غذایی سرشار از خواص است و ارزش غذایی فراوانی دارد.
16- کشمش پلو
کشمش همان انگور خشک شده است و موادی همچون آهن، پتاسیم، کلسیم و ویتامین‌های گروه b را در خود دارد و دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی نیز هست. اردبیلی ها با استفاده از این میوه خشک شده و ترکیب آن با برنج و کمی شیر، غذایی به نام کشمش پلو می پزند. این غذا در فهرست غذاهای پرطرفدار اردبیلی قرار دارد و بسیاری از خوردن آن لذت می برند.
17- سوتی پلو
سوتی پلو غذایی محلی در اردبیل است که معمولا در آخرین چهارشنبه سال (چهارشنبه‌سوری) و شب عید با استفاده از برنج، شیر، روغن، گلاب و هل طبخ می شود. این خوراکی خوشمزه را همراه با ماهی دودی، خرما، روغن حیوانی و کشمش میل می کنند و همین بر ارزش غذایی آن می افزاید. این غذای محلی، مواد اولیه مفیدی دارد و به همین دلیل در ماه مبارک رمضان گزینه‌ای مناسب برای وعده افطار یا سحر به شمار می رود. ممکن است این غذا به همراه خورش فسنجان، خورش هویج، خورش خلال بادام و سایر خورش های شیرین بر سر سفره آورده شود.
متاسفانه از این دو غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
18- باسترماپلو
باسترماپلو نام غذایی سنتی در استان اردبیل است که اصالت آن به بادکوبه (باکو) بر می گردد و بومی شهرستان آستارا نیز هست. باسترما به معنی مدفون شده است و به این دلیل این نام را بر غذا گذاشته اند که مواد ترکیبی آن هنگام سرو دیده نمی‌شود. مرغ، رب ازگیل، گردو، برنج، زعفران، پیاز، کره، رب بِه، رب آلوچه و سیب‌زمینی مواد اولیه این غذای خوشمزه را تشکیل می دهند و آشپزها با استفاده از آنها طعمی کم نظیر خلق می کنند. نحوه سرو این غذا بسیار جالب است چرا که پس از طبخ و آماده سازی درون قابلمه‌های کوچک و تک نفره سرو می شود.
19- تره
غذای بومی تره در واقع یک داروی مقوی است که از گیاهان خودرو تهیه می شود. برگ‌های تازه گیاهانی مانند ترشک (اولیک)، گاو زبان بدل (قازان دولدوران)، سلین (شیرین تره)، گاوزبان خاردار (قوزی قولاغی)، اسفناج وحشی (شومو تره سی)، گل گاوزبان وحشی (بوزو بورنی)، شمعدانی وحشی (قیر میزی شالوار یا چوبان اوخی)، شنگ (یملیک)، سلمک (یاغلیجا)، غاز ایاقی، گوش خرگوش (گویجه گئوزی) و بارهنگ (بزوشا) در ترکیب با کمی برنج و لپه پخته شده به غذایی اشتها آور تبدیل می شود که همان تره است.
20- کته
در بخش هایی از استان در ماه‌های اردیبهشت و خرداد غذایی با استفاده از شنبلیله (بوی اوتو)، شنگ (یملیک)، ترشک (اولیک)، غاز ایاقی، کیسه کشیش (قوش اپ بیی)، سلمک (سلمه تره، یاغلیجا) و پونه (یارپوز) و برنج و لپه پخته می شود که کته نام دارد. این مواد را در خمیر آرد گندم می پیچند و بر روی تنور سنگی (ساج) می‌پزند. ماست و کره نیز به همراه این غذا سرو می شود.
متاسفانه از این دو غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
21- لونگی
لونگی همان اردک یا مرغ شکم پر است که بیشتر به عنوان غذاهای مخصوص آستارا و تالش شناخته می شود؛ اما در اردبیل هم جایگاه خاصی دارد. پیاز، گردو، رب ازگیل یا رب آلوچه، آبغوره، گوجه فرنگی، نمک و فلفل مواد اولیه تهیه این غذای لذیذ را تشکیل می دهند.
22- قیساوا
در اردبیل و به طور کلی شمال غرب کشور، روزهای سرد با خوردن قیساوا آغاز می شود. خرما، کره، گردوی خرد شده و تخم مرغ مواد اولیه این صبحانه خوشمزه هستند. کدبانوی خانه پس از تفت دادن خرما و نرم شدن آن گردو و تخم مرغ را می افزاید و غذایی سرشار از مواد مغذی برای اهالی خانه تهیه می کند.
23- سوغان سو
سوغان سو از دیگر غذاهایی است که در اردبیل رواج دارد؛ اما بومی آذربایجان شرقی نیز هست. این غذا را با استفاده از تخم مرغ، روغن، رشته، پیاز و آب می پزند و بر سر سفره می آورند. این غذا در مدت چند دقیقه آماده می شود و آن را مانند آبگوشت مصرف می کنند؛ یعنی اول آب آن را با نان می خورند و بعد نوبت به میل کردن رشته و تخم مرغ می رسد.
24- ساج ایچی
از ترکیب پياز، کره، ماست ترجیحا ترش و غلیظ، نمک، سیر و گوشت قرمه غذایی اشتها برانگیز و خوشمزه به نام ساج ایچی تهیه می شود که بر سر سفره اردبیلی ها به چشم می خورد. به هیچ عنوان سیر از این غذا حذف نمی شود چرا که بیشتر طعم آن ناشی از همین ماده است؛ اما می توان به جای گوشت در آن از مرغ استفاده کرد.
متاسفانه از این غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
25- بزباش
بزباش در واقع همان آبگوشت بزباش است که در همه جای ایران طبخ می شود و تنها تفاوت های ریزی در طرز تهیه دارد. گوشت ماهیچه یا سر دست با استخوان، تره و جعفرى و كمى شنبلیله، لوبیاى قرمز یا چشم بلبل، لیمو عمانى، روغن، پیاز، سیب زمینی و نمک و فلفل مواد اولیه این غذا هستند که باید در مدت زمان طولانی پخته شود تا به اصطلاح جا بیفتد.
26- خینگل
عشایر دشت مغان در استان اردبیل با استفاده از آرد، آب، گوشت چرخ کرده، پیاز، ماست، سیر، رب گوجه فرنگی و نمک و فلفل غذایی لذیذ به نام خینگل می پزند. آنها با آرد خمیر تهیه می کنند و آن را به قطر دو سه میلی متر باز کرده و به اندازه مربع های کوچک می برند. این خمیرها در هوای آزاد خشک و سپس پخته می شوند. گوشت چرخ کرده و ماست و سیر را نیز به همراه این غذا می خورند.
27- خورش کنگر
خورش کنگر را همه می شناسند و احتمالا برای یک بار هم که شده طعم آن را چشیده اند. این خورش در بسیاری از نقاط ایران از جمله اردبیل پخته می شود و رنگ و بوی خاصی دارد. کنگر، گوشت خورشی، نعناع و جعفری، لیمو عمانی، پیاز و نمک و فلفل مواد اولیه این غذا را تشکیل می دهند.
28- یومورتا کوفته سی
یومورتا کوفته سی یا کتلت تخم مرغ، غذایی تشکیل شده از لپه، برنج، تخم مرغ، سبزی شامل تره، گشنیز، جعفری، مرزه و کمی ترخون، پیاز، رب گوجه فرنگی و نمک و فلفل است که در روغن سرخ می شود. این غذا به دلیل وجود سبزی های مختلف بسیار مفید است و وجود تخم مرغ، آن را به خوراکی سرشار از مواد مغذی تبدیل می کند.
29- شیر پلو
اردبیلی ها با برنج، شیر، روغن، کره و نمک غذایی ساده و خوشمزه آماده می کنند که شیر پلو نام دارد. آنها برنج را شسته و خیس می کنند و سپس آن را با روغن و کره داغ و بدون آب یا شیر درون قابلمه می ریزند. پس از مدتی شیر را به آن اضافه کرده و پس از چند جوش آن را دم می کنند.
متاسفانه از این دو غذا تصویری در دست نیست، اگر عکسی از این غذا دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود.عکس را اینجا آپلود کنید
30- رشته پلو
رشته پلو غذایی است که بسیاری از ما طعم آن را بارها چشیده ایم؛ اما اردبیلی ها آن را غذای سنتی خود می دانند و برای طبخ آن سنگ تمام می گذارند. برنج، رشته پلویی، سینه مرغ، کشمش پلویی، کره و پیاز داغ و زعفران دم کرده مواد مورد نیاز برای آماده سازی این غذا هستند. برخی بر این باورند که این غذا باید در ابتدای سال نو خورده شود و شگون دارد.
31- قیسی پلو
اگر به اردبیل سفر داشتید حتما طعم قیسی پلو را نیز بچشید. این غذا علاوه بر طعم به یادماندنی و لذیذ، خواص فراوانی نیز دارد و به دلیل دارا بودن قیسی، سرشار از فیبر، پتاسیم، آهن، ویتامین A، ویتامین K، کلسیم و … است. برای تهیه این غذا از برنج، قیسی، روغن، جوز هندی، دارچین و کره آب شده استفاده می کنند و برخی برای تزیین آن از کشمش یا گردو بهره می برند. البته نباید در خوردن این غذا افراط کرد چون ممکن است منجر به مشکلات گوارشی شود.
32- ساج کباب
ساج کباب غذای محلی اردبیل است که در آذریایجان شرقی و غربی نیز طبخ می شود و برخی آن را با نام ساج قورما می شناسند. گوشت گوسفند، پیاز، روغن حیوانی، نان لواش خشک، ماست، سیر و نمک و فلفل مواد تشکیل دهنده این غذا هستند که کدبانوی خانه لذیذترین غذا را با آنها آماده می کند.
33- ترشی گرما
خانم های اردبیلی خورش ساده ای را در لیست غذاهای خانواده دارند که نامش ترشی گرما است. آنها با پیاز داغ، گوشت، آلوچه، لوبیا چشم بلبلی، زعفران و نمک و فلفل این غذا را آماده می سازند و گاهی با نان و گاهی هم با برنج سرو می کنند.
34- دسرها
قیقاناق: نوعی دسر تبریزی یا خاگینه است که در اردبیل هم طرفداران خاص خودش را دارد و از آرد، ماست، تخم مرغ، بکینگ پودر، شکر، آب، زعفران آب کرده و گلاب تهیه می شود.
قویماق: همان کاچی است که در بسیاری از نقاط ایران طبخ می شود و مواد اولیه آن عبارتند از: آرد برنج، آرد گندم، کره، شکر، گلاب، زعفران و آب.
حلواها: در اردبیل انواع حلواها نیز طبخ می شود و به عنوان دسر یا میان وعده مورد استفاده قرار می گیرد که از میان آنها می توان به حلوای زنجبیل، حلوای سیاه، حلوای زرد و … اشاره کرد.
سخن آخر
به گوشه ای از ایران عزیزمان رفتیم و گشتی خوشمزه را تجربه کردیم.
آیا شما هم از طعم این خوراک های خوشمزه چشیده اید؟
چه غذاهای دیگری را در این دیار می شناسید.
منتظر نظر های شما هستیم…
بهاره فلاح
پنج شش ساله که بودم در کنار همه ی رویاهای کودکانه ام یک کوله پشتی قرمز جا خوش کرده بود که در خیالم تمام داشته هایم را درونش می ریختم و دور دنیا را می چرخیدم. بزرگتر که شدم، رویای قرمز کودکی ام بهانه ای شد تا به سراغ گردشگری بروم و این علم را ذره ذره در همان کوله پشتی جای دهم. شیرینی این علم نوظهور به حدی بود که شش سالی که تا کارشناسی ارشد صرف آن کردم، به سرعت برق و باد گذشت. اما هنوز کوله پشتی من جای بسیاری داشت پس به دنبال راه تازه ای گشتم تا این جای خالی را پر کنم. در میان جستجوهایم بودم که کارناوال مرا به دنیایی تازه برد و به من فرصت داد تا بیشتر بدانم، بیشتر یاد بگیرم و همه ی دانسته ها، دیده ها و شنیده هایم را با شما خوبان به اشتراک بگذارم. حالا شما هم آزادید تا در گوشه گوشه ی این دنیا بگردید و هر آنچه می خواهید را به دست آورید.
پنج شش ساله که بودم در کنار همه ی رویاهای کودکانه ام یک کوله پشتی قرمز جا خوش کرده بود که در خیالم تمام داشته هایم را درونش می ریختم و دور دنیا را می چرخیدم. بزرگتر که شدم، رویای قرمز کودکی ام بهانه ای شد تا به سراغ گردشگری بروم و این علم را ذره ذره در همان ک نمایش بیشتر
آیا این مطلب مفید بود ؟
لطفا منتظر بمانید ….
دریاچه نئور
جاده اسالم به خلخال
پل معلق مشگین شهر
جنگل فندقلو اردبیل
مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
پل معلق پیرتقی اردبیل
مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
کلیه مطالب کارناوال با روزها تحقیق و بررسی و گذر از فیلترهای مختلف منتشر می شوند.
چنانچه در این مطلب موردی به اشتباه ذکر شده و یا ارائه اطلاعات مهمی از قلم افتاده است، خواهشمندیم ما را در تصحیح
آن یاری نمایید.
تلاش واحدهای تخصصی کارناوال اطلاع رسانی دقیق همراه با تصاویری با کیفیت است که مخاطب از مطالب نهایت استفاده را ببرد، اما متاسفانه گاهی تصاویر خوبی از جاذبه های در حال معرفی در دسترس نیست، در این موارد از شما درخواست همراهی داریم.
درصورتی که عکس های با کیفیت از مورد درخواستی کارناوال در اختیار دارید از طریق فرم زیر برای ما ارسال نمایید تا با نام خودتان منتشر شوند و گردشگران بتوانند قبل از سفر نسبت به این جاذبه گردشگری دید بهتری پیدا کنند.
برای آپلود تصاویر
به اینجا بکشید و رها کنید
کلیه حقوق مادی و معنوی برای کارناوال محفوظ است. استفاده از مطالب و تصاویر سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط کارناوال امکان پذیر است.
کارناوال در شبکه های اجتماعی
شرایط و ضوابط بازنشر و اشتراک گذاری محتوای کارناوال
هدف از ایجاد کارناوال اطلاع رسانی صحیح و جامع در حوزه گردشگری است.
در کارناوال تیمی از نویسندگان متخصص در زمینه گردشگری داخلی و خارجی در حال نگارش و تولید محتوای باکیفیت و انحصاری هستند.
دقت و نکته سنجی در اطمینان از صحت مطالب و کیفیت آنها از خصوصیات تحریریه کارناوال است.
مخاطبان و بازدیدکنندگان گرامی می‌توانند مطالب کارناوال را با رعایت تمامی چهار شرط زیرنقل کنند یا به اشتراک بگذارند:
درصورت عدم رعایت اصول و قوانین حق نشر (کپی رایت) و مقررات داخلی پیرامون انتشار مطالب، حق شکایت به مراجع قضایی برای کارناوال محفوظ است.
توضیحی درباره انتخاب تصاویر در کارناوال
واحد تحریریه کارناوال به روش های مختلف سعی در ارائه با کیفیت ترین تصاویر دارد: ۱) تهیه عکس از طریق عکاسان حرفه ای که در سراسر ایران و دیگر کشورها با کارناوال همکاری می کنند ۲) حضور اعضای تحریریه در مناطق توریستی و تهیه تصاویر با کیفیت، متناسب با نیاز شما عزیزان ۳) از طریق جستجو در فضای مجازی
در مورد روش سوم یعنی جستجو در اینترنت ذکر این نکته ضروری است که اعضای کارناوال حساسیت خاصی روی درج نام عکاس (هنرمند) دارند. اگر در سایت کارناوال به عکسی برخوردید که نام عکاس پایین آن درج نشده اطمینان داشته باشید که تلاشهای ما برای پیدا کردن عکاس بی نتیجه مانده است. همچنین در مواردی که نام عکاس مشخص و درج شده است با توجه به حساسیت دوستان هنرمندمان سعی می‌کنیم امضای روی عکس را نیز در تصویر حفظ کنیم مگر اینکه امضا به زیبایی و رسایی عکس لطمه وارد کند.
با تشکر تیم سردبیری کارناوال
9