تب مکرر در کودکان یکی از موضوعاتی است که همیشه پدر و مادرها را نگران میکند. تب مکرر در کودکان نشان دهنده وجود یک آسیب در بدن کودک شماست. از آنجا که سیستم ایمنی کودکان ضعیف است، مراقبت از آنها در زمان بروز تب اهمیت ویژهای دارد. در این مطلب از برخی دلایل تب مکرر در کودکان و راههای پایین آوردن تب کودکتان آگاه میشوید.
چرا کودک شما دائما تب میکند؟
عوامل گوناگونی وجود دارد که باعث میشود کودک شما دائم تب کند یا تب او طولانی شود. البته همیشه این عوامل خطرناک نیستند. تب مکرر کودکان میتواند منشا عفونی یا غیرعفونی داشته باشد. در نوع عفونی، عفونتهای باکتریایی، قارچی، ویروسی و انگلی دخیل هستند و در نوع غیرعفونی، بیماریهای التهابی با واسطه سیستم ایمنی موثرند.
اگر کودکمان تب کرد چه کنیم؟
شما میتوانید با انجام روشهای ساده و بدون نیاز به مصرف دارو تب کودکتان را پایین بیاورید. در اینجا به بعضی از این روشها اشاره شده است:
• یک حوله مرطوب روی پیشانی او قرار دهید.
• میتوانید کودکتان را با آب گرم حمام کنید. زمانی که آب گرم روی پوست کودک تبخیر میشود دمای بدن او پایین میآید. از حمام آب سرد استفاده نکنید این کار باعث ایجاد لرزش و افزایش دمای بدن کودکتان میشود.
• کودکتان را به خوردن مایعات بیشتر تشویق کنید، این کار باعث میشود حجم ادرار او بیشتر شده و عوامل بیماریزا زودتر از بدنش خارج شوند.
• میتوانید از یک فن برای گردش هوا در اتاق کودکتان استفاده کنید.
علل تب در کودکان چيست؟
چگونه میتوانیم از تب مکرر در کودکان پیشگیری کنیم؟
با وجود عوامل زیادی که منجر به تب مکرر در کودکان میشوند، سوال بیشتر مادران راههای پیشگیری از تب مکرر در کودکان است. شما میتوانید با رعایت نکات زیر، از عفونتهای مکرری که میتوانند منجر به تب مکرر شوند جلوگیری کنید:
• اگر سیگاری هستید بهتر است در محلهایی دور از کودک (بیرون منزل یا بیرون اتومبیل) سیگار بکشید.
• با استفاده از مواد غذایی مناسب و مکملهای غذایی، سیستم ایمنی بدن فرزندتان را در برابر عفونتها مقاوم کنید.
• اگر کودک شما پیشزمینه آلرژی دارد بهتر است از ابتدا تحت مراقبت پزشک قرار گیرد تا از ایجاد عفونت مکرر پیشگیری شود.
اگر تمایل به مطالعه مطالب بیشتری در خصوص کودکان دارید به این لینک مراجعه کنید.
بیشتر مادران با این صحنه مواجه شدهاند: نیمههای شب فرزندتان با درد و ناله پیش شما آمده و شما هم با لمس پیشانی او متوجه تب و داغی سرش شدهاید. این لحظات معمولا برای مادران کمتجربه سخت است چون نمیدانند چه باید بکنند. تب کودک برای آنها کابوس است و به محض اینکه تبسنج یک درجه تب را نشان میدهد شب را تا صبح بالای سر کودک بیدار مینشینند و مرتب تبش را اندازه میگیرند تا دچار تشنج نشود. اما درست در همین مواقع است که باید خونسردی خودتان را حفظ کنید.
علل تب در کودکان چيست؟
بسیاری از والدین تب را موردی خطرناک میدانند اما متخصصان معتقدند در خيلي از موارد تب مشکل حادی نیست. دکتر اکبر کوشانفر، متخصص اطفال و استاد دانشگاه علوم پزشكي دانشگاه شهيد بهشتي درباره تب نوزادان و کودکان بیشتر توضیح میدهد.تب چیست؟براي درك درست اينكه تب چيست ابتدا بايد سراغ هيپوتالاموس كه غدهاي در مغز است برويم. اين غده كه در وسط پايه مغز واقع شده مثل يك ترموستات عمل ميكند. اين ارگان با درك صحيح ميزان دماي مناسب براي بدن پيامي را به سيستمهاي عصبي ارسال و آنها را براي رسيدن به دماي مطلوب آماده ميكند. دماي طبيعي بدن 37درجه سانتيگراد است البته در برخي افراد اندكي درجه حرارت بدن بالاتر يا پايينتر است. همچنين دماي بدن در طول شبانهروز متغير است؛ در صبح اندكي پايينتر و در عصر اندكي بالاتر ميرود. وقتي ويروسي وارد بدن و خون كودك شود موجب تغييراتي در خون و گلبولهاي سفيد و درجه حرارت بالا براي دفاع ميشود. هيپوتالاموس با درك اين موضوع به سيستم عصبي دستور ميدهد درجه حرارت بدن بالا برود و دماي بدن ممکن است از 38 تا 40 درجه برسد.تب عفونی، استامینوفن نمیخواهدگاهي اوقات در كودكان كمتر از 4 سال به علت عفونتهاي گوش و در كودكان بالاي 4 سال به علت سينوبرونشيت علائم باليني تب و سرفه طول ميكشد. بيشتر محققان و پزشكان معتقدند تب براي كودكان مشكل جدي تلقی نميشود و تا زماني كه كودك تب دارد و بيقرار است احتياج به داروي مسكن تببر ندارد. ثابت شده تب يك عامل دفاعي بدن بوده و دوره بيماري را كوتاهتر ميكند و پايين آوردن تب دوره بهبود بيماري را در كودكان به شدت كند ميكند. بدن براي افزايش درجه حرارت خون مجبور است 01درصد به سوخت و ساز خون بيفزايد و افزايش متابوليسم بدن باعث دفع بسياري از سموم نهفته در بافتها ميشود. در اين صورت توصيه ميشود در مورد تب بيماريهاي عفوني و تب واكسيناسيون استامينوفن تجويز نشود كه دفاع بدن در مقابل ميكروبها نيز كمتر شود.چقدر استامینوفن؟استامينوفن به عنوان مسكن و تببر مصرف زيادی دارد و در موارد لزوم بايد مصرف شود چون 05درصد مسموميتهاي دارويي با استامينوفن اتفاق ميافتد. استامينوفن عمدتا به وسيله كبد متابوليزه ميشود. علائم مسمومیت خفيف باليني مانند تهوع، رنگپريدگي و خستگي بروز ميكند كه به وسيله دفع استامينوفن غيرسمي از راه ادرار علائم بهبود مييابد. استامينوفن براي رفع تب كودكان زير يكسال بر حسب وزن 51-01 قطره 6-4 ساعت و در كودكان بزرگتر از 2 سال 5 ميليليتر معادل يك قاشق مرباخوري 6-4 ساعت یکبار براي زماني كه كودك تب بالاتر از 5/83 دارد در دوران تب و سرماخوردگي تجويز ميشود. شربت ايبوپروفن داروي مناسب مسكن و تببر براي كودكانی است که تب و درد عفونت گوش دارند و بر حسب وزن هر 8-6 ساعت يك قاشق مرباخوري در موارد تب بالا يا همراه استامينوفن در موارد ضروري تجويز ميشود. اگر تب 03 تا 54 دقیقه بعد از مصرف دارو ادامه یافت برای اطمینان از کافی بودن دارو، دوز دارو و پیمانهای را که با آن دارو را به کودک دادهاید، کنترل کنید. در صورتیکه میزان داروی داده شده کافی باشد ممکن است بدن کودک به دارو جواب نداده باشد. اگر استامینوفن ظرف یک ساعت تب را پایین نیاورد، برای استفاده از داروی دیگر با پزشک مشورت کنید.اندازهگیری تب و پایین آوردن آناستفاده از درجههای اندازهگیری تب وسیله مناسبی برای اندازهگیری دمای بدن است. برای بچهها به هیچوجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید، یعنی اگر درجه تب کودک شما را 38 نشان داده، در حقیقت او 39 درجه تب دارد. پاشویه یکی از روشهای سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانوادهها توصیه ميشود. والدين ميتوانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند. حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب نیست چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.تب فایده هم دارد!محققان به اين نتيجه رسيدهاند بدن انسان از تب به عنوان يك سپر دفاعي استفاده ميكند و افزايش درجه حرارت برخي ميكروبها و ويروسها را از بين ميبرد و تب يكي از نشانههاي خوب باليني براي آگاهي والدين و پزشك از وجود بيماريهاي عفوني است و بدون وجود تب پيشبيني عفونت در بدن بسيار سخت و پيچيده خواهد بود. گاهي اوقات به دنبال تب، لرز ايجاد ميشود و با وجود تب و پوشاندن كودك با پتو، او احساس سرما و لرز ميكند.چه زمان به پزشک مراجعه کنیددر برخی موارد در صورت بروز تب باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. مهمترین موارد عبارت است از: تب بالای 38 درجه در کودکان زیر 3 ماه، تب بالای 2/38 در کودکان 3 تا 6 ماه، تب بالای 8/38 در کودکان بالای 6 ماه. اگر تب با علائمی مانند تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بیقراری شدید، رنگپریدگی، سردرد شدید، تورم مفاصل، سفتی گردن، درد شدید شکم، برجسته شدن قسمتهای نرم سر، کاهش سطح هوشیاری و مشکلات تنفسی همراه باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد.رابطه تب و آسیب مغزواقعیت این است که تب آسیبی به مغز وارد نمیکند. در فردی با عملکرد طبیعی مغز تب یک واکنش طبیعی به عفونت است. همانطور که گفته شد هر مغز طبیعی یک ترموستات داخلی برای پیشگیری از بالا رفتن دمای بدن و آسیب به مغز دارد. آسیب مغز تنها زمانی اتفاق میافتد که تب بیش از حد و شوک گرمایی ایجاد شود. تب بیش از حد زمانی بروز میکند که مغز توان تنظیم حرارت بدن را نداشته باشد یا فرد نتواند خود را خنک کند. اما تب در اثر بیماری یک فرایند طبیعی است و به هیچکدام از ارگانهای بدن آسیب نمیزند.
منبع:مجله سیب سبز
انواع دماسنجهر دماسنجی که انتخاب کنید، مطمئن شوید که طریقه درست استفاده از آن را بلد باشید تا بتوانید عددی دقیق به دست آورید. قبل از استفاده به دقت دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید.دماسنجهای دیجیتال معمولاً سریعترین و دقیقترین عدد را به دست میدهند. این دماسنجها سایزها و شکلهای مختلفی دارند و در اکثر سوپرمارکتها و داروخانهها در قیمتهای مختلف موجود هستند. برای اطمینان از استفاده درست حتماً دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید. به طور کلی، دماسنجهای دیجیتال را میتوان با روشهای اندازهگیری زیر استفاده کرد:
• دهانی• مقعدی• زیربغلی
علل تب در کودکان چيست؟
دماسنج را روشن کرده و مطمئن شوید که عدد روی صفحه آن صفر است و عدد استفاده قبلی را نشان نمیدهد. دماسنجهای دیجیتال معمولاً میلهای پلاستیکی و قابلانعطاف دارند که در نوک آن سنسور دما قرار گرفته است و در سر دیگر آن صفحه نمایشی خوانا وجود دارد. اگر دماسنجتان از کاورهای قابلتعویض پلاستیکی استفاده میکند، دقت کنید که کاور موردنظر را براساس توصیههای تولیدکننده که در دفترچه راهنما قید شده است، تهیه کنید. به خاطر داشته باشید که بعد از هر بار استفاده کاور را دور بیندازید و دماسنج را براساس توصیههای دفترچه راهنما تمیز کنید.دماسنجهای الکترونیکی گوش دمای پرده صماخ—دمای داخل کانال گوش– را اندازهگیری می کنند. گرچه استفاده از این دماسنجها برای بچههای بزرگتر سریع و آسان است اما برای نوازدان سه ماهه یا کوچکتر چندان دقیق نیستند و تقریباً گران هستند.دماسنجهای نوار پلاستیکی (نوارهای پلاستیکی کوچکی که روی پیشانی میفشارید) میتوانند نشان دهند که فرزندتان تب دارد یا خیر اما برای به دست آوردن یک عدد دقیق از دمای بدن قابلاعتماد نیستند، مخصوصاً برای نوزادان و بچههای کوچکتر. اگر میخواهید دمای دقیق بدن فرزندتان را بدانید، این دماسنج انتخاب مناسبی نیست.دماسنجهای پیشانی نیز قادرند به شما نشان دهند فرزندتان تب دارد یا خیر اما به اندازه دماسنجهای دیجیتال دهانی یا مقعدی دقیق نیستند.دماسنج پستانکی ممکن است راحت به نظر برسد اما در این مورد هم عدد به دست آمده از دمای بدن به اندازه دماسنجهای مقعدی دقیق و قابلاعتماد نیستند و برای نوزادان کمتر از سه ماهه نباید مورد استفاده قرار گیرند. برای این دماسنج لازم است که کودک آن را به مدت چند دقیقه بدون حرکت در دهان خود نگه دارد که برای اکثر بچهها و نوزادان کاری تقریباً غیرممکن است.دماسنجهای شیشهای جیوهای زمانی بسیار متداول بودند، اما امروزه آکادمی پزشکی اطفال امریکا اعتقاد دارد که نباید بخاطر قرارگیری احتمالی در معرض جیوه که آلایندهای محیطی است، مورد استفاده قرار گیرند. (اگر هنوز در خانه از این دماسنجها دارید، آن را در سطل زباله که ممکن است جیوهاش از آن نشت کند، بیندازید. برای اینکه بفهمید این دماسنج را کجا میتوانید دور بیندازید از پزشک یا درمانگاه محل سوال کنید.)
تب معمولاً راهی است که بدن با عفونتها میجنگد
نکاتی برای استفاده از دماسنجهمانطور که هر پدر یا مادری میداند، گرفتن دمای بدن بچهای که احساس بیماری دارد کار سختی است. اما این یکی از مهمترین ابزارهای پزشکان برای تعیین بیماری یا عفونت در کودکان است. بهترین روش برای اندازهگیری درجه حرارت بدن، به سن کودک و اخلاق و روحیه او بستگی دارد.برای بچه های کمتر از سه ماهه، بهترین و دقیقترین عدد اندازهگیری با استفاده از دماسنجهای دیجیتال به صورت مقعدی حاصل میشود. دماسنجهای الکترونیکی گوش برای نوزادان کمتر از سه ماهه توصیه نمیشود زیرا کانال گوش آنها معمولاً خیلی کوچک است.برای بچههای بین سه تا چهار ساله، میتوانید از دماسنجهای دیجیتال به روش مقعدی یا دماسنج الکترونیکی گوش استفاده کنید. همچنین میتوانید از دماسنج دیجیتال به روش زیربغلی استفاده کنید، گرچه دقت کمتری نسبت به سایر روشها دارد.برای بچههای چهار سال و بالاتر، اگر فرزندتان همکاری لازم را داشته باشد، معمولاً میتوانید از دماسنج دیجیتال به روش دهانی استفاده کنید. اما بچههایی که زیاد سرفه میکنند یا بخاطر کیپ بودن بینیشان، از دهان نفس میکشند ممکن است نتوانند دهانشان را به اندازه کافی بسته نگه دارند. در اینگونه موارد، میتوانید از روش پرده صماخ گوش(بااستفاده از دماسنج الکترونیکی گوش) یا روش زیربغلی (بااستفاده از دماسنج دیجیتال) استفاده کنید.گرفتن دمای مقعدی: بیشتر آدمها قبل از اینکه بچهدار شوند، از فکر اینکه بخواهند روزی دمای مقعدی بدن کسی را بگیرند، مشمئز می شوند. اما نگران نباشید—کار بسیار سادهای است:1. سر دماسنج را با مادهای مثل وازلین چرب کنید.2. فرزندتان را به یکی از دو حالت زیر قرار دهید:- روی پاهایتان یا روی یک سطح صاف و محکم به صورت دمر بخوابانید و کف دستتان را روی کمر او قرار دهید.- او را به صورت طاق باز با پاهای خمشده به سمت سینه بخوابانید و دستتان را روی پشت و رانهای او قرار دهید.3. با دست دیگرتان، دماسنج چربشده را حدود 1.25 تا 2.5 سانتیمتر وارد دریچه مقعد کودک کنید. درصورت مقاومت کودک، کار را متوقف کنید.4. دماسنج را بین انگشت دوم و سوم خود نگه دارید. سعی کنید فرزندتان را آرام کنید و همانطور که دماسنج را سر جای خود نگه داشتهاید آرام آرام در گوشش زمزمه کنید.5. صبر کنید تا تعداد درست صدای بیپ یا هر نشانه هشدار دیگری که نشان میدهد دماسنج آماده خواندن است، را بشنوید. عدد را همراه با ساعت روی صفحه بنویسید. گرفتن دمای دهانی:
انجام این کار بسیار ساده است و نیاز به همکاری کودک دارد:1. برای گرفتن دمای دهانی، باید 20 تا 30 دقیقه از خوردن یا آشامیدن فرزندتان گذشته باشد و مطمئن شوید که آدامس یا آبنبات در دهان کودک نباشد.2. نوک دماسنج را زیر زبان کودک قرار داده و از او بخواهید که دهانش را ببندد. به او یادآور شوید که نباید حرف بزند یا دهانش را باز کند. کمی استراحت کند و به طور عادی از بینی نفس بکشد.3. صبر کنید تا تعداد درست صدای بیپ یا هر علامت دیگری که نشان میدهد دماسنج آماده خواندن است را بشنوید. عدد را در کنار ساعت روی صفحه یادداشت کنید.
دماسنجهای دیجیتال معمولاً سریعترین و دقیقترین عدد را به دست میدهند
گرفتن دمای زیربغلی:
این راهی ساده برای گرفتن دمای بدن کودک است.
بااینکه به اندازه دمای مقعدی یا دهانی در کودکانی که همکاری بیشتری دارند دقیق نیست اما برخی والدین ترجیح میدهند از این روش اندازهگیری دما استفاده کنند، مخصوصاً برای بچههایی که نمیتوانند دماسنج را در دهان خود نگه دارند.1. لباس کودک را درآورده و دماسنج را زیر بغل او قرار دهید (دماسنج فقط باید با پوست تماس داشته باشد نه لباس).2. دست کودکتان را به سمت سینه او خم کنید تا دماسنج زیربغل او نگه داشته شود.3. صبر کنید تا تعداد درست صدای بیپ یا هر علامت دیگری که نشان میدهد دماسنج آماده خواندن است را بشنوید. عدد را در کنار ساعت روی صفحه یادداشت کنید.هر روشی که استفاده کنید، این نکات را باید در ذهن داشته باشید:• هیچوقت درست بعد از حمام کردن یا موقعی که زیر پتو بوده است دمای بدن فرزندتان را نگیرید زیرا میتواند بر عدد به دست آمده تاثیر بگذارد.• هیچوقت موقع گرفتن دمای بدن فرزندتان، او را تنها رها نکنید.کمک به بهبود بچه هاباز هم باید بگوییم که همه تبها نیازمند درمان نیستند. و در اکثر موارد، تب فقط زمانی بایددرمان شود که کودک احساس ناراحتی میکند.در زیر به راهکارهایی برای کاهش علائمی که معمولاً همراه با تب میآیند اشاره میکنیم:• اگر فرزندتان احساس ناراحتی میکند، میتوانید برحسب سن و وزنش، به او استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید. (به هیچ عنوان به فرزندتان آسپیرین ندهید زیرا ممکن است موجب سندرم رای که یک بیماری کشنده نادر است شود، مگراینکه پزشک تجویز کرده باشد). اگر دوز مناسب دارو برای کودکان کمتر از دو سال را نمیدانید، با پزشک فرزندتان تماس بگیرید و سوال کنید.به بچههای کمتر از دو ماهه نباید هیچ دارویی بدون تجویز و ارزیابی دکتر داده شود. اگر فرزندتان مشکل جسمی دارد، حتماً برای اینکه بفهمید چه دارویی برای او مناسبتر است با پزشکش مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که داروهای مخصوص تب، معمولاً فقط به طور موقت تب را پایین میآورند اما آن را به حالت نرمال برنمیگردانند—و دلیل اصلی آن تب را نیز درمان نمیکنند.• حمام کردن فرزندتان میتواند کمک کند کمی حالش بهتر شود و تبش پایین بیاید. فقط از آب ولرم استفاده کنید؛ آب سرد ممکن است موجب لرز او شود که درواقع دمای بدن را بالا میبرد. هیچوقت از الکل (اگر از طریق پوست جذب شود، ممکن است موجب مسمومیت شود) یا حمام سرد یا کمپرس آب سرد (ممکن است موجب لرز و بالا بردن درجه حرارت بدن شوند) استفاده نکنید.• لباسهای کم حجم و سبک به فرزندتان بپوشانید و یک ملحفه یا پتوی نازک روی او بیندازید. پوشیدن لباس زیاد و انداختن پتوهای سنگین روی کودک، از بیرون رفتن گرمای بدن جلوگیری کرده و ممکن است باعث بالا رفتن بیشتر درجه حرارت بدن او شود.• اطمینان حاصل کنید که اتاقخواب فرزندتان دمایی مناسب داشته باشد—نه زیاد گرم باشد و نه زیاد سرد.• مایعات کافی در دسترس فرزندتان قرار دهید—تب ممکن است باعث شود کودک آب بدن خود را به سرعت از دست دهد. آب، سوپ، یخ و ژله همه انتخابهای مناسبی هستند. از دادن نوشیدنیهای کافئیندار مثل نوشابه یا چای خودداری کنید زیرا ممکن است باعث بیشتر شدن ادرار فرزندتان شود.• اگر فرزندتان درکنار تب دچار استفراغ یا اسهال نیز هست، از پزشک او سوال کنید که لازم است از محلولهای الکترولیتی که مخصوص بههاست برای او استفاده کنید یا خیر. این محلولها را میتوانید از داروخانهها تهیه کنید. به فرزندتان نوشیدنی انرژیزا و ورزشی ندهید زیرا این نوشیدنیها برای بچههای کوچک درست نشدهاند و قند اضافه آن ممکن است اسهال آنها را بدتر کند. همچنین مصرف میوهها و آب سیب فرزندتان را محدود کنید.• به طورکلی، بگذارید فرزندتان هرچه که دوست دارد بخورد. لازم نیست همه روز را در رختخواب بماند اما باید استراحت داشته باشد.• بهتر است کودکی که تب دارد را مدرسه یا مهدکودک نفرستید. اکثر پزشکان توصیه میکنند که 24 ساعت بعد از اینکه درجهحرارت بدن او به حالت نرمال برگشت، کودک به مدرسه بازگردد.چه زمان به پزشک مراجعه کنیددمای دقیقی که نشان میدهد باید با پزشک تماس بگیرید به سن کودک، بیاری او و اینکه درکنار تب علائم دیگری نیز دیده میشود یا خیر بستگی دارد.
همه بچهها تب میکنند و در اکثریت موارد، طی چند روز به حالت عادی برمیگردند
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:• نوزادان زیر سه ماهه که درجه حرارت بدنشان 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سلسیوس) یا بالاتر باشد.• بچههای بزرگتری که دمای حرارت بدنشان بالاتر از 102.2 درجه فارنهایت (39 درجه سلسیوس) باشد.در موارد زیر برای بچههای بزرگتری که تبی کمتر از 102.2 درجه فارنهایت (39 درجه سلسیوس) دارند، باید به پزشک مراجعه شود:• در نوشیدن مایعات سرباز میزند و به اندازه کافی مایعات مصرف نمیکند.• دچار اسهال مداوم یا استفراغ شده است.• نشانههایی از کمآب شدن بدن در او مشاهده میشود (کمتر از حد نرمال ادرار دارد، موقع گریه کردن اشک از چشمان او نمیآید، هوشیاری و فعالیت جسمی کمتری نسبت به مواقع عادی دارد).• از یک چیز بخصوص شکایت دارد (مثلاً گلودرد یا گوشدرد)• هنوز بعد از 24 ساعت(در بچههای زیر 2 سال) یا 72 ساعت (در بچههای بالای 2 سال) تب دارد .• بطور مداوم تب دار میشود، حتی اگر تب او هر شب فقط چند ساعت طول بکشد.• مشکل جسمانی مزمن مثل بیماری قلبی، سرطان، لوپوس یا کمخونی دارد.• روی بدن او جوش دیده میشود.• موقع ادرار درد دارد.
در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به اورژانس مراجعه کنید:• گریه مداوم و تسلیناپذیر• آسیبپذیری حاد• بیحالی و مشکل در راه رفتن• ایجاد جوشهای قرمز رنگ روی پوست (که قبل از مریض شدن کودک وجود نداشتند)• کبود شدن لبها، زبان یا ناخنها• به نظر برسد که قسمت نرم سر نوزاد به بیرون برآمده شده است یا به داخل گود شده است• خشک شدن گردن• سردرد شدید• سستی و ناتوانی در حرکت• مشکل در تنفس که بعد از تمیز کردن و پاک کردن بینی هم بهتر نشود• سرگیجه• درد شکمهمچنین، از پزشکتان راهبردهایی بخواهید که کمکتان کند کی درموقعی که فرزندتان تب دارد به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید.تب: بخشی عادی از کودکیهمه بچهها تب میکنند و در اکثریت موارد، طی چند روز به حالت عادی برمیگردند. برای بچههای بزرگتر (نه نوزادان کمتر از سه ماهه)، رفتار و واکنش بسیار مهمتر از عددی است که دماسنج نشان میدهد. همه آدمها وقتی تب میکنند بیحال و مریض به نظر میرسند. این کاملاً طبیعی و قابل انتظار است.اما اگر شک داشتید که چه باید بکنید یا نمیدانستید تب فرزندتان به چه معنی میتواند باشد، یا اگر فرزندتان آنقدر مریض به نظر میرسد که نگرانتان میکند، حتماً با پزشک او تماس بگیرید.
منبع: kidspersia.com
يك راه سريع اين است كه پيشاني كودك را ببوسيم يا لمس كنيم. اگر احساس مي كنيد كه پيشاني كودك داغ است احتمالاً تب دارد. مطالعات نشان داده اند كه اين روش ساده در خيلي از موارد دقيق است. استفاده از دماسنج (ترمومتر) مي تواند شما را مطمئن كند.
بيشتر متخصصين اطفال بر اين باورند كه درجه حرارت طبيعي كودك سالم بين 36 تا 38 درجه سانتيگراد است.
چه زماني بايد به پزشك مراجعه كرد؟
شما بهتر از همه مي توانيد تشخيص دهيد كه كودكتان بدحال است يا نه. بنابراين در صورتيكه احساس نگراني مي كنيد ، صرف نظر از اينكه درجه حرارت بدن كودك چقدر است، به پزشك مراجعه كنيد. بعلاوه، درجه حرارت تنها شاخص نگران كننده بودن تب كودك نيست. سن و رفتار كودك نيز مهم است. تب در كودكان زير 3 ماه جدي تر است و تب بالايي كه مانع بازي كردن و غذا خوردن كودك نمي شود ممكن است چندان جدي نباشد. بخاطر داشته باشيد كه زماني كه كودك در حال فعاليت است بدنش گرمتر از زماني است كه تازه از خواب بيدار شده. نكته ديگري كه بايد بياد داشت اين است كه سيكل طبيعي ترموستات داخلي بدن انسان بگونه اي است كه درجه حرارت بدن انسان در ساعات غروب و سر شب بالا مي رود .
با توجه به آنچه گفته شد، در موراد زير بايد به پزشك مراجعه كرد
درجه حرارت مقعدي بالاي 38 درجه سانتيگراد در كودك كمتر از سه ماه
درجه حرارت مقعدي بالاي 38.3 درجه سانتيگراد در كودك سه ماهه و بالاتر
اعداد فوق در صورت چک دما از طريق دهان 1 درجه افزايش مي يابند.
وجود علائم زير همراه با تب نيز مي تواند نشانه جدي بودن مشكل باشد :
كاهش اشتها، بي حالي، رنگ پريدگي يا بر افروختگي واضح، يا وجود تغييرات ديگر در رفتار يا ظاهر كودك
وجود دانه هاي كوچك قرمز-ارغواني روي بدن كه با فشار دادن سفيد نمي شوند يا وجود لكه هاي ارغواني بزرگ؛ هر دو اين علائم مي توانند نشانه عفونت باكتريال جدي باشند.
كودك نمي تواند غذا را ببلعد و آب دهانش مرتب مي ريزد؛ اين ممكن است علامتي از اپي گلوتيت (التهاب اپي گلوت – اپيگلوت قسمتي از حنجره است كه موقع بلع غذا مانع ورود غذا به مري و مجاري تنفسي مي شود) باشد. اپي گلوتيت سبب تورم قسمت عقبي گلو شده و مي تواند جان كودك را به خطر اندازد.
حتي بعد از تميز كردن بيني، كودك نمي تواند خوب نفس بكشد كه ممكن است نشانه اي از ذات الريه يا آسم باشد.
كودك به نظر هذيان آلود و گيج مي رسد و بسيار تحريك پذير و كج خلق است؛ اين علائم ممكن است علائم يك عفونت ويروسي يا باكتريال جدي باشند.
در صورتيكه بابت ظاهر يا رفتار كودك خود دچار نگراني هستيد، صرف نظر از اينكه درجه حرارتش بالا باشد يا نه، حتماً به پزشك مراجعه كنيد. همچنين به خاطر داشته باشيد كه تب تنها يكي از علائم بيماري است. توجه داشته باشيد كه علائمي نظير سرفه و گوش درد (در صورتيكه به آن مشكوكيد) يا استفراغ و اسهال را حتماً به پزشك اطلاع دهيد زيرا به وي در تشخيص كمك مي كند.
علل تب در کودکان چيست؟
قبل از مراجعه به پزشك چه كارهايي مي توان انجام داد؟
اگر كودك شما زير 3 ماه است بهتر است كودك را نزد پزشك ببريد. همچنين بهتر است قبل از مراجعه به پزشك از داروي تب بر استفاده نكنيد زيرا ممكن است مانع تشخيص صحيح شود.
صرف نظر از اينكه كودك شما در چه سني است، اگر علائمي دال بر بيماري يا عفونتي جدي دارد بايد او را نزد پزشك ببريد.
دليل تب چيست؟
تب عموماً علامتي دال بر واكنش بدن كودك به عفونت است. سيستم دفاعي بدن كودك شامل گلبول هاي سفيد خون است كه به باكتري ها حمله كرده و آنها را از بين مي برند.
يكي ديگر از دلايل تب گرمازدگي است. گرما زدگي عارضه اي خطرناك است كه ممكن است بر اثر بازي كردن كودك در آفتاب يا ماندن در اتومبيلي كه شيشه هايش بالاست در يك روز گرم اتفاق افتد. اگر بدن كودك بر اثر ماندن زير آفتاب يا در فضاي سربسته و گرم تب دار باشد و درجه حرارتش با در آوردن لباس ها و ماندن در محيط خنك پايين نيايد بايد بلافاصله به پزشك مراجعه كرد.
راه هاي پايين آوردن تب :
اگر كودك بر اثر تب بي حال نشده است لزومي به استفاده از دارو نيست. براي پايين آوردن تب مي توانيد مقدار زيادي شير مادر بدهيد تا هم درجه حرارتش پايين آيد و هم از كم شدن آب بدن جلوگيري شود. همچنين زياد به كودك لباس نپوشانيد. بالا بودن درجه حرارت بدن كودك ممكن است ناشي از لباس بيش از حد، هواي گرم، و يا فعاليت زياد باشد. در اين مواقع بهتر است لباس كودك را كم كرده و تشويقش كنيد كه كمي استراحت كند و يا فعاليت كمتري در يك فضاي خنك داشته باشد.
اگر تب كودك را اذيت مي كند مي توانيد با آب ولرم پاشويه كنيد و يا در وان پر از آب ولرم قرار دهيد. پاشويه به شستن پاها و يا انداختن پارچه خيس روي پاها محدود نمي شود. براي پاشويه مي توانيد يك اسفنج را به آب ولرم آغشته كنيد و از بالا روي بدن كودك بكشيد.
هرگز با استفاده از الكل نوزاد را پاشويه نكنيد زيرا الكل از طريق پوست جذب شده و وارد خون مي شود. ورود الكل به خون مي تواند سبب بروز مشكلات تنفسي يا تشنج شود و يا كودك بر اثر افت قند خون خواب آلوده يا تحريك پذير گردد.
چه داروهاي تب بري براي كودك بي خطرند؟
با تأييد پزشك مي توانيد از استامينوفن و ايبوپروفن كودكان براي پايين آوردن تب استفاده كنيد. (استفاده از ايبوپروفن در كودكان زير 6 ماه توصيه نمي شود.) دوز صحيح دارو بستگي به وزن كودك دارد. سعي كنيد هميشه با استفاده از يك پيمانه يا قطره چكان دوز دقيق دارو را به كودك بدهيد. هيچگاه هيچ داروي تب بري را بيش از تعداد دفعات توصيه شده به كودك ندهيد. تعداد دفعات معمول تجويز استامينوفن هر 4 ساعت و ايبوپروفن هر 6 ساعت است..
هيچگاه به كودك خود آسپيرين ندهيد. آسپيرين ممكن است كودك را مستعد سندرم راي كند. اين بيماري نادر است ولي مي تواند كشنده باشد.
توصيه آخر اينكه: بسياري از داروهاي ضد سرماخوردگي و سرفه، حاوي تركيبات تب بر نظير ايبوپروفن يا استامينوفن نيز هستند. قبل از استفاده از اين داروها روي بروشور و روي جعبه دارو را بدقت مطالعه كنيد و در صورتيكه داراي تركيبات تب بر است از دادن داروي تب بر ديگر به كودك خودداري كنيد.
چرا تب كودك با وجود دادن تب بر پايين نمي آيد؟
اگر تب 30 تا 45 دقيقه بعد از مصرف دارو ادامه يافت براي اطمينان از كافي بودن دارو، دوز دارو و پيمانه اي را كه با آن دارو را به كودك داده ايد كنترل كنيد. در صورتيكه ميزان داروي داده شده كافي باشد ممكن است بدن كودك به دارو جواب نداده است. اگر استامينوفن ظرف يك ساعت تب را پايين نياورد، براي استفاده از داروي ديگر با پزشك مشورت كنيد.
در صورت وقوع تشنج ناشي از تب چكار بايد كرد؟
بالا رفتن ناگهاني تب (مثلاً از 38.9 به 40.5 درجه سانتي گراد) ممكن است سبب تشنج شود. در بيشتر موارد، “تشنج ناشي از تب” بي خطر است ولي اين از اهميت موضوع كم نمي كند و بايد به آن توجه كافي كرد. در صورتيكه كودك به چنين تشنجي دچار شد (تنفس كودك سنگين مي شود، آب دهانش راه مي افتد، سياهي چشم هايش بالا مي رود، و يا دست و پايش بشدت تكان مي خورد)، بلافاصله او را به پشت يا به پهلو و دور از اجسام سخت و تيز بخوابانيد. سر كودك را به آرامي به يك طرف برگردانيد تا استفراغ يا بزاق براحتي از دهانش خارج شود. مطمئن شويد چيزي در دهانش نيست و تا زماني هم كه در حال تشنج است چيزي در دهانش نگذاريد. سعي كنيد مدت زمان طول كشيدن تشنج را بخاطر بسپاريد. اين نوع تشنج ها معمولاً بين ده ثانيه تا سه يا چهار دقيقه طول مي كشند.
وقتي تشنج تمام شد سعي كنيد درجه حرارت بدن كودك را پايين بياوريد تا مانع بروز تشنج هاي بعدي شويد. اگر كودك هوشيار است مي توانيد به او استامينوفن كودكان يا -در صورتيكه بزرگتر از 6 ماه است- ايبوپروفن كودكان بدهيد. لباس هاي كودك را در آوريد و او را با آب ولرم پاشويه كنيد. اگر كودك هوشيار است و ميتواند چيزي بخورد به او شير سينه يا شير خشك بدهيد.
حتي اگر تشنج خفيف باشد يا فقط چند ثانيه طول كشيده باشد با پزشك خود تماس بگيريد و در صورت لزوم كودك را نزد او ببريد. اگر در زمان تشنج رنگ كودك به آبي متمايل شد، بيشتر از چند دقيقه تكان هاي شديد داشت، بعد از تشنج در نفس كشيدن مشكل داشت، و يا يك ساعت بعد از تشنج هنوز هم بي حال و خواب آلوده بود به اورژانس اطفال مراجعه كنيد.
چرا تب كودك بعد از پايين آمدن دوباره بر مي گردد؟
تا زماني كه عفونت برطرف نشود كودك تب مي كند و اين مسئله ممكن است 2 تا 3 روز طول بكشد. بعضي عفونت ها نظير آنفولانزا، ممكن است 5 تا 7 روز طول بكشد. اگر كودك آنتي بيوتيك مي گيرد ممكن است 48 ساعت طول بكشد تا تب پايين بيايد. داروهاي تب بر درجه حرارت بدن را موقتاً پايين مي آوردن ولي تأثيري بر عفونت ندارند.
وجود تب بدون علامت ديگر
در صورتيكه كودك تب داشته باشد ولي علائم ديگري نظير آبريزش بيني، سرفه، استفراغ، يا اسهال نداشته باشد تشخيص مي تواند مشكل باشد. بعضي عفونت هاي ويروسي نظير Roseola
(جوش هاي قرمز پوستي) سبب ايجاد سه روز تب بالا و متعاقب آن جوش هاي صورتي كم رنگ بر روي پوست تنه مي شوند. عفونت هاي جدي تر نظير مننژيت (التهاب پرده هاي نخاع)، عفونت هاي ادراري، يا باكتريمي (وجود باكتري در خون) نيز ممكن است سبب تب بالا بدون علائم ديگر شوند. در صورتيكه كودكتان تب بالا بدون علائم ديگر دارد به پزشك مراجعه كنيد.
تب، واکنش دفاعی بدن و علامت یک بیماری است و در واقع بیماری به حساب نمیآید، تب ممکن است به دلایل مختلف عفونی یا غیرعفونی ایجاد شود و در کودکان میتواند علامت بیماری مهمی باشد، بخصوص در مواردی که تب طول بکشد یا تکرار شود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد
با توجه به اینکه بچهها قادر نیستند وضعیت جسمی خود را به خوبی توصیف کنند، شاید تشخیص تب داشتن یا نداشتن کودک، برای پدر و مادر کاری دشوار باشد
معمولا دقیقترین راه برای تشخیص تب، اندازهگیری درجه حرارت بدن کودک توسط دماسنج است
راههای اندازهگیری درجه حرارت در کودکان عبارت است از راه مقعدی، زیرزبانی، زیربغلی و گوشی. البته باید توجه داشت دماسنجهایی که به صورت نواری هستند و روی پیشانی کودک قرار میگیرند، دقیق نیستند
در صورتی که تب پس از 24 ساعت در کودکان زیر دو سال یا 72 ساعت برای کودکان بالای دو سال ادامه پیدا کند، حتی اگر هیچ علامت خطر دیگری وجود نداشته باشد، حتما باید برای بررسیهای بیشتر به پزشک مراجعه کرد
درجه حرارت بدن هنگام تب تحت نظارت مرکز کنترل حرارت در مغز است و به همین دلیل معمولا به مرز خطرناک نمیرسد. با این حال در بعضی از بیماران مانند کودکانی که به بیماریهای مزمن قلبی یا ریوی، صرع و بیماریهای متابولیک مبتلا هستند، یا کودکانی که سابقه تب و تشنج دارند، افزایش درجه حرارت بدن ممکن است باعث تشدید بیماری زمینهای شود، یا بیماری زمینهای را از حالت کنترل شده خارج کند
تب در ماه اول تولد میتواند دلایل جدی و خطرناکی داشته باشد. همچنین علائم همراه با تب مثل خوابآلودگی و کاهش سطح هوشیاری، استفراغهای مکرر، عدم توانایی در خوردن غذا یا ضایعات پوستی نیز برای تعیین میزان وخامت بیماری مولد تب، کمککننده هستند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
شاید این سوال بسیاری از پدر و مادرها باشد، اینکه چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود و چه هنگام میتوانند منتظر بمانند تا وضعیت کودک بهبود یابد؟
زمان مراجعه به پزشک به سن بیمار، درجه حرارت بدن و علائم همراه بستگی دارد
هنگامی که کودک کمتر از سه ماه سن دارد و درجه حرارت مقعدی او 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر است، یا زمانی که سنش بیشتر از سه ماه و درجه حرارت مقعدیاش 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، باید به پزشک مراجعه کرد
همچنین در صورتی که سن کودک بیش از سه ماه و درجه حرارت مقعدی کمتر از 39 درجه سانتیگراد باشد، ولی تب با علائمی مانند امتناع از خوردن غذا، استفراغ یا اسهال مکرر، ظهور علائم کمآبی مثل کاهش میزان ادرار یا عدم وجود اشک هنگام گریه همراه باشد، نیز باید سریعا به پزشک مراجعه کرد
وجود علائمی مانند گلودرد یا درد گوش، تبهای تکرارشونده، حتی به مدت چند ساعت در هر مرتبه تب، همراهی تب با بیماری زمینهای مزمن، همراهی با ضایعات پوستی یا علائم ادراری نیز از دیگر شرایطی است که مراجعه فوری به پزشک را ضروری میسازد
در صورتی که تب پس از 24 ساعت در کودکان زیر دو سال یا 72 ساعت برای کودکان بالای دو سال ادامه پیدا کند، حتی اگر هیچ علامت خطر دیگری وجود نداشته باشد، حتما باید برای بررسیهای بیشتر به پزشک مراجعه کرد
به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک از آسپیرین برای کاهش درجه حرارت بدن استفاده کرد، چون این دارو میتواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد
همچنین بیقراری یا گریه شدید و غیرقابل کنترل، کاهش سطح هوشیاری یا خوابآلودگی، بروز هرگونه ضایعه پوستی جدید بخصوص دانههای بنفشرنگ که مثل کبودی به نظر میرسد، کبودی لبها و زبان یا ناخن، سردرد شدید، تنفس سخت، تشنج، دلدرد و آبریزش از دهان به دلیل عدم توانایی در بلع بزاق از موارد حادی هستند که باید فوری به نزد پزشک رفت
قبل از مراجعه به پزشک، لباس و پوشش کودک را کم و درجه حرارت محیط را کنترل کنید، طوری که هوا نه خیلی گرم باشد و نه سرد
در ضمن چون کودک هنگام تب، مقدار زیادی آب از دست میدهد، به او مقادیر زیادی مایعات بدهید
بسیاری از عوامل بیماریزای عفونی با افزایش درجه حرارت بدن از بین میروند و به همین دلیل نباید این گونه فرض کرد که همه تبها را باید پایین آورد
اگر تب باعث بیحالی یا بیقراری کودک شود، یا به دلایلی که گفته شد افزایش درجه حرارت بدن برای بیمار مضر باشد، باید درجه حرارت بدن را کاهش داد
تا قبل از مراجعه به پزشک میتوان با توجه به سن و وزن کودک، به مقدار مناسب از داروهای تببر استفاده کرد
یکی از این داروها استامینوفن است، اما به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک از آسپیرین برای کاهش درجه حرارت بدن استفاده کرد، چون این دارو میتواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد
به هیچوجه نباید بدون مراجعه به پزشک به کودکان زیر دو ماه، دارو داد
یکی از راههایی که برای پایین آوردن درجه حرارت بدن مورد استفاده قرار میگیرد، روش تنشویه (مثل پاشویه) است، ولی باید توجه داشته باشید تنشویه هنگامی توصیه میشود که درجه حرارت بدن کودک بسیار بالا بوده و با استفاده از داروهای تببر، به اندازه کافی پایین نیامده باشد
برای جلوگیری از احساس ناراحتی و لرز، باید روش پاشویه را نیم تا یک ساعت بعد از استفاده از داروی تببر و با آبی که کمی از درجه حرارت دست مادر خنکتر است، استفاده کرد
برای تنشویه نیازی به افزودن موادی مانند نمک یا الکل نیست. اضافه کردن الکل به آب کاری خطرناک است، چون از طریق پوست جذب شده و موجب مسمومیت کودک میشود
بنابراین روش صحیح تنشویه به این شکل است که یا با استفاده از آب ولرم کودک را حمام نمایید، یا قسمتهای مختلف بدن او مانند سینه، شکم، رانها، زیربغل و پیشانی را با یک اسفنج یا حوله مرطوب، نمناک کرده و اجازه دهید با تبخیر آب از سطح پوست، درجه حرارت بدن کودک کاهش یابد
عفونت، دندان در آوردن کودک، واکسیناسیون، سرطان و برخی دارو ها می توانند باعث ایجاد تب در افراد شوند.
تب نیز به عنوان درجه حرارت بالا شناخته می شود تب باید از هیپرترمی که یک نقص در بدن که می تواند درجه حرارت بدن را بالا ببرد تشخیص داده شود هیپرترمی معمولا توسط منابع خارجی مانند بودن در یک محیط گرم ایجاد می شود. برای توصیف آن درجه حرارت بدن است که بالاتر از طبیعی است. تب می تواند کودکان و بزرگسالان را به طور یکسان تحت تاثیر قرار دهد.
افزایش کوتاه مدت درجه حرارت بدن، می تواند برای مبارزه با بیماری به بدن کمک کند. با این حال، تب شدید می تواند یک اورژانس پزشکی باشد. به گفته کلینیک مایو، درجه حرارت طبیعی بدن که به طور معمول 37 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شده است درجه حرارت طبیعی بدن در هر فرد کمی متفاوت است. به گفته انسیتو ملی سلامت ( NIH ) هنگامی که درجه حرارت گرفته شده در کودک به صورت شفاهی 37.5 درجه سانتی گراد باشد گویند کودک تب دارد بزرگسالان به احتمال زیاد هنگامی که درجه حرارت بدن از 37.2 – 37.5 درجه سانتی گراد تجاوزکند گویند تب دارد. تب اغلب مفید است و مشکلی ایجاد نمی کند بلکه کمک می کند تا بدن با عفونت مبارزه کند دلیل اصلی برای درمان تب برای افزایش راحتی است. تب نتیجه پاسخ ایمنی بدن به یک مهاجم خارجی است این اشغالگران خارجی شامل ویروس ها، باکتری ها، قارچ، مواد مخدر و یا دیگر سموم هستند. تب بالای ( 40 C ) به درمان فوری در منزل و مراقبت های پزشکی به موقع نیاز دارد زیرا می توانند به هذیان و تشنج منجر شود.
برخی از دلایل تب عبارتند از:
چه چیزی باعث تب می شود
تب نتیجه پاسخ ایمنی بدن به یک مهاجم خارجی است تب ماده ای به نام پیوژنز که باعث پاسخ ایمنی بدن است تولید می کند پیوژنز به هیپوتالاموس فرمان می دهد که نقطه تنظیم دما را به منظور کمک به بدن برای مبارزه با عفونت افزایش دهد.
عفونت، از جمله ذات الریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونت گوش و برونشیت سبب تب می شود.
واکسیناسیون اخیر ( کودکان )
دندان درآوردن در کودکان
بیماری های التهابی خاص و یا اختلالات خود ایمنی، از جمله آرتریت روماتوئید و بیماری کرون
سرطان
لخته شدن خون
برخی از داروها
علل تب در کودکان چيست؟
علائم تب چیست؟
علائم و نشانه های تب شامل موارد زیر است
درجه حرارت بالاتر ( 38 C ) در کودکان و بزرگسالان
لرز، سردی و تکان خوردن
درد عضلات و مفاصل
سردرد
عرق متناوب
سرعت ضربان قلب و یا تپش قلب
فلاشینگ ( قرمزی ) پوست
احساس غش کردن، سرگیجه و یا گیجی
ضعف بدنی
در دمای بسیار بالا 40 C علائم تشنج، توهم و یا سردرگمی رخ می دهد.
چگونه تب تشخیص داده می شود؟
همراه با داشتن علائم عمومی تب، با دماسنج درجه حرارت بدن را می توان تشخیص و تب را تایید کرد.
چگونه تب را در خانه درمان کنیم
مراقبت در منزل برای درمان تب بستگی به شدت آن دارد. تب خفیف به طور معمول نیاز به درمان پزشکی ندارد. نوشیدن مایعات و استراحت کافی هستند. اقدامات در خانه برای رسیدگی به افزایش دمای بدن است. به ویژه اگر تب با ناراحتی کلی، احساس از دست دادن آب بدن، اختلال در خواب و یا استفراغ همراه باشد.
مراقبت در منزل برای درمان تب عبارتند از:
اطمینان حاصل کنید که فرد در حال استراحت در دمای اتاق راحت است.
قرص استامینوفن و یا ایبوپروفن ( با دوز مناسب ) مصرف کنید.
به طور منظم از حمام اسفنج با استفاده از آب ولرم استفاده کنید.
مقدار زیادی مایعات بنوشید.
آسپرین مصرف نکنید
چه هنگامی باید درباره تب با پزشک مشورت کنیم
تب خفیف معمولا در منزل درمان می شود. با این حال، با توجه به نظر NIH، برخی از موارد وجود دارد که شما و یا فرزند شما باید توسط یک دکتر در اسرع وقت ویزیت شود. این موارد عبارتند از:
درجه حرارت کودک حداقل 38 درجه C است که از راه مقعد ( در کودک کمتر از 3 ماه ) گرفته شده است.
درجه حرارت بدن کودک بالاتر از 39 درجه C (در کودک بین 3 ماه و 1 سال ) است.
درجه حرارت بدن یک فرد بزرگسال بالاتر از 39.4 درجه C است.
درجه حرارت بدن بالاتر از 40.5 درجه C است و با درمان در خانه پایین نیامده و یا باعث ناراحتی در ( کودکان و بزرگسالان ) شده است.
کودک دارای علائم دیگری از بیماری مانند سرفه یا گلودرد است.
یک کودک یا بزرگسال دارای یک بیماری جدی پزشکی باشد و یا سیستم ایمنی بدن به خطر بیافتد.
تب در مدت یک تا دو روز در کودکان زیر 2 سال و دو تا سه روز در کودکان بزرگتر و بزرگسالان برطرف نشود.
کودکی به تازگی یک یا چند واکسن دریافت کرده است.
تبی که حداقل به مدت یک هفته می آید و می رود.
فرد مبتلا به تب به تازگی در یک کشور در حال توسعه بوده است.
فردی که دارای راش های جدید و یا کبودی باشد.
فردی که در هنگام ادرار کردن دارای درد باشد.
پزشک شما احتمالا یک معاینه فیزیکی و آزمایشات پزشکی انجام می دهد. این برای تشخیص علت تب و تعیین درمان موثر، کمک خواهد کرد.
چه وقت، تب یک اورژانس پزشکی است؟
اگر شما یا فرزند شما در حال تجربه هر یک از موارد زیرهستید با نزدیکترین بخش اورژانس تماس بگیرید
گریه تسلی ناپذیر در ( کودکان )
گیجی
عدم توانایی در راه رفتن
مشکل تنفس
سردرد شدید
گرفتگی گردن
تشنج
چگونه می توانیم از تب جلوگیری کرد؟
اگر فرزند داشته باشید، حتما تاکنون تجربهی بیدار شدن از خواب در نیمه شب و مواجهه با کودکی را که پیشانیاش از تب داغ شده دارید. در چنین شرایطی که دماسنج اعداد عجیبوغریبی مانند ۳۹ درجهی سانتیگراد را نشان میدهد، احتمالا بهشدت نگران میشوید. در این مقاله ما را همراهی کنید تا شما را با تب کودک، علائم، راههای اندازه گیری و روشهای پایین آوردن آن آشنا کنیم.
علل تب در کودکان چيست؟
تب نشانهی نسبتا خوبی است. وقتی کودک دچار تب میشود یعنی سیستم ایمنی بدن او در مقابل بیماری و عفونت مقاومت کرده است. پس مغز فرمان بالا رفتن دمای بدن را میدهد، زیرا در این حالت است که گلبولهای سفید میتوانند به ویروسها و باکتریها حمله کنند. شگفت آنکه، کودکان سالم میتوانند تب تا دمای حدود ۴۱ درجهی سانتیگراد را نیز تحمل کنند و هیچ عوارضی نیز در آنها بهوجود نمیآید. یادتان باشد که در بیشتر مواقع تب کودک خیلی مشکل خطرناکی نیست، اما اگر در سنین پایین، بهویژه ۳ سال ابتدایی زندگی، تب خیلی بالا رفت نیز باید خونسرد بمانید و اقدامات مناسب را انجام بدهید.
اقدامات لازم برای تب کودک بسته به سن او متفاوت است. مثلا اگر کودک زیر ۳ ماه است، با دیدن درجهی بالای تب (۳۷/۵ درجهی سانتیگراد و بیشتر) باید حتما و سریعا به پزشک مراجعه کنید. علت این تعجیل، ضعف سیستم ایمنی بدن کودک است. سیستم ایمنی نوزادان هنوز کاملا شکل نگرفته است؛ بههمینخاطر در برابر باکتریها و عفونتهای مختلف ضعیف است. مثلا باکتریهای خطرناکی چون باکتری مننژیت و ذات الریه بسیار خطرناک هستند، نشانهی آنها تب کودک است و میتوانند زندگی کودک را تهدید کنند.
بین ۳ تا ۶ ماهگی نیز در صورت مشاهده تبی بالای ۳۸ درجهی سانتیگراد باید حتما به پزشک مراجعه کنید و موضوع را جدی بگیرید. زمانی که کودک از ۶ ماهگی میگذرد نیز باید با رسیدن تب به ۳۹ درجه با پزشک تماس بگیرید. وقتی کودک دچار این علائم شد: سرفه و گلودرد، کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی، بدندرد و سردرد، لرز، خستگی و اسهال، سریعا به پزشک مراجعه کنید. این علائم، از نشانههای آنفولانزای H1N1 هستند و شباهت زیادی به آنفلونزای فصلی معمولی دارند و در ۲۴ ساعت ابتدایی کودک دچار تب میشود. در چنین شرایطی ممکن است پزشک از داروهایی نظیر تامیفلو که دارویی ضدویروسی است برای کاهش شدت و مدت علائم بیماری استفاده کند.
تب کودک، نشانهای از فعالیت نادرست بخشی از بدن است. بنابراین با بروز تب در فرزندتان باید سایر علائم را هم جدی بگیرید. اگر تب کودک زیر ۳۸درجهی سانتیگراد است و آبریزش بینی دارد، یعنی بهاحتمال خیلی زیاد دچار سرماخوردگی شده است. اما تب در کنار استفراغ و اسهال نشان از ویروسیشدن معده دارد. در هر دو موارد نامبرده، تب بهتدریج ظاهر میشود و پس از چند روز هم ازبین میرود. البته علائم آنفلونزای فصلی و H1NI اغلب به شکلی ناگهانی بروز میکنند؛ بهطوریکه حال کودک خوب است، ولی بهطور یکدفعهای، دچار این بیماریها میشود و حتی خروج از رختخواب هم برایش سخت میشود.
برای کودکان زیر ۵ سالی که دارای مشکلات دیگری نظیر آسم و دیابت هستند، پیگیری پایین آوردن تب بسیار ضروری است. بههمینخاطر احتمالا پزشک از کودک، آزمایش آنفولانزا میگیرد. اما در کودکان سالم قضیه متفاوت است و کودک باید ۲۴ ساعت بدون مصرف تببُر استراحت کند تا بهبود بیابد.
اگر در کنار تب، مشکلاتی نظیر گلودرد، گوش درد و درد هنگام ادرار کردن هم وجود داشته باشد، احتمال عفونت مجاری ادراری، عفونت گوش و گلو وجود دارد و باید برای درمان از آنتی بیوتیک ها استفاده شود. ازجمله سایر نشانههایی که نیاز به رسیدگی دارند نیز میتوان به کمبود آب بدن کودک اشاره کرد. مثلا اگر هنگام گریه، کودک اشکی نداشته باشد یا دچار افت هوشیاری بشود و کمتر از حالت عادی ادرار کند، باید موضوع را کاملا جدی بگیرید.
هر نشانهای که با وجود تب در بدن کودک رخ بدهد باید سریعا پیگیری بشود و او را به مرکز فوریتهای پزشکی ببرید. ازجمله نشانههای نادر اما بسیار خطرناک در چنین شرایطی میتوان به این موارد اشاره کرد:
چنین علائمی میتواند نشان از وجود مننژکوکال داشته باشد که نوعی عفونت خون بسیار خطرناک است. اگر زبان، ناخنها و لبهای کودک آبی و کبود شد (این موضوع نشانهای از دریافتنکردن اکسیژن کافی است) یا ناحیهی گردن او سفت و بیحرکت شد (علامتی مبنی بر ابتلا به مننژيت) یا دردهای شکمی به سراغش آمد (ممکن است دچار آپاندیسیت شده باشد) سریعا با مرکز فوریتهای پزشکی تماس بگیرید.
درصورتیکه کودکتان زیر ۲ سال است و تب برای او بیش از ۲۴ ساعت بهطول انجامیده نیز سریعا با پزشک تماس بگیرید. درمورد کودکان بزرگتر میتوانید تا ۳ روز صبر و بعدا به دکتر مراجعه کنید؛ البته درصورتیکه سایر نشانههای ابتلا به آنفلونزای H1N1 را نداشته باشد. درصورتیکه تب نوزاد یا کودک رفع شود و بعد از چند روز دومرتبه عود کند نیز باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال عفونت ثانویه وجود دارد.
یادتان باشد که داروها فقط میتوانند در کاهش دمای بدن کودک نقش داشته باشند و علت و ریشهی بیماری را از بین نمیبرند. وقتی اثر داروی کاهش دما ازبین برود، دوباره دمای بدن کودک بالا خواهد رفت و این بهخاطر ازبین نرفتن ریشهی اصلی مشکل است. برای اینکه بهخوبی حواستان به تب کودک باشد، پیش از آنکه در پی عدد دماسنج باشید باید به ظاهر، کارها و احساس کودک توجه کنید. مثلا اگر برای دادن دارو به کودک باید بهدنبال او بدوید و حاضر نیست دارو بخورد، بهاحتمال زیاد حالش آنقدرها که فکر میکنید بد نیست پس توان شیطنت و دویدن دارد. بههمینخاطر در موارد اینچنینی بهتر است صبر کنید تا دورهی تب خودبهخود تمام بشود.
اما اگر استفاده از داروها و روشهای پایینآوردن تب باعث میشود تا حال کودک بهتر بشود باید از آنها استفاده کنید. برای کودکان زیر ۶ ماه میتوان از استامینوفن نوزاد که تنها تببُر پیشنهادی در این سنین است، استفاده کرد. در سنین بالاتر امکان استفاده از ایبوپروفن کودکان هم وجود دارد اما مصرف این داروها با آزردگی معده همراه است. هیچوقت به کودکان زیر ۱۶ ماه، آسپرین ندهید زیرا ممکن است باعث بروز سندروم رِی شود. این سندروم وضعیتی خطرناک برای کبد ایجاد میکند. اگر تب کودک کاهش پیدا نکرد، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید تا دُز مصرفی استامینوفن یا ایبوپروفن را افزایش بدهد. (حداقل ۲ ساعت فاصله باید بین مصرف ۲ دارو وجود داشته باشد). در این صورت باید نهایت دقت را در دادن میزان مناسب دارو در زمانهای درست بهکار بگیرید تا اُوِردُز اتفاق نیفتد.
استفاده از دارو تنها راه درمان تب کودک نیست. حمام با آب ولرم، پاشویه یا کشیدن پارچهی نمدار روی بدن کودک هم تأثیرگذار است. اما یادتان باشد که نباید از یخ و حمام با آب سرد استفاده کنید. این اقدامات باعث ایجاد لرز در کودک میشود و حتی ممکن است درجهی تب او را بالاتر هم ببرد. مالیدن الکل روی بدن کودک نیز اصلا توصیه نمیشود، زیرا ممکن است موجب مسمومیت، تشنج و حتی کُما بشود. اگر به کودک آب و مایعات بدهید به هیدراته ماندن بدن او کمک خواهید کرد و او را برای جنگیدن با بیماری آمادهتر میسازید.
اگر کودک دچار اسهال و استفراغ است از ORS استفاده کنید. به کمک این داروها میتوانید الکترولیتها و مایعات را در بدن جایگزین کنید. لباسهای نرم و راحت تن کودک کنید و سعی کنید بهجای استفاده از لباسی ضخیم، چند تکه لباس را لایه لایه تن او کنید، زیرا هنگام تب و لرز گاهی لازم است لباس تن کودک را کم کنید و گاهی باید به او لباس بیشتری بپوشانید.
اندازهگیری دقیق میزان دمای بدن کودک کمی دشوار است، اما شیوههایی که نسبت به سایرین دقیقتر هستند از این قرارند:
این شیوه زیاد موردپسند کودکان بزرگتر نیست، اما برای نوزادان و کودکان تا حدود ۳ سالگی بهترین و دقیقترین گزینه است. میزان صحت این اندازهگیری از همهی روشها بیشتر است. برای انجام این روش باید کودک را روی پاهای خود به پشت بخوابانید یا به پشت بخوابد و پاها را بالا بگیرد.
این روش درمورد کودکان بالای ۴ سال مناسب است، زیرا میتوانند دماسنج را در دهان نگه دارند و نیازی نیست که لباسشان را دربیاورند. اما اگر کودک بهدرستی دماسنج را در دهان نگه ندارد، امکان بروز خطا وجود خواهد داشت. این روش نیز دقت نسبتا خوبی دارد. درصورتیکه قبل از استفاده از دماسنج، کودک چیزی گرم یا سرد خورده باشد باید کمی صبر کنید.
استفاده از این روش بسیار آسان است، ولی اگر دمای اتاق پایین باشد، این روش توصیه نمیشود. پزشکان پیشنهاد میکنند که عدد خواندهشده روی دماسنج در این روش را در حدود ۰/۵ درجهی سانتیگراد افزایش بدهید تا نتیجه دقیقتری حاصل بشود. دقت این روش بهطور کلی نسبتا خوب است.
قرار دادن دماسنج در گوش بهویژه برای کودکان زیر ۱ سال کمی دشوار است. دقت آن بنا به نوع اندازهگیری متفاوت است، اما بهطور کلی روش راحتی بهشمار میرود. برای دقیقتر شدن نتیجه بهتر است گوش کودک را قبل از قرار دادن دماسنج کمی به طرف عقب و بالا بکشید.
این روش از همه گرانتر است. زیرا دماسنج مربوط به آن ارزان نیست. استفاده از آن برای کودکان راحت است و تنها در چند ثانیه میتواند دما را ثبت کند. برای خوانش دقیق عدد دماسنج لازم است تا آن را بین ابروها و قسمت رویش موها قرار بدهید.
اگر نوزاد شما تازه بهدنیا آمده یا یکیدوماهه است با دیدن ۳۸ درجهی سانتیگراد روی دماسنج باید به پزشک مراجعه کنید. اگر نوزاد ۳ تا ۶ ماهه است، در صورت مشاهدهی عدد ۳۸/۳ درجهی سانتیگراد باید موضوع را پیگیری جدی کنید. مشاهدهی عدد ۳۹/۴ درجه سانتیگراد نیز برای کودکان بالای ۶ ماه نیازمندِ پیگیری است.
تشنج ناشی از تب میتواند بهخاطر ایجاد تغییری سریع در دمای بدن رخ بدهد و عملکرد الکتریکی طبیعی مغز را بر هم بزند. اگر در خانواده سابقه چنین چیزی باشد یا خود کودک قبلا دچار تشنج ناشی از تب شده باشد، باز هم امکان دچار شدن به این مشکل برای او وجود خواهد داشت. مشاهدهی عوارضی چون لرزش ماهیچهها، استفراغ، بی حالی و خماری چشمها و… در کودک زیاد خوشانید نیست، اما نباید نگران وقوع مشکلاتی مانند صرع باشید. اگر هم کودک دچار حملات صرعی و تشنج شد، باید او را روی زمین بخوابانید، از اشیای تیز دور نگه دارید و سرش را به طرفین بچرخانید تا تکانهای زبان باعث انسداد راه تنفسی نشوند. اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول کشید، حتما با مرکز فوریتهای پزشکی تماس بگیرید.
توهم در تب بالای ۳۸/۸ درجهی سانتیگراد محتمل است. توهم ناشی از تب بیشتر در بزرگسالان دیده میشود، اما در کودکان نیز دیده میشود و خطری برای آنها ندارد. ممکن است کودک عروسک خود را در حرکت ببیند یا احساس کند که حشرهای روی بدنش نشسته، اما مشکلی او را تهدید نمیکند و فقط کمی از این قضیه خواهد ترسید.
تب میتواند آثار مخربی داشته باشد، اما این آثار تنها بهعلت تب ایجاد نمیشوند و در کنار آن عواملی مانند گرمازدگی شدید ناشی از مثلا ماندن طولانی در خودرو نیز باید باشد تا کودک دچار آسیبهای شدید مغزی و… بشود.
10