دلایل بروز اسهالموارد بد اسهال، می تواند در اثر تعدادی از منابع ایجاد شود که عبارتند از:سرماخوردگیآنتی بیوتیکهامسمومیت غذایییک عفونت ویروسیآب آلودهانواع خاصی از عمل جراحیتعدادی از بیماریهای دستگاه گوارش
مواد غذایی مناسب برای درمان اسهال
از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
هنگامی که به اسهال مبتلا شده اید، مصرف برخی مواد غذایی ممکن است شرایط شما را وخیمتر کنند. مواد غذایی که موجب اسهال می شوند به طور معمول حاوی مقدار زیادی از مواد تشکیل دهنده مصنوعی، چربی ها، ادویه ها یا محرک هایی مانند کافئین هستند و همچنین غذاهایی که دارای قند و چربی بالا هستند، اسهال را تشدید میکنند.
برخی از غذاهایی که در صورت ابتلا به اسهال باید از مصرف آنها پرهیز کنید در ادامه اشاره میشود:
درمان اسهال شديد آبکي
درمان دارویی
در موارد خفيف ميتوان از داروهايي مثل لوپراميد و پپتوبيسمول استفاده كرد. امكان دارد ساير داروهاي ضداسهال تجويز شوند. در صورت شناسايي يك انگل يا باكتري به خصوص به عنوان علت اسهال، امكان دارد آنتيبيوتيك تجويز شود.
در موارد زیر باید درمان خانگی را متوقف کرد و سریعاً به پزشک مراجعه کرد:
همان طور که اشاره شد اگرچه تغییر در رژیم غذایی اولین قدم در درمان اسهال است اما به منظور تسریع در روند بهبودی داروهای مختلفی به منظور درمان اسهال تولید شدهاند که در ادامه به صورت اجمالی به برخی از این داروها اشاره میشود.
لوپرامید
قرص لوپرامید (Loperamide) یکی از داروهای ضد اسهال است که در صورت مصرف ممکن است عوارضی مثل سرگیجه، خوابآلودگی و تهوع به دنبال داشته باشد. توجه داشته باشید که این دارو برای اسهالهای ناشی از عفونت توصیه نمیشود زیرا دفع میکروبها را از روده به تأخیر میاندازد.
دیفنوکسیلات
قرص دیفنوکسیلات (Diphenoxylate) دارویی برای درمان اسهال و بیماریهای التهاب روده میباشد. تاری دید یا خشکی پوست از عوارض دیفنوکسیلات است. این دارو با کاهش دادن حرکات روده زمان عبور غذا از رودهها و جذب آب اضافی را افزایش میدهد و در نتیجه سبب کاهش میزان اسهال میشود. توجه داشته باشید که دیفنوکسیلات دارویی است برای رفع علایم اسهال و به هیچ وجه علت زمینهای اسهال را درمان نمیکند. مصرف طولانی مدت دارو ممكن است موجب بروز تحمل و استفاده مقادیر زیاد آن موجب وابستگی به دارو شود.
بیسموت ساب سیترات
قرص بیسموت ساب سیترات (Bismuth Subcitrate) برای مشکلات گوارشی نظیر عفونت یا زخم معده مصرف میشود.استفراغ از عوارض قرص بیسموت ساب سیترات است.این دارو برای درمان زخم معده و روده و نیز اسهال مسافرتی استفاده میشوند. مقدار مصرف این دارو برای هر بیمار باید طبق نظر پزشک تعیین گردد اما به طور کلی برای بزرگسالان دو قرص دو بار در روز و یا یک قرص چهار بار در روز مصرف میشود.
اسهال در بارداری
دلایل ایجاد اسهال که با بارداری در ارتباط هستند، شامل موارد زیر میباشند:
داشتن دورههای اسهال در ابتدای حاملگی، کاملاً نرمال و بسیار شایع است. با نزدیک شدن به زایمان، بدن شما پروستاگلاندین ترشح میکند که هورمونی است که به نرم شدن و آماده شدن رحم کمک میکند. پروستاگلاندین همچنین باعث تحریک مدفوع و تکرر آن شده و میتواند به اسهال منجر شود. ابتلا به اسهال در سه ماههی سوم بارداری به این معنی نیست که خیلی به زایمان نزدیک هستید، این یکی از چندین علامت آماده شدن بدن شما برای زایمان است.
این نوع از اسهال، یک پاسخ فیزیولوژیکی طبیعی بدن بوده و به شما یا کودک شما آسیب نمیزند. با این وجود، درمان آن در سریعترین زمان ممکن، مهم است و ایجاد تغییر در رژیم غذایی دوران بارداری میتواند به تسکین اسهال کمک کند.
اسهال در کودکان
اسهال یکی از بیماریهای شایع دوران شیرخواری و کودکی است. کودکان بین سنین یک تا سه سال ممکن است به اسهال نوپایان یا اسهال کودکان دچار شوند.
متخصصین اطفال در رابطه با علتهای معمول اسهال در نوزادان و کودکان دلایل زیر را برشمردهاند:
طرز تهیه محلول ORS خانگی
اگر فکر میکنید کودک شما دچار اسهال شده است، برخی از کارهای کلیدی را میتوانید انجام دهید:• مصرف آب میوهها را محدود کنید به ویژه آب میوههایی که حاوی فروکتوز یا سوربیتول بالا هستند مانند، آب سیب و گلابی. آب انگور زرد گزینهای خوب است. • مقدار چربی را در رژیم غذایی افزایش دهید. (با این حال در این باره با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید).• مقدار فیبر را در رژیم غذایی افزایش دهید. (توجه: این توصیه میتواند کمی گیج کننده باشد، زیرا در زمانهایی که کودک دچار یبوست میشود، رژیمهای غذایی با فیبر بالا توصیه میشود. فیبر میتواند به درمان انواع اختلالات دستگاه گوارش کمک به سزایی کند).
پیشگیری از اسهالاگرچه پیشگیری سخت است اما چندراه برای کاهش دادن موارد اسهال در کودکان وجود دارد:رعایت بهداشت دست بهویژه پس از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از غذا خوردن.تمیز نگهداشتن سطوح حمام برای پیشگیری از سرایت میکروبهای عفونت زا.شستن میوه و سبزیها قبل از مصرف.شستن سطوح آشپزخانه و وسایل آشپزی پس از تماس پیدا کردن با گوشت خام بهویژه مرغ.قرار دادن گوشت در یخچال به محض خرید. پخت گوشت تا زمانی که دیگر صورتی نیست. پس از پخت، قرار دادن غذای باقیمانده در یخچال.دقت در خرید مواد غذایی از فروشندگان دستفروش.نشستن ظروف حیوانات خانگی در ظرفشویی مخصوص خانواده.
چند نکته که باید به آنها توجه کرددر صورتی که فرد دچار اسهال مشکلاتی دارد که استفاده از مایعات را برایش محدود شده، پیش از شروع مصرف زیاد مایعات حتما باید با پزشک مشورت کند.کودکان، زنان باردار و سالمندان مبتلا به اسهال باید بسیار مراقب باشد.شیرخوارانی که شیر خشک میخورند باید با مشورت پزشک از شیر خشک مناسبتری استفاده کنند، اما در مورد شیرخوارانی که شیر مادر میخورد، هیچ تفاوتی ندارد و نباید شیر مادر قطع شود.کم شدن آب بدن ناشی از اسهال میتواند برای کودکان خطرناک باشد. قبل از دادن هر دارو باید با یک پزشک مشورت شود.بدون تجویز پزشک نباید بیش از دو روز خوددرمانی کرد و داروی ضد اسهال خورد. مصرف بیش از اندازه این داروها مشکلساز شده و باعث یبوست میشود. در صورت داشتن تب یا اثر خون در مدفوع باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
اسهال خونی
اسهال خونی اختلال رودههای بزرگ است که توسط میکروارگانیسمهای بیماریزا ایجاد میشود. در این بیماری میل دائم برای دفع مدفوع وجود دارد. در اسهال خونی، اسهال شدید وجد ندارد، اما غالبا بلغم و خون به همراه مقدار کمی مدفوع وجود دارد. زمانی که اسهال خونی ایجاد میشود، زخمهای درون روده بزرگ، باعث تحریک دائمی روده میگردند.
در اسهال خونی قبل از نیاز به تخلیه مدفوع، دل پیچه و درد در ناحیه شکم ایجاد میگردد. مقدار کمی مدفوع و تکههای زخم به عنوان بلغم و خون خارج میشود. علت اسهال خونی و شدت آن بسته به نوع و شدت بیماری میتواند حاد یا مزمن باشد. در موارد حاد خروج مدفوع به سختی و همراه با دفع مقدار زیادی بلغم انجام میگیرد. همچنین زمانی که علت اسهال خونی، میکروبها باشند با تب شدید همراه خواهد بود.
در صورت ابتلا به اسهال خونی بهتر است به پزشک مراجعه کنید، اما میتوانید برای تسکین دلپیچه و جلوگیری از تشدید وضع از برخی راهکارهای درمان خانگی استفاده کنید:
لیست مطالب محتوای صفحه-انتخاب سریع
اسهال یک نوع عفونت یا ناراحتی گوارشی شایع است و درمان اسهال با روش های مختلف طبیعی و شیمیایی امکان پذیر است. باعث تخلیه مکرر و فراوان مدفوع آبکی و دردهای شکمی میشود.اگر یکی از علائم فوقالذکر را دارید، بهاحتمالزیاد به اسهال شدید مبتلا شدهاید.
که یک یا دو هفته به طول میانجامد و نیاز به اقدام برای درمان اسهال با روش های گفته شده است، گرچه یک بیماری گذار خواهد بود.
ممکن است به اسهال مزمن مبتلا شده باشید، این نوع مشکل بیشتر از چند هفته به طول میانجامد. در مواردی که فرد به اسهال دچار شده است، در یک بازه زمانی 24 ساعته، سه مرتبه یا بیشتر مدفوع آبکی و سبک دارد.
اگر شما یا یکی از کودکانتان اخیراً به آن دچار شدهاید، نخستین سؤالی که به ذهنتان رسیده است، چگونگی درمان اسهال به طور سریع چیست؟
درمان اسهال شديد آبکي
اسهال حاد چیزی است که تقریبا همه افراد به احتمال زیاد در یک زمانی تجربه می کنند و معمولا فقط چند روز طول می کشد. اما اسهال مزمن عموما طولانی تر می شود و می تواند ناراحتی و ناراحتی در زندگی ما باشد.
علت این بیماری می تواند ناشی از غذاها و داروهایی که می خوریم باشد، همچنین علت اسهال می تواند ویروس ها، باکتری ها یا انگل ها، جراحی، یا اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، سندرم روده تحریک پذیر و یا کولیت اولسراتیو است.
گرچه این بیماری ناراحتکننده و عذابآور است، اما علائم کوتاهمدت، قبل از اینکه به بیماری دیگر یا مشکلات بیشتر دچار شوید، بهسرعت مواد مضر لوله گوارش را دفع میکند.
این فاکتورها عبارتاند از:
وضعیت سیستم ایمنی شما و سطح استرسی که با آن مواجه هستید.
تحقیق نشان میدهد که اسهال مزمن یا دائمی در حدود 3 درصد از افرادی که به کشورهای درحالتوسعه سفر میکنند دیده میشود.
معمولاً درمان اسهال شدید بدون دارو یا مداخله جدی بهراحتی انجام میگردد. بااینحال، اسهال مزمن، مشکلآفرینتر است.
خبر خوب اینکه، مراحل زیادی وجود دارد که میتوان از آنها برای درمان اسهال در هر دو نوع استفاده کرد.
در اینجا، مراحلی را خواهید آموخت که میتوان از آنها برای تغلیظ مدفوع، هیدراته کردن مجدد و رویارویی با علائم اسهال کودک خود استفاده کنید.
این بیماری یک واکنش طبیعی به دهیدراسیون، عفونت یا توکسین هایی که باید از دستگاه گوارش دفع شوند، هست.ازجمله نمونههای آن میتوان به انواعی از باکتریها، انگلها، آلرژیهای غذایی یا سایر میکروبها اشاره کرد.
یکی از خطرات مرتبط با این بیماری آن است میتواند آب بدن را دفع کند و درصورتیکه بیماری دیگری وجود داشته باشد، آن را تشدید نماید.
علت آن است که این بیماری سبب میشود بدن آب و عناصر معدنی زیادی ازجمله الکترولیتهای سدیم را بهسرعت از دست دهد.
کلید یادگیری چگونگی توقف علائم اسهال و نیز پیشگیری از عود مجدد آن در آینده، عامل ایجادکننده بیماری بستگی دارد.
این بیماری می تواند در اثر عوامل ویروسی، مثل دهیدراسیون، بیماری یا مسمومیت غذایی به وجود آید. اسهال با هضم نادرست غذا، سندروم نشت روده، استرس عاطفی مرتبط با IBS یا عدم نوشیدن آب کافی، ارتباط دارد.
آنچه در بزرگسالان، اسهال آبکی ایجاد میکند، چیست؟ دلایل و فاکتورهای خطر آن عبارتاند از:
عفونت باکتریایی از فردی به فرد دیگر انتقال مییابد یا از سطوح آلوده جذب میشوند.
آلرژیهای غذایی مثل عدم تحمل لاکتور (نوعی قند در رژیم غذایی):
متخصصان بر این باورند که عدم تحمل لاکتوز یکی از شایعترین دلایل اسهال کودکان و بزرگسالان است، بهویژه زمانی که اسهال مزمن باشد.
با توجه به عوارض جانبی داروهای خاص، بهویژه ضد اسیدها، متخصصان بر این باورند که ضد اسیدها شایعترین عامل اسهال مرتبط با دارو هستند، چون این داروها حاوی منیزیوم میباشند، منیزیوم میتواند اسهال را آبکی کند.
دیگر مکملها و داروها مثل آنتیبیوتیکها، کوئینیدین، لاکتولوز و کولشی سین میتوانند اسهال ایجاد کنند. مصرف بیشازحد ویتامین C و منیزیوم موجود در مکملها نیز اثر مشابه دارد.
عفونت باکتریایی، مثلاً در اثر تماس با سطوح آلوده، اسباببازی، یا افراد دیگر و سپس فروبردن دست در دهان.
نوزادانی که در مراکز نگهداری روزانه، میمانند، خطر بالاتری برای تماس با باکتریهایی دارند که میتوانند عفونتهای رودهای منتهی به این بیماری را به وجود آورند.
مصرف آنتیبیوتیکها که به تغییر در سیستم روده/هضم منتهی میشود، چون آنتیبیوتیکها باکتریهای سالم را نیز از بین میبرند.
رنگ مدفوع آنها هر بار متفاوت است و حرکات روده بیش از چند بار در روز (بهویژه در نوزادان) اتفاق میافتد، اما معمولاً جای نگرانی نیست.
پوشک خشکتر، چشمهای خشک به هنگام گریه، دهان خشک، خشکی و برافروختگی چشمها، بوی غیرعادی مدفوع یا دفعات زیاد، خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع یا اسهال شدید هنگام مصرف آنتیبیوتیک، باید به پزشک خود مراجعه نمایید.
کودکان مبتلابه اسهال ممکن است تب داشته باشند، گیج به نظر برسند یا کماشتها گردند.
درمان اسهال شديد آبکي
گرچه ممکن است تابهحال این علائم را بیش از یک یا دو هفته داشته باشید، بهویژه اگر در مورد چرایی آن اطلاعی نداشته باشید و با درمانهای فوق درماننشده باشید، اما بااینحال نیازی به مراجعه به پزشک نیست.
اگر به دنبال یک دیدگاه تخصصی هستید، بهتر است بدانید پزشک شما یکی از درمانهای زیر را برای اسهال به شما ارائه میدهد:
این داروها میتوانند به توقف سریع اسهال کمک کنند، اما این کار الزاماً خوب نیست.
به همین دلیل، بسیاری از متخصصان توصیه میکنند تا زمانی که میتوانید اسهال حاد را تحملکنید و از دارو استفاده نکنید، عدم مصرف دارو تا زمانی ادامه مییابد که خطر بیماری دیگر وجود نداشته باشد و امکان مقابله طبیعی با دهیدراسیون میسر باشد.
اگر از علائم اسهال مزمن رنج میبرید، پزشک از شما میخواهد تا غذاهایی که برای شما مشکلآفرین هستند را نام ببرید و از رژیم حذفی استفاده نمایید.
رژیم حذفی بدان معناست که از بعضی غذاها پرهیز کنید، مثل محصولات لبنی برای یک دوره زمانی مشخص تا با این کار علائم بهتر شوند.
زمانی که یک غذا را به رژیم خود بازمیگردانید، میتوانید بازگشت علائم را ردیابی کنید و در مورد مصرف دوباره آن تصمیم بگیرید.
شروع مصرف کافی آب و غذا، غذای ملایم تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید (درمانهای بیشتر در زیر آمده است).
وقتی اسهال دارید، چه میخورید؟ در اینجا به برخی از غذاهایی مهمی که میتوانند به توقف سریع اسهال کمک نمایند، اشاره میشود:
مصرف غذای سبک تا جایی که میتوانید بخورید تا اندامهای هضمی شما با نهایت توان کار کنند. ممکن است هنگام اشتهای شما کم شود، اما سعی کنید در طول روز چندین وعدهغذایی سبک مصرف کنید.
غذاهای ساده که خوردن آنها آسان است، رژیمی از غذاهای ساده مثل غلات کامل ساده، سیب، موز و برنج را در روزهای اول استفاده نمایید.
این غذاها بهراحتی توسط سیستم گوارش هضم میگردند و میتوانند فیبرها را در اختیار روده قرار دهند و به حجیم شدن مدفوع کمک نمایند.
میوهها و سبزیها، این مواد حاوی آب، فیبر و الکترولیت هستند. یک اسموتی یا شربت حاوی میوه درست کنید و برای هضم راحتتر به آن سبزیها اضافه نمایید.
علائم خود را ردیابی نمایید تا از بدتر نشدن آن اطمینان حاصل کنید، بااینحال، بعضی از افراد به قند طبیعی زیاد، واکنش خوبی نشان نمیدهند.
عسل و زنجبیل طبیعی، بعضی افراد با افزودن اندکی عسل و ریشه گیاه زنجبیل به غذای خود (پایین را ببینید) به نرم کردن شکم و کاهش حساسیت کمک میکنند.
بهعبارتدیگر، در زیر غذاهایی که هنگام باید از مصرف آن اجتناب کرد یا برای جلوگیری از عود علائم اسهال مزمن نباید آنها را مصرف کرد، آمده است:
شیر سنتی، شیر فرآوری شده بهراحتی هضم نمیشود و میتواند بیماری را بدتر کند. بااینحال، شیر کشت یافته خام، مثل ماست یا کفیر، غنی از پروبیوتیک است که میتواند به عملکرد روده کمک نماید.
غذاهای و روغنهای فرآوری شده، چربی زیاد میتواند معده حساس شمارا آزرده سازد و اسهال را تشدید کند.
این چربیها در محصولات بستهبندیشده با روغنهای گیاهی تصفیهشده، فست فود ها، غذاهای پنیری، گوشتهای فرآوری شده یا غذاهای سرخشده یافت میشوند.
قند افزودنی یا شیرینکنندههای مصنوعی، باکتریها قند را دوست دارند و قند سیستم ایمنی و عملکرد هضمی را در بیشتر موارد تضعیف میکند.
کافئین، کافئین میتواند عضلات لوله گوارش را تحریک کند، حرکات روده و انقباضات آن را افزایش دهد.
غذاهایی که حاوی کربوهیدراتهای FODMAP هستند، میتوانند علائم بیماری را تشدید نمایند.
واکنش در افراد متفاوت است، اما غذاهای مشکلآفرین عبارتاند از: فلفل، جو دوسر، لوبیا/بقولات، گندم، ذرت، سویا، سیبزمینی و انواع سبوس .
آیا میخواهید روش توقف علائم اسهال مثل گیجی یا ضعف ناشی از دهیدراسیون را بدانید؟ مصرف آب کافی هنگامیکه آب زیادی از طریق مدفوع دفع کردهاید، بسیار حائز اهمیت است.
برای توقف تشدید علائم دهیدراسیون به هنگام اسهال، 16 اونس مایعات در هر ساعت مصرف کنید.
میتوانید از انواع خانگی استفاده کنید که حاوی میوههای موردنیاز است (مثل آمینواسیدها یا الکترولیت). چایهای گیاهی عبارتاند از چای زنجبیل، نعناع، شیرینبیان، انار (بدون گاز) میتوانند به تسکین معده کمک کنند.
بااینحال، در مصرف آبمیوه زیادهروی نکنید، یا بهسرعت مقدار زیادی مایعات را وارد معده خود نکنید، چون این کار، اسهال را تشدید میکند.
میتوانید با ارزیابی رنگ مدفوع و ادرار خود به میزان دفع آب پی ببرید. اگر دفع ادرار کافی ندارید، یا ادرار شما تیره و خیلی زرد است، آب بیشتری بنوشید. آنقدر آب بنوشید که رنگ ادرار طبیعی شود.
از ورزش یا کار بیشازحد هنگام اسهال، بپرهیزید. بدن باید فرصت استراحت داشته باشد وگرنه اسهال پایدار میگردد.
به بدن خود فرصت دهید تا با خواب کافی، خود را بازیابی نماید (8 ساعت در شب یا بیشتر), با این کار سطح استرس خود را کم کنید.
بعضی مکملها به بهبود سلامت روده و دستگاه گوارش کمک میکنند، این مکملها به شما اجازه میدهند تا غذاها و مواد غذایی که مصرف آنها سادهتر است و معده را تسکین میدهد، پردازش کنید.
مصرف یکی از موارد زیر را توصیه میکنیم:
این پودر به شکل مکمل وجود دارد و در مغز استخوان نیز یافت میشود.
مطالعات نشان دادهاند که روغن ضروری نعناع میتواند التهاب روده را کم کند و لوله گوارش را تسکین دهد.
مطالعات نشان دادهاند که روغن نعناع ترکیبات فعالی مثل منتل یا مونوترپین دارد که ویژگی ضد اسپاسم از خود نشان میدهند،
به این شکل که کانالهای کلسیمی داخل عضلات صاف روده را مسدود مینماید. این کار به توقف انقباض، حذف مکرر و درد منتهی میشود.
یکی از مقالات مروری نشان داد که 8 مورد از 12 مطالعه شاهد-دارونما، تأثیرات آماری معنادار قوی برای روغن نعناع نسبت به دارونما-شاهد نشان میدهند.
یک مطالعه شاهد-دارونمای تصادفی دو سو کور شامل 74 بیمار مبتلابه IBS نشان داد که پس از 6 هفته استفاده از روغن نعناع، سه بار در روز، درد شکمی و کیفیت زندگی به شکل معناداری در مقایسه با گروه دارونمایی که از نعناع استفاده نمیکردند، بهبود یافت.
نوزادان بیشتر در معرض دهیدراسیون ناشی از اسهال قرار دارند.
بهعلاوه، بیشتر در معرض ابتلا به اسهال ناشی از آلرژیها یا بیماری هستند، چون سیستم ایمنی آنها بهقدر کافی تکامل نیافته است و قوی نیست.
برآورد میگردد که 3 درصد از نوزادان به پروتئینهای شیر حساس هستند. این حساسیت به محصولات شیر خشک، شیر گاو (در صورت مصرف مادر) نیز وجود دارد.
استفراغ و به وجود آمدن خارش پوستی و نیز اسهال. تجویز داروهای ضد اسهال برای کودکان توصیه نمیشود، در مقابل:
به نوزاد و کودکان، مایعات بیشتر از حد معمول بدهید. تعداد دفعات شیردهی و آب را افزایش دهید؛ بااینحال، به خاطر داشته باشید که نوشیدنیهای قندی مثل آبمیوه میتوانند علائم را تشدید کنند، از مصرف آنها اجتناب کنید.
اکثر متخصصان کودک، منابع مملو از الکترولیت را هنگام اسهال کودکان/نوزاد، تجویز می کنند، بهویژه منابع غنی از سدیم.
به آنها غذاهای پروبوتیک بدهید. غذاهای تخمیری یا کشت یافته مثل کفیر، سبزیها کشت یافته یا مکملها و حتی قطرههای خوراکی پروبیوتیک. این موارد به باکتریهای سالم لوله گوارش کمک میکند تا ناراحتیهای هضمی را کاهش دهند.
اگر التهاب پوستی در ناحیه کشاله ران وجود داشته باشد که خود درنتیجه تعویض مکرر پوشک نمود مییابد، از آب گرم برای تمیز کردن کودک استفاده کنید و از صابونهای خشککننده اجتناب ورزید.
اجازه دهید پوست با جریان هوا خشک شود. سپس از روغن بچه یا سد رطوبتی برای حفاظت پوست استفاده کنید، برای مثال ژله وازلین یا زینک اکسید.
طب سوزنی می تواند برای درمان اسهال و دیگر مسائل مربوط به سیستم گوارشی اقدامی موثر و سریع انجام دهد.
طب سوزنی و طب چینی (TCM) می تواند به خوبی و سریع به درمان اسهال کمک کند.
در طب چینی شش الگو وجود دارد که می تواند منجر به اسهال کودکان و بزرگسالان شود.
برای همه آنها علت اصلی اختلال عملکرد طبیعی در طحال و معده است که بر هضم غذای ما تاثیر می گذارد.
اسهال حاد اغلب توسط رژیم غذایی نامناسب به ارمغان می آید. همچنین در اثر سرما، گرما یا آب و هوای مرطوب یا شرایط زندگی نامناسب یا استرس عاطفی.
اسهال مزمن اغلب به علت کمبود یانگ از طحال و کلیه ها است که به نوبه خود توانایی طحال و شکم را برای تجزیه غذا به چیزی مفید می سازد و سپس بخش قابل توجهی را در سراسر بدن حمل می کند.
1- الگوی سرما-رطوبت همراه با درد شکمی، تب، نفرت از سرما، گرفتگی بینی، سردرد و دردهای عمومی خواهد بود.
2- الگوی گرما-رطوبت همراه با درد شکم، فوری، احساس سوزش، تحریک پذیری و تشنگی همراه است.
3- الگوی حاد که “حفظ غذا” نامیده می شود، این زمانی شایع است که مردم غذایی ناچیز یا خوراکی بیش از حد غلیظ و یا مواد غذایی با کیفیت پایین خورده اند.
این امر باعث اسهال با درد شکمی، صداهای غریدن هضم غذا، سیری شکم، خارش، رفلاکس اسید معده و از دست دادن اشتها می شود.
1- الگوی اختلال در عملکرد کبد و طحال، همراه با انسداد و احتقان در قفسه سینه، ضعف، اشتها، درد شکمی، اسهال ناشی از افسردگی و خلق و خوی مضطرب و ناراحت کننده است.
2-الگوی نقص عملکرد طحال و معده، همراه با مدفوع مزمن مفرط، حرکات مکرر روده پس از خوردن غذاهای سنگین، چرب و چرب، از دست دادن اشتها، پس از خوردن غذا و خستگی پس از خوردن و در طول روز همراه است.
3- الگوی نقص عملکرد کلیه و طحال ناشی از کمبود یانگ یا گرم شدن انرژی چی است.
انرژی یانگ چیزی است که گرما و توانایی هضم غذا در معده و همچنین انتقال آن به موادی مفید در سراسر بدن را فراهم می کند.
وقتی که این عملکرد به علت نقص ایجاد می شود، اسهال در صبح زود، احساس سردی در شکم با درد، غُریدن درست قبل از حرکت روده، یک احساس همیشگی که از لحاظ جسمی سرد است، و درد کمر و زانو وجود دارد.
سبک معاینه طب چینی، توانایی تشخیص علت اسهال بزرگسالان و کودکان را دارد، بنابراین برای درمان اسهال به طور موثر و کامل با طب سوزنی اقدام می شود.
با کارکرد صحیح سیستم گوارشی، اسهال مزمن و حاد و سایر مشکلات گوارشی از بین می رود. همچنین باعث تقویت سیستم گوارش شده و عملکرد سالم به این معنی است که احتمال وقوع مجدد اسهال در آینده کمتر می شود.
شایعترین نشانه های آن عبارتند از:
دفع آبکی مکرر و شل به مدفوع آبی؛ درد شکم؛ گرفتگی گاهی اوقات تب، لرز و احساس عمومی بیمار؛ تشنگی و کاهش وزن همراه است.
علت اسهال فوری این است که غذا و مایعات به سرعت از طریق کولون روده عبور می کنند و بدن زمان کافی برای جذب مایعات ندارد.
از آنجا که کودکان و افراد سالخورده به راحتی دچار کم آبی بدن می شوند، باید قبل از آن پزشک خود را ببینند.
بهتر است اسهال شدید را بهصورت خانگی درمان کنید، علائم را پیگیری نماید، برای این کار از توصیههای فوق بهره بگیرید.
بااینحال، درصورتیکه اسهال نوزاد یا کودک بیش از چند روز به طول انجامید یا یکی از علائم زیر نمود یافت، به متخصص مراجعه نمایید:
اسهال درنتیجه فاکتورهایی مثل آلرژی غذایی، عفونت یا ویروس، دهیدراسیون، استرس و بیماریهای خاص به وجود آید.
شما میتوانید با نوشیدن مایعات کافی، مصرف غذاهای ساده، استراحت کافی، استفاده از رژیم حذفی در صورت عود علائم و استفاده از روغن ضروری نعناع، علائم را تخفیف دهید.
تعریف دهیدراسیون در ویکی پدیا
لطفا اگر این محتوا به شما در درمان و قطع اسهال کمک کرده برای ما نظر خود را بنویسید.
سلام با تشکر فراوان یک سوال دارم ایا واگیر دارد اسهاله ویروسی
سلام ممنون خیلی استفاده کردم ولی در مورد نعناع نگفتن چطوری روغن نعنا استفاده شود
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
دیدگاه
نام
ایمیل
وبسایت
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
در اکانت تلگرام خود نام (کلینیک ها) یا clinichaweb را جستجو کنید و برای دریافت پیشنهادات ویژه دمات پزشکی جوانی پوست، کنترل وزن و دندانپزشکی زیبایی در تهران عضو شوید.
سلام خدمت شما ممنون از لطف شما این موارد بایستی طبیعی باشه.ل…
سلام و خداقوت.مطالبتون عالی بود هم به لحاظ توضیح تاریخچه و ه…
ممنون از اطلاعاتتون در کلینیک ها لطفا پزشکاب خوب طب سوزنی تو…
ب اطلاعاتی که بر ایمپلنت دندان و فیلم روش بدون پانچ دیدم تون…
با سلام.الان سه روزه جراحی ایمپلنت کردم با پیوند استخوان.دند…
خوش آمدید. به حساب کاربری خود وارد شوید.
آدرس ایمیلی که با آن ثبتنام کردهاید را وارد نمائید تا یک رمز عبور جدید برای شما ارسال شود.
بهتر زندگی کردن یاد گرفتنی است – مرجع فیلم آموزشی و مقالات آموزشی برای موفقیت و پیشرفت
اسهال یکی از شایعترین اختلالات گوارشی است که هر فردی در طول عمر خود به آن مبتلا شده و اغلب در تابستان شیوع بیشتری دارد. اسهال علل مختلفی دارد و میتواند خفیف یا حاد باشد و در برخی مواقع کشنده. کهنسالان و کودکانی که دچار این اختلال گوارشی میشوند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. در ادامهی این مقاله راهکارهایی برای درمان اسهال به شما ارائه می دهیم. با ما همراه باشید.
درمان اسهال شديد آبکي
همهی ما در طول زندگیمان، حتما دچار اسهال شدهایم که علائم شایعی مثل مدفوع آبکی، دلپیچه و نفخ شکم دارد. اسهال اغلب راهی است که بدن با اختلالات دستگاه گوارشی برخورد میکند. اسهال حاد بیش از ۲ هفته طول میکشد و میتواند علل مختلفی داشته باشد که در اینجا به آنها اشاره میکنیم:
اسهال عفونی در کودکان شایعتر است و معمولا عامل ویروسی دارد. همچنین اسهال مسافرتی نیز شایع است، مخصوصا زمانی که مسافری به مناطق توسعهنیافته با آبهای آلوده میرود. باکتریها نیز اغلب در غذاهایی که به شکل صحیح نگهداری نمیشوند یا در غذاهای پختهشده، علت شایع مسمومیت غذایی است.
در ادامه برخی از مؤثرترین راهها را برای کنترل اسهال بیان میکنیم:
زمانی که اسهال میشوید، هیدراتاسیون یکی از مهمترین روشهاست. کم شدن آب بدن در اثر اسهال میتواند در خردسالان و افراد مسن کشنده باشد. نوزادانی که دچار اسهال شدهاند، باید به خوردن شیر مادر یا شیر خشک ادامه دهند. برای درمان اسهال کودکان، محلولهای هیدراسیونی که میتوان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد، مانند شربت Pedialyte میتواند به بهبود وضعیت کمک کند. مقدار کمی از محلولهای هیدراسیونی باید بهطور مکرر مصرف شود. این فرمولها میتواند در تهیهی آبنباتها نیز بهکار گرفته شود.
مطالعات نشان دادهاند که برای بزرگسالان دارای علائم خفیف اسهال، نوشیدنیهای ورزشی و محلولهای هیدراسیون (که بدون نسخه هم میتوان تهیه کرد) به یک اندازه مؤثر است. شیر، نوشابه و دیگر نوشیدنیهای گازدار یا کافئیندار نباید مصرف شود چون علائم و وضعیت بیمار را بدتر میکند.
پروبیوتیکها منابع «باکتریهای خوب» هستند که در رودهها فعالیت میکنند تا شرایط سالمی را برای رودهها و دستگاه گوارش ایجاد کنند. آنها میکروارگانیسمهای زندهای هستند که در برخی از غذاها وجود دارند، مثل:
پروبیوتیکها همچنین به شکل پودر و قرص نیز عرضه میشوند.
وجود باکتریهای خوبی که در دستگاه گوارش شما زندگی میکنند، برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش ضروری است. این باکتریها نقش مهمی در حفاظت از روده در برابر عفونتها بازی میکنند. زمانی که سیستم گوارشی شما توسط آنتیبیوتیکها تغییر کرده یا توسط باکتریهای ناسالم و ویروسها تحت تأثیر قرار بگیرد، شما دچار اسهال میشوید. پروبیوتیکها میتوانند با بازگردانی تعادل باکتریها در روده، به بهبودی شما کمک کنند.
ساکارومیسس بولاردی، پروبیوتیک مخمر است؛ این ماده باکتری نیست اما مثل باکتریها عمل میکند. ساکارومیسس بولاردی میتواند در بهبود اسهال ناشی از آنتیبیوتیکها مؤثر باشد. همچنین میتواند در درمان اسهال مسافرتی نیز کمک کند. مطالعات نشان میدهد ساکارومیسس بولاردی به روده در مقابله با عوامل بیماریزای ناخواسته و جذب مواد مغذی بهطور صحیح کمک میکند. از آنجایی که این ماده مخمر است، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، باید در استفاده از آن بیشتر احتیاط کنند.
البته ذکر این نکته ضروری است که در موارد اسهال حاد، دریافت مراقبتهای پزشکی مناسب بسیار اهمیت دارد. قبل از استفاده از پروبیوتیکها برای درمان اسهال، ابتدا با پزشک خود حتما مشورت کنید.
اگر علائم اسهال حاد ندارید، میتوانید با مشورت و نظارت پزشک خود چند دارو مصرف کنید که بدون نسخه میتوان خرید که به درمان خانگی اسهال کمک میکند. در ادامه فهرستی از داروهایی را ارائه میکنیم که میتوان بدون نسخهی پزشک برای درمان اسهال تهیه کرد:
این داروها فقط میتوانند باعث کاهش علائم دردناک اسهال شوند نه این که علت اصلی را درمان کنند. کسانی که مبتلا به اسهال مزمن هستند، نباید بدون مشورت و نظر پزشک این داروها را مصرف کنند. منظور از اسهال مزمن، اسهالی است که بیش از ۱۴ روز طول بکشد. این نوع اسهال میتواند علل مختلفی داشته باشد.
اگر کودک شما دچار اسهال شد، باید بیشتر احتیاط کنید. کم شدن آب بدن ناشی از اسهال میتواند خطر زیادی به همراه داشته باشد و کودکان بهسرعت به آن مبتلا میشوند. کم آبی شدید بدن میتواند زندگی انسان را تهدید کند. داروهای بدون نسخهای که اینجا معرفی کردیم، برای درمان اسهال کودکان توصیه نمیشود، پس بهتر است در این موارد با پزشک خود مشورت کنید. کودکان زیر ۳ ماه را که دچار اسهال شدهاند، باید فورا نزد پزشک برد.
اگر اسهال شما خونی باشد، و بیش از ۷ روز علائمی مثل تب، دلپیچهی شدید یا اسهالی که روزبهروز بدتر میشود، داشته باشید باید حتما تحت مداوا قرار بگیرید.
شاید گفتن اینکه هنگام ابتلا به اسهال غذا بخورید، کمی عجیب بهنظر برسد ولی خوردن برخی غذاهای خاص میتواند به کاهش علائم اسهال کمک کند و باعث میشود در اثر نخوردن غذا حالتان بدتر نشود. غذاهایی که فیبر کمتری دارند، میتوانند به سفتتر کردن مدفوع کمک کنند:
غذاهای دیگری که معمولا در زمان اسهال مفید است عبارتند از:
غذاهای سرخشده و چرب برای کسانی که دچار اسهال شدهاند، مضر است. همچنین نباید غذاهایی را که فیبر زیاد دارند مصرف کنید، مانند سبوس و میوهها و سبزیجاتی که باعث افزایش نفخ میشوند. اینجا غذاهایی را معرفی میکنیم که باید در مواقع ابتلا به اسهال از خوردن آنها اجتناب کرد:
(function(a){function c(){try{return 0===a(‘.single-container .post’).attr(‘class’).toString().split(‘ ‘).reduce(function(f,g){return 0<=g.indexOf('category-')
سلامتی ارزشمندترین دارایی انسان است
15000تومان
8000تومان
now = new Date();
var head = document.getElementsByTagName(‘head’)[0];
var script = document.createElement(‘script’);
script.type = ‘text/javascript’;
var script_address = ‘https://cdn.yektanet.com/js/chetor/article.v1.js’;
script.src = script_address + ‘?v=’ + now.getFullYear().toString() + ‘0’ + now.getMonth() + ‘0’ + now.getDate() + ‘0’ + now.getHours();
head.appendChild(script);
now = new Date();
var head = document.getElementsByTagName(‘head’)[0];
var script = document.createElement(‘script’);
script.type = ‘text/javascript’;
var script_address = ‘https://cdn.yektanet.com/template/bnrs/yn_bnr.min.js’;
script.src = script_address + ‘?v=’ + now.getFullYear().toString() + ‘0’ + now.getMonth() + ‘0’ + now.getDate() + ‘0’ + now.getHours();
head.appendChild(script);
سلام و عرض ادب
آخه این چه عکسی است ؟ بابا این دور از حیا و عفت است ، بزرگواری کنید و رعایت کنید ، شاید ی دختر جوان بخواد این متن رو بخونه ، زشت است که چشمش به این عکس بیافتد و شاید خلاف شرع هم باشد ، خواهشا این عکس را بردارید
درمان اسهال شديد آبکي
سلام
عکس موردنظر شما حذف شد.
سپاس … سپاس … سپاس …
لطفاً عکس مورد نظر را برگردانید. برای چی حذفش کردید!!؟
خواص خوراکی ها
ژل رویال چیست؛ خواص آن برای لاغری، جوان ماندن و سلامتی
خواص بادرنجبویه؛ ۹ دلیل قانعکننده برای مصرف دمنوش بادرنجبویه
خواص انجیر تازه و انجیر خشک برای سلامتی و زیبایی
خواص سیر برای مو و طرز تهیه ماسک موی سیر برای تقویت مو
۵ نوع چای لاغری برای چربی سوزی و لاغری شکم
آخرین مطالب
پروتز لب؛ ۹ نکته مهم که قبل از انجام پروتز لب باید بدانید
کش ورزشی؛ ۳۳ حرکت کششی و قدرتی برای تقویت عضلات
رژیم آلکالاین یا رژیم قلیایی چیست؛ هرآنچه باید درمورد این رژیم غذایی بدانید
خواص برگ بو؛ ۸ خاصیت درمانی این گیاه سرشار از مواد معدنی
ارز رمزپایه یا ارز دیجیتال چیست و چه کاربردهایی دارد؟
ترین های جهان
شادترین کشورهای جهان در سال ۲۰۱۸
با خاص ترین ماشین های دنیا آشنا شوید
بهترین فیلم های عاشقانه جهان که شما را در فضایی رمانتیک غرق میکنند
عجیب ترین مکان های دنیا که شما را شگفتزده خواهند کرد
بهترین فیلم های رازآلود جهان که ذهن شما را ساعتها درگیر خود میکنند
عجیب ترین میوه های دنیا چه خواصی دارند؟
۶۸ راه اثبات شده برایافزایـش قــدرت مــغـز
در آپارات شما قادر خواهید بود ویدئوهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از اخبار رویدادها اطلاع پیدا کنید.
آرشیو هزاران فیلم وسریال ایرانی و خارجی
آرشیو انیمیشن و فیلم های مناسب برای کودکان
مسئولیت محتوای ویدئوها و هرگونه پاسخگویی به ادعاهای مطروحه توسط اشخاص حقیقی
و حقوقی با منتشر کننده است و آپارات هیچگونه مسئولیتی نسبت به آن ندارد.
اسهال و درمان آن
درمان اسهال شديد آبکي
اسهال بیشتر در فصل گرما رخ میدهد. برای درمان اسهال این مقاله را کامل مطالعه نمایید تا سریعا درمان شوید.
افزایش غیر طبیعی دفعات اجابت مزاج که معمولا با تغییر در قوام و حجم مدفوع همراه است، اسهال نامیده میشود که میتواند به دو صورت حاد یا مزمن بروز کند.
اسهال زمانی روی میدهد که:
حجم مدفوع زیاد،
قوام مدفوع نرم و آبکی و
تعداد دفع مدفوع از 3 نوبت در شبانهروز تجاوز کند.
هر کدام از 3 شرط فوق نباشد، نمیتوان از اصطلاح اسهال استفاده کرد، مثل بچهای که فردا امتحان دارد و به دلیل استرس تعداد نوبتهای اجابت مزاجش بیشتر میشود، اما حجم کلی مدفوع تغییری نمیکند. یا اگر مقدار زیادی مواد غذایی مصرف کنیم حجم مدفوع بالا میرود، اما قوام آن تغییری نمیکند. پس هیچکدام از این موارد اسهال نیست.هر چند بسیاری از این حالتها تحت عنوان اسهال کاذب، نیاز به بررسی دارند.
سایت تالاب: اسهال میتواند در اثر ابتلا به عفونت های میکروبی، بیماری ها (نظیر التهابهای رودهای و ایدز)، ناسازگاری های غذایی، حساسیت به الکل یا مسمومیت ها بروز نماید.
اصولا اسهال خفیفی که با سایر علائم (تب، دفع خون و …) همراه نباشد، خودبخود بهبود مییابد، اما در صورتی که حالت آزاردهندهای به خود بگیرد، میتوان از فرآوردههای ضد اسهال بهره گرفت. این فرآوردهها نیز تنها در درمان شرایط موقت و گذرا توصیه میشوند.
در صورتی که اسهال بیش از دو روز به طول بیانجامد، یا با تب بالا و از دست دادن پنج درصد کل آب بدن یا دفع خون همراه شود، هرگز خوددرمانی نکنید و فورا به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است اسهال باعث از دست دادن مقدار زیادی از آب و املاح بدن شود. در این شرایط، دهان خشک شده و چشم ها گود میافتند. ضعف، کاهش میزان دفع ادرار و سرگیجه نیز از علائم دیگر اسهال هستند. بنابراین جایگزینی آب از دست رفته برای افراد مبتلا به اسهال، خصوصا در اطفال، از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این گونه موارد میتوان با نوشیدن انواع مایعات و یا استفاده از محلول های خوراکی نظیر ORS (او آر اس)، آب و املاح از دست رفته در بیماری اسهال را جبران کرد.
در صورت عدم دسترسی به پودر بسته بندی شده ORS ، میتوان از دستور زیر برای تهیه آن برای درمان اسهال استفاده کرد:
-دو قاشق مرباخوری شکر
-یک قاشق چایخوری نمک
-نصف قاشق چایخوری جوش شیرین
-چهار لیوان آب جوشیده سرد شده و یا آب میوه
تمامی مواد بالا را با هم مخلوط کرده و در پارچ بریزید و در یخچال قرار دهید تا خنک شود، به خصوص برای بچه ها حتما خنک کنید تا بتواند آن را بخورد.
چه موقع برای درمان اسهال به پزشک مراجعه کنیم؟
1) اگر اسهال شما همراه با احساس تشنگی، خشکی زبان و چروکیدگی پوست شما باشد.
2) اگر با گذشت 48 ساعت، هیچگونه بهبودی در حال شما رخ نداده است.
درمان اسهال شديد آبکي
3) اگر اطرافیان شما هم به اسهالی مشابه شما دچار شدهاند.
4) اگر درجه حرارت بدن شما به 38/5 درجه یا بالاتر رسیده یا مدفوع شما به شدت خونی شده است.
5) اگر کودک شما دچار اسهال شده است. فراموش نکنید که اسهال ویروسی به ظاهر ساده، هنوز هم شایعترین علت مرگ و میر کودکان شهری و روستایی است. خردسالان به سرعت حجم آب بدن خود را از دست میدهند.
6) اگر شما بالای 50 سال سن دارید و اسهال شما همراه با دردهای شدید شکمی است. به خصوص اگر به تازگی از سیسییو یا آیسییو مرخص شدهاید.
7) اگر در حال مصرف کورتون یا سایر داروهای تضعیفکننده سیستم ایمنی هستید و دچار اسهال شدهاید.
روش های غیردارویی برای درمان اسهال
اسهال و استفراغ در اکثر موارد خود به خود بهبود می یابند. اما لازم است همزمان با این بیماری، آب و املاح از دست رفته ی بدن جبران شود. خوردن مایعات، بهترین روش جایگزینی آب از دست رفته بدن است.
بنابراین لازم است فرد در حد تحمل و در فواصل معین از مایعات استفاده کند.در مجموع بهترین اقدام در مورد اسهال و استفراغ، جبران املاح از دست رفته ی بدن است.
سایت تالاب: ضمنا در مورد شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، به هیچ عنوان نباید شیر مادر را قطع نمود، اما برای کودکانی که با شیر خشک تغذیه میشوند، طبق تجویز پزشک نوع مناسبتری از شیرخشک توصیه میشود.
روش های دیگر عبارتند از : استراحت، رژیم غذایی مناسب (مصرف مایعات، غذاهای کم حجم، ولی مقوی و پرهیز از مصرف سبزیجات و میوهجات خام) و خودداری از مصرف مواد ملین مثل آلو.
10 ماده غذایی مناسب برای درمان اسهال
1- دم کرده یونجه اسهال را درمان می کند. اما مصرف زیاد یونجه توصیه نمی شود، زیرا باعث ایجاد نفخ می شود.
2- علف هفت بند، برای درمان اسهال خونی، بواسیر و اسهال مفید است.
3- در طب سنتی هند موز کال، یبوست زا است و در درمان اسهال ساده و اسهال خونی مفید است و در بهبود زخم های روده کاربرد دارد. شیره گل های موز برای درمان اسهال خونی معجزه می کند.
4- چای ریحان برای رفع بی اشتهایی، درمان اسهال، نفخ و زخم معده به کار می رود.
5- گشنیز گاهی اوقات به عنوان یک ملین برای درمان یبوست و گاهی برای درمان اسهال استفاده می شود.
6- خرما در درمان اسهال و اختلالات روده ای نقش دارد.
7- ماست برای درمان اسهال کودکان مفید است. متخصصان در هنگام مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف ماست را توصیه می کنند، زیرا اغلب آنتی بیوتیک ها باعث نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش و اختلال در کار آن و بروز اسهال می شوند.
8- گل های خشک شده انبه، برای درمان اسهال، اسهال خونی مزمن و برخی مشکلات مثانه مفید است. مغز هسته انبه، ضد اسهال است.
9- مصرف ازگیل خام موجب تقویت بدن میشود و برای درمان اسهال مفید است.
10- سیب را می توان برای برطرف کردن اسهال حتی برای کودکان به کار برد. بدین منظور سیب را باید رنده کرد و خورد.
==========
تکناز
سلامت نیوز
سیمرغ
ایسنا
سایت worldfood
● تعریف اسهال
در اصطلاح عوامل اسهال را دفع مدفوع روزانه به صورت شل یا آبکی، همراه با افزایش قابل توجه دفعات اجابت مزاج میدانند. اما از نظر علمی مدفوع با حجم مایع cc ۳۰۰ با بالا در ۲۴ ساعت و وزن مدفوع بالا gr۲۰۰ در روز [با توجه به یک رژیم پرچربی و گوشت و کمفیبر مثل رژیم غربی] را اسهال میگویند. اما یک مورد دیگر که دفعات اجابت مزاج بالا است ولی اسهال حقیقی ندارم و این حالت را «اسهال کاذب» مینامند. در این اسهال خروج مکرر و متناوب حجمهای کم مدفوع به واسطه علل مختلف داریم و به جای آن ترشحات مخاطی چسبناک و کف آلود که گاهی به سختی با آب پاک میشوند دیده میشود. این در واقع به خاطر یبوست، سندرم روده تحریکپذیر، اختلال عصبی – حرکتی در عضلات و اسفنکترهای دخیل در دفع مدفوع است که باعث تحریک ترشح مخاطی میشوند؛ و این ترشحات مخاطی جمع شده ایجاد فشار و احساس دفع در فرد مینماید و لذا او مکرر به دستشویی میرود ولی دفع مدفوع یا بسیار ناچیز است یا اصلاً مدفوع وجود نخواهد داشت و فقط ترشحات مخاطی داریم. اگر هم مدفوع باشد اول مدفوع ناچیز که معمولاً هم قوام سختی دارد خارج شده و بعد تشرحات مخاطی دفع میگردند. به هر حال این شرایط ایجاد اسهال کاذب مینماید که گاهی حتی با بیاختیاری مدفوع عمراه میشود و فرد را از نظر روانی و اجتماعی شدیداً آزرده میکند و بیمار با شکایت از بیماری خود به عنوان اسهال نزد پزشک میاید درحالی که در واقع اسهال ندارد و اشکال در جای دیگر است. درمان این اسهال هم رفع همان عامل زمینهای است که باعث ایجاد آن شده بود.
● انواع اسهال حقیقی
تقسیمبندی مختلفی برای اسهالهای حقیقی داریم که هر یک از یک جنبه خاصی در مورد آنها به کار میرود. اما مهمترین جنبه تقسیمبندی که خیلی از لحاظ بالینی اهیمت دارد، مدت زمان طول کشیدن اسهال است. اگر یک روند اسهالی ۲ هفته یا کمتر طول بکشد تحت عنوان «اسهال حاد» نام برده میشود. اگر ۲ تا ۴ هفته طول بکشد اسهال را به نام «اسهال پایا» و بالای ۴ هفته را تحت عنوان «اسهال مزمن» میشناسیم.
در اسهال حاد برحسب علت اسهالهای عفونی ناشی از عوامل بیماریزا مختلف اعم از باکتریها، ویروسها و انگلهای مختلف مطرح است. علت دیگر که از لحاظ اهمیت در درجه دوم است. عوارض جانبی داروهای مختلف است که به ویژه در مورد داروهای پرمصرف مثل آنتیبیوتیکها اهمیت پیدا میکند علت سوم مواجه به سموم مثل حشرهکشها و آفتکشها و گازهای شیمیایی جنگی است که این عوامل با اثر روی سیستم گوارشی و سیستمهای کنترلی دیگر مثل جریان خون واعصاب ورودی به سیستم گوارشی باعی بروز اسهال میشوند.
اسهالهای پایا حالت بینابینی دارد یعنی هم علل اسهال حاد هم علل اسهال مزمن میتواند در آن دخیل باشد.
اما نواع اسهال مزمن برحسب علت ۵ دسته میشوند که هریک از اهمیت بالینی و پیشآگهی خاص خود را دارد.
۱- اسهالهای ترشحی
اسهالهای ترشحی ناشی از اختلال در انتقال آب و الکترولیتها از مخاط روده کوچک و روده بزرگ است.
در اسهال ترشحی مدفوع آبکی و حجیم دیده میشود و حتی اگر فرد مدتی از غذا خوردن امتناع کند (مثل زمان روزهداری) باز هم اسهال تداوم خواهند داشت. در این نوع اسهال هیچگونه سوء جذب مواد محلول مثل قندها و … نداریم لذا غلظت مدفوع از لحاظ اسمزی طبیعی است.
۲- اسهالهای اسمزی
اگر در جذب مواد محلول در آب مثل قندها به هر دلیلی اختلال ایجاد شود این مواد در فضای لوله گوارش باقی مانده و مقدار زیادی آب به سمت خود میکشند.
(قدرت کشش آب توسط مواد محلول را با معیار اسمولالیته میسنجد) لذا این اسهال را به دلیل وجود این خاصیت اسهالهای اسموتیک یا اسمزی گویند.
۳- اسهال چرب
اسهالهای چرب را اصطلاحاً اسهالهال استئاتورهای هم میگویند. علت این اسهالها هرچه باشد نهایتاً موجب سوء جذب چربیها شده و این چربیها به ناچار داخل محتویات مدفوع میشوند و ظاهر گریس مانند و چسبنده به مدفوع میدهند.
۴- اسهالهای با علل التهابی
این اسهالها بسیار آزار دهنده هستند و علت آن همراهی اسهال با خون و چرک ناشی از ضایعات التهابی است. گاهی التهابات با تب همراه است که باید توجه شود. در افراد مسن اگر خونریزی و التهاب وجود داشت، حتماً باید پیگیریهای بعدی انجام شود تا خدای ناکرده بدخیمی و سرطانهای لوله گوارش از احتمالات موجود خارج گردد.
۵- اسهالهای حرکتی
لوله گوارش در جدار خود عضلات احشایی دارد که توسط سیستم عصبی خودکار بدن کنترل میشود. شبکه عصبی انتریک هم در جدار روده در مجاورت این عضلات قرار دارد و در واقع فرمانهای سیستم عصبی خودکار را این سیستم عصبی انتریک به عضلات منتقل میکند. حال اگر اشکال در این سیستم عصبی انتریک یا درخود سیستم عصبی خودکار بدن باشد و یا عضلات جدار روده تخریب شده باشد در حرکات منظم لوله گوارش و رودهها مشکل ایجاد میشود.
● انواع اسهالهای حاد
بیش از ۹۰% اسهالهای حاد به واسطه عوامل عفونی بیماریزا ایجاد میشود. لذا اغلب این اسهالها با تب، درد شکم و استفراغ بروز میکنند. اکثر عوامل عفونی عامل اسهال بیشتر از راه مدفوعی – دهانی منتقل میشوند. یعنی مصرف آب یا غذای آلوده به مدفوع انسان یا حیوان مبتلا به ارگانیزم بیماریزا اگر توسط یک فرد سالم رخ دهد این میکروارگانیزمها وارد دستگاه گوارش فرد میشوند و بسته به نوع ارگانیزم بیماریهای مختلفی ایجاد میکنند.● اسهال حاد عفونی در افراد با ایمنی طبیعی
اسهال در افراد سالم و با ایمنی طبیعی معمولاً توسط ارگانیزمهای بسیار قوی و مهاجم که قادرند خود را از دام سیستم ایمنی بدن انسان به طرق مختلف برهانند و موجب بیماریزایی گردند ایجاد میشود. این اسهالها در مناطق فقیرنشین و کمبهره از منابع بهداشتی که آب آشامیدنی سالم و مواد غذایی گندزدایی نشده و عاری از میکروب در اختیار ندارند، بیشتر دیده میشود.به طور کلی افراد در معرض خطر اسهالهای عفونی شامل افراد زیر میباشند:
الف) مسافرین؛ شاید تا به حال واژه اسهالهای مسافرتی را شنیده باشید. افراد زیادی در اثر مسافرت دچار اسهال عفونی حاد میشوند که شایعترین عامل آن زیادی در اثر مسافرت دچار اسهال عفونی حاد میشوند که شایعترین عامل آن باکتریهای موسوم به باسیلهای گرم منفی مثل ایشرشیا کولی (E.coli) شیگلا، سالمونلا و … هستند.
معمولاً مسافرتها در زمان تعطیلات انجام میشود و چون تعطیلات فصول گرم سال و تابستان بیشتر از سایر فصول است گرمای هوا باعث رشد بهتر و بیشتر این میکروبهای بیماریزا و ایجاد اسهال و مسمومیت غذایی در افراد میشود.
ب) مصرف کنندگان مواد غذایی خاص مثل همبرگر نیمپز، کالباس، سبزیجات خام، تخممرغ، ماهی و صدف و سایر فرآوردههای دریایی خام و … که در بالا هم ذکر شد احتمال آلودگی و ابتلا به اسهال را دارا هستند. و باید حتیالمکان مواد غذایی را پخته مصرف کنند و مواد غذایی مثل سبزیجات که خام مصرف میشوند قبل از مصرف دقیقاً گندزدایی و شستشو شوند.
ج) افرادی که در خانواده، در مهد کودکها، مدارس، پادگانها و … به طور دستهجمعی کنار هم زندگی میکنند. این افراد به دلیل تماس نزدیک و مداوم احتمال آلودگی بیشتری دارند و یک عفونت اسهالی مثل ژیاردیا به راحتی بین آنها انتشار مییابد لذا رعایت بهداشت و ضدعفونی کردن تمام لباسها، ملحفهها، حتی کف زمین و دیوارها و ظروف غذاخوری در این مراکز الزامی است.
● بیماریزایی و علائم بالینی اسهالهای عفونی
عوامل بیماریزا در روده به ۳ صورت موجب اسهال میشوند:
۱- تهاجم مستقیم به سلولهای مخاط روده که مسلماً در این تهاجم سلولهای مخاطی کشته شده و یا آسیب جدی می بینند ثذا سلول رودهای عملکرد طبیعی خود را از دست میدهند و نتیجه آن اسهال است. به دلیل خاصیت تهاجم و آسیب سلولهای مخاطی در مخاط درواقع ایجاد زخم میشود یعنی اسهال همراه با خونریزی است که اصطلاحاً اسهال خونی یا «دیاسنتری» گفته میشود.
۲) چسبندگی ارگانیزم به مخاط روده؛ برخی از عوامل بیماریزاد بدون تهاجم به مخاط روده، فقط با زوائد مولکولی سطح بدن خود به زوائد مولکولی سطح سلولهای مخاط روده متصل میشوند. از این قبیل ارگانیزمها میتوان کرمهای انگلی (مثل آسکاری) و تکیاختههایی مثل ژیاردیا و برخی باکتریها را نام برد.
۳) تولید سم: مکانیزم مهم دیگری که در ایجاد اسهال توسط میکروارگانیزمها دخالت دارد تولید سموم است. این سموم را اصطلاحاً «توکسین» میگویند. توکسینها دو گروه دارند ۱- توکسینهایی که به سلولها صدمه زده و موجب مرگ سلولهای مخاطی روده میشوند که به نام سیتوتوکسین معرفاند ۲- توکسینهایی که سمیت آنها باعث اختلال عملکرد فیزیولوژیک سلولهای مخاطی روده میشود. سموم دسته اول علائم بالینی شبیه به اسهالهای ناشی از میکروارگانیزمهای مهاجم را دارند زیرا مثل آنها باعث مرگ و ریزش سلولهای مخاطی میشوند لذا اسهال دارای گلبوبهای قرمز (اسهال خونی) دیده میشود، سموم سویههای هموراژیک E.coli که نام خود را به دلیل تولید اسهال خونی گرفته (هموراژی: خونریزی) و نوعی باکتری به نام کلستریدیوم دیفیسل که ایجاد روده با شکل خاص له نام «کولیت با غشاء کاذب» میکند [این ضایعه معمولاً اسهال آبکی دارد ولی گاهی در اسهال خون (گلبول قرمز) هم یافت میشود] در این دسته قرار میگیرند.
نوع دوم توکسینها گروهی هستند که عملکرد سلولهای مخاطی روده را مختل میکنند لذا این سموم را اصطلاحاً «آنتروتوکسین» یا سم رودهای مینامند. یک سری از این باکتریها مثل استافیولوکوک طلایی یا باسیلوس سرئوس باکتریهایی هستند که وقتی وارد یک محیط مغذی مثلاً خامه کیک و بستنی میشوند. طریقه آلودگی این طور است که مثلاً «قنادی که مشغول تهیه کیک خامهای بوده و در پوست دست و صورت خود دارای جوشهای چرکی زرد زخم که حاوی مقادیر بالای استافیلوکوک طلایی است میباشد ترشحات حاوی باکتری از این راه وارد خامه شده و باکتری در آنجا رشد و تکثیر میکند و تولید سم مینماید.
● اسهالهای حاد غیرعفونی
این اسهالها نسبت به اسهالهای عفونی شیوع کمتری دارند ولی چندان هم ناشایع نیستند. مهمترین دسته این اسهالها، آنهایی هستند که در اثر عوارض جانبی مصرف داروهای مختلف ایجاد میشوند. طیف داروهای ایجاد کننده اسهال بسیار زیاد است. از داروهای مسهل و ملین که برای درمان یبوست به کار میروند تا داروهای مؤثر در بیماریهای قلبی و روانپزشکی.دلیل ایجاد اسهال توسط آنتیبیوتیکها میتواند ۲ منشأ داشته باشد:
۱) خود دارو ساختار شیمیایی دارد که باعث میشود در لوله گوارش آب را نگه دارد و به مدفوع حالت اسهال بدهد.
۲) تغییر در باکتریهای غیر بیماریزاد روده که اصطلاحاً «فلورنرمال» روده نام دارند که مرگ این باکتریها در اثر آنتی بیوتیک به باکتریهای مهاجم و بیماریزا فرصت رشد و تکثیر در روده داده و در واقع یک اسهال عفونی ثانویه به مصرف آنتیبیوتیک در شخص ایجاد میگردد.
● مکانیز عمل سموم آفتکش و حشرهکش
اینها ترکیباتی هستند که از لحاظ شیمیایی در خانواده سموم مصرفی در گازهای جنگی قرار دارند. گروههای بزرگی مثر ارگانوفسفاتها و کارباماتها که از طریق تحریک اعصاب خودکار که هدایت سیستم گوارشی را هم بر عهده دارد فعالیتهای حرکتی و ترشحی این سیستم را افزوده و منجر به اسهال میشوند.● انواع اسهالهای مزمن
اسهالهای مزمن از لحاظ نیاز به پیگیری بالینی در اهمیت قرار میگیرند و باید یک بیمار سعی کند ارتباط مستمر با پزشک خود را حفظ نماید تا بتواند در کنترل این اسهالها موفق باشد.
۱- اسهالهای ترشحی
همانطور که گفته شد در این اسهالها به دلیل نقص در عملکرد انتقالی سلولهای مخاطی رودهها به ویژه روده بزرگ، حتی در حالات روزهداری که آب و غذا مصرف نمیشود فرد از اسهال رنج میبرد. ترشح بیش از حد نرمال آب به همراه املاح مهمی مثل سدیم و پتاسیم ناشی از عدم تعادل بین جذب خروج این اجزاء مهم از سلولهای مخاطی رودههاست. در اینجا سوء جذب مواد وجود ندارد و تمام مواد مثل قندها، چربینها و سایر مواد حتی آب و املاح به خوبی جذب میشوند.علل مهم اسهال ترشحی شامل موارد زیر است:
الف) ملینهای ترشحی مثل روغن کرچک که برای تخلیه محتویات روده در عکسبرداریهای سیستم گوارشی و سایر احشا شکمی و لنگی کاربرد دارد اگر طولانی مدت و مستمر شود با تحریک مخاط روده میتواند باعث ترشح آب و املاح زیادی شده و اسهال حجیم و آبکی ایجاد کند که باعث اعتلاف مقادیر قابل توجه آب و املاح از بدن شود.
ب) عامل دوم عفونتهای ویروسی هستند. ویروسهایی مل روتاویروس همان طور که در فصل قبل ذکر شد از طریق تهاجم به سلولهای مخاطی مرگ آنها باعث اسهال حاد میشوند.
ج) توکسینها یا سموم میکروبی: همان طور که در فصل پیش ذکر شد میتوانند با مکانیزمهای مختلف ایجاد اسهال نمایند. در اینجا توکسینهایی مدنظر است که عملکرد فیزیولوژیک سلول مخاطی روده مختل میکنند. توکسین «وبا» به سرعت اثر کرده و بسیار قوی عمل میکند و روزانه تا ۲۰ لیتر آب به همراه املاح را بدن دفع مینماید لذا این یک اسهال ترشحی حاد است و باید سریع رسیدگی شود.
د) انگلها: عموماً انگلهای خارج سلولی مثل کرمهای رودهای که در فضای داخل رودهها قرار میگیرند با موادی که از بدن خود خارج میکنند (مثل ترشحات و فضولات بدن) موجب تحریک سلولهای مخاطی روده و ترشح زیاده از حد آب و املاح میگردند. در اینجا هم مراجعه به پزشک و دریافت داروهای ضد انگل مؤثر است.
و) انتروپاتی اگزوداتیو یا ترشحی: در اینجا به دلایل مختلف مثل نقصهای ژنتیکی در مولکولهای سطحی و آنزیمهای سلولی در مخاط روده این سلولها عملکرد طبیعی خود را از دست داده اسهال ایجاد میشود. درمانها در اینجا هم نگاهدارنده و کاهنده علائم بوده بیمار باید همواره بیماری را تحمل کند.
ز) اختلال در کارکرد سایر اعضا مرتبط با سیستم گوارش: مثلاً ترشحات آنزیماتیک و هورمونهای مترشحه از لوزالمعده و یا هورمونها و مواد ترشحی از تومورها که به عنوان ترشحات بیجا و اضافه باعث اختلال در کارکرد سلولهای مخاطی رودهها میشوند (مثل سرطان ریه، سرطان لوزالمعده و …) که اینها هم باید با مراجعه به پزشک و معاینات بالینی تشخیص داده شود.
۲- اسهالهای اسموتیک
در اینجا همان طور که در فصل اول ذکر شد یک سری مواد موسوم به مواد هیپراسمولار که باعث جذب آب به سمت خود میگردند در مجرای روده باقی مانده و با کشش اب درون سلول مخاطی به مجرای روده باعث دفع زیاد آب و املاح و اسهال میگردند، علل مختلف شامل موارد زیر است:
الف) عفونتهای انگلی تک یاختهای مثل ژیاردیا میتواند با چسبیدن به مخاط روده مانع جذب بسیاری ازمواد از جمله قندها شده و این مواد از جمله قندها عموماً خاصیت اسمزی بالایی دارند و باعث کشش آب به سمت خود از داخل سلولهای مخاطی و ایجاد اسهال میشوند که این اسهال چون همراه سوء جذب مواد مغذی است در کودکان در حال رشد حتماً باید درمان شود وگرنه در درازمدت باعث عقبماندگی جبرانناپذیر رشد ذهنی و جسمی کودک میگردد.
ب) سوء جذب مواد مختلف از جمله قندها و چربیها چه به دلیل عفونت و چه مشکلات خود سلولهای رودهای باعث تجمع مواد اسموتیک در مجرای روده و اسهال میگردد از جمله این علل نقص آنزیمهای سلولی مخاط رودهها و عدم جذب صحیح قندها و چربیها در اثر این نقص میتواند ذکر شود.
ج) نارسایی ترشحات برونریز و آنزیمهای لوزالمعده که به داخل لوله گوارش تخلیه میشوند باعث عدم هضم و جذب صحیح مواد مغذی گشته و این مواد هضم نشده که عموماً خاصیت اسموتیک دارند موجب کشش آب به سمت مجرای روده از داخل سلولهای مخاطی شده اسهال ایجاد میشود.
د) کاهش سطح جذب روده به دلیل جراحیهای قبلی؛ شکم و برداشت قسمتی از روده و یا عفونتهای قبلی که این کاهش سطح جذب باعث تجمع مقدار زیادی مواد جذب نشده و اسموتیک در مجرای روده و ایجاد اسهال میگردد.
ه) ملینهای هیپراسمولار مثل سوربیتول و لاکتولوز که اینها قندهایی هستند که به طور طبیعی به هیچ وجه در سیستم گوارش جذب نمیشوند در مجرای روده باقی میمانند و نتیجه آن کشش آب و املاح محلول در آن به سمت مجرای روده و ایجاد اسهال است.
۳- اسهالهای چرب
اگر عفونت یا التهابی مثر ژیاردیا یا بیماری التهابی روده مثل کرون مخاط روده به ویژه اوایل روده کوچک که عمل عمده جذب چربیها است درگیر نماید این عامل مثل یک مانع و سد فیزیکی عمل کرده بین سطح مخاط و مجرای روده فاصله میاندازد.
نتیجه این فاصله عدم جذب چربیها است که در مجرای روده مانده و همراه مواد دفعی وارد مدفوع شده یک قوام خاص و ظاهر چرب به مدفوع میدهند که استئاتوره یا مدفوع چرب میگویند.
۴- اسهالهای ناشی از عوامل التهابی
در تمام این اسهالها سلولهای دفاعی بدن مثل لنفوسیت، نوتروفیل با ائوزینوفیل (که در خون به صورت گلبولهای سفید در حرکت هستند و به محض ایجاد عفونت یا صدمه به محل حادثه رفته از بدن در مقابل عامل خارجی دفاع میکنند) نقش اصلی بیماریزایی را برعهده دارند. حاصل واکنشهای دفاعی این سلولها به صورت التتهاب زخم و آسیب مخاطی در رودهها دیده میشود. از عوامل عفونی مزمن میتوان از باکتریهایی مثل سالمونلا یا برخی ویروسها مثل ویروس هرپس (عامل تبخال) و یا پاپیلو ویروس (عامل زگیل) و یا تک یاختهای مثل توکسوپلاسما نام برد که در مخاط روده ایجاد التهاب و آزار مینمایند و این آزار باعث اختلال کارکرد سلولهای مخاطی روده و ایجاد اسهال میگردد.
۵- اسهالهای حرکتی
در اینجا مخاط لوله گوارش سالم است ولی حرکات عظلات جدار لوله گوارش مشکل دارد.
حرکت سیستم گوارش اصولاً ۲ فاکتور اصلی برایتند و کند شدن و تنظیم حرکات به کار میروند. یکی فاکتورهای عصبی و دوم فاکتورهای هورمونی.
اگر اسهال بیش از ۴ هفته ادامه یابد، ارزیابی برای رد پاتولوژیهای زمینهای خطرناک الزامی خواهد بود. برخلاف اسهال حاد، اکثر علل اسهال مزمن غیرعفونی هستند. ردهبندی اسهال مزمن براساس مکانیسمهای پاتوفیزیولوژیک، به رهیافت منطقی برای درمان کنک میکند.
منبع : پایگاه اطلاعرسانی سینامهر
ماریهای مهم
انواع اسهال/علل بروز اسهال چیست؟
بیشتر افرادی که به اسهال حاد مبتلا می شوند، به علت آلودگی به میکروب و یا عارضه جانبی برخی داروها می باشد. اسهال مزمن، چندین هفته طول می کشد و نشان دهنده یک مشکل جدی است و نیاز به مراقبت دارد.
انواع اسهال
– اسهال وبایی
در بیماری وبا دیده می شود و همراه با مدفوع خونی می باشد. التهاب مخاط روده بزرگ باعث انتقال خون، مخاط و مایعات در مدفوع می شود.
درمان اسهال شديد آبکي
– اسهال کلری
یک نوع اسهال شدید و آبکی می باشد که به علت اختلال در تبادل بی کربنات کلر در قسمت پایینی روده است و با مدفوع بیش از حد کلر روبرو می باشیم. نوزادان مبتلا به این اسهال دارای شکم برجسته، بی حالی و تاخیر در رشد جسمی و روانی می باشند.
– اسهال لینتریک (Lienteric)
در این نوع اسهال، مدفوع حاوی موادغذایی هضم نشده می باشد.
– اسهال اسمزی
ناشی از ناتوانی جذب برخی موادمغذی از قبیل قندها، منیزیوم، سولفات و فسفات می باشد. آب، بوسیله این مواد جذب نشدده، به روده کشیده می شود و باعث شل شدن مدفوع می شود. اگر از رژیم غذاییتان این مواد را حذف کنید، این نوع اسهال از بین می رود.
– اسهال خانوادگی
اسهال به علت عفونت خارج از دستگاه گوارش رخ می دهد.
– اسهال آبکی
اسهال آبکی حجیم در نتیجه افزایش ترشح یون و آب و مهار بازجذب آنها رخ می دهد.
یکی از علل شایع اسهال، بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده است که موجب تهوع و استفراغ نیز می گردد.
– اسهال تابستانی
در کودکان در گرمای شدید تابستان، اسهال حاد رخ می دهد.
– اسهال مسمومیت
سموم باعث ترشح آب و نمک در مدفوع می گردند. سموم خارجی از قبیل سم باکتری ویبریوکلرا و اشرشیاکلی، باعث اسهال آبکی حجیم می شود.
– اسهال مسافرتی
در مسافرت و به خصوص بازدید از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر که وضع بهداشت مناسب ندارند، این نوع اسهال رخ می دهد و یکی از شایع ترین انواع آن عبارت است از اشرشیاکلی.
– اسهال نواحی گرمسیری (اسپرو)
نوع مزمن سندرم سوء جذب در مناطق گرمسیری و غیرگرمسیری می باشد.
– اسهال کودک تازه از شیر گرفته
اسهال در نوزادانی که از شیرمادر گرفته شده اند و شروع به خوردن غذا می کنند، شایع است. این اسهال در نتیجه بهداشت نامناسب و بروز عفونت اشرشیاکلی و یا روتاویروس می باشد.
– اسهال متناقض
علائم این نوع اسهال، همانند اسهال است، اما در واقع همراه با یبوست است و به نام عارضه مدفوعی خوانده می شود.
در این نوع اسهال، مقداری مدفوع در راست روده باقی می ماند.
در بین کودکان و افراد بزرگسالی که محدودیت حرکت دارند و بزرگسالانی که مشکلات ذهنی دارند، این نوع اسهال رایج است.
– اسهال غیرواقعی
این اسهال ناشی از ملین ها می باشد. این اهال در اختلال پرخوری عصبی (بولیمیا) دیده می شود.
اسهال میکروبی
اسهال عفونی یا میکروبی توسط ویروس، باکتری و انگل خاصی ایجاد می شود.
ویروس های ایجادکننده اسهال
یکی از علل شایع اسهال، بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده است که موجب تهوع و استفراغ نیز می گردد. اگرچه علائم این نوع اسهال چند روز است، اما کودکانی که قادر به دریافت مایعات کافی نیستند، دچار از دست دادن آب بدن می گردند.
معمولا روتاویروس یکی از علل اسهال کودکان در زمستان و بهار است و بیشتر در بچه هایی که در مهدکودک و یا بیمارستان هستند، شایع تر است علایم این بیماری به صورت تب، اسهال آبکی و استفراغی که معمولاً با درد شدید شکم همراه است، خود را نشان میدهد و حتی ممکن است کودک مبتلا، سرفه و آبریزش بینی هم داشته باشد.
گاهی از دست رفتن آب بدن به قدری شدید است که کودک را دچار تشنگی، تحریکپذیری، چشمان گود رفته، خشکی دهان و زبان، خشکی پوست و کم شدن ادرار میکند. کم آبی شدید بدن حتی ممکن است منجر به التهاب کشنده مغز شود.
یک گروه ویروسی دیگر که موجب اسهال در کودکان می شود و در طی ماه های تابستان شایع است، انتروویروس می باشد.
اسهال غیرمیکروبی می تواند به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز و بیماری های گوارشی مثل سلیاک و بیماری التهابی روده باشد.
باکتری های ایجادکننده اسهال
– باکتری اشرشیاکلی : بیشتر این باکتری ها از طریق غذا و یا آب آلوده مانند گوشت خوب پخته نشده و یا میوه شسته نشده منتقل می شوند. معمولا عفونت اشرشیاکلی در کودکان به خصوص در طول چندسال اول زندگی شایع است. این عفونت از طریق آب آلوده استخرها و دست زدن به حیوانات باغ وحش نیز می تواند منتقل شود.
– باکتری سالمونلا انتریتیدیس: در آمریکا این باکتری در مرغ و تخم مرغ خام و یا خوب پخته نشده یافت می شود. این باکتری باعث مسمومیت غذایی به خصوص در فصل تابستان می شود.
– باکتری کامپیلوباکتر : نوزادان و جوانان اغلب توسط این باکتری به اسهال مبتلا می شوند. این باکتری به خصوص در تابستان شایع می باشد. این باکتری در مرغ های خام و یا خوب پخته نشده یافت می شود.
– باکتری شیگلا : عفونت شیگلا را به نام شیگلوزیس نیز می نامند. این باکتری در خانواده، بیمارستان و مهدکودک ها شایع است. کودکان 2 تا 4 ساله بیشترین افراد در معرض خطر این باکتری قرار دارند.
انگل های ایجادکننده اسهال
– انگل ژیاردیا : این انگل در مهدکودک ها، منابع آلوده آب به خصوص آب پارک ها و استخرها فراوان است. این انگل نسبت به کلر مقاوم است و با کلر زنی به استخرها از بین نمی رود. آکواریوم ها و موزه ها، آبهای آلوده رودخانه و یا دریاچه ها نیز از اماکن انتقال این انگل می باشند.
– انگل کریپتوپوریدیوم (Cryptosporidium) : این انگل در آب آشامیدنی و دوباره آب را در بطری ریختن، موجود است. این انگل غالبا در مهدکودک ها و مکان های عمومی باعث همه گیری اسهال می شود.غالبا این انگل باعث اسهال به مدت دو هفته و یا بیشتر می شود.
اسهال مزمن غیرمیکروبی
اسهالی که چندین هفته طول بکشد، می تواند نشانه ای از بیماری های غیرمیکروبی نیز باشد.
اسهال غیرمیکروبی می تواند به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز و بیماری های گوارشی مثل سلیاک و بیماری التهابی روده باشد.
گردآوری و تنظیم:گروه سلامت پرشین پرشیا
www.persianpersia.com/health
تبیان :منبع
Wednesday 19th of December 2012 11:47:34 ________ ۱۳۹۱-آذر-
درمان اسهال شدید و مزمن در کودکان و بزرگسالان
توسط دکتر سید امیر منصور رضادوست در 8 مارس 2015 • افزودن نظر
اسهال یا شکمروش و بیرون روی عبارت است از افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع یا شل شدن مدفوع. اگرچه تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج و تغییر شکل، رنگ(زرد رنگ و سیاه رنگ شدن) و حالت مدفوع یا شل شدن آن گاهی اوقات مستقل از یکدیگر رخ میدهد، اما این دو تغییر غالباً همزمان با یکدیگر واقع میشود.
اسهال را باید از چهار عارضهی دیگر شرح داده شده در زیر متمایز ساخت. هر چند این چهار بیماری همراه با اسهال هستند، اما غالباً علل بروز و درمان متفاوت دارند. این چهار عارضه عبارتاند از:
1. بیاختیاری مدفوع که عبارت است از ناتوانی در نگه داشتن مدفوع و به تأخیر انداختن اجابت مزاج تا زمان مناسبی مانند رفتن به دستشویی.
2. نیاز ناگهانی به دفع مدفوع که آنقدر شدید است که اگر سرویس بهداشتی در دسترس نباشد، دفع بیاختیار انجام میشود.
3. تخلیه غیرکامل، در این حالت فرد بلافاصله پس از اجابت مزاج احساس میکند که دوباره باید به دستشویی برود و عمل دفع در بار دوم سختتر انجام میشود.
4. دفع مدفوع بلافاصله پس از صرف غذا.
فهرست مطالب [پنهانسازی]
• 1 انواع
• 2 علائم
• 3 علت
o 3.1 در دوران بارداری
• 4 تشخیص
• 5 درمان
o 5.1 درمان خانگی
o 5.2 درمان های دیگر
• 6 پیشگیری
انواع
انواع اسهال معمولاً عبارتست از شدید، حاد و مزمن. که در زیر شرح داده شده است:
1. مشکل شدید چند روز تا یک هفته طول میکشد.
2. نوع مزمن آن را به چند طریق میتوان تعریف کرد اما تقریباً همواره بیش از سه هفته طول میکشد و فرد دچار احساس وجود مشکل همیشگی کند.
تمایز قائل شدن بین اسهال حاد و مزمن از آن رو مهم است که این دو معمولاً علل متفاوت دارند و بنابراین آزمایشهای تشخیصی و درمان اسهال متفاوت برای هر یک انجام میشود.
علائم
• مدفوع شل و مایع: مدفوع هر رنگی میتواند داشته باشد. دفع مدفوع قرمز رنگ بیانگر خونریزی روده و احتمالاً نشانه عفونی شدن شدیدتر آن است. دفع مدفوع قیر مانند سفت به معنای خونریزی معده یا بخشهای فوقانی روده است و معمولاً ناشی از عفونتهای حاد نیست.
• دل پیچه: اسهال گاهی اوقات با شکم درد ملایم تا متوسط همراه است. البته دل پیچه و درد شدید شکم یا معده چندان رایج نیست و در صورت وجود، چنین دردی نشانه ابتلا به بیماری جدیتر است.
• تب: تب بالا نادر است، اما در صورت بروز چنین تبی، بیمار احتمالاً دچار عارضه شدیدتری از اسهال حاد شده است.
• از دست دادن آب بدن: چنانچه اسهال حاد و شدید منجر به از دست دادن آب بدن شود، این امر نشانهی ابتلا به بیماریای وخیمتر است.
• نشانهها و علائم از دست دادن آب بدن عبارتاند از:
1. تشنگی شدید و خشکی دهان در موارد اسهال در بزرگسالان
2. شل شدن پوست بیماران مسن، همچنین بیماران سالمند بسیار خواب آلوده یا گیج میشوند یا خلق و خویشان تغییر میکند.
3. گود افتادگی چشم، خشکی دهان و کاهش تعداد دفعات ادرار در نوزادان و کودکان. این گروه سنی نیز در اثر از دست دادن آب بدن بسیار خواب آلوده میشود و تمایلی به خوردن یا آشامیدن ندارد.
علت
عفونتهای ویروسی دلیل اکثر موارد اسهال در کودکان و بزرگسالان به شمار میرود و معمولاً با علائم خفیف تا متوسط و دفع مکرر مدفوع شل و آبکی، دل پیچه، دل درد و تب پایین همراه است. شکم روش ویروسی معمولاً حدود ۳ تا ۷ روز طول میکشد. در ادامه به بعضی از علت های رایج اسهال ناشی از عفونت ویروسی اشاره میکنیم:
• روتا ویروس دلیل متداول اسهال نوزادان است.
• نورو ویروس (برای مثال ویروس نورواک، کالیسی ویروس) شایعترین دلیل همهگیری اسهال در بزرگسالان و کودکان دانشآموز در محیطهایی مانند مدرسه، مهد کودک، رستوران و میان کارکنان کشتی است.
• عفونتهای آدنوویروس در میان تمام گروههای سنی رواج دارد.
عفونتهای باکتریایی باعث بروز گونههای جدیتری از اسهال میشوند. عفونت باکتریایی معمولاً از غذا یا نوشیدنی آلوده (مسمومیت غذایی) ناشی میشود. این نوع عفونت علائم شدیدی دارد که غالباً استفراغ، تب و دل پیچه یا دل دردهای شدید را دربرمیگیرد. تعداد دفعات اجابت مزاج بیشتر میشود و مدفوع شل و آبکی است. در ادامه به بعضی از موارد اسهال ناشی از عفونت باکتریایی اشاره میکنیم:
• مدفوع در موارد جدیتر حاوی مخاط، چرک یا خون (اسهال خونی) است. اکثر این عفونتها با شیوع محلی بیماری همراه هستند؛ اعضای خانواده یا افرادی که غذایی یکسان خوردهاند به بیماری مشابه مبتلا میشوند.
• سفر خارجی یکی از روشهای رایج ابتلا به شکم روش مسافران است.
• ارگانیسمهای کمپیلوباکتر، سالمونلا و شیگلا رایجترین دلیل شکم روش باکتریایی به شمار میروند.
• اشریشیا کلی (با نام مخفف ای. کلی)، یرسینیا و لیستریا نیز از دلایل اسهال باکتریایی محسوب میشوند که البته رواج چندانی ندارند.
• مصرف آنتی بیوتیکها باعث رشد بیش از اندازه باکتری کلستریدیوم دیفیسیل ( یکی از عوامل اسهال در حاملگی) در رودهها میشود.
از جمله عوامل دیگر که می تواند باعث این مشکل باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• انگلها با آشامیدن آب آلوده وارد بدن میشوند و باعث عفونت دستگاه گوارش میشوند. ژیاردیا لامبلیا، انتاموبا هیستولیتیکا و کریپتوسپوریدیوم انگلهای متداولی هستند که بیماری اسهال را به وجود میآورند.
• بیماری یا اختلال رودهای شامل بیماری التهاب روده، سندرم روده تحریکپذیر (IBS)، التهاب کولیت میکروسکوپی و بیماری سلیاک از علل ابتلا به اسهال به شمار میروند.
• واکنش به داروهای خاص نیز میتواند به بیماری اسهال بیانجامد. آنتیبیوتیکها، داروهای فشار خون، سرطان، نقرس، کاهش وزن و ضد اسیدها (به ویژه ضد اسیدهای حاوی منیزیم) از جمله متداولترین داروهایی هستند که پیآمد مصرفشان میتواند اسهال باشد.
• عدم تحمل مواد غذایی مانند لاکتوز (قند موجود در شیر) و شیرین کنندههای مصنوعی نیز میتواند علت اسهال باشد.
در دوران بارداری
متأسفانه بروز مشکلات گوارشی در دوران بارداری بسیار رایج است؛ بنابراین یبوست و اسهال در حاملگی به دفعات طی این مدت رخ میدهد.
عامل بروز چنین مشکلاتی تغییر در میزان هورمونها، رژیم غذایی و افزایش فشار و استرس است. در حقیقت بانوان باردار بارها طی این دوران دچار اسهال حاملگی میشوند و اگر مراقب نباشند دچار مشکلات جدی خواهند شد. در ادامه علت شیوع بالای اسهال در بارداری و روش کاهش ناراحتی حاصل از این مشکل مکرر را توضیح میدهیم.
البته بانوان باردار نباید همواره ابتلا به اسهال را نتیجه بارداریشان بدانند، چرا که ممکن است علل دیگری داشته باشد. علل این مشکل مرتبط با بارداری عبارتاند از:
• تغییر در رژیم غذایی: بسیاری از بانوان پس از پی بردن به بارداریشان تغییرهای قابل ملاحظهای را در رژیم غذایی خود به وجود میآورند. این تغییر ناگهانی مصرف غذا، معده را تحریک میکند و علت بالقوه ابتلا به اسهال محسوب میشود.
• حساسیتهای جدید غذایی: بارداری علاوه بر بزرگ شدن روز افزون شکم، دگرگونیهای بسیار دیگری را نیز در بدن به وجود میآورد که حساسیتهای غذایی یکی از آنها به شمار میرود. غذاهایی که هیچگاه پیش از بارداری باعث ناراحتی نمیشدند، اکنون موجب تحریک معده و اسهال میشوند.
• ویتامینهای پیش از زایمان: مصرف ویتامین در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین در حال رشد مفید است. بااین حال، این ویتامینها معده را تحریک میکنند و باعث اسهال در بارداری میشوند.
• تغییرات هورمونی: ممکن است هورمومونها دستگاه گوارش را آهسته سازند و باعث یبوست مادر شوند. از طرفی احتمال دارد هورمونها شتاب بیشتری به دستگاه گوارش بدهند و باعث اسهال در حاملگی شوند. مشکل بیرون روی ناشی از تغییرات هومونی بیشتر در هفتههای آخر بارداری رایج است.
تشخیص
پزشک احتمالاً در موارد اسهال افراد سالم یا اشخاصی که به جز اسهال مشکل دیگری ندارند هیچ آزمایشی انجام نمیدهد. کشت مدفوع (گرفتن نمونه از مدفوع بیمار و آزمایش آن در آزمایشگاه برای تعیین وجود باکتری یا انگل) معمولاً ضرورتی ندارد مگر آن که تب بیمار بالا باشد، در مدفوعاش خون وجود داشته باشد، به تازگی سفری انجام داده باشد یا مبتلا به بیماریای مزمن باشد.
• پزشک در بعضی موارد نمونهای از مدفوع (یا گاهی اوقات نمونهی گرفته شده از مقعد با استفاده از فتیله نمونهبرداری) را به آزمایشگاه میفرستد تا در صورت امکان، علت اسهال (برای مثال انگل یا باکتری خاص موجود در بدن) مشخص شود. حاضر شدن جواب این آزمایشها تقریباً یک تا دو روز طول میکشد.
• انجام آزمایشهای خون گاهی برای بیماران مبتلا به بیماریهای جدی دیگر ضروری است.
• کولونوسکوپی عمل آندوسکوپی (درونبینی) است که پزشک با بهرهگیری از آن میتواند کل روده بزرگ را ببیند و وجود عفونتها یا ناهنجاریهای ساختاری دامن زننده به اسهال را ارزیابی کند.
• آزمایشهای تصویربرداری مانند پرتونگاری (اشعه ایکس) یا سی.تی. اسکن جهت تشخیص افتراقی و حذف ناهنجاریهای ساختاری به وجود آورنده اسهال، به ویژه در صورت شدید بودن درد بیمار، انجام میشوند.
درمان
در ادامه راه ها و روش های درمان اسهال در نوزادان، کودکان و بزرگسالان ذکر شده است.
درمان خانگی
برای درمان خانگی اسهالبزرگسالان باید مایعات فراوان بنوشند تا آب بدنشان کم نشود.
• جبران آب از دست رفته بدن (به دلیل شکم روش) بسیار مهم است. از نوشیدن شیر خودداری کنید چون ممکن است اسهال را تشدید کند. نوشیدنیهای ورزشی (مانند گاتورید یا پاورید) به دلیل جبران آب و الکترولیتهای از دست رفته مفید هستند.
• چنانچه بیمار توانایی غذا خوردن دارد، باید از مصرف غذاهای چرب یا روغنی خودداری کند. بزرگسالان، نوزادان، کودکان نوپا و کودکان را باید به پیروی از رژیم “برات BRAT” (برات سرواژه موز، برنج، پوره سیب و نان تست) تشویق کرد. رژیم برات (رژیم مخصوص درمان اسهال) ترکیبی از غذاهایی است که سالها برای درمان اسهال مصرف شدهاند. چنانچه مشکل همراه با حالت تهوع باشد، از بیمار بخواهید تا زمان از بین رفتن حالت تهوع قطعههای یخ را بمکد. بیمار پس از برطرف شدن مشکل نباید تا دو روز مشروبات الکلی یا غذاهای تند و ادویهدار مصرف کند.
• چنانچه اسهال ملایم باشد، بهتر است همچنان فعالیتهای روزانهی معمول را ادامه داد؛ اما باید از انجام ورزشهای سنگین خودداری کرد چون این ورزشها باعث کاهش آب بدن میشوند.
• بانوان باردار مبتلا به این مشکل باید آب از دست رفته را جبران کنند و در این مورد با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
برای درمان خانگی اسهال کودکان و بچه هامسئله مهمی که در باید به آن توجه کرد، کاهش آب بدن است. در ادامه موارد درمان خانگی آن ذکر شده است:
• نوزادان و کودکان نوپا به دلیل احتمال بیشتر از دست دادن آب بدن در معرض مشکلات خاصی قرار دارند، پس هر چند وقت یکبار باید شیشه یا بطری حاوی مایعات را به کودکان خوراند. معمولاً کودکان بیشتر از آشامیدن آب به خوردن محلولهایی مانند پدیالیت تمایل نشان میدهند. به علاوه این مایعات حاوی الکترولیتهای ضروری از دست رفته طی بیماری اسهال هستند. به هیچ عنوان از قرص نمک استفاده نکنید چون باعث تشدید اسهال میشود.
• کودکان مبتلا به اسهال همراه تب، حالت تهوع و استفراغ باید در خانه بمانند و تا زمان برطرف شدن علائم به مدرسه یا مهد کودک نروند. این غیبت به کودک اجازه میدهد تا به خوبی استراحت کند و بهبود یابد و همچنین دیگر کودکان در معرض ابتلا به عفونت احتمالی قرار نگیرند.
• همانطور که پیشتر اشاره شد باید نوزادان، کودکان نوپا و کودکان را تشویق به مصرف مواد غذایی مفید و موثر از جمله رژیم برات (موز، برنج، پوره سیب و نان تست) کرد. رژیم برات (رژیم مخصوص درمان اسهال) ترکیبی از غذاهایی است که سالها برای درمان اسهال مصرف شدهاند.
درمان های دیگر
• دارو: پزشک به منظور جایگزین کردن مایعات غالباً در ابتدا در صورت از دست رفتن آب بدن و ناتوانی بیمار در خوردن و آشامیدن سرمی حاوی الکترولیتها و مایعات از دست رفته تجویز میکند. بیمار غالباً پس از تزریق سرم به سرعت بهبود مییابد. پزشک احتمالاً مصرف داروهای ضد اسهال غیرتجویزی مانند لوپرامید (ایمودیوم) و سابسالیسیلات بیسموت (پپتو بیسمول، کائوپکتات و اقلام مشابه) را توصیه خواهد کرد. این داروها اگرچه برای درمان برخی از بیماران مبتلا به اسهال مفید هستند، اما برای گروهی دیگر از بیماران مجاز نیستند. داروهای ضد اسهال معمولاً برای نوزادان و کودکان مبتلا توصیه نمیشود.
• آنتی بیوتیک: قرص و دارویآنتیبیوتیک برای درمان اسهال ویروسی مفید نیست. حتی اسهالهای شدیدتر ناشی از باکتری نیز معمولاً ظرف چند روز بدون مصرف آنتی بیوتیک بهبود مییابند. ظاهراً آنتی بیوتیکها بعضی از اسهالهای باکتریایی، به ویژه موارد ناشی از باکتری ای. کلی (که غالباً منشأ آن مسمومیت غذایی است) را تشدید میکنند. آنتی بیوتیکها در بعضی موارد به درمان اسهال در بزرگسالان کمک میکنند. چنانچه آنتی بیوتیک به دقت و درستی انتخاب شده باشد، میتواند شدت بیماری را کاهش دهد و دوره بروز علائم را کوتاه کند. اگر بیمار به تازگی سفر خارجی انجام داده یا به اردو رفته است و احتمال دارد که در طبیعت در معرض آب آلوده قرار گرفته و از آن نوشیده باشد، پزشک داروی مخصوص درمان اسهال مسافران را برای از بین بردن انگلهای خاص روده تجویز خواهد کرد.
• بستری شدن: چنانچه بیمار دچار اسهال شدید و حاد باشد و آب بدنش به میزان قابل توجهی کم شده باشد، جهت دریافت سرم مایعات و تحت نظر بودن بستری میشود.
پیشگیری
اگرچه دلایل گوناگونی برای ابتلا به اسهال وجود دارد، اما میتوان با رعایت نکتههایی خاص از آن پیشگیری کرد. به منظور پیشگیری از اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نکتههای زیر را رعایت کنید:
• محل پخت و آمادهسازی مواد غذایی را هر چند وقت یک بار بشویید.
• غذا را پس از پخت به سرعت میل کنید و آن را مدت زیادی در فضای بیورن قرار ندهید.
• باقی مانده غذا را بستهبندی کنید و در یخچال قرار دهید، غذا را مدت زیادی در فضای بیرون نگهداری نکنید.
• اجازه دهید یخ مواد غذایی در یخچال آب شود.
اسهال مسافران نیز قابل پیشگیری است. چنانچه قصد سفری طولانی به کشورهای تحت توسعه را دارید، نکتههای زیر را رعایت کنید:
• از پزشک سؤال کنید که آیا میتوانید پیش از شروع سفر درمان با آنتی بیوتیک را شروع کنید یا خیر. به این طریق احتمال ابتلا به اسهال مسافران تا حد زیادی کاهش مییابد.
• از نوشیدن آب از شیرآب، مصرف یخ قالبی و محصولات تازهی احتمالاً شسته شده با آب شیر خودداری کنید. آب بهداشتی تصفیه شده بنوشید و فقط غذاهای پخته میل کنید.
اگر دچار اسهال ویروسی یا باکتریایی هستید، با رعایت نکتههای زیر میتوانید از سرایت کردن بیماری به اطرافیان خود جلوگیری کنید:
• دستان خود را بیشتر از حالت معمول بشویید.
• دستان خود را با صابون به مدت ۲۰ ثانیه بشویید.
• اگر امکان شستن دست وجود ندارد از محلولهای ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.
شکم روش بیماری است که در همه رده های سنی (کودکان، نوزادان، بزرگسالان و بچه ها) می تواند بروز یابد. برای درمان اسهال سریع و فوری آن بهتر است تا زمان مراجعه به پزشک از خوراکی های مفید و تغذیه مناسب ذکر شده در مقاله استفاده کنید، همواره مواظب باشید تا آب بدنتان کم نشود، این مشکل یکی از عوارض این مشکل می باشد. اسهال در بارداری می تواند به دلیل تغییرات موجود در دوره حاملگی باشد، اما حتما این مطلب را با پزشک خود در میان بگذارید. درمان گیاهی نیز می تواند تا زمان مراجعه به پزشک مفید باشد، اما در صورت ابتلا به اسهال حاد و مزمن باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
اسهال مزمن (طولانی) چه علتهایی دارد؟
۲ بهمن ۱۳۹۳
1 دقیقه پیش خوانده شده
علیرضا مجیدی
امتیاز پست:
ارسال دیدگاه
اشتراکگذاری:
TelegramTwitterFacebookGoogle+Pocket
ارزیابی برای رد پاتولوزی زمینهای جدی در اسهالی که بیش از ۴ هفته طول بکشد، ضروری است. برخلاف اسهال حاد، بیشتر علل اسهال مزمن غیر عفونی هستند. طبقهبندی اسهال مزمن براساس مکانیسم فیزیولوژیک، موجب تسهیل رویکرد منطقی در درمان این بیماران میشود، اگرچه بسیاری از بیماریهای مسبب اسهال از طریق مکانیسمهایی بیش از یک مورد میکنند.
علل ترشحی. اختلال در انتقال مایع و الکترولیت از طریق مخاط کولون و روده باریک موجب بروز اسهالهای ترشحی میشود. این نوع اسهال از نظر بالینی با دفع حجم بسیار زیادی از مدفوع آبکی مشخص میشود که به ویژه بدون درد است و با نخوردن غذا نیز ادامه مییابد. به دلیل اینکه در جذب املاح اختلالی وجود ندارد، الکترولیتهای طبیعی درونزاد، اسمولالیته مدفوع را توجیه میکنند و شکاف اسموتیک (osmotic gap) در مدفوع وجود ندارد.
داروها. عوارض جانبی حاصل از مصرف منظم داروها و سموم از شایعترین علل ترشحی اسهال مزمن هستند. صدها دارویی که توسط پزشکان تجویز یا بدون نسخه تهیه میشوند، ممکن است اسهال ناخواسته ایجاد کنند (به مبحث سایر علل اسهال حاد مراجعه کنید). همچنین استفاده مخفیانه و عادتی از ملینها ]مانند سنا، کاسکار، بیزاکودیل، ریسینولئیک اسید (روغن کرچک)[ باید مورد توجه قرار گیرند. آب و سدیم و نیز انتقال سریع مواد و ایجاد سایر تغییرات میتواند موجب بروز اسهال ترشحی شود. خوردن غیرعمدی بعضی از سموم محیطی (مانند آرسنیک) ممکن است به جای اسهال حاد نوع مزمن آن را ایجاد کند. گاهی بعضی از عفونتهای باکتریایی میتوانند ادامه یابند و با اسهال ترشحی همراه باشند.
برداشت روده، بیماری مخاطی یا فیستول آنتروکولیک. در شرایط فوق ممکن است به دلیل عدم وجود سطح کافی برای جذب مایعات و الکترولیتهای ترشح شده، اسهال ترشحی ایجاد شود. برخلاف سایر اسهالهای ترشحی، در این دسته با خوردن غذا اسهال بدتر میشود. با بیماری (مانند ایلئیت کرون) یا برداشت کمتر از cm100 از ایلئوم ترمینال، ممکن است بازجذب اسیدهای صفراوی دیهیدروکسی انجام نگیرد و موجب تحریک ترشحات کولون شود (اسهال وبایی) (cholorrheic diarrhea). این مکانیسم در بروز اسهال ترشحی ایدیوپاتیک نیز دخیل است. در این بیماری اختلال کارکردی در جذب اسیدهای صفراوی از ایلئوم ترمینال به ظاهر سالم وجود دارد. این سوء جذب ایدیوپاتیک اسید صفراوی به طور متوسط عامل ۴۰% از اسهالهای مزمن غیر قابل توجیه است. کاهش تنظیم فیدبک منفی ساخت اسید صفراوی توسط فاکتور ۱۹ رشد فیبروبلاستی به وسیله انتروسیتها، باعث تولید میزانی از اسیدهای صفراوی میشود که فراتر از ظرفیت طبیعی بازجذب ایلئوم بوده و اسهال ناشی از اسید صفراوی ایجاد میشود. انسداد نسبی روده، تنگی اوستوئمی، یا تجمع مدفوع ممکن است به صورت متناقض موجب افزایش خروج مدفوع در اثر ترشح بیش از حد شوند.
هورمونها. نمونههای کلاسیک اسهال ترشحی اگر چه ناشایع هستند، ولی توسط هورمونها ایجاد میگردند. تومورهای کارسینوئید دستگاه گوارش از نوع متاستاتیک یا ندرتاً، کارسینوئیدهای برونشیال اولیه ممکن است به تنهایی یا به عنوان بخشی از سندرم کارسینوئید شامل حملات گرگرفتگی، خسخس، تنگی نفس و بیماری دریچهای قلب راست، اسهال آبکی ایجاد کنند. علت بروز اسهال، آزادشدن تحریک کنندههای ترشح (secretagogues) رودهای بسیار قوی به داخل جریان خون است که عبرتند از سروتونین همراه باکم شدن نیساسین، ایجاد شود. گاسترینوما یکی از شایعترین تومورهای نورواندوکرین است و بیشتر با زخمهای پپتیک مقاوم به درمان تظاهر میکند اما تا یک سوم این بیماران دچار اسهال میشوند و در ۱۰درصد موارد ممکن است اسهال تنها تظاهر بالینی بیماری باشد. در حالی که تحریک کنندههای ترشحی گوناگون آزاد شده به همراه گاسترین، ممکن است در بروز اسهال نقش داشته باشند، در اغلب موارد به دلیل غیر فعال شدن آنزیمهای پانکراس در pH پایین داخل دئودنوم و در نتیجه اختلال در هضم چربی، اسهال ایجاد میشود. آدنوم سلولهای غیر پانکراس که ویپوما (vipoma) نیز خوانده میشود، موجب بروز سندرم اسهال آبکی، هیپوکالمی، آکلریدری یا وبای پانکراس میشود. ویپوما پپتید رودهای وازواکتیو (vasoactive intestinal peptide) (VIP) و تعداد زیادی از هورمونهای پپتیدی دیگر مانند پلیپپتید پانکراسی، سکرتین، گاسترین، پلیپپتید مهار کننده گاسترین (که پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز نیز نامیده میشود)، نوروتنسین، کلسی تونین و پروستاگلاندینها را ترشح میکند. اسهال ترشحی اغلب حجیم و بیش از ۳ لیتر در روز است اما حجم روزانه تا ۲۰لیتر نیز گزارش شده است. ویپوما میتواند با دهیدراسیون تهدید کننده حیات، اختلالات عصبی – عضلانی ناشی از هیپوکالمی، هیپومنیزیمی یا هایپرکلسمی، در گرفتگی و هیپرگلیسمی همراه باشد. کارسینوم مدولری تیروئید ممکن است با اسهال آبکی تظاهر نماید و علت آن ترشح کلسی تونین، سایر پپتیدهای ترشحی، یا پروستاگلاندینها است. این تومور به صورت اسپورادیک و نیز در ۵۰-۲۵درصد موارد به عنوان علامتی از نئوپلازی آندوکرینی متعدد (MEN (Multiple Endocrine Neoplasia) ) نوع IIa همراه با فئوکروموسیتوم و هیپرپاراتیروئیدی بروز میکند. در اغلب موارد اسهال بارز با بیماری متاستاتیک و پیش آگهی بد همراه است. ماستوسیتوزسیستمیک که ممکن است با ضایعات پوستی کهیر رنگدانهای همراه باشد، میتواند سبب بروز اسهال ترشحی ناشی از ترشحی هیستامین یا اسهال التهابی در اثر انفیلتراسیون رودهای ماست سلها شود. ندرتاً آدنومها پرزی بسیار بزرگ ناحیه کولورکتال ممکن است با اسهال ترشحی همراه باشد و موجب بروز هیپوکالمی شود که میتواند اسهال با مصرف NSAIDها مهار شود و به نظر میرسد در اثر پروستاگلاندینها ایجاد میشود.
نقایص مادرزادی در جذب یون. این نقایص ندرتاً از بدو تولد سبب بروز اسهال آبکی میشوند و شامل تبادل ناقص cl–/HCO– (کلریدوره مادرزادی (congenital chloridorrhea) ) همراه با آلکالوز (که ناشی از ژن DRA جهش یافته ]کاهش بیان در آدنوم[ است) و تبادل ناقص Na+/H+ (اسهال سدیم مادرزادی) که ناشی از جهش در ژن NHE3 (تبادل کننده سدیم – هیدروژن) بوده و باعث اسیدوز میشود. اسهال آبکی ممکن است به دنبال کمبود بعضی از هورمونها، مثلاً نارسایی قشر آدرنال (بیماری آدیسون) بروز نماید و با هیپرپیگمانتاسیون همراه باشد.
علل اسموتیک. هنگامی که محلولهای خورده شده، از نظر اسموتیک فعال و دارای قابلیت جذب اندکی باشند، موجب کشیده شدن مقدار زیادی مایع به داخل مجرای روده و غلبه بر ظرفیت بازجذب کولون میشوند. متناسب با مقدار محلول، میزان دفع آب از طریق مدفوع نیز افزایش مییابد. اسهال اسموتیک، مشخصاً با نخوردن غذا یا قطع مصرف مواد مضر متوقف میشود.
ملینهای اسموتیک. آنتی اسیدهای حاوی منیزیم، ترکیبات مکمل (health supplement)، یا ملینها ممکن است اسهال اسموتیک ایجاد کنند که مشخصه آن وجود مدفوع با شکاف اسموتیک (بیش از mosmol/L50) است: اسمولاریتی سرم (به طور تیپیک mosmol/kg290 ](غلظت سدیم + پتاسیم مدفوع) ۲[. اندازهگیری اسمولاریتی مدفوع دیگر توصیه نمیشود چرا که حتی اگر بلافصله بعد از عمل دفع اندازهگیری شود ممکن است نادرست باشد، چون متابولیسم کربوهیدراتها توسط باکتریهای کولون باعث افزایش اسمولاریتی میشود.
سوء جذب کربوهیدرات. نقایص اکتسابی یا مادرزادی دیساکاریدازها و سایر آنزیمهای پرزهای جدار روده موجب سوء جذب کربوهیدرات و بروز اسهال اسموتیک همراه با pH پایین میشود. یکی از شایعترین علل اسهال مزمن در بزرگسالان، کمبود لاکتاز است وسه چهارم غیر سفیدپوستان در سراسر دنیا و ۳۰-۵درصد افراد در ایالات متحده به آن مبتلا هستند؛ میزان کل لاکتوز مصرفی در هر زمان برروی علایم ایجاد شده تأثیر میگذارند. اکثر این بیماران یاد میگیرند که بدون هیچ گونه درمان با مکملهای آنزیمی از مصرف فراوردهها شیر باید اجتناب کنند. بعضی از قندها مانند سوربیتول، لاکتولوز یا فروکتوز به طور کلی جذب خوبی ندارند و به دلیل مصرف مقدار زیادی دارو، آدامس یا آبنباتهای شیرین شده با این قندهای غیر قابل جذب، اسهال ایجاد میشود.
علل مربوط به استئاتوره. سوء جذب چربی ممکن است اسهال چرب وبدبو ایجاد کند که به سختی شسته میشود و اغلب با کاهش وزن و کمبودهای تغذیهای ناشی از سوءجذب همزمان اسیدهای آمینه و ویتامینها همراه است. مقدار تولید مدفوع به علت اثرات اسموتیک اسیدهای چرب، خصوصاً بعد از هیدروکسیلاسیون باکتریایی و به درجات کمتر در اثر وجود چربی خنثی، افزایش مییابد. از نظر کمی، استئاتوره با چربی مدفوع بیش از میزان طبیعی g/d7 مشخص میشود؛ در اسهال به علت انتقال سریع در لوله گوارش چربی مدفوع میتواند تا g/d14 هم برسد. در بیماریهای روده باریک مقدار متوسط چربی مدفوع g25-15 در روز و در نارسایی فعالیت اگزوکرین پانکراس اغلب بیش از g32 است. اختلال هضم داخل مجرایی، سوءجذب مخاطی، یا انسداد لنفاتیک ممکن است استئاتوره ایجاد نماید.
سوءهضم داخل مجرایی. این بیماری در اکثر موارد در اثر نارسایی فعالیت اگزوکرین پانکراس و زمانی ایجاد میشود که بیش از ۹۰درصد کارکرد ترشحی پانکراس از بین رفته باشد. در بیشتر مواقع پانکراتیت مزمن که معمولاً یکی از عوارض مصرف بیش از اندازه اتانول است، موجب نارسایی پانکراس میشود. علل دیگر عبارتند از: فیبروزکیستیک، انسداد مجرای پانکراس و ندرتاً سوماتوستاتینوما. رشد بیش از اندازه باکتریها در روره باریک ممکن است با دکونژوگه کردن اسیدهای صفراوی و تغییر در تشکیل میسلها موجب اختلال در هضم چربی شود؛ این وضعیت در اثر استاز ناشی از حلقه بسته (blind- loop)، دیورتیکولوم روده باریک یا اختلال حرکتی رخ میدهد و خصوصاً در دوره کهولت محتمل است. نهایتاً، سیروز یا انسداد صفراوی ممکن است منجر به استئاتوره خفیف ناشی از کمبود غلظت اسیدهای صفراوی در داخل مجرای روده شود.
سوء جذب مخاطی. سوءجذب مخاطی در اثر آنتروپاتیهای گوناگون رخ میدهد اما شایعترین آن در اثر اسپروی سلیاک به وجود میآید. سلیاک از حساسیت به گلوتن ایجاد میشود و با آتروفی پرزها و هیپرپلازی کریپتها در قسمت پروگزیمال روده باریک مشخص میشود و اغلب با اسهال چرب همراه با درجات متفاوتی از کمبودهای تغذیهای متعدد تظاهر مییابد و همه سنین را درگیر میکند. بیماری سلیاک از آنچه که قبلاً تصور میگردید شایعتر است، تقریباً یک درصد جمعیت به آن مبتلا هستند، اغلب بدون استئاتوره تظاهر مییابد، میتواند علایم IBS را تقلید نماید و تظاهرات گوارشی و خارج رودهای متعدد دیگری نیز دارد. اسپروی حارهای ممکن است سندرم بالینی و بافت شناختی مشابهی ایجاد نماید اما این بیماری در ساکنین یا مسافران مناطق گرمسیری رخ میدهد؛ شروع آن اغلب ناگهانی است و پاسخ آن به آنتیبیوتیک وجود اتیولوژی عفونی را مطرح میکند. بیماری ویپل در اثر باسیل تروپونما ویپلیی (Treponema whippleii) و انفیلتراسیون هیستوسیتها در مخاط روده باریک ایجاد میشود و از علل ناشایعتر استئاتوره به شمار میرود و به طور مشخص در مردان جوان یا میانسال اتفاق میافتد؛ اغلب با آرترالژی، تب، لنفادنوپاتی و خستگی بیش از حد همراه است و ممکن است دستگاه عصبی مرکزی و اندوکارد را درگیر کند. در بیماران مبتلا به ایدز تابلوی بالینی و مشابهی در اثر ابتلا به عفونت میکوباکتریوم آویوم داخل سلولی (Mycobacterium avium intracellulare) ایجاد میشود. آبتالیپوپروتئینمی بیماری نادری است و شامل نقص در تشکیل شیلومیکرونها و سوءجذب مخاطی شوند که عبارتند از: عفونتها، خصوصاً انگلهایی چون ژیاردیا، داروهای متعدد (مانند کلشیسین، کلسیترامین، نئومایسین) آمیلوئیدوزیس وایسکمی مزمن.
انسداد لنفاوی بعد از مخاطی. این بیماری در اثر لنفانژکتازی رودهای مادرزادی (نادر) یا در اثر انسداد لنفاوی اکتسابی ثانویه به تروما، تومور، بیماری قلبی یا عفونت ایجاد میشود و پاتوفیزیولوژی آن منجر به بروز مجموعهای خاص از سوءجذب چربی همراه با از دست دادن پروتئین (اغلب ادم ایجاد میکند) از طریق روده و انفوسیتوپنی میشود. جذب کربوهیدرات و اسیدهای آمینه طبیعی باقی میماند.
علل التهابی. اسهالهای التهابی معمولاً با درد، تب، خونریزی یا سایر تظاهرات مربوط به التهاب همراه هستند. مکانیسم بروز اسهال ممکن است فقط ناشی از اگزودا نباشد، بلکه بستگی به محل ضایعه دارد و ممکن است شامل سوءجذب چربی، اختلال در جذب مایع یا الکترولیت و ترشح یا تحرک بیش از اندازه در اثر آزاد شدن سیتوکینها و سایر واسطههای التهابی باشد. ویژگی یکسان در آزمایش مدفوع وجود لکوسیت یا پروتئینها مشتق از لکوسیت مانند کالپروتکتین (Calprotectin) (ادم منتشر) ایجاد کند. هر بیمار میانسال یا مسن مبتلا به اسهال مزمن از نوع التهابی، خصوصاً همراه با خون باید از نظر رد تومور کولورکتال به دقت بررسی شود.
بیماری التهابی ایدیوپاتیک روده. بیماریهای موجود در این دسته شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو مزمن است که از شایعترین علل ارگانیک اسهال مزمن در بزرگسالان محسوب میگردند. شدت این بیماریها از خفیف تا برقآسا و مهلک متغیر است و ممکن است با علایم یووئیت، پلیآرترالژی، بیماری کلستاتیک کبد (کلانژیت اسکلروزان اولیه) و ضایعات پوستی گوناگون (اریتم ندوزوم، پیودرما گانگرونوزوم) همراه باشد. کولیت میکروسکوپیک شامل کولیت هم لنفوسیتی و هم کلاژنی، به طور فزایندهای علت اسهال آبکی مزمن تشخیص داده میشود، به ویژه در زنان میانسال و آنهایی که NSAIDs استاتینها، مهار کنندههای پمپ پروتون و مهار کنندههای اختصاصی بازجذب سوتونین مصرف میکنند. برای تشخیص بافت شناختی بیماری، نمونهگیری از کولون به ظاهر طبیعی، لازم است. ممکن است همزمان با علایم مطرح کننده IBS یا بیماری سلیاک وجود داشته باشد. به صورت تیپیک به داروهای ضد التهابی (مثل بیسموت)، به آگونیست مخدر لوپراماید یا به بودزوناید (Budesonide) به خوبی پاسخ میدهد.
نقص ایمنی اولیه یا ثانویه. نقص ایمنی ممکن است به اسهال عفونی طولانی منجر شود. در کمبود اختصاصی IgA و هیپوگاماگلوبولینمی متغیر و معمول، اسهال خصوصاً شایع است و اغلب در نتیجه ژیاردیاز رشد بیش از اندازه باکتریها یا اسپرو بروز میکند.
گاستروآنتریت ائوزینوفیلیک. انفیلتراسیون ائوزینوفیل در مخاط، عضله یا سروز هر قسمت از لولهگوارش ممکن است اسهال، درد، استفراغ یا آسیت ایجاد نماید. این بیماران اغلب دارای سابه ابتلا به آتوپی هستند. کریستالهای شارکوت – لیدن، (ناشی از دفع محتویات ائوزینوفیلها) ممکن است در نمونه میکروسکوپی مدفوع دیده شود. ائوزینوفیلی محیطی در ۷۵-۵۰درصد بیماران وجود دارد. اگرچه حساسیت بیش از اندازه نسبت به بعضی از غذاها در بزرگسالان ایجاد میشود، آلرژی غذایی واقعی که موجب اسهال مزمن شود، نادر است.
سایر علل. در میان دیگر بیماریها، اسهال التهابی مزمن ممکن است در اثر آنتروکولیت ناشی از پرتوتابی، بیماری مزمن پیوند علیه میزبان، سندرم بهجت و سندرم کرونکیت – کانادا (Cronkita – Canada syndrome) ایجاد شود.
اختلالات حرکتی. انتقال سریع مدفوع ممکن است به عنوان پدیدهای ثانویه یا کمک کننده با بسیاری از اسهالها همراه باشد اما اختلال حرکتی اولیه، از اتیولوژیهای غیرمعمول اسهال واقعی به شمار میرود. ویژگیهای مدفوع اغلب نشانگر اسهال ترشحی است اما استئاتوره خفیف (تا g14 چربی در روز) میتواند در اقثر اختلال در هضم چربی و تنها به دلیل انتقال سریع آن ایجاد شود. هیپرتیروئیدی، سندرم کارسینوئید و بعضی از داروها (مانند پروستاگلاندینها، داروهای پروکینتیک) با ایجاد تحرک بیش از اندازه ممکن است موجب بروز اسهال گردند. نورومیوپاتیهای احشایی اولیه یا انسداد کاذب رودهای اکتسابی وایدیوپاتیک ممکن است به استاز و در نتیجه رشد بیش از اندازه باکتریها و اسهال بینجامند. اسهال دیابتیک اغلب با نوروپاتیهای اتونومیک محیطی و منتشر همراه است و تا حدی ممکن است به دلیل اختلال حرکتی روده رخ دهد.
سندرم روده تحریک پذیر بسیار شایع است (۱۰درصد شیوع نقطهای (point prevalence)، ۲-۱ درصد بروز سالانه ) و مشخصه آن اختلال در پاسخهای حسی و حرکتی کولون و روده باریک به محرکهای متفاوت است. علایم تکرر نوعاً هنگام شب متوقف و به طور متناوب یبوست جایگزین آن میشود و با درد شکمی همراه است که با دفع بر طرف میشود و ندرتاً منجر به کاهش وزن یا اسهال واقعی میشود.
علل ساختگی (Factital causes). اسهال ساختگی تا ۱۵درصد موارد اسهالهای بدون توجیه ارجاع شده به مراکز مراقبتهای ثالثیه را تشکیل میدهد. همانند سندرم مونچازن (Munchausen syndrome) (فریب یا آسیب به خود برای کسب نفع ثانویه) یا اختلالات خوردن، بعضی از بیماران به طور مخفیانه ملینها را به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر (مانند دیورتیکها) مصرف میکنند یا به نمونه مدفوع فرستاده شده برای آزمایش به طور پنهانی آب یا ادرار اضافه میکنند. این بیماران مشخصاً زن و اغلب دارای سوابقی از بیماری روانی هستند و تعداد نامتناسبی از آنها مشاغلی در مراکز مراقبتهای بهداشتی دارند. هیپوتانسیون و هیپوکالمی علایم شایعی هستند که همراه با این نوع اسهال وجود دارند. ارزیابی این بیماران ممکن است دشوار باشد، در عوض با مشاهده کم یا زیاد بودن شدید اسمولاریته مدفوع میتوان به آلودگی مدفوع با آب یا ادرار پیبرد. این بیماران اغلب هنگام مواجهه، احتمال فوق را انکار میکنند اما از مشاوره با روانپزشک و آگاه شدن از رفتار خود سود خواهند برد.
و
10