خواص دارویی و گیاهی
وجود حشرات در کره زمین چه فوایدی دارد؟
آیا تابحال به این فکر کرده اید که وجود حشرات چه فوایدی برای کره زمین دارد.
اوووووخ! اووووووی! ووووای سوسک! این واکنشی است که اکثر افراد با مشاهده ی یک حشره ی تیره رنگ با شش پا که به آرامی در حرکت اند نشان می دهند. اما این واکنش نسبت به این موجودات که برخی آنها را موجوداتی نفرت انگیز می نامند چندان منطقی و علمی نیست؛ چون نه تنها گستره ی وسیعی از حشرات بی آزارند، بلکه بدون حضور آنها هر چند هم که از دید ما نفرت انگیز و بی خاصیت برسند، فوق العاده مفیدند و بدون آنها چهره ی پیچیده ی زمین قطعاً تغییر رو به افولی را به خود خواهد دید.
معایب حشرات برای انسان
اگر حشرات از روی زمین بروند و نباشند؛ چه خواهد شد؟ آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید؟ اما به شما می گوییم که قطعاً این مساله چنان تأثیر عظیمی بر روی زمین خواهد داشت که تصور آن هم برای ادامه ی حیات در زمین محال است. این عقیده ی گوگی دیویدویتز از بخش حشره شناسی و محیط زیست و زیست شناسی تکاملی از دانشگاه آریزونا ترو است.
اگر حشرات ناپدید شوند؛ به این معنی است که دیگر ویز ویز و یا نیش دردناک پشه تجربه نخواهیم کرد و از آن مهم تر این است که بیماری هایی که حشرات ناقل آنها به سایر موجودات زمین به خصوص انسان ها هستند مانند مالاریا و تب دنگو که هر ساله صدها هزار نفر را می کشد دیگر منتشر نخواهند شد و مرگ و میر ناشی از آن هم به اتمام خواهد رسید.
همچنین کشاورزان دیگر نیازی به استفاده از سموم کشاورزی برای از بین بردن آفات مزارع نخواهند داشت. بر طبق گزارش بخش کشاورزی ایالات متحده ی آمریکا بیش از 500 میلیون پوند مواد شیمیایی هر سال برای مزارع ایالات متحده ی آمریکا مصرف می شود تا محصولات کشاورزی را از گرسنگی حشرات نجات دهد. این مساله برای بشر که بخشی از جمعیت اش در گرسنگی و فقر غذایی به سر می برد تا حدی بی معنی است و از دید دکتر دیویدویتز محاسن آن کمتر از معایب این حادثه ی فرضی خواهد بود.
مزایای حشرات
در حدود هشتاد درصد از کل حیات گیاهی زمین متعلق به گیاهان گل دار است. و برای بازتولید این تعداد بسیار زیاد گیاهان نیاز به حشراتی است که عمل انتقال گرده را از گیاه نر به گیاه ماده انجام دهند. در موارد نادری باد، آب و یا جانورانی مانند، پرندگان و خفاش ها در این مسیر دخالت می کنند. اما میزان بسیار زیادی از کار گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود. دکتر دیویدویتز می گوید: با حذف حشرات بیشتر گیاهان روی زمین از میان خواهند رفت در توضیح این مساله باید گفت، که جهان با سناریوی آخرالزمانی برای نبود حشرات، جهان بدون برگ و یا با میزان برگ کمتری خواهد شد.
بین 50 تا 90 درصد از رژیم غذایی انسان ها چه از لحاظ حجم و چه از لحاظ میزان کالری وابسته به گیاهان است و به صورت مستقیم از گیاهان گل دار تأمین می شود. به علاوه دانه های خوراکی مانند برنج و گندم به همراه میوه ها و سبزیجات جزء این گیاهان محسوب می شوند که عمده ی غذای ما را تأمین می کنند. لازم است به این فهرست، گیاهان گل داری را افزود که ما به حیواناتی که می خوریم بافزاییم که از گاو گرفته تا مرغ و نیز ماهی های آب تازه را شامل می شود. بیشتر غذاها و خوراکی های ما وابسته به حشرات است.
دیویدویتز می گوید : همچنین اگر حشرات از اکوسیستم زمین محو شوند، تعداد وسیعی از پستانداران و پرندگان نیز پس از آن از بین خواهند رفت؛ زیرا اگر حشرات ناقل گرده ها هم نباشند، حیواناتی که حشره نمی خورند اما از میوه ها و سبزی جات استفاده می کنند از بین می روند. در این مسیر نوعی حالت دومینویی وجود دارد که با افتادن یک مهره بقیه ی مهره ها هم فرو می افتند.
بیایید تصور کنید که همین مورچه های ریز و پر کار دیگر نباشند، نتیجه چه خواهد بود؟ دیگر هیچ درخت افتاده و شکسته و نیز جسد جانداری به سرعت محو نخواهد شد؛ و هم چنان بر سطح زمین باقی خواهند ماند و این ابتدای آلودگی است. این مسأله حتی برای جسد های انسان ها هم تکرار می شود. به این شکل روند تجزیه ی بقایای مرده ی همه ی موجودات روی زمین به کندی صورت خواهد گرفت؛ کند تر از زمانی که حشرات نیز در این امر مهم مشارکت داشته اند.
علت چیست؟
پاسخ این است که حشرات با مشارکت باکتری ها و قارچ ها در فرآیند تجزیه ی مواد ارگانیک زمین همکاری می کنند؛ از زمانی که یک برگ بر زمین می افتد تا زمانی که یک جسد بر روی خاک یا در زیر خاک قرار می گیرد همکاری این موجودات در فرایند تجزیه اثر گذار است. بدون حشرات، پشته های اجساد گیاهان و جانوران بر روی زمین شکل می گیرد. به این فهرست باید عسل و ابریشم یعنی دو ارمغان ارزشمند از فراورده های سنتی، باستانی حشرات برای انسان ها را افزود؛ این یعنی از بین رفتن حس شاعرانه ی عسل و ابریشم، دو ماده ای که حشرات آن را از قرن ها تولید کرده اند و قرن ها از یک سو به آن سوی زمین تجارت اش رونق داشته است.
پس فکر نبود حشرات به صورت کامل رد شده و غیر قابل تصور است. بیایید مثال ساده ای بزنیم، موج عظیم قرار گرفتن در برابر آفت کش ها، بیماری ها و از دست دادن زیست گاه ها باعث ایجاد تلفات زیاد در حیات وحش و زنبورهای عسل در سال های اخیر شده است. از آن گذشته تغییرات آب و هوایی جهانی سبب بهم خوردن هماهنگی میان حشرات و گیاهان وابسته به هم می شود و شکوفه دهی گیاهان را دچار اختلال می کند. این مساله خصوصاً در هفته های حساس و حیاتی برای باوری گیاهان خطرناک است و نبود هر کدام از طرفین روند گل دهی را خیلی زود و یا خیلی دیر خواهد کرد و در نهایت منجر به عدم باروری خواهد شد.
برای نمونه در پژوهشی که در سال 2014 در مجله ی زیست شناسی جاری (١) منتشر شده است گل ارکیده عنکبوتی که ناقل گرده ی آن زنبور کوچک است این هماهنگی را در اثر تغییر در اکوسیستم و آب و هوا از دست داده اند و حضور زنبور بر روی گیاه زودتر از موعد باروری صورت می گیرد. شرایط برای بسیاری از حشرات مشکل شده و این نگرانی را برای انسان به وجود می آورد که بدون وجود این موذی های مفید چه خواهد شد؟؟ حال متوجه شدیم که این تصوری انتزاعی نیست بلکه همان اتفاقی است که در حال حاضر در زمین در حال رخ دادن است.
حشرات از گذشتههای بسیار دور یا به عبارتی از پیدایش انسان تاکنون به شکلهای مختلف با زندگی انسان ارتباط داشتهاند و بر اساس این ارتباط حشرات را به دو گروه حشرات مفید و حشرات مضر تقسیم میکنند.نخستین گروه از حشرات مفید، حشرات گردهافشان
هستند. گرده افشانی به معنای انتقال گرده از پرچم به مادگی گل دیگر است. بعضی از گیاهان مقادیر زیادی گرده تولید میکنند که باد مهمترین عامل انتقال آنها محسوب میشود ولی بیشتر گیاهان مقادیر بسیار کمی گرده تولید میکنند که این گیاهان برای گرده افشانی خودشان نیاز قطعی به عامل خارجی دارند که مهمترین آنها حشرات هستند. در میان حشرات زنبورهای خانواده «آپویداها» (Apoidea) به ویژه زنبور عسل با نام علمی «آپیس میلیفرا» (Apis mellifera) از بیشترین اهمیت برخوردار هستند.دومین گروه از حشرات، حشراتی هستند که تولید فرآوردههای تجاری و غذایی میکنند. از جمله این فرآوردهها عسل و موم است که توسط زنبور عسل و بعضی دیگر از گونههای زنبورهای خانواده «آپیده» (Apoide) تولید میشود. از دیگر این فرآوردهها ابریشم است که توسط پروانه کرم ابریشم با نام علمی «بومبیکس موری» (Bombyx mori) از خانواده «بومبوسیده» (Bombycidae) و بعضی دیگر از گونههای این خانواده تولید میشود. یکی دیگر از فرآوردهها لاک است که در کشورهای جنوب شرق آسیا توسط نوعی شپشک تولید میشود. این شپشک در سطح ساقه بعضی از گیاهان مثل گونههای خاصی از انجیر،ترشحاتی تولید میکند. ضخامت لاک در بعضی از ساقهها به یک سانتی متر میرسد که کشاورزان برای استخراج لاک، این ساقهها را بریده و به تمامی نقاط دنیا صادر میکنند و به عنوان وسیله آرایشی یا آزمایشگاهی کاربرد دارد. درباره این موضوع که آیا تغذیه زنبورها از گلها باعث خسارت به آنها میشود؟ باید گفت که پژوهشها نشان داده است که زنبور عسل به ازای هر یک ریال عسلی که تولید میکند، چهار برابر آن در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی از طریق گرده افشانی نقش دارد و بنابراین این نظریه به هیچ وجه درست نیست. گروه دیگر از حشرات مفید، حشرات حشره خوار هستند و به دو گروه شکارگرها و پارازیتوئیدها تقسیم میشوند. حشرات شکارگر، حشراتی هستند که از طریق تغذیه حشرات آفت را مورد استفاده قرار میدهند و جمعیت آنها را در طبیعت کنترل میکنند مانند کفشدوزکهای خانواده «ککسی نلیده» (Coccinellidea) که حشرات کامل که لاروهای آنها از شته تغذیه میکنند یا بال توریهای خانواده «کرایزوپیده» (Chrysopidae) که آنها هم شکارگر شته هستند.گروه دیگر از حشرات مفید پارازیتوئیدها هستند که تخم خود را روی بدن میزبان یا در داخل بدن میزبان قرار میدهند و پس از این که لاروشان از داخل تخم خارج شد محتویات بدن میزبان خود را مورد تغذیه قرار میدهند و پس از کامل شدن، از بدن میزبان خارج میشوند و میزبان هم از بین خواهد رفت. شاید این پرسش بوجود بیاید که چه حشراتی در بعضی از شرایط مفید و در بعضی از شرایط دیگر مضر هستند؟ برای پاسخ به این پرسش مثالی تاریخی را میآوریم، از سال 1900 تا 1920 چندین گونه از کاکتوسها وارد استرالیا شدند. کاکتوسها فاقد دشمن طبیعی بودند و هیچ موجود زندهای از این گیاهان تغذیه نمیکرد. به همین دلیل به آفت بسیار مهمی تبدیل شدند و میلیونها هکتار از مزارع استرالیا را تحت پوشش قرار دادند. بعدها پژوهشگران استرالیایی پروانههایی به نام علمی Cactoblastis cactorum را وارد استرالیا کردند و کاکتوسها را به طور کامل تحت کنترل در آوردند در حالی که همین حشره ممکن است در شرایط دیگر به عنوان یک آفت مطرح شود.اما گروه دیگر از حشرات مفید، حشرات پاکسازی کننده محیط هستند که به دو گروه اصلی تقسیم میشوند.حشرات مدفوع خوارمانند سوسکهای خانواده «اسکارابیده» ( Scarabaeidae ) که از مدفوع جانوران در اکوسیستمها تغذیه میکنند و به این طریق محیط را هم از فضولات حیوانات پاک میکنند و هم از افزایش جمعیت مگسهای مضر جلوگیری میکنند.
حشرات لاشهخوار
مانند مگسهای خانواده «کالیفوریده» (Calliphoridea) و سوسکهای خانواده «درمستیده» (Dermestidae) که لاشه جانداران را در طبیعت مورد تغذیه قرار میدهند و بدینترتیب محیط را پاکسازی میکنند.گروه دیگر از حشرات مفید، حشرات خاکزی هستند. بسیاری از حشرات یک بخش یا کل دوره زندگی خودشان را در داخل خاک سپری میکنند و از این طریق میتوانند در بهبود ویژگیهای فیزیکی خاک نقش داشته باشند.گروه بعدی از حشرات مفید، حشراتی هستند که به عنوان غذای سایر جانداران یا حشرات با ارزش غذایی مطرح هستند.حشرات توسط گروههای مختلفی از موجودات مورد تغذیه قرار میگیرند، به عنوان مثال دوزیستان مانند قورباغهها، مارمولکها، بعضی از موشها و بعضی از گونههای پرندگان به ویژه بعضی از آنها که به طور مختصر از حشرات تغذیه میکنند. این پرندگان ارزش زیبایی شناختی دارند و چنانچه این حشرات در محیط نباشند، این پرندگان هم که در واقع به صورت تخصصی از حشرات تغذیه میکنند از بین میروند.گروه دیگر از حشرات مفید حشراتی هستند که ارزش هنری دارند مانند پروانهها، حتی در شعر بسیاری از شعرای ما از پروانه استفاده شده است /15
حشرات مضر حشرات مضر بطور کلی به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:۱- حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنند؛۲- حشراتی که از فرآوردههای انباری تغذیه میکنند؛۳- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار میدهند.حال به شرح هر یک از این سه گروه میپردازیم.1- حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنندالف) حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنند ممکن است بصورت مستقیم به گیاه خسارت وارد کنند. مثل ملخها، لارو پروانهها و سوسکها که مستقیماً از بخشهای مختلف گیاه تغذیه میکنند اعم از برگ، گل، میوه و چوب. ب) ایجاد خسارت از طریق تخم گذاری است، بعضی از حشرات مخصوصاً زنجرکهای خانواده سیکادیده (Cicadidae ) و زنجرکهای خانواده سیکادلیده (Cicadellidae ) از طریق تخمگذاری در سر شاخههای ظریف گیاهان به آنها خسارت وارد میکنند. ج)ایجاد خسارت از طریق انتقال بیمارهای ویروسی،باکتریایی و مایکوپلاسمائی و احتمالاً قارچیدر بین حشرات دو گروه شتهها و زنجرکهای خانواده سیکادلیده (Cicadellidea ) از اهمیت بیشتری در نقل و انتقال عوامل بیماریزا گیاهی برخوردار هستند. همچنین سخت بالپوشان خانواده اسکولیتیده (Scolytidae ) در نقل و انتقال عوامل قارچی نقش دارند.۲-حشراتی که به فرآوردههای انباری خسارت میزنند و خود نیز به سه دسته تقسیم میشوندالف) اولین گروه آفات چوب میباشند.چوب یکی از مهمترین محصولات است که در زندگی بشر نقش دارد. چوبهای صنعتی گاهی مورد حمله بعضی از حشرات قرار میگیرند از جمله مهمترین این حشرات موریانهها هستند.چگونگی هضم چوب بوسیلهی موریانهها.موریانهها خود قادر به هضم سلولز یا چوب نیستند. در داخل دستگاه گوارش موریانه تک سلولیهای فلازلداری زندگی میکنند که آنزیمهای مورد نیاز برای تجزیه سلولز را تولید میکنند و آن تک سلولیها هستند که باعث هضم سلولز میشوند. در واقع نوعی همزیستی بین تک سلولی و موریانهها از این طریق ایجاد شده است.ب) دومین گروه از آفات فرآوردههای انباری، آفات پارچه و منسوجات هستند. تعدادی از حشرات از جمله پروانههای خانواده تینیده (Tineidae) و سخت بالپوشان درمستیده (Dermestidae) گاهی به منسوجات خسارت سنگینی وارد میکنند.ج) سومین گروه از آفات مواد غذایی، انباری است. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی بعد از مرحله کاشت و پس از برداشت در انبار توسط آفات مختلف از بین میروند. در بین آفات انباری سوسکهای خانواده درمستیده (Dermestidae ) و بروخیده ( Bruchidae ) و کورکولینیده (Curculionidae)، در بین پروانهها تعدادی از گونههای خانواده پیرالیده (pyralidae ) مثل پلودیا اینترپونکتلا (Plodia interpunctella) و افیستیا کونیلا (Ephestia Kuhniella ) از اهمیت زیادی برخوردارند.3- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار میدهند. آنها نیز به چند گروه تقسیم میشوند: الف) حشرات آزار دهنده مثل تعدادی از پشهها و مگسها. گرچه ممکن است که ناقل بیماری مهمی نباشد ولی به هر ترتیب باعث سَلب آسایش از انسان میشوند. ب) حشراتی که نیش آنها سمی است. تعدادی از زنبورهای خانواده وسپیده (Vespidae) و اسفسیده (Sphecidae) و در مواردی زنبورهای بالاخانواده آپویدا (Apoidea ) که جزء حشرات مفید و گرده افشان هستند و انسان را نیش میزنند. بعضی از انسانها به نیش زنبورها حساسیت شدیدی دارند و دچار شوک شدیدی میشوند و در مواردی مشاهده شده که نیش زنبور منجر به مرگ انسانی شده است. ج) سومین گروه از حشراتی که به انسان خسارت میزنند حشرات انگل هستند و به دو گروه تقسیم میکنیم. حشرات انگل1) انگل خارجی؛2) انگل داخلی.1) حشرات انگل خارجی مثل ککها و شپشها و در مواردی ساسها که با تغذیه از خون انسان گاهی بیماریهایی را به انسان منتقل میکنند. ساسها در واقع نوعی سن هستند. در مبحثهای بعدی توضیح داده خواهد شد.2)حشرات انگل داخلی مخصوصاً تعدادی از مگسها مثل خانواده کالیفوریده (Calliphoridae) و خانواده اُستریده (Oestridae) و خانواده تابانیده (Tabanidae) که از اهمیت زیادی برخوردارند. این مگسها عموماً تخم خودشان را بر روی چهارپایان وحشی و اهلی قرار میدهند. بعد از اینکه لارو از تخم خارج میشود وارد بدن چهار پایان میشود و مراحل نشو و نمای لاروی خود را در داخل بدن طراحی میکند و زمانی که میخواهد تبدیل به حشره کامل بشود در بسیاری از مگسها پوست سوراخ میکند. مثل خانواده استریده (Oestridae) که از اهمیت زیادی برخوردارهستند. سپس وارد خاک میشوند و تبدیل به شفیره و حشره کامل میشوند. و از این طریق کاملاً باعث ضعف جانوران مخصوصاً احشام و چهارپایان وحشی میشوند.آخرین گروه از حشراتی که به انسان حمله میکنند حشرات ناقل از جمله خانواده کولیسیده (Culicidae) و سایکودیده (Psychodidae) هستند که از اهمیت زیادی برخوردارند. پشههای خانواده کولیسیده مراحل نشو و نمای لاروی خودشان را در داخل آب سپری میکنند. حشرات ماده قادر هستند انسان را نیش بزنند و همراه نیش زدن عوامل مختلف ویروسی و باکتریایی را وارد بدن میکنند. مثل پشهی مالاریا که چندین مرحله را در بدن انسان طی میکنند و در گذشته منجر به مرگ انسان میشده اما در حال حاضر واکسن مخصوص بیماری مالاریا ساخته شده است.نمونه دیگر پشههای خاکی خانواده سایکودیده زیر خانواده فلابوتومینا (phlaebotominae) هستند که عامل بیماری سالک در انسان میباشند. این پشهها وقتی در روی صورت مستقر میشوند یک تک سلولی بنام لشمانیوز را وارد بدن میکنند و ایجاد بیماری سالک در روی پوست میکنند.حشرات مضر حشرات مضر بطور کلی به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:۱- حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنند؛۲- حشراتی که از فرآوردههای انباری تغذیه میکنند؛۳- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار میدهند.حال به شرح هر یک از این سه گروه میپردازیم.1- حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنندالف) حشراتی که از گیاهان تغذیه میکنند ممکن است بصورت مستقیم به گیاه خسارت وارد کنند. مثل ملخها، لارو پروانهها و سوسکها که مستقیماً از بخشهای مختلف گیاه تغذیه میکنند اعم از برگ، گل، میوه و چوب. ب) ایجاد خسارت از طریق تخم گذاری است، بعضی از حشرات مخصوصاً زنجرکهای خانواده سیکادیده (Cicadidae ) و زنجرکهای خانواده سیکادلیده (Cicadellidae ) از طریق تخمگذاری در سر شاخههای ظریف گیاهان به آنها خسارت وارد میکنند. ج)ایجاد خسارت از طریق انتقال بیمارهای ویروسی،باکتریایی و مایکوپلاسمائی و احتمالاً قارچیدر بین حشرات دو گروه شتهها و زنجرکهای خانواده سیکادلیده (Cicadellidea ) از اهمیت بیشتری در نقل و انتقال عوامل بیماریزا گیاهی برخوردار هستند. همچنین سخت بالپوشان خانواده اسکولیتیده (Scolytidae ) در نقل و انتقال عوامل قارچی نقش دارند.۲حشراتی که به فرآوردههای انباری خسارت میزنند و خود نیز به سه دسته تقسیم میشوندالف) اولین گروه آفات چوب میباشند.چوب یکی از مهمترین محصولات است که در زندگی بشر نقش دارد. چوبهای صنعتی گاهی مورد حمله بعضی از حشرات قرار میگیرند از جمله مهمترین این حشرات موریانهها هستند.چگونگی هضم چوب بوسیلهی موریانهها.موریانهها خود قادر به هضم سلولز یا چوب نیستند. در داخل دستگاه گوارش موریانه تک سلولیهای فلازلداری زندگی میکنند که آنزیمهای مورد نیاز برای تجزیه سلولز را تولید میکنند و آن تک سلولیها هستند که باعث هضم سلولز میشوند. در واقع نوعی همزیستی بین تک سلولی و موریانهها از این طریق ایجاد شده است.ب) دومین گروه از آفات فرآوردههای انباری، آفات پارچه و منسوجات هستند. تعدادی از حشرات از جمله پروانههای خانواده تینیده (Tineidae) و سخت بالپوشان درمستیده (Dermestidae) گاهی به منسوجات خسارت سنگینی وارد میکنند.ج) سومین گروه از آفات مواد غذایی، انباری است. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی بعد از مرحله کاشت و پس از برداشت در انبار توسط آفات مختلف از بین میروند. در بین آفات انباری سوسکهای خانواده درمستیده (Dermestidae ) و بروخیده ( Bruchidae ) و کورکولینیده (Curculionidae)، در بین پروانهها تعدادی از گونههای خانواده پیرالیده (pyralidae ) مثل پلودیا اینترپونکتلا (Plodia interpunctella) و افیستیا کونیلا (Ephestia Kuhniella ) از اهمیت زیادی برخوردارند.3- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار میدهند. آنها نیز به چند گروه تقسیم میشوند: الف) حشرات آزار دهنده مثل تعدادی از پشهها و مگسها. گرچه ممکن است که ناقل بیماری مهمی نباشد ولی به هر ترتیب باعث سَلب آسایش از انسان میشوند. ب) حشراتی که نیش آنها سمی است. تعدادی از زنبورهای خانواده وسپیده (Vespidae) و اسفسیده (Sphecidae) و در مواردی زنبورهای بالاخانواده آپویدا (Apoidea ) که جزء حشرات مفید و گرده افشان هستند و انسان را نیش میزنند. بعضی از انسانها به نیش زنبورها حساسیت شدیدی دارند و دچار شوک شدیدی میشوند و در مواردی مشاهده شده که نیش زنبور منجر به مرگ انسانی شده است. ج) سومین گروه از حشراتی که به انسان خسارت میزنند حشرات انگل هستند و به دو گروه تقسیم میکنیم. حشرات انگل1) انگل خارجی؛2) انگل داخلی.1) حشرات انگل خارجی مثل ککها و شپشها و در مواردی ساسها که با تغذیه از خون انسان گاهی بیماریهایی را به انسان منتقل میکنند. ساسها در واقع نوعی سن هستند. در مبحثهای بعدی توضیح داده خواهد شد.2)حشرات انگل داخلی مخصوصاً تعدادی از مگسها مثل خانواده کالیفوریده (Calliphoridae) و خانواده اُستریده (Oestridae) و خانواده تابانیده (Tabanidae) که از اهمیت زیادی برخوردارند. این مگسها عموماً تخم خودشان را بر روی چهارپایان وحشی و اهلی قرار میدهند. بعد از اینکه لارو از تخم خارج میشود وارد بدن چهار پایان میشود و مراحل نشو و نمای لاروی خود را در داخل بدن طراحی میکند و زمانی که میخواهد تبدیل به حشره کامل بشود در بسیاری از مگسها پوست سوراخ میکند. مثل خانواده استریده (Oestridae) که از اهمیت زیادی برخوردارهستند. سپس وارد خاک میشوند و تبدیل به شفیره و حشره کامل میشوند. و از این طریق کاملاً باعث ضعف جانوران مخصوصاً احشام و چهارپایان وحشی میشوند.آخرین گروه از حشراتی که به انسان حمله میکنند حشرات ناقل از جمله خانواده کولیسیده (Culicidae) و سایکودیده (Psychodidae) هستند که از اهمیت زیادی برخوردارند. پشههای خانواده کولیسیده مراحل نشو و نمای لاروی خودشان را در داخل آب سپری میکنند. حشرات ماده قادر هستند انسان را نیش بزنند و همراه نیش زدن عوامل مختلف ویروسی و باکتریایی را وارد بدن میکنند. مثل پشهی مالاریا که چندین مرحله را در بدن انسان طی میکنند و در گذشته منجر به مرگ انسان میشده اما در حال حاضر واکسن مخصوص بیماری مالاریا ساخته شده است.نمونه دیگر پشههای خاکی خانواده سایکودیده زیر خانواده فلابوتومینا (phlaebotominae) هستند که عامل بیماری سالک در انسان میباشند. این پشهها وقتی در روی صورت مستقر میشوند یک تک سلولی بنام لشمانیوز را وارد بدن میکنند و ایجاد بیماری سالک در روی پوست میکنند.
رویان حامی محیط زیست
تولیدکننده کودهای ارگانیک و بیوارگانیک
تولید کننده کودهای ارگانیک و بیوارگانیک , انواع گل و گیاه ، انواع بذر سم و ادوات کشاورزی
شاید تا کنون در برخورد با دانش آموزان با این سؤال که آیا حشره ی مفیدی در عالم وجود دارد یا نه؟ مواجه شده باشید؛
در این مقاله به معرفی اجمالی برخی از حشرات مفید خواهیم پرداخت:
همان طور که می دانید حشرات از ریزترین وكوچك ترین مخلوقات خدا هستند كه در سراسر گیتی پراكنده اند و به حیات خویش در این سرای گسترده الهی ادامه می دهند.
جثه ی ریز حشرات شاید کارشان را کوچک نشان دهد اما با توجه به اندازه ی کوچکشان کارهای بزرگی انجام می دهند.
این موجودات حدود 65درصد گونه های شناخته شده در عالم هستند.
بدن آن ها از سه قسمت شامل سر، قفسه سینه و شکم تشکیل شده است و در مجموع دارای 21 بند هستند.
سر در حشرات شامل اعضای حسی از جمله شاخك ها، چشم های مركب وساده و قطعات دهانی و موهای ظریف حسی می باشد.
پاها به وسیله مفصل هایی به قفس سینه متصل می شوند.
شكم حشرات دارای معده, روده وسایر اجزای درونی می باشد.
به وسیله ی بال ها پرواز می كنند و بعضی ها از آن ها به وسیله پاها این طرف و آن طرف می جهند.
بسیاری از حشرات نه تنها برای انسان مضر نیستند؛ بلکه از ضروریات تداوم حیات بشری تلقی می شوند.
هرچند كه جنبه های مفید حشرات فقط به این بحث ختم نمی شود بلكه شامل هزاران هزار فایده از جمله تولید محصولات خوراكی و تزیینی فرآورده های دارویی و سایر احتیاجات بشر از جمله تولید عسل, تولید ابریشم و … می شود که از اهمیت فراوانی در زندگی انسان برخوردارند.
یکی از حشرات خیلی مفید برای انسان و محیط زیست زنبورعسل است.
زنبورعسل به تنهایی دارای چندین و چند فایده ی مهم برای انسان و محیط زیست می باشد.
مهم ترین فایده ای كه از زنبور عسل به ما می رسد عمل گرده افشانی است.
زنبورعسل از روی این گیاه به روی ان گیاه می رود و با این عمل گرده افشانی رابرای گیاهان آسان می كند و به طور كلی درگرده افشانی گل های درختان میوه به طور متوسط 1درصد مجموع گرده افشانی ها راباد؛ 6درصدش را همه
حشرات منهای زنبورعسل و93 درصد باقیمانده را زنبورعسل به تنهایی انجام می دهد.
بنابراین زنبوران عسل سهم چشمگیری در این همه تنوع گیاهان و درختان، و نیز مقاومت پیدا كردن آن ها داشته اند. همچنین باعمل گرده افشانی موجب افزایش محصولات كشاورزی می شوند. هر هكتار باغ گلابی بدون زنبورعسل6 تن محصول می دهد در حالی که با گذاشتن تنها 5 كندو باجمعیت های قوی درداخل آن مقدار محصول می تواند به80 تن در هكتار برسد. در بیشتر باغ های میوه ها چنین وضعیتی وجود دارد.
مرکز یادگیری سایت تبیان – گرد آوری: داودی و نوربخش
تنظیم: داودی
بدون حشرات، هرگز!
حشرات اهمیت بسیار زیادی در زندگی انسانها دارند و بشر از بدو خلقت دارای رابطه کاملا نزدیکی با این موجودات بوده و از بسیاری جهات نیز زندگی سایر موجودات از جمله انسانها وابسته به این جانداران کوچک است. بنابر گزارش سایت اینترنتی اینسکتزو، برخی از سودمندترین این موجودات برای طبیعت و انسان عبارتند از: زنبور، پرکار و زحمتکش
یک نمونه بسیار آشنا از این گونه حشرههای مفید زنبورعسل است. عسل، محصول معروف زنبورها است که خواص شگفتانگیزی دارد. اما بدون گردهافشانی که شغل دیگر این حشره است، درختان میوه بار نمیدهند. زنبورها در سراسر جهان در معرض خطر نابودی هستند. در برخی کشورها، مثلا در بخشهایی از چین حتی نسل آنها منقرض شده است. گناه این انقراض نسل هم به گردن مواد شیمیایی دفع آفات گیاهی و همچنین نوعی کنه است. کفشدوزک، زیبا و مفید
کفشدوزکها در حقیقت شته و شپشک میخورند. شاید به همین خاطر است که انسانها کفشدوزکها را دوست دارند. یک کفشدوزک تا ۵۰ شپش و شته را در روز از بین میبرد. این رقم در طول زندگی پربار یک کفشدوزک به چندین هزار شته و شپش میرسد. حتی لارو کفشدوزک هم مفید است
کفشدوزکها با این قابلیتهایشان بهترین موجودات در مبارزه بیولوژیک با آفتها به شمار میروند. بدون ذرهای مواد شیمیایی کشاورزان میتوانند با یاری کفشدوزکها آفتهایی چون شتهها و شپشکهای مضر را از محصولاتشان دور کنند. حتی لارو کفشدوزکها هم قادر به مبارزه با این آفتها است. پارازیتهایی بیخطر برای انسان
برای انسان زنبورهای متعلق به خانواده Ichneumonidae بیخطر هستند اما برای برخی از حشرات زیانبار، ملاقات با این زنبورها به معنای پایان زندگی است. این نوع از زنبورها شاخکهای خود را مثل مته وارد بدن بید، کنه و شپش میکنند. حشره ماده در بدن میزبان تخم میگذارد و از این تخم یک لارو گرسنه بیرون میجهد و میزبان را از درون نوشجان میکند. راهزنان کوچک و سودمند
سوسکهای خاکی با دزدی روزگار میگذرانند اما خبر خوش این است که این راهزنان کوچک بیش از همه جانورانی را شکار میکنند که ما با کمال میل میخواهیم از دستشان خلاص شویم مانند حشرههای راسته «ایزوپودا» یا کرم پیله یا حلزونها که آنها را در بسیاری از نقاط زمین میتوان پیدا کرد و برای موجودات دیگر مزاحمت ایجاد میکنند. کمخطرتر از آنچه گمان میرود
شاید دیدن یک زنبور سرخ (Hornet) بدن آدم را به لرزه بیندازد. اما نترسید چون زهر این زنبور از زهر زنبورهای مهاجم (Waspe) کمخطرتر است. زنبورهای سرخ شیفته شهد گیاهان هستند اما به بچههایشان مخلوط شهد با حشره بیشتر مزه میدهد. یک دسته زنبور سرخ روزانه تا نیمکیلو حشره را قورت میدهند. عنکبوتها را نکشید
جانورانی که وجود هشت پا در بدنشان باعث شده در دسته حشرهها قرار نگیرند. جانورانی مفید چرا که عنکبوتها هرچه را که از نظر ما مزاحم و مضر است شکار میکنند و میخورند مثل پشه، بید، مگس و شته که برای ما مزاحم و برای آنها غذای خوشمزه به شمار میروند. به خاطر تمام این خدماتی که ارائه میکنند از آنها نترسید، حالتان را به هم نزنند، پا رویشان نگذارید بلکه خوشحال باشید که آنها وجود دارند!
تابحال براتون پیش اومده که به چیزهای جالب در مورد پشه ها فکر کنید ؟ البته به غیر از انتقال بیماری مالاریا ! در این مطلب قصد داریم دانستنی های جالبی رو در مورد پشه ها با شما در میون بگذاریم . پس با ما همراه باشید .
شاید قبلا هم شنیده باشید که تنها پشه های ماده هستند که نیش میزنند و پشه های نر ، خونخواری نمی کنند ! پشه های ماده انسان و حیوانات رو برای بدست آوردن خون اونها نیش میزنند ولی برای زنده ماندن به خون احتیاجی ندارند . خون منبع پروتئین بسیار غنی برای پشه است و پشه ماده برای اینکه پروتئین مورد نیاز برای تخمگذاری رو تامین کنه نیش میزنه!
پشه ها مانند سایر حشرات ، خونسرد هستند و میتونند دمایی در حدود ۶۰ تا ۸۰ درجه سانتی گراد را تحمل کنند ولی در دمای پایین تر از ۳۰ درجه سانتی گراد دوام ندارند ، این بدین معنی است که کشورهایی که تابستان سرد دارند از نعمت نیش پشه ها در شب بی بهره اند !
مانند زنبورها ، پشه ها هم گرده افشانی می کنند ، گرچه ما اونها رو به عنوان مزاحم های شب و نیش زن ! میشناسیم ، ولی برای باروری و بقای نسل گیاهان و گلها خیلی مؤثر هستند ، پشه های نر مواد غذایی مورد نیاز خودشون رو از شهد گیاهان تامین می کنند برای همین هم هست که نیش نمی زنند!
محل مناسب برای زاد و ولد پشه ها ، آبگیرها و آبهای راکد هست . اونها در آبگیرها و برکه ها ، لجن زارها و مکانهایی که با آب باران پر شده اند تخم گذاری میکنند . پس اگه منزل شما از چنین جاهایی دور باشه احتمالا با پشه های خیلی کمتری سر و کار خواهید داشت .
آیا میدونستید که پشه ها با بو کشیدن شکار خودشون رو پیدا میکنند؟! جاذب های شیمیایی و گرمایی به همراه دی اکسیدکربن از مهمترین عوامل جذب کننده پشه ها هستند . تمام پستانداران در فرآیند تنفس ، دی اکسیدکربن رو به بیرون میفرستند و همین مساله باعث میشه تا پشه ها به سادگی جایی که شما قرار گرفتید رو پیدا کنند ! پس اگه بتونید نفس نکشید نیش نمیخورید !!
پشه ها گونه های متفاوتی دارند ولی روند تکامل در همه اونها یکسان هست که به ترتیب شامل تخم ، شفیره ، لارو و درنهایت پشه بالغ هست . در برخی از گونه ها برحسب شرایط فصلی ، ممکنه یک پشه تا مدت ۵ سال در حالت تخم باقی بمونه و به شفیره تبدیل نشه !
برای اکثر پشه ها ، انسان هدف اصلی نیست ، بلکه انتخاب اول اونها قورباغه ، پرندگان ، اسب ها و سایر پستانداران هستند . همچنین پشه ها غذای پرندگان ، ماهی ها و سایر حشرات رو تشکیل میدهند .
در یک ثانیه ، یک پشه بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ بار بال میزنه و پشه ی نر ، پشه ماده رو از طریق گوش دادن به صدای بال زدن اونها تشخیص میدهند و انتخاب می کنند .
پشه ماده بیش از یک بار نیش میزنه ، وقتی برای بار اول نیش زد مرحله توسعه و تکامل تخم ها انجام میشه و بعد از این مرحله پشه میتونه تا ۲۵۰ تخم بگذاره ، سپس به سراغ قربانی بعدی میره تا نیشش بزنه!! به طور میانگین یک پشه ماده بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تخم در دوران زندگی ۳ تا ۱۰۰ روزه اش میگذاره در حالی که یک پشه نر حداکثر ۲۰ روز زندگی میکنه!!
وزن یک پشه معادل ۰/۰۰۱ گرم هست . مکان های تاریک رو بسیار دوست دارند و به اونها جذب میشوند برای همین اگر میخواهید کمتر نیش بخورید در منزل لباس روشن بپوشید . خارشی که بعد از نیش خوردن از پشه ها احساس میکنید به دلیل یک واکنش حساسیتی آلرژیک هست که بدن در برابر بزاق پشه انجام میده .
اگر علاقه دارید حقایق بیشتری رو در مورد پشه ها بدونید کتابچه کوچک اسرار جالب از دنیای پشه ها رو از بخش محصولات رایگان عصرعلم دانلود کنید . سایت عصرعلم این کتابچه رو به شما هدیه میده .
مطالبی که در مورد پشه نوشتید جالب بود.
خیلی جالب بود سپاس
??????منو یه عالمه نیش زدن دارم میمیرم آخه چه فایده ای دارنننننن???? واسه درمان چیکار کنم?
یه دونه قرص ب کمپلکس بخور دیگه سراغت نمیان
موجودی که در یک ثانیه بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ بار بال بزنه شاید الان مفید نباشه ولی شاید در آینده بدردی بخوره.
عالی بود در درسم بهم کمک کرد
سلام،ایا پشه هایی هستند که بتوانند درانتهای موی سرانسان بتوانند بمدت طولانی(به سال بکشد)زندگی کنند؟منظورم ازپشه،حشراتی که متوانند پرواز کنند.لطفا پاسخ دهید برایم خیلی مهم است
خداوند برای چی پشه ها را آفرید. پشه ها هیچ فایده ای هم برای جامعه ندارند.
خداوند برای چی پشه ها را آفرید. پشه ها هیچ فایده ای هم برای جامعه ندارند.
پشه هاخیلی خیلی بی شعور هستند.هیچ نفعی هم برای جامعه ندارند. مسٔولین بررسی کنند که پشه آیا فایده هم دارد
به نظرمن پشه ها فقط مضرهستند هیچ فایدی ندارند.تازه همشون بامن لج هستند فقط توی جمع منو نیش میزنن
عالی بود ولی پشه هافایده هم دارند؟اونا فقط نیش میزنن
والا ما که ندونستیم راز آفرینش این حیوان موزی چیه
Salam.afarin.ali bud.afarin be in tahghighatetun
جالب بود. من قبلا شنیده بودم که پشه ها از بیماری خوره جلوگیری می کنند. میخواستم بدونم همچین چیزی واقعیت داره؟ ممنون
عالی بود
خوب بود
مطالب جالبي داشت خيلي بهم در تحقيقاتم كمكم كرد
خیلی باحال بود ممنون
مطالب جالبي داشت
جالب بود
افرین خیلی خوب بود بهم کمک کرد
دمتون گرم با حال بود !
چیستان های کوتاه هم بزارین
چرا پشه ها بعضی انسانهارو بیشتر نیش میزنند؟
در پاسخ به saba
این سوال شما در کتابچه ی “اسرار جالب از دنیای پشه ها پاسخ داده شده ، توصیه می کنم دانلودش کنید!!
در پاسخ به saba
چون گوشتتون شیرینه و با عث میشه پشه بیشتر از گوشت وخون شما بخوره مثل اینکه شما زمانی که یک چیز تلخ میخوری وآن را نمیتوانید بخورید وبه سراغ چیز دیگری میروید اما اگر چیز شیرینی باشد به او جذب میشوید.
در پاسخ به saba
پشه ها همه رو نیش میزنن اما یک سری افراد بدنشون واکنش نشون میده و خارش میگیره و یک سری ها بدنشون هیچ گونه واکنشی حتی تورم سطحی هم نشون نمیده
محصولات و کتابهای آموزشی عصرعلم را در این بخش مشاهده کنید.
ورود به فروشگاه
با کسب مهارت به صورت کاربردی، برای خودتان کار و درآمدزایی ایجاد کنید!
لیست دوره ها
راهنمای لغو عضویت
© ۱۳۹۷-۱۳۸۸ تمامی حقوق مادی و معنوی بر اساس موارد ذکر شده در مرامنامهی عصرعلم محفوظ میباشد. 9