داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

در سال ۹۹۱ هجری قمری ، عبدالله نامی در شهر آمل زندگی
می کرد که تنها یک فرزند پسر داشت بنام محمد . از همان اوان کودکی علاوه بر
تندرستی و سلامت ،  نشانه های فراست و ذکاوت در محمد به چشم می آمد .

 هنوز محمد کودک بود که مادرش از دنیا رفت و پدر محمد
ازدواج مجدد کرد ، محمد که به سن مکتب رفتن رسید پدر او را به مکتب فرستاد
تا در محضر ملا ، که کربلایی قربان نامی بود تلمذ کند . این ملا میرزا
دامنه علومش وسیع بود و از شعر و حکمت گرفته تا هندسه و سیاق و عروض را درس
می داد . از آنجائیکه محمد بچه تیزهوشی بود و درس ملا را خوب و زود به گوش
می گرفت ، لذا از همان سنین ، معروف شد به ملا طالبا ( در لفظ عامه به
معنی طالب درس ملا ).

 این ملا میرزا یا همان کربلایی قربان شغل دیگری هم
داشت ، قاری قرآن بود و چنانچه محتضری داشتند ملا میرزا بر بالین محتضر و
چنانچه میتی در کار بود باز ملا در مراسم تازه متوفی ، بر اساس سنت دیرین ،
قرآن تلاوت می کرد و ناچیز و مختصری هم وجوهی می گرفت ، لذا هر وقت مراسمی
بود ملا مکتب را به فراش می سپرد و می رفت .داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

 در همان مکتب خانه ، دختری بود بنام زهره ، که پدری
چلاوی ( نام مکانی است در نزدیکی آمل ) و مادری آملی داشت و در آمل زندگی
میکردند و به روایتی نشانی خانه زهره حوالـی همین پائیـن بازار کنـونـی
آمـل بود ، الـقصه ، ملا که می رفت ، زهـره می آمد و کنار محمد می نشست (
عنایت داشته باشید که اگر چه دختر و پسر با هم در مکتب درس می خواندند ولی
حق نداشتند کنار هم بنشینند ) .

 بین طالب ( اجازه بدهید از اینجای داستان محمد را طالب
بنامم ، چرا که به همین نام شهره است ) و زهره حسن خلقی بود و مهر و
عطوفتی خاص ، و از آنجا که سن ازدواج و عاشقی در قدیم خیلی پائین بود ، به
گونه ای شفاف تر باید گویم که ، طالب و زهره عاشق و معشوق هم بودند و بعد
از گذشت مدتی این حس قوت گرفت و این دو شروع به نامه نگاری و کتابت و
التفات نوشتاری کردند به هم .

 بین منزل طالب و زهره ، مسافت کمی بود ، به همین جهت
طالب هر بعد از ظهر می آمد کنار خانه زهره و زهره هم به بهانه های مختلف ،
مثلا بافتنی بدست می آمد روی ایوان و می نشست و این دو دلداده یک دل سیر
همدیگر را تماشا و سیاحت می کردند.

 آتش عشق هر روز بیش از پیش شعله ور می شد و رفته رفته
حکایت عاشقی این دو می رفت که نقل محافل گردد ، یک روز طالب به دیدن زهره
آمد و با دیدن زهره ، دست در جیب کرد و گردنبند طلایی بیرون آورد و به زهره
گفت ، آرام جانم ، قرارم ، این گردنبند متعلق به مادرم بود ، این را می
دهم به تو تا نماد عشقم باشد و تو بدانی که من به این شکل و با سپردن
ارزشمندترین یادگار مادرم به تو وفاداری و محبتم را ابراز میکنم ، زهره هم
به طالب گفت : عزیزترینم ، امروز آتش عشق ما شعله ور است و هر دو در این
آتش می سوزیم ولی داستان ما و عشقمان را مردم می دانند ، باید پیش از اینکه
نقل محافل گردیم کاری کنیم ، طالب هم به زهره گفت : غم مخور که من در پی
راه چاره هستم و به زودی با پدرم صحبت می کنم ، ولی باید همینجا و همین
لحظه با هم سوگند یاد کنیم که همواره به عشقمان وفادار خواهیم بود و ایمان
بیاوریم که ما برای هم هستیم و چنین شد که سوگند یاد کردند و با خیالی
آسوده و قلبی مالامال از عشق به یکدیگر ، از هم جدا شدند.

 طالب ، چند روز بعد به پدر مراجعه می کند و حکایت عشق
سوزانش را به دختری از طایفه چلاوی ها بازگو می کند ، پدر طالب در جواب پسر
می گوید : طالب جان ، آنچنان که زنبور نمی تواند یار یک پروانه باشد ، یک
چلاوی هم نمی تواند با یک آملی یار شود ( ظاهرا در آن زمان اختلاف فرهنگی
بین چلاوی ها و آملی ها زیاد بوده ) ، ولی طالب اصرا می کند و به پدر می
گوید : حکایت عشق ما همه گیر شده و داستان ما را خیلی ها می دانند ، اگر
میخواهی که پسرت رسوای خاص و عام نشود ، کسی را بفرست تا زهره را از
خانواده اش برای من خواستگاری کند .

 پدر وقتی اصرار پسر را دید ، نامادری طالب را صدا می
کند و داستان را برایش نقل کرده و به زنش می گوید : بیا برای طالب مادری کن
و زهره را خواستگاری کن ، مادر خوانده هم که قبلا برای طالب خواب دیگری
دیده بود ، ضمن اشاره به اینکه چلاوی ها زن نمی دهند به آملی ها ، به پدر
طالب می گوید که : من خواهرزاده خودم را برایش مناسب تر می بینم ، طالب هم
در پاسخ به این پیشنهاد می گوید : من غیر از زهره دل به هیچ دختر دیگری نمی
توانم بدهم ، مادر خوانده که دید طالب پافشاری می کند با خودش گفت از این
ستون به آن ستون فرج است ، شاید زمان مشکل را حل کند ، برای همین رو به
طالب کرد و گفت : پسرم ، طالب جان ، با دست خالی که نمی شود رفت خواستگاری
دختر مردم ، تو هم که چیزی نداری ، دست کم سالی صبر کن ، دراین  فاصله ،
پدرت کشاورزی میکند و تو هم به مرتع برو و مالداری ( چوپانی ) کن تا با
ماحصل دست رنج یکسال شما ، ما با سری افراشته به خواستگاری برویم ، طالب با
اینکه اساسا پی به منظور مادر خوانده برده بود ولی با خودش گفت پر هم
بیراه نمی گوید ، خلاصه نباید با دست خالی پیش رفت ، و در نهایت قبول کرد و
اینگونه شد که طالب به عشق وصال یار به همراه گله سر به بیابان و صحرا
گذاشت .

 روزها می گذشت و طالب با یاد زهره انرژی می گرفت و در
پی گله مراتع و دشتها را زیر پا می گذاشت ، طالب از عشق جانسوزش با درخت و
علف و کبوتر و…درد دل میکرد و از هجر یار ضجه میزد و ناله ها ساز می کرد و
هر غروب به غروب صدای عاشقانه های طالب بود که دشت و کوه و مراتع را بی
قرار می کرد .

 یک روز عصر طالب احساس کرد که کمی ناخوش است ، یار
غارش سبزعلی را صدا زد و گفت : من کمی ناخوشم ، باید کمی بخوابم ، تو گاوها
را بدوش و از شیرشان کره بگیر تا من کمی استراحت کنم ، طالب سر بر زمین
گذاشت و به خواب رفت ، در خواب ، زهره را دید که درون آب در حال غرق شدن و
دست و پا زدن است و هر چه بیشتر دست و پا میزند بیشتر فرو می رود و باز
زهره را دید که به همراه نامادری اش ( زهره هم نامادری داشت ) به بازار می
روند تا برای عروسی پارچه های سفید و زربفت بخرند و طالب با همین خوابها تا
صبح فردا سرگرم بود.

 فردا صبح ، طالب با صدای پارس سگهای پاسبان گله از
خواب بیدار می شود ، ولی همچنان احساس ضعف و سنگینی دارد ، سبزعلی را صدا
می زند و می گوید ببین چه کسی دارد نزدیک می شود؟ غریب است یا آشنا ؟!

 سبزعلی نگاهی میکند و به طالب می گوید که قلی چارویدار
( چارویدار در گویش مازندرانی به کسی می گویند که از بازاری باری را خریده
یا مال خریداری شده دیگران را بر روی دوش حمل کرده و به جایی دیگر یا
بازاری دیگر منتقل می کند ) است .

 طالب از قلی اخبار شهر را جویا می شود و قلی هم از همه
جا حرف می زند و در نهایت طالب از زهره می پرسد و قلی پاسخ می دهد که برای
زهره خواستگار آمده و تا چند روز دیگر می خواهند عروسی بگیرند ، طالب از
شنیدن این حرف مرد و زنده شد ، فریاد بلندی کشید و به سبزعلی گفت اسب را
برایم مهیای تاخت کن که باید هر چه سریعتر به شهر برسم

طالب خبر عروسی زهره را از قلی چارویدار شنید و عنان
اختیار از کف داد و به سبزعلی نهیب زد که اسب کهر را زین و یراق کند تا
طالب هر چه زودتر خویش را به آمل برساند . پیش از حرکت طالب به سبزعلی گفت
که از باب تشکر و امتنان به قلی ، یکدست چوقا ( نوعی تن پوش پشمین) و دو
سکه اشرفی و مقداری کره و ماست و سرشیر بدهد و سپس راهی شد.

 حوالی غروب ، طالب به نزدیکی های آمل رسیده بود که کمی
دورتر از خویش سایه سه سوار را دید ، با دقت بیشتر و از روی نوع پوشش آنها
فهمید که آنها زن هستند ، وقتی سواران و طالب به هم می رسند ، زهره با
دیدن طالب روبند را به کناری می زند و طالب او را می بیند ، طالب جویا می
شود که زهره و خواهرانش آنجا چه می کنند ؟ و جواب میگیرد که زهره را دارن
به منزل قادر می برند تا خانواده قادر عروس خود را از نزدیک ببینند ( ظاهرا
آن موقع رسم بر این بود که عروس را به خانواده داماد می بردند تا خانواده
داماد عروس ، را ببینند ، نمی دانم چرا؟ ، ولی تصور کنم جهت حفظ منزلت و
حرمت بزرگترهای خانواده داماد ، عروس که جوان تر و کم سن بود به آنجا می
رفت که رنج سفر بر بزرگان هموار نگردد ) ، طالب به معشوق گلایه می کند و
خرده می گیرد که چرا مرا که عاشق سینه چاکت هستم خبردار نکردی ؟ و هنوز عرض
گلایه طالب گل نکرده بود که سوارانی دیگر از راه رسیدند ، برادر زهره بود
به همراه تنی چند از مردان فامیلش که بعنوان همراه و بلد و محافظ مرکب عروس
از قفا می آمدند ، طالب با دیدن آنها خود را به کناری کشیده و به آنها عرض
سلام می کند ، برادر زهره که طالب را دید ، به دیگران دستور حرکت می دهد و
سایرین حرکت می کنند ولی خودش همانجا می ایستد ، هنگامی که سواران چند صد
متری از او و طالب دور شدند ناگهان برادر زهره با یک حرکت تبرزین کشیده و
آن را به شانه طالب می کوبد و تا طالب بخواهد بگوید آخ ، اسبش را هی کرده و
از آنجا دور می گردد . ( چرا که برادر زهره در جریان عاشقانه های طالب و
خواهرش بود ) .

 آنها رفتند و طالب تنها شد ، زخمی و خون آلود ، احساس
درد می کرد ، اما نه دردی که ناشی از زخم تبرزین باشد که درد دل بود که
طالب را به فغان در می آورد ، طالب با همان حال ، در حالیکه خون از بدنش می
رفت ، نم نمک به سمت شهر حرکت می کند ، در حالیکه زیر لب با خود نجوا می
کرد و رجز می خواند که : زهره جان ف اگر بخاطر تو نبود ، برادر زار و نحیف
تو کجا مرد میدان من بود ؟! من که در شمشیر کشیدن سهراب ثانی ام و کمان در
دستم گرز کیانی است ، من که در نیزه بازی بسان فرامرزم و کمند که بیندازم
کوه و در و دشت را اسیر می کنم ، کدام یکه سواری چون من توانی یافت در
تمامی پلور و اشرف و آمل و ساری!!! من که اگر رگ غیرتم بجوش بیاید اسب و
سوارش را به دوش میگیرم ، من اگر با تبر به کسی سوار بر اسب بزنم با ضربه
ام اسب و سوارش چهار تکه می شوند ، من که در چوب زنی در مازندران بی همتایم
و در تبرزین کشی چون من در نور و لاریجان نیست ، این زخمی که بر من وارد
آمد زخم عشق است که اینگونه در جان من مشتعل شده و مرا اتش می زند .

 طالب با همین رجز خوانی ها خود را به دشت کرسنگ می
رساند ، به آنجا که رسید ناگاه هوا بارانی شد و بارانی سیل آسا گرفت ، طالب
در خیال خود به خویش می گفت ، مبادا هنگام گذر از کرسنگ اسبم در گل و لای
بلغزد و من اینجا زمینگیر شوم و اینگونه شود که من زهره ام را از دست
بدهم؟!….در همین خیالات بود که مشاهده کرد دو سوار به او نزدیک می شوند ،
وقتی سواران به هم می رسند ، طالب می بیند که دو تا از پسرهای عموی بزرگش
هستند به نامهای یدالله و سعدالله ، پسر عموهای طالب برای شکار به جنگل و
کوه زده بودند و تیری به یک شوکا ( نوعی آهوی ریز نقش مختص مناطق کوهستانی
مازندران ) انداخته بودند ، شوکا زخم برداشت ولی فرار کرد ، آنها هم بدنبال
شوکا بودند که به طالب رسیدند ، از حال طالب جویا شدند ، طالب گفت چیزی
نپرسید ، فقط مقداری آب و غذا به من بدهید ، پسرعموها از خورجین خود آب و
غذا دادند به طالب و با مشاهده وضع ناجور طالب او را به خانه عموی خود یعنی
پدر طالب رساندند .

 پدر طالب به دنبال حکیم فرستاد ، حکیم که آمد پرسید چه
شده؟ پسر عموها که بیخبر بودند ، گفتند ما فکر میکنیم که طالب دنبال شکار
یک گراز نر بود که گراز با شاخش به او حمله کرده و شانه طالب را مجروح کرد ،
حکیم نگاهی کرد و گفت ، اینگونه نیست ، جای شاخ گراز گرد است و گوشت را له
می کند ولی این گویا جای تبریزن باشد چرا که جای زخم طویل و در یک خط است و
عمق برداشته ، باز پسر عموها سعی کردند حکیم را مجاب کنند که حکیم گفت :
اگر به حرف من ایمان ندارید می توانید نزد یک پیشگو بروید و از او بپرسید ،
در همین حال طالب که در حال ضعف بود ولی سخنان را می شنید به سختی بیان
کرد که آری ، گرازی به من حمله کرده و چنین شده است ، پدر طالب رو به طالب
می گوید که پسرم ، تو دلاوری هستی و کسی را یارای مقابله با تو نیست ، چه
شده؟ چه کسی این کار را کرده ؟ کجایی بوده؟ آیا چلاوی بوده یا لاریجانی ؟
یا از جایی دیگر؟ فقط بگو چه کسی بود که من سوار اجیر کنم و کت بسته بگیرمش
و تحویل حاکم دهم ، طالب که نمی خواست کسی بداند که برادر زهره با او چنین
کرده مجددا حرفهای خودش را تکرار می کند .

 چند روز بعد ، در حالیکه زهره روی ایوان خانه نشسته
بود و به یاد طالب برایش لباس می بافت ، دید تعدادی آدم وارد منزلشان شدند ،
از مادرخوانده می پرسد که اینها کیستند ؟ مادر خوانده می گوید خویش و قوم
قادر آمدند تا رسما تو را خواستگاری کنند و قرار آخر را بگذارند ، زهره رو
به مادرخوانده می گوید که مگر با یک دست چند هندوانه می توان برداشت ، من
متعلق به طالبم و با آه و فغان از خانه فرار می کند و کوچه ها را طی کرده و
به درب منزل طالب می رسد ، در میزند و جویای احوال طالب می شود و می فهمد
که چه بر سر طالب آمده ، زهره با حال زار دوان دوان و بر سر زنان خود را به
امامزاده ابراهیم می رساند و برای شفای طالب نذر می کند و از آنجا به
امامزاده قاسم می رود و آنجا هم دست به دعا و نذر بر می دارد ، زهره از فرط
زاری و نیایش همانجا به خواب می رود و در خواب می بیند که طالب عمر نوح
گرفته و مانند رستم بر رخش نشسته .

 زهره به خانه بر میگردد و مادر خوانده از او می پرسد
کجا بودی ؟ زهره هم پاسخ می گوید و خوابش را هم برای مادر خوانده تعریف می
کند و به او اعتراض می کند که این لقمه را تو برایم برداشتی و تو پدرم را
مجاب کردی که مرا به قادر بدهد ، مادر خوانده هم می گوید این حرفها بی
فایده است ، چرا که بزرگانت نشستند و تفاهم کردند و تصمیم گرفتند .

طالب ، پس از چند روز استراحت و استفاده از داروهای
طبیب بهتر می شود ، یکی از این روز ها که طالب خیلی بهتر شده بود و احساس
سلامت می کرد ، تور ماهیگیری گرفته و کنار رودخانه می رود و مشغول ماهیگیری
می شود ، طالب یک ماهی آزاد درشت گرفته بود و خیلی خوشحال و خندان شده بود
که ناگهان دید تنی چند از دختران که اتفاقا زهره هم در میان آنهاست به
رودخانه نزدیک می شوند ، زهره با دیدن طالب نزد او می آید ، طالب ماهی
آزادی را که گرفته بود در میان ظرفی که در دست زهره بود می گذارد ، آنها
کنار هم می نشینند و مشغول گپ و گفت می شوند ( بنا به روایتی می گویند که
این عاشق و معشوق چنان سرگرم گفتگو بودند که شب آمد و صبح شد و آنها
نفهمیدند ) …زهره به طالب گفت سرمایه قادر چشمهای پدرم را کور کرده و پدرم
جز این به چیزی دیگر نمی اندیشد ، طالب هم قول داد که یکی دو شب دیگر با
مقداری طلا و تحفه نزد پدر زهره برود و زهره را خواستگاری کند .

 زهره همراه با ماهی آزاد درشتی که طالب به او داده بود
به خانه بر میگردد ، مادر خوانده از او سوال میکند این ماهی را از کجا
آوردی ؟ زهره پاسخ میدهد که طالب برایم گرفته ، مادر خوانده می گوید : هیچ
می دانی اگر پدر و برادرت بفهمند که تو دیشب بیرون از خانه بودی خونت را
حلال می کنند ؟ زهره هم پاسخ می دهد : من عاشق طالبم ، بدون او نمی توانم
زنده بمانم ، حال اگر قرار است مرا به طالب ندهند ، باداباد ، بگذار مرا
بکشند که این مرگ در نظرم شیرینتر است ، زهره به مادرخوانده توضیح می دهد
که فردا شب طالب می آید منزل ما و مرا از پدرم خواستگاری میکند.

 مادرخوانده با خود چاره اندیشی میکند که چگونه باید
این دو را از هم دور کنم ؟! فکری به سرش می زند و به زهره می گوید : پس این
ماهی را ببر و در سرداب بگذار تا وقتی که طالب امشب می آید از همین ماهی
برایش شام تهیه کنیم ، و حسابی برای زهره زبان میریزد ، زهره هم از همه جا
بی خبر ، تصور میکند که مادرخوانده را بر احوال او رحم آمده است.

 طالب طبق قول و وعده ای که داده بود ، به خواستگاری
زهره می آید ، و با اصرار پدر زهره برای شام می ماند ، مادرخوانده زهره به
دخترش می گوید تو آن ماهی را برای طالب سرخ کن من هم برایش برنج می پزم ،
زهره هم که از حضور طالب در آن خانه مست و سرخوش بود به دیده منت قبول کرده
و کار انجام می دهد .

 مادر خوانده ، بدور از چشم زهره ، داخل غذای طالب سم
می ریزد ( البته با هماهنگی پدر زهره ) و طالب از همه جا بی خبر ، سرخوش از
غذای معشوق ، سرزنده از شور عشق ، با اشتهای زیاد آن غذا را می خورد ،
طالب پس از چند لقمه می فهمد که چه بلایی بر سرش آوردند ، و با حالی خراب ،
در حالی که به درب و دیوار می خورد و گاهی بر زمین می افتاد از خانه زهره
بیرون می رود .

 طالب از آنجا رفت و خود را به خانه پدر رسانید و باز
پدر حکیم آورد و القصه باز هم طالب جان سالم به در برد ، پس از چند روز که
طالب حالش بهتر شده بود ، دل شکسته و نحیف و دل آزرده از ستمکاری معشوق (
چرا که طالب می اندیشید زهره هم در جریان موضوع بوده ، چرا که غذای طالب را
زهره به او داده بود ) با خود تصمیم گرفت که از آمل برود ، با خود اندیشید
از آمل می روم به لاریجان ، به تهران ، شاید به اصفهان ، بلکه این عشق
احمقانه از سرم برود ، چرا باید من عاشق دختری از تیره چلاوی بشوم که
اینچنین رسوای خاص و عامم کند و سرانجام نیز با دستان خودش جام زهر به من
تعارف کند؟!

 طالب بیخبر از آمل می رود و کسی از او نشانی نداشت ،
زهره از همه جویای طالب می شود ولی هیچ نشانی بدست نمی آورد ( در باب
جستجوی زهره در پی طالب اشعار بی نهایت زیبایی وجود دارد که به لهجه مازنی
است ) ، از طرفی پس از موضوع مسمومیت طالب ، زهره هم اقدام به خودکشی میکند
ولی متوجه شده و جلوگیری می کنند و همین اقدام به خودکشی های زهره موجب می
شود که قرار و مدار روسی زهره و قادر نیز به هم بخورد ، سالها گذشت و زهره
نشانی از طالب بدست نیاورد و ناگزیر ازدواج کرد .

 پس از گذشت سالها ، اندک اندک اخباری از طالب می رسید
که طالب به هندوستان رفته و با دختر پادشاه هند ازدواج کرده است و حاصل این
ازدواج دو بچه است ، و روزی از روزها خبر مرگ طالب در هند به آمل می رسد و
متعاقبا هم خبر به گوش زهره می رسد ، زهره برای شستشوی لباس به لب رودخانه
می رود و پس از آن دیگر هیچکس زهره را نمی بیند.

داستان مینا و پلنگ ، روایتی مستند و واقعی از عشق میان انسان و حیوان ، عشق مینا ، دختری از دهکده کندلوس استان مازندران و پلنگ این داستان واقعی و تاریخی است.مینای سرخ چشم یا ورگ… بیشتر بخوانید »

منتشره از محسن صالحی کمرودی

گِلی باغ پَلی؛ هَلی باغِ تقی؛ خِردمه هَلی.
تا هَلی بورده گَلی، بَیمه پَلی.
پَلی بورده تَلی؛ دست بَیّه گِلی؛ لینگ بَیّه گِلی.
بوردِمه پیش حِسنعلی، بَزوئه چِلی، خار بَیمه سریع.

***

ترجمه به فارسی:

کنار باغ سپیدار، در باغ تقی، هلو (آلو) میخوردم.
همین که هلو رفت تو گلو، افتادم.
خار رفت توی پهلوم، دستم گِلی شد، پایم شکست.
رفتم پیش حسینعلی (شکسته‌بند)، استخوان را جا انداخت، خوب شدم سریع.داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

***

ترجمه به انگلیسی:

Next to the poplar garden, in Taghi’s garden, I was eating a peach.

As soon as the peach went down to my throat, I felt down.

The thorn was in my side. My hand was broken. My leg was covered with mud.

I went to the house of Hosseinali (a bone setter), He set my bones. I became better quickly.

سلام
از متمم به مطالبتون رسیدم. جالب بود
برام که یه چند تا نوشته ی مازندرانی
هم گذاشتید به عنوان یه مازندرانی ذوق
کردم. گاهی اوقات تو خیلی از ترانه های
مازندرانی متوجه کلمات نمیشم، ولی اصلا
هیچ منبع خوبی برای پیدا کردن متن شعر
ها حداقل تو اینترنت پیدا نمیکنم.
متاسفانه نسل جوون مازندرانی نسبت به
زبانشون خیلی کم لطف هستن. امیدوارم
باز هم از این دست مطالب منتشر کنید.

سلام و سپاس.
حق با شماست، برای ترویج فرهنگی غنی تبری باید بیشتر تلاش کرد.
البته من در این حوزه تخصص چندانی ندارم ولی از سر علاقه تلاش می کنم در آینده هم مطالبی منتشر کنم…
شمه خنابدون.

© All Right Reserved 2018

دریافت فایل PDF

داستان كوتاه به زبان مازندراني / ابراهيم باقري حميدآبادي

اَتا روز همین­تی اينجه نيشتِمي، سِرِه­ی دِلِه نیشت بیمه. خَلتوم نیه، همین چند روز پیش بِیه. یک دفعِه بَدیمه رِمبش دَکِتِه و ساز و سِمايِ صدا لَرگ پیجِنه. راس بَیْمه بوردِمه بیرون: خدایا! چه خَوِره؟! چی تی بَی­بو؟! لینگِ درِ کنداجه یور نیشتمه كه بَدیمه زَنا دمِ در، رَج، ویشون سر مَجمه، نالِ تِک­جِه اِسّانه تا کلک بیرون.

حسن لوتی نالِ سر؛ تَنبِک وِنه کَشِ بِن، چی تی تَمبِک بِن تش دکارده، شي اَتا لینگِ سرِم هی اِشتِلوک زنده. ونِه همراه اکبِر قِرنِه­چیِ قرنه­ي صدا هم بلنده. وِنِه دیم هفتِ چَفت هكارد، چی تی قرنه­ی دِلِه وا کانده؟!

جعفرِ پیِر، حیات دِلِه، دئي­يه مردم که دِ دستی چَکّه زونه رِ، پذیرایی کارده.

اِسا می یاد کَفِنه: آه! عروسی­یه. می جعفرِ عروسی­یه. داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

شومبه گِردمبِه هارشِم جعفر کِجه دَرِه؟ وِنِه عروس کی­یه؟! هرچی چرخ گِرمه نا جعفر پیداءِ نا ونه عروس.

بوردمه جعفر پیرِ پلی، وِرِه بکَشيمه کنار، باتِمه:

ـ اَره، جعفر کوئِه؟!

ـ بورده دامادِ حموم.

ـ پس مِره ناِتِنی جعفر عروسی دارنو؟!

ـ تِرِه ناتِمی؟! تی پیر مارِ خِدا بیامِرزه؛ دَکال حواسِ سر دَنی. تهِ شهِ جعفرِ کابِ تَش دَكاردي باتی اگِه داماد نَوّی، نیلمه کَلِک­جِه یور بوری، شی شیرِ تِره حِلال نِکامبه؛ اِسا گانی مِره نائوتنی؟! بِرو بِرو اَندِه شیرینی رِ مردم دِله پخش هِكان؛ آبرو ریزی نَکان؛ مِن بورِم خانعلی چپون مَنگِل سَر کَلک سری رِ بَیرم بیارم. اَی نِماشون عروس بیاردِنه کلِک سَری آماده بوءِ، برو…

دیگه نپِرسِمه جعفر عروس کی­یه. ترسیمه جعفر پیِر تِک هرچی دَره مِرِه بارِه. شیرینی تبلِه رِ بَیتِمو بوردِمه مهمونای میون. خِش بِیمونی گاتِمو، شیرینی رِ پخش کاردمه. مهمونا شیرینی رِ گتِنه، کِلی هم دانه، چَکّه هم زونه، ندومبه چی شی وِسِه مِره نِشانهِ دَکال؛ دَگِردِسمه هارِشِم کی دَره سِما کانده که اینتی همه­ی حِواسِ شی ور جلب هِکارده؛ بَدیمه می جعفر، زَنايِ مَجمه به سرِ میون اِسّاءِ، وِنِه تَن لباس دامادی، ونه لینگ چرمِ شره، تک پر خنده، چش دره مِجه؛ زَنایِ مجمه دِله هرکدوم اَتا وَره سر بَوری، خون مجمه­ی دور تا دورجه تپه تپه کاندو سماعی کاندنه جعفر دور گردننه، هِدی هِدی­جم قشنگ­تر. شیرینی تبله می دَس­جه جِر دَکته؛ می دل خاسه اَتا شي قد قایده شونگ بَکشم. می نفس بالا نیَمو: جعفر جان! ته اون زنایِ میون چیکار کاندی؟! اون سر بَوری وره­ها و مجمه­های پِر خون کِججه بیمونه؟!

نَدوسمه خشحال بوّم یا بَترسِم! می جعفر خشحال بي­یه. ونه دور و وَر زَنا هم که سِما کاردنه، خجیر خجیر لباس و قرمز قرمز دیم داشتنه، شه هر کدوم اَتا عروسِ موندسنه، خشحال بینه، کَلّی دانه؛ اَی ویشون سر مجمه و اون وره، با اون خون كه بنه کَلِسه چی شی بیه؟!

می تِک دَوِس بیا، اِسا نا بیتومبه حرف بزنم نا هیچ کسِ ونگ هادم. همین­تی شی سرجا مِخ بخارد بيمه تکون نتوسمه بَخارِم. می دس و بالم شِل بیّو و هی الان بِنه بَیرم کی بِنه بَیرم بیمه.

جعفر همین­تی مره اِشِنِه، خنده هم ونه تِک سرجه پر نینه. عَین همون ماقع که اماره همش خنده یارده بعد شه یواش یواش خنده کارده اَمِه خنده هکاردنو خشحالی تماشا کارده.

همین­تی که دئیمه کَتِمه می نظر بَرسیه که اَتا شی دور و ور آدما رِ بَوینِم، هارشم کی­نِه؟! همسایه­هانه؟ مله­ی آدم هسنه؟ غریبونه؟ فامیلانه؟! اِسا هرچی اِشمبه ویمبه دکال هیچ کس دنی­نه!! این همه آدم این­جه حیاط دله گوش تا گوش نیشت بینه؛ اِسا اَتا نفر دنی­یه! اصلاً ساز و سِما صدا هم َدخاته. دیگه دئیمه شاخ دریاردِمه: اِ، مگه عروسی ني­یِه؟! عروسی ونه اینتی بوءِ که رَقِم به رَقِم گال به گال دگرده؟!

می سر سیوئی بورد و می چش تار بیّو، دی کتمه بنه که یکدفعه اَتا دَس بیمو می بال دِماسو مِره پِشت سرجه بَهیتو یواش بنه هنیشندیه.

اَتا چند دقه مِره هالی نیِّه چی بِگذشته؛ اَتا ماقع مِره حال و جان دَکته که می دیم و دل سر خانک اوجه گلاب­پاش هکاردنه. می چش سو دَکته، می حال اَتاکم بِتر بیه، چش واز هِکاردمه بدیمه اَتا بلندِ دارِ بن، قبرسون میون دَرمه. یک نفرم هی می­ دیم و دیار دَس کَشنه، گلاب­پاش کانده، می دل سرِ خانک کاندو یِواش یِواشم مجه گپ زَنده؛ صدا می جعفر صدا رِ موندسه: نِنا! ته شه مره باتی اگه داماد نَوّی، می عروسی ر نوینی، شی شیر تِره حلال نَکامبه…

اَتا نفس تازه هِکاردمه، راس بَیمه هَمون قبر ور که لِه بورد بِیمِه توک هِدامه هنیشتمه. دگردسمه شی پشت سرِ هِرشامه كه کی­يه مجه گپ زَنده؟ مره هوش بیارده؟ بَدیمه می جعفر جان همون قبر بالا که من ونه نرده رِ توک هدامه نیشت­بیمه، دله ور فلزی قاب پایین نیشتو، دتا لینگ کشه بیته مره اشنه، اَتا پیَله او هم ونه جلو دَره.

ـ جان مار! هَنتی شی شیرِ مِره حلال نکاردی؛ دیگه چند بار عروسی هکانم. هر سال تی دل خاطری ایمبه سِره عروسی کامبه؛

ـ پسر جعفر این جه کجوءِ، اینتا کِنه قبره؟

ـ این جه بهشت رضای مشهدِ، ننا! اِینتا هم می سروءِ، او بیشتِمه در سر هر کس رد بونه، اگه تشناءِ او ره بَخواره امام حسین یاد بیاره مِره اَتا خدا بیامرزی هاده…

□□□

الان 30 ساله که هر سال اول محرمی تا دهِم یازدهم شربت دِرِس کامبه شومبه شی جعفر جان قبر سر، اِسّمبه؛ عزادار، سینه­زنا دَسه اِنِّه امام­زاده­سر، می پسر قبر پِلی جه رد بوننه، ویشون شربت دیمبه،

ـ مشهد شونی؟

ـ نا پسر، مشهد ندومبه ونه قبر کجوءِ که، هیچ کس نِدارمه مِره بَوِره، همین­جه مَله­ی قبرسونی. اَتا قبرِ نشون دِرِس هکاردمی، ونه پیرِن و پوتین خاک بسپارسمی…،… اَی ندومبه سال دیگه هم اینار ویمبه یا نا؟! اَی می جعفر عروسی کانده یا نا؟

ـ چه وِره حلال نکاندی؟

ـ حلال که پسرجان! هکار… نا، دل­جه حلال هکاردمه، زبون نیاردمه…، تَرسمبه بارم دیگه عروسی نیره، ديگه مِره سر َنزِنه، ديگه سال اَتا بارم وره نَوینِم.

ـ چند سال جعفر شهید بَیّه؟

ـ 30 سالِ، پسر!

ـ دوندی 30 سالِ

ـ اَره وچه، الان 30 سال ونه قبر سر شربت دِرِس کامبه، سی بار هر سال دِرِس گت چِله سر بونه، اِمبه تی پَلی این خُو رِ تعریف کامبه؛ من شه نشون دارمه… ؛ پسر!… جعفر! می شیر تره حلال بوءِ پسر! دیگه طاقت ندارمه این خُو رِ بَوینم دیگه اون دل ندارمه…، ديگه نتومبه…  .   /. پايان

هِمِندِ، وَنگِ جِمَنده نَيِّه. دال پَر نَزّو. هِوا تاريك، نا تيرِ صدا بي­يِه نا تَركِشه.

دوستعلي، َلس لَس، شي راه رِ دَي­شي­يِه. وِنه دَسِ لينگ بيگ­ِواري لَرزسِه. ندونِسه كِجه دَرشونه. اصلَن ندونِسه كِجه دَره. آسمون زَنگاله زو. ماه دَئی­یِه،ماه دَکتی نَیِّه.

دوستعلي هَمينتي بي­رَج و نِشون دَيْ­شي­يِه، اِسا كِججِه سر دَربياردِبو خدا عالِم بي­يِه! خاسِه هِرسِه، تَرسيهِ، خاسه تِندتِر بوره، ندونسِه كِجه دَرشونهِ.

وِنه واري آدم كه تير و تركش نِكارده، عملياتاي دِله همه­ رِ پيش كَته، اِسا وِنه لينگ بِنهِ­جِه بَكِندِس نَیِّه.

دوستعلي و ونِه رَفِق، شناسايي­جِه دَئینِه گِردسِنه. پيش پيش دِنبال. كوه و كَمِر ميون بي­يه. دَرّه­یِ ميون تا بالا اينتي سايه بی­یِه كه چِش چِش نَدي­يِه.. ويشون اينتي ماقِع مجبور بينِه همديگه­جِه فاصله بَيرِن که دوستعلي پيشترا رِ بِپّا بوءِ، وِنه رَفِق دِنبال­ترِ. اَتا ماقع دوستعلي رِ هالي بَيِّه شي رَفِق­جِه خَلِ دير دَكِتو وِ رِ گُم هِكاردِه. اِسا وَنگ هِكاردگارِم نَيِّه. نا وِه بيتونسِه وَنگ هادِه نا وِنه رَفِق. اِسا ندونده كِدوم وَري بوره.

اَتا هِمندي دِله دَي­يِه كه دَكّال نا وِنه سر پيدا بي­يه نا وِنه تَه. اَتكَمِه لَس بَيتِه. اَتا گال شي پِشتِ سر هِرِشا. مشكوك بَيِّه: نِكانه وِنه دَگردِم اون وَری بورم؟!! نِكانه اونجِه كه شعبانِ گم هِكاردمِه پِشت وَر كوه و كَمِر ميون بَيْ­بو؟!! پشت ور كِجه شونه؟ رو در رو كِجوءِ؟!!

هِرسـا. سرِ راس هِكارده آسمونِ هِرشـا. اَتـا كم فكـر هِكاردو شي پَلي چُرتكه بزو: ماه، آسمونِ پَلي هِكارده، پس اونتي كه ماه دَرشونه ديم به اِفتاب مارشوءِ. خاه، با اين حساب اون­وَر عراقِ. اِما شِه همين­وَر ـ اِفتاب مارشوجِه دَئيمي يَمومي ديم به اِفتاب درآمِد. مِن كه اينتي دَيْ­شيمِه جنوبِ طرف هَسّه كه!! من شه اشتبا بيَمه بِرا ! اگه خوانه شعبانِ پيدا هِكانِم وِنه اِفتاب غروب طَرِف بورِم.

دوستعلي اَتا دياري رِ هِرشا. آه . . . ! همين وَري­يِه، همين كوه رِ سَر راس هِدار هِكانم بورم رَسمبِه همون درّه­ی دِله كه شعبانِ گم هِكاردمه. من شِه خَله راه بيَموما !! دوستعلي شي دلِ يك جهت هِكاردو راه دَكِته ديم به اِفتاب مارشو. اِسا فکر و خیال وِ رِ وِل نَکانده. هِی شی پَلی گانه: نِکانه شعبان هیچی بَی­بو؟ وِنه مار گِنا دارنه. پیر زِنا تینارِ، شعبان وِنه بالِ ماسِ. صد بار این ریکا رِ باتِمه تی بیَموئِن صِلاح نی­یِه، مگه گوش هِدا، انگار یاسین به گوشِ . . . ، استغفرالله، آدمِ تِکِ واز کاندِه. اگه اَتاچی بَی­بو وِنه مار با اون پیر مردیِ جِوابِ چی بارِم. اَتا خواخِر دارنه لالِ، وِنه چِش دِله چی­تی هارِشم؟ وِنه چِشِ سو شعبانه، وِ رِ چی­تی هالی هِکانِم؟ آخه مرد حسابی! تی بیموئِن چی­شی بی­یِه؟ تی اون پیرِ پیِر با اون لَرزونِکِ مار با اون لالِ خواخِر شِه اَتا جبهه بینه که اَتا لَشکِر آدِم خاسِه ویشونِ­جِه بَرِسِن که. الآن من ته رِ چی­تی پیدا هِکانِم؟ داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

□ 

اِسا بِشنوئين دوستعلي رَفِق، شعبانِ خَوِه:

شعبان، دوستعليِ پِشتِ سَر با هشت ـ ده متر فاصله هَمينتي شي دور و وَرِ بِپّا بي­يِه، يِواش يِواش يَمو كه يك دَفه دِ تا دَس، تاريكي دِله، وِنه تِكِ بَيتِنو، بيستا، وِ رِ بَكشينه سَنگِ پِشت. دوستعلي هم بي­خَوِر از همه جا شي راه رِ پيش بَيتو دِلا دِلا بورده.

□

دوستعلي تا درّه­ی دِله بَرِسه هزار جور فکر و خیال هِکارده، چار چِشمی هم شی دور وَرِ اِشا. شعبان­شون دِ تا بِرار بینو اَتا خواخِر. اَتا بِرار ده دوازده ساله بی­یِه، او دَکِته بَمرده. وَچونِ هِمراه بوردبینِه تَجِن او دَکِفِن، او وِ رِ بَکِشیه ،خفه بَیّه بَمردِه. اگه اون روز شعبان وِنه پیر مارِ بَدی­بویی تی دل کباب بی­یِه. قیامت بی­یه. چو بر زمین نیََمو. اَی وِنه خواخِرِ بَدی­بویی. این کیجا لال لالی کارده شِه رِ زو، زار زار بِرمه کارده. سنگ دل پاره بی­یه .چند روز بوگذشته که خَوِر بیاردِنه شعبان بِرار جنازه رِ تیجِن دِهونه، دِریو لب پیدا هِکاردنه. شعبان  و وِنه بِرار قاسم دِ چِمبلی آغوز بینه. اَتا یک سال قاسم بَمِردِنجه بُگذِشت­بو نُگذِشت­بو، شعبان این­جِه اون­جِه نیشتِ­بی­یِه گاتِه:

ـ مِن نِخامبِه قاسمِ واری بَمیرم، قاسم خو دِله مِرِ باته تِه وِنه اَتا چی وِسه جان هادی که ارزش داره. وِنه مردافکن این دنیای­جِه در بوری.

اَوّل اوّل این حرفا رِ یواشکی گاته، نِخاسه وِنه پیِر مار بِفَهمِن. یِواش یِواش وِنه حَرفا وِنه مار گوش بَرسیه. جنگ که شروع بَیّه مَطِل نِکارده، می دمِ دِماسه بیَمو کردستان. من شِه چند بار بوردبیمِه وِنه مار پَلی باهات بیمه که می تقصیر نی­یه. وِنه مار بیچاره حرف نَزو، فقط باتِه:

ـ پِسر دوستعلی هرجا دَری وِ رِ شی پَلی دار. سرِ ما از تقدیر الهی، ونه دَمِ بَیرِم مرگ دَمِ که نَتومبِه بَیرِم. هرچی خدا بِخاسه. امام حسین شِمه پِشت و پِناه.

اِسا که شی پَلی فکر کامبِه ویمبه: این زِنا فیلسوف بی­یا. این بی­سوادِ زِنا عَجِب تفسیری هِکارده: سرِ ما از تقدیر الهی [نَگردِنه].

شعبانِ خواخِرِم که می قِسمت بَی­بیهِ. بعد از قاسم دیگه مِن و شعبان بَی­بیمی دِ چِمبلی آغوز. اَمِ سر سیوا نَیّه. یا ویشونِ سِره دئیمی یا اَمه سِره. اَمه بَخاردن و بَخواتن یَتا جا بی­یه. تا این که یِواش یِواش این لالِ کیجا اَمه دل دِله خانه هِکارده. سپاه که استخدام بَیمِه شی پیر مارِ حرفِ هیچی هِکاردِمه بوردمِه وِنه خواسِّگاری. الآن لیلا، هم شی برارِ راه داری کاندِه، هم می­یه.

ونِه اَتا بِخواسی داری لال بوءِ بَوینی اِسا که نتوندِه با حرف تِه رِ باره دوس دارمِه چی­تی با شی حرکت و رفتار شی دوس داشتنِ، شی مُحبتِ تی دل دِله کارنِه. آدم لیلا رِ ویندِه دیوانه بونه. عشق زبون نِخوانه دل خوانه دل که اَنده مرِ هالی بَیّه هیچ کس لیلای قایدِه دل ندارنِه. دوستعلی اینتی بوردِ بی­یِه لیلای پَلی، انگار تازه وِنجه بَرسی بی­یه دَئی­یه وِنجِه پَرچیم پِشت یِواشکی گپ زو، دور و وَرِم ِاسا که هیچ کس ویشون سَرساب نَوّه؛ اصلِن وِ رِ هالی نَیّه کی اَنده راه پِشتِ سر بیشتِه. به خودش که بیَمو بَدی­یه: آ. . . دَرّه­ی میون دَرِه.

دّره­ رِ كه تَن دَکِته، اسلحه رِ دَس بَيته، دِلّا دلّا بي چكِ چَمر، شي دور و وَرِ اِشاءِ، اتا شاب دِ تا شاب پيش   شي­يِه.

درّه دِله ديگه هِمندِ واري سو نَيِّه. ماه مار بوردبی­یِه. سنگ و چِكلِم سايه كاردِه، اینتی بی­یه تاريك زندون.

صدتا دويست­تا شاب، بَلكوم ويشتر كه بورده، بَدي­يه آدم نِك و ناروءِ. اسلحه رِ شی دَس بَيته. خَله بي سرُ صدا نزديك بَیّه. تِن­تِر كه بورده بَدي­يه اَتا نَفِر وِنه نفس بالا بي­يه نَي­يه پيش خاد دَره گپ زَنده: ها دوستعلي! كِجه بوردي؟ اَي تي آخِرِ نَوّه، مِرِه سَر بيشتي، من شِه دونِسِمه وِنه تيناري بَميرم.

دوستعلي اوّل فكر هِكارده تَلوءِ. پيشتر كه بورده خوب دِقت هِكارده، بَدي­يه نا شعبانِ صداءِ. تَن دَكِته. تَن كه دَكِته بدون اين كه طرف متوجه­ي وِ بَوِّه وِ رِ خوب هِرِشا. بَدي­يِه نا شعبانِ، خادِشه. وِنه ديم و ديار همه خوني، نفس بالا نِنه، يِواش شِه سَرِ بَوِردِه وِنه گوش بِن، باته: شعبان! دوستعلي­مه، سر صدا نِكان، انگار اصلِن مِره ندي، مي صدا رِ نشنوسي، الآن تِِرِه دوش گِرمه وَرمِه.

شعبان دِ تا نَفِسِك بَزّو، خواسه گپ بَزنه دوستعلي رِ اِتاچي باره، نَتونِسّه.

دوستعلي اسلحه رِ حِمايِل هِكاره شي دوشِ سَر. دَس دَسِ سو هِكارده بَدي­يه نا شعبانِ اسلحه دَره نا وِنه نارنجَكا و قُمقمه وِنه كَمِر دَوِسّوءِ.

دسِ دِمِدا وِنه كَشِ بِن، وِره راس هِكارده كَتلي بيشته شي دوش سَر و اَتا نَفِس بَزو راس بَیو راه دَكِته ديم به اِفتاب درآمِد. هَنتا دِ تا شاب نَزو كه تير وِنه لينگِ بِن صدا هِكارده. اَتا نا، دِ تا نا، هشت ده تا. وِ رِ شي دور دَپيجِندي­يه. اينتي كِلافه بَيِّه كه دَكّال شي بيَمو راه رِ گُم هِكارده، نَدونسه چي­تي هِكانه. ديرتر كه بورده بَدي­يه تيرُ تركِشِ صدا دَخواتِه. خارِك گوش هِدا بدي­يهِ همون­جِه كه شعبان دِمّدا بَي­يه­ي ميزان خنده و قَه قهِ صدا اينه.

بدجوري وِنه حال بَهيت بَيِّه. وِنه دل خواسه دَگِردِه هرچي تير دارنه اونايِ سر خالي هِكانه بعد شي راه رِ بَيره بوره. هرچه اِشاءِ كه شعبان دَئيه وِنه دوش و وِنه دَس و بال دَوِس بي­يِه. دَگِردِسه اَتا پِشتِ سَرِ هارشه كه دِواره وِنه لينگ بِن تير زوزه هِكارده. تا بورده اين لينگ اون لينگ هِكانه اينتي وِ رِ كلافه هِكاردنه كه دِ بار، سه بار نزديك بي­يه بِنه بَيره، با الله و علي شي تو رِ بَيته. همواَنده هِكارده كه شه رِ اونجِجِه در بَوِره و فِرار هِكانه. با اين كه دونِسه ديم به عراق دَرشونه ولي چاره­اي نِداشته فقط خواسه اونايِ دَس­جِه دَر بوره بَعدَن اَتا فكر هِكانه. ديگه نِسّا. هرچي قِد داشته بيشته شي دِ تا لينگ و دوشِ سَر، همينتي نَفِس نَفِس زو شي­يه.

شعبانم وِنه دوشِ سَر ، اَتا نِك و ناره كاردِ و اَي تا خَلتوم بيستا بي­يِه.

تا خَله راه هر وقت اِساءِ اتا دم بَيره، اونا وِنه دور و وَر و لينگِ بِن رِ رگبار وَندِسِنه، وِره گِج و گِمراه كاردِنه. بيچاره چَن بار بِنه بَخواردِ بي­يِه، اَي به زور راس بَيِّه شعبانِ دوش بَيتِه آي راه دَكِته. اونا هَمينتي وِره دِمبال كاردِنه، تا عراق خاك دِله بوردِنه.

ديگه دوستعلي شِل بَيْ­ بي­يِه. دِ تا شاب كه زو، دِلا بي­يِه، دِ تا دَسِ يِشتِه ساقِ سَر، نَفِس زو نَفِس زو، اَي راه كَته. اونا هم تا دينه دوستعلي هِرِساءِ، همون بِلا رِ وِنه سَر ياردِنه. دوستعلي خاطِرِم ديگه جمع بَيْ ­بي­يِه كه دَرنه وِره گمراه كاندِنه تا خنده هِكانِن. ديگه دَربَند ويشونِ تير و تركِش نَيِّه. شي دَم زوءِ، نَفِس گیتیه، راه كَته. دِمبال فُرصت دَيي­يِه ويشونِ گُم هِكانه، اَتا جا خِف بَوِّه، شعبانِ اَتا كم بيتِر بَتِر هِكانه، بعد اَتا ديگه مسيرجِه راه دَكفِه ديم به اِفتاب درآمِد و بوره ايران جبهه­ي وَر.شيش هفت كيلومتر راه بورده، قَشِنگ دِكِت بينه عراق خاك دِله. هِرِسا. شعبانِ بيشته بِنه. هِنيشته اَتا نَفِس بَيره، هارشِه كِجه دَرنه، غرب كِجوءِ؟ شرق كِدوم وَري­يه؟

شعبانِ كه بِنه بيشتِه اَتا چَن ثانيه بُگذشته، بَدي­يِه نا اونا ديگه تير و تركِش نِكاردِنه. اَتا نَفِس بَكِشيو وِنه خيال جمع بَيِّه كه يا اونا وِ رِ گُم هِكاردِنه يا بَدينه ديگه مرزِ جِه يور بَيِّه وِرِ دَس بَيتِنه.

دوستعلي خاطرجمع شعبانِ پَلي دراز بَكِشيه اَتا نَفِس بَيره بعد شعبان سرِ وضعِ­جه بَرِسه. شعبان شِه هوش نَي­يه. معلوم نيِّه شهيد بَيِّه يا زندوءِ.

هَنتا چند ثانيه رد نَيْ­بي­يِه كه بَدي­يِه پچ پچ صدا اينه. بورده راس بَوِّه شي دور و وَرِ هارِشِه، دِ تا اسلحه وِنه سر بالا دراز بَيِّه. دِ تا آدم نقاب دار تِفِنگِ ديم به ويشون نِشونه بَيتِنو، شي اَزرِق چِشِ دَربياردِنه ويشونِ اِشِنه. دوستعليِ تَن يخ بَيّو. اَتا چِش اون دِ نَفِر اِشِنه، اَتا چِش شعبانِ: خدايا ! ويشون دِ نَفِر نَوِسه بي­بون. . . !؟ خنده و قَه قَه صدا خَله ويشتِر بی یِه. يِواش سر چرخ هِدا پِشتِ وَرِ هِرشا، بَدي­يه دياري­جِه پنج شيش نفر سايه زنده. تِن­تر اينِّه. 

همين ماقع شعبان هوش بيمو. وِنه تِك خا شك بَهيت بي­يِه. دوستعلي شي دَسِ به حالت تسليم بيارده بالا، باته: مِن اصلَن مقاومت نَكامبِه. تسليم بومبه، فقط اَتا لحظه اجازه هادين شي رَفِق تِكِ په رِ دِ تا تِپ او بِمالِم، وِنه تِك خاشك بَيته. دَكال نَدومبِه وِنه كِجه زخمي . . .

اَتا از اونا شي اسلحه رِ بيارده دوستعلي سُفال سَر، بدون حرف و كِلام، مُعَطِل نِكارده، ماشه رِ بَكشيه. جا در جا دوستعلي رِ بكوشته. بعد خَله خونسرد دلا بَيّو وِنه پَلي اسلحه با وِنه كَمِر نارنجَكا و قُمقمه رِ دِماسِ دِ تايي راه دَكتِنه ديم به اِفتاب درآمِد. . .

اِفتاب ديگه دَيي­يه تيره زو. شعبانِ جَسِدِ نيمه جان و دوستعلي جنازه بي­ اَثِر و نِشون همون جِه بَموندِسه تا . . . 

□ 

لیلای اَتا بِرارِ که او بَوِرده، اَتا بِرارِم که دَکال نا وِنه اَثِر بیَمو نا نِشون، وِنه پیر مارِم که از داغ شی دِ تا وَچون و شی داماد داغمیر بَینو دِنیا رِ سَر بیشتِنه بوردِنه، لیلا هم که حرف بَزه­گار نیّه هِنیشه اَتا دَر و همسایه­جِه درد دل هِکانه شی اون گتِ دلِ خالی هِکانه. 29 سالِ که اون پیتِ سِره­یِ دِله تَک و تینار بَهیته دَره، نا راه پَس دارنِه نا راهِ پیش.

 

نام محلی : الزی، الرزی

نام فارسی: سیر صحرایی ، سیر جنگلی

نام علمی :Allium ursinum L

 الزی یا سیر جنگلی با نام علمی (نام علمی: Allium ursinum L) گیاهی است از راسته مارچوبه‌سانان (Asparagales)، تیره سیربویان یا تیره نرگسیان  (Alliaceae)، زیرتیره سوسنیان (Liliidae) از سردهٔ والک (Allium).که هر چند از سرده والک است اما با خود والک و بخصوص سیر خرس و پیاز کوهی تفاوت اساسی دارد .هم با غده و هم بذر تولیدی هرسال تکثیر می یابد .

داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

اطلاعات کامل سبزی محلی الزی در … 

 بقیه عکسها ادامه مطلب دله دره، کلیک هاکن!

ادامه …

تمشک / تمش تون/تمش دونه

   گياه تمشك تمشك با نام علمي Rubus fruticsos گياه تمشك گياهي بوته‌اي با ريشه‌ي دايمي و شاخه‌هاي چوبي دو ساله است. ساقه هاي تمشك نرم و به رنگ قرمز و داراي خارهاي دراز است. طول ساقه‌ها كه معمولا تيغ دار هستند و گاهي هم ممكن است همه‌ آنها را از دست بدهند، تا چندمتر  مي‌رسد. برگ‌هاي آن تخم‌مرغي و داراي لبه‌هايي هستند كه به شكل خاصي كنگره كنگره شده‌ و به شكل دندانه هاي اره اي است. اين برگ‌ها در گروه‌هاي سه تايي يا هفت تايي از شاخه‌ها بيرون مي‌آيند. برگچه ها در هر دو سطح فوقاني و تحتاني داراي كرك هايي خشن هستند.

ميوه تمشك از گلهاي به رنگهاي سفيد، صورتي، به صورت خوشه در ماههاي تير و مرداد پديدار مي شوند. گلهاي تمشك  از بهار تا تابستان دومين سال بصورت خوشه‌هايي در محور بالايي برگ‌ها ظاهر مي‌شوند. گل‌ها به ميوه‌هاي آبدار و خوشمزه مخروطي شكل و قرمز رنگ آشناي همه كه شبيه توت جنگلي اما نرمتر هستند تبديل مي‌شوند .ميوه تمشك ميوه اي شبيه شاه توت و توت فرنگي است و به رنگ زرد يا سرخ مايل به سياه يافت مي شود. ميوه تمشك ترش مزه بوده و به صورت خام يا پخته، شربت، كمپوت و … خورده مي شود. بوته تمشك در مناطق گرم و مرطوب، در جنگلها و صحراها مي رويد و گاهي آن را مي كارند. قسمتهاي مورد استفاده بوته تمشك عبارتند از: ميوه، برگ، تخم، دانه و گل.

همه‌ي انواع تمشك به عمل آمده، از گونه‌هاي وحشي اين گياه كه در جنگل‌ها و نقاط كوهستاني خودرو مي‌رويند،‌ گرفته شده‌اند

به یاد
او که غیر ممکن ها را ممکن ساخت

8 اردبیهشت
سال روز شهادت شهید علی اکبر شیرودی دارنده بالاترین ساعت پرواز جنگی در جهان با
بیش از 40 بار سانحه و بیش از 300 مورد اصابت گلوله به هلیکوپترش…

امیر سرافراز ارتش اسلامی سرتیپ خلبان شهید علی اکبر شیرودی، در دی
ماه 1334 در روستای شیرود تنکابن به دنیا آمد.
سپس به تهران رفت و پس از طی مراحل جذب در هوانیروز و آموزش خلبانی به
اصفهان اعزام شد.
شهید شیرودی با اتمام تحصیلات متوسطه در سال 1351 وارد ارتش شد و دوره
مقدماتی خلبانی را در تهران به پایان رساند .
سپس دوره هلی کوپتری کبرا را در پادگان اصفهان دید و با درجه
ستوانیاری فارغ التحصیل شد .
شهید شیرودی پس از جریانات پیروزی انقلاب و با تشکیل سپاه پاسداران
انقلاب اسلامی، به سپاه غرب کشور پیوست.
زمانی که جنگ کردستان آغاز شد شیرودی ساعتی ازجنگ فاصله نگرفت.

خانم شهناز شاطر آبادی”همسر شهید شیرودی:
همیشه برایم سؤال بود چرا از خودش چیزی نمی‌گوید! از فداکاری دوستانش
می‌گفت اما از خودش نه.
همیشه نق می‌زدم که چرا فقط تو باید بروی؟ مگه دیگران نیستند؟ من هم
آدمم! البته کم
سن‌و‌سال بودم و کم‌تجربه. هرچند خیلی سعی می‌کرد مرا به راه بیاورد اما این صحبت‌ها
وقتی مأموریت می‌رفت چیزی را عوض نمی‌کرد! بیشتر به خاطر خطراتی که در کردستان و
کلاً جنگ وجود داشت، می‌ترسیدم.
ابوذرم 5 ماهه بود که بیمار شد و من و از علی اکبر خواستم تا برای
مداوای او به خانه بازگردد اما شهید پاسخ داد: من جایی هستم که روزانه ده ها جوان
کشته می شود و نمی توان برای مداوای فرزندم که توسط شخص دیگری هم قابل انجام است
اینجا را ترک کنم.

نحوه
شهادت

خلبان یار ، احمد آرش نقل می‌کند:

بارها او را در صحنه جنگ دیده بودم که خود را با هلیکوپتر به قلب دشمن
زده و حتی هنگام پرواز، مسلسل به دست می‌گرفت. در آخرین نبرد هم جانانه جنگید و
بعد از آنکه چهارمین تانک دشمن را زدیم، ناگهان گلوله یکی از تانکهای عراقی به
هلیکوپتر اصابت کرد و در همان حال شیرودی که مجروح شده بود با مسلسل به تانک شلیک
کرد و آن را منهدم نمود و خود نیز به شهادت رسید.

و اینگونه بود که ستاره درخشان جنگهای کردستان و قهرمان راه سرخ
سیدالشهدا در 8 اردیبهشت 1360 به آرزوی دیرینه‌اش دست یافت و پیکر مطهرش پس از
تشییع در روستای شیرود تنکابن به خاک سپرده شد.

کیجا از مرگ ترسیه: 

ریکا: آجی مرگ که ترس ندارنه همه ونه بمردن، نترس آجی 

کیجا: برا ریکا مه ترس از اینکه بمیرم بورم اون دنیا شه شیماره بوینم مره بوه  داستان کوتاه قدیمی مازندرانی

عجوزه سگ شه مردیسته پلا  بپتی بموئی اینجه ولگردی 

ادامه…

ساري

پناهگاه حيات وحش دشت ناز و دودانگه و چهار دانگه ساحل خزر آباد (فرح آباد)پناهگاه حيات وحش سمسكنده سد سليمان تنگه پارك جنگلي شهيد زارع برج رسكت مجموعه تاريخي فرح‌آباد مسجد جامع ساری خانه قديمي كلبادي حمام وزيري امام‌زاده عباس برج‌سلطان‌زين‌العابدين آب‌ انبار ميرزا مهدي آب انبار نو خانه قديمي كلبادي  

ادامه ….

مختصات: ۳۶°۳۳′۵۶″ شمالی ۵۳°۰۳′۳۲″ شرقی / ۳۶.۵۶۵۶° شمالی ۵۳.۰۵۸۸° شرقی / 36.5656; 53.0588

 

مازَندَران (به مازندرانی: مازِرون یا مازِندِرون) تلفظ راهنما·اطلاعات استانی در شمال ایران و در کرانه‌های جنوبی دریای خزر می‌باشد. شهرستان ساری، مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر است. این استان هم‌مرز با استان‌های گلستان، سمنان، تهران، البرز، قزوین و گیلان است.[۳]

قله دماوند مرتفع‌ترین قله ایران در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد. این استان از لحاظ جاذبه‌های گردشگری و جذب توریست رتبه یک را در ایران دارا است و از جنگل، دشت، کوه، تاریخ و دریا سود بسزایی می‌برد. مازندران بلندترین (کوه دماوند) و پست ترین (دریای خزر) نقاط ایران را در خود جای داده است. این استان یکی از پرجمعیت ترین مناطق از لحاظ تراکم جمعیتی و یکی از غنی‌ترین آنها از لحاظ منابع گوناگون زیرزمینی می‌باشد. این استان دارای ۲۲ شهرستان است. مازندران قدیمیترین مردم را در جهان از نظر یک جا نشینی دارد. روز ۱۴ آبان هم روز مازندران نام‌گذاری شده است.

مردم مازندران به زبان تبری (مازندرانی) و فارسی سخن می‌گویند. مازندران با جمعیتی بیش از ۳ میلیون نفر و حدود ۴٫۰۹ درصد جمعیت کشور از وسعتی معادل ۱٫۴۶ درصد ایران برخوردار است. اما قرار گرفتن آن در ساحل جنوبی بزرگترین دریاچه جهان موسوم به دریای مازندران یا دریای کاسپین یا خزر و همجواری با چهار کشور ساحلی این دریا یعنی ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و جمهوری آذربایجان از یک سو و قرار گرفتن در شمال کلان‌شهر تهران (پایتخت ایران) از موقعیت جغرافیایی استراتژیکی برخوردار است. امتیاز حمل و نقل دریایی با کشورهای همسایه از طریق منطقه ویژه و بندر قدیمی نوشهر، و منطقه ویژه و جدید امیرآباد بهشهر و اسکله نفتی نکا در شرق مازندران، اتصال آن به شبکه سراسری راه آهن کشور، وجود فرودگاه‌های بین‌المللی فرودگاه دشت ناز (ساری)، نوشهر(قدیمی ترین فرودگاه مازندران) و رامسر، برخورداری از سه جاده شوسه ارتباطی با استان تهران، و اقدام به سرمایه‌گذاری در طرح در دست ساخت بزرگراه تهران ـ شمال (نوشهر) با امکان دسترسی سریع با فاصله کوتاه ۱۲۰ کیلومتر ارتباط تهران ـ مازندران، عبور خطوط بین‌المللی فیبر نوری، شبکه ارتباطی بسیار قوی و گسترده‌ای را در مسیر کریدور بین‌المللی شمال ـ جنوب از هلسینکی (فنلاند)، به بندر لاوان (روسیه) تا ساحل دریای خزر فراهم آورده‌است و همچنین جاده بین‌المللی هراز در این استان باعث ترددهای بالایی شده‌است.

دسترسی به زیر ساخت‌های مناسب ارتباطی، به همراه تسهیلات ویژه زیر بنایی آب، برق، فاضلاب و گاز همراه با شرایط آب و هوایی معتدل، اراضی بسیار حاصلخیز، طبیعت گوناگون و مفرح ساحلی، دشتی، جنگلی و کوهستانی مساعد برای توسعه صنعت گردشگری و دسترسی به بازارهای هدف داخلی و خارجی، امکان توسعه سریع را در قالب بخشهای محوری گردشگری، کشاورزی، صنعتی و تجاری، فناوری اطلاعات و ارتباطات را یکجا در خود گرد آورده است. همچنین برخورداری از میراث فرهنگی غنی و بیشترین نرخ دانش آموختگان با تحصیلات دانشگاهی مازندران در میان استان‌های کشور، شرایط مناسبی برای گسترش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی استان در سطح منطقه شمال و ایران فراهم آورده‌است. این استان باسوادترین استان کشور است.[۴] 

ادمه…

اینم عکسای جدید مازنی 

هاریشم چی کار کنی 

ونه انده کامنت بلین که وب هنگ هاکنه 

  

  

حول نخار بقیه عکس صفحه بعد دره 

ادامه مطلب رو کلیک هاکن 

آآآآآ ریکا شمه فدا بوه

برای آشنائی بیشتر شما عزیزان نسبت به استان مازندران اطلاعاتی نسبتا” کاملی را در  این پیج گذاشتیم که اگر قصد سفر به استان ما را داشتید بتوانید از این مکانها دیدن کنید اطلاعاتی مانند:

1. پارک های جنگلی و طبیعی مازندران 

2. مراکز آب درمانی و چشمه ها  

3. سوغات مازندران 

4. غارهای مازندران 

5. علما،عرفا و شعرای ممتاز مازندران  

6. کاخ ها و قصر ها و قلعه های مازندران 

جزئیات کامل در ادامه مطلب

اگه عکسهای بیشتر خانی نظر هادین تا من بازاز این عکسها بلم

فعلا” ادامه مطلب کلیک هاکنین عکسهاره بوینین تا بعد

ادامه…

 دقت هکردنی هر وقت اتا کیجای خور متلک گنی مه ما عاروس بوی گنه ایشششششششششششششششش این همون مخخف ایشالله وشونه دل بپته ریکائون پرچم بالاااااااااااااااااااااااااااااااااا 

ادامه…..

مازندران از فرهنگ
و تمدن
بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه
مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین
و مذهب
مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن
برگزار می‌گردد، البته شیوه اجرای آن
در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است. ادامه …

طبرستان، تبرستان، تپورستان یا تپوران به بخشی از سرزمین‌های میان کوه‌های البرز و دریای مازندران اطلاق می‌شده‌است در ابتدا تبری ها در شمال سمنان امروزی زندگی می کردند وبعد از تصرف کامل مازندران محدوده ی آنان وسیعتر شد اما تبرستان بزرگ از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخش‌هایی از استان گلستان و استان گیلان و شرق و شمال استان تهران و شمال استان سمنان می‌شده‌است در قرن ۸ میلادی حمدالله مستوفی تصویر واضحی از تبرستان بیان میکند که تبرستان شامل هزارجریب و فریم و شهمیرزاد وسوادکوه و فیروزکوه و دماوند بوده است پس از حمله مغولها و انتقال پایتخت از آمل به ساری و مصادف با قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمه‌اساطیری محسوب می‌شد که در شاهنامه و دیگر حماسه‌ها و اساطیر ایران نامش رفته بود. اما طبرستان همیشه خطه‌ای تاریخی محسوب می‌شده‌است.[۱] موقعیت جغرافیایی این سرزمین که میان کوه و دریا واقع شده بود و دشواری دسترسی، آن را تبدیل به آخرین سنگرهای مقاومت ایرانیان در مقابل مهاجمان خارجی بدل ساخته بود. برای مثال تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان طبرستان فرمان می‌راندند. منسوب به طبرستان را طبری می‌خوانند.

روی ادامه مطلب کلیک کنید

rika moalem

اموزش صحبت کردن به زبان شمالی(مازندرانی)

خیلی ها هستند که دوست دارند به زبان های محلی کشورمون صحبت کنند ، اما چون اطلاع رسانی دقیق و مشخصی درباره های لهجه های اصیل ایرانی (حداقل توی اینترنت) بطور چشمگیر وجود نداره ، و از طرفی شاید خیلی ها خجالت می کشند که از دوستانشان درخواست کنند که لهجه ی قومشان را به آنها یاد بدهند ، این حس ترغیب و شوق یادگیری زبان های محلی کمرنگ میشه.

می تونیم بگیم که زبان شمالی دارای قواعد خاصی هست!! اما مثل زبان فارسی این قواعد رعایت نمی شود و شکل محاوره ای به خود می گیرد .

مثال : میخواهم بروم——> میخوام برم

پس ما سعی میکنیم اینجا به شما زبان محاوره شمالی (مازندرانی) را آموزش بدهیم(امیدوارم معلم خوبی باشم )

اول از قواعد اصلی شروع میکنیم (بکار بردن افعال)

سِلام خاری؟ / سلام خوبی؟ / Selam Khaari?

چیتی هستی؟ / چطوری؟/ Chiti hasti?

در جواب؟

برای دیدن جواب روی کلمه ابی رنگ ادامه مطلب کلیک کنید

زبان مازندرانی: گت چله gate chele ، در برخی گویش ها: چله شو chele sho

شب اول زمستان بنا به سنت دیرین همه افراد خانواده دور هم جمع می‌شوند و با خوردن هندوانه ماست و میوه و آجیل سرمای فصل زمستان را از خود دوی می‌کنند اعتقاد بر این است که با خوردن ماست یا هندوانه در شب یلدا، هرگز در زمستان سردشان نخواهد شد. در این شب دختران دم بخت با پوشاندن صورت خود از هفت خانه چیزی می‌گیرند اگر کسی آنها را ندید و نشناخت حتما” به آنچه نیت کرده‌اند خواهند رسید.

در مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می‌شود. در این شب همه مردم به خانه پدر بزرگها و مادر بزرگها رفته و ضمن دور هم نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی خوانی به خوردن تنقلات و میوه جات خصوصا” انار و هندوانه و ازگیل می‌پردازند و با خوردن و نوشیدن و شنیدن صحبتها و داستان‌های بزرگترها شب را به صبح می رسانند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکیها است.

بقیه در ادامه مطلب

نگاهی به آيين‌های عزاداری ماه محرم در مازندران

تكيه‌ها، حسينيه‌ها و مساجد شهرستان‌های استان مازندران در ماه محرم شاهد پرشورترين صحنه‌های عزاداری و نوحه‌خوانی در رثای سرور شهيدان حضرت امام حسين(ع)، سومين ستاره تابناك آسمان امامت و ولايت است.

در دهه اول ماه محرم، اين عزاداری‌ها همه شب با شكوه خاصی بعد از اقامه نماز مغرب و عشا آغاز می‌شود. پس از سخنرانی روحانيون و وعاظ، مراسم سينه زنی و كرب زنی اين مراسم با اطعام گسترده عزاداران و اهالی محل به پايان می‌رسد.

هزينه برپايی اين مراسم مذهبی و اطعام سوگواران و عزاداران حسينی از محل موقوفات و كمك‌های مردمی تأمين و پرداخت می‌شود. مردم استان مازندران همه ساله به مناسبت فرا رسيدن ماه محرم، علاوه بر مراسم سخنرانی و مداحی سنت‌های ويژه خود را اجرا می‌كنند.

مردم مؤمن و سوگوار استان مازندارن غير از مراسم سخنرانی و استفاده از مبلغان، مراسم سينه زنی و زنجيرزنی را در روز و شب‌های محرم در سطح شهر و روستاهای استان با سازماندهی اداره تبليغات اسلامی برگزار می‌كنند.

از جمله مراسم سنتی عزاداری و سوگواری مازندرانی‌ها برگزاری مراسم تعزيه «شبيه خوانی» كه يكی از نمايش‌های معتبر ايرانی با مضامين واقعه كربلا و شهادت امام حسين(ع) است در بيشتر روستاها و شهرها اجرا می‌شود.

از ديگر مراسم مردم عزادار، تشكيل دسته‌های عزاداری و سينه زنی و زنجيرزنی با لباس‌های مختلف همدست در سنين كودكان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان است.

ديگر مراسم سنتی مردم مازندران، حمل گهواره حضرت علی اصغر(ع)، حمل نماد شمربن ذی الجوشن، حمل نماد امام سجاد (ع)، نمايش اسير كردن اهل بيت امام حسين (ع) در قالب اسير كردن ۵۰ تن از كودكان با حالت آه و شيون و شلاق زدن كودكان از سوی دشمنان و نمايش شور و شعف دشمنان و به آتش كشيدن خيمه‌های نمادين كه به صورت مجزا و پشت سرهم و با تزئين لباس‌های مخصوص در سطح روستاهاست.

در كنار مرثيه خوانی، سينه زنی و زنجيرزنی و كرب زنی هيئت‌های عزادار كه كرب شامل دو قطعه كوچك چوبی است كه در كف دستان عزاداران قرار می‌گيرد و با خواندن اشعار مداحان به صورت دو ضرب، سه ضرب و هفت ضرب و چند ضرب به هم كوبيده می‌شود، حكايت از حزن و اندوه است. مراسم ديگری همچون پرده‌خوانی، شامل پارچه‌های پرده‌ای از نقاشی صحنه‌های درگيری ظهر عاشورا و تصاوير سربازان و افراد شركت كننده در نبرد حق عليه باطل و «اشقياء» و «اتقياء» و ظلم و ستمی كه بر امام حسين(ع) و اصحاب با وفايش كه از سوی نقال روايت می‌شود.

محرم، عاشورا و پاسداشت اين نهضت در مازندران از جايگاه ويژه‌ای برخوردار است. ‌هزار و 200 سال قبل مازندران، اسلام را با تشيع آغاز كرد.

تكيه‌ها در مازندران از عمده‌ترين مكان‌های تجمع مردم استان در ماه محرم شمرده می‌شوند تكيه در مازندران مترادف با محله معنا می‌شود كه دارای ساختمان مستقلی است و اين گونه نيست كه مانند مناطق ديگر كشور در چادرها به عزاداری امام حسين(ع) بپردازند.

محوطه‌های جلويی اين تكيه‌ها دارای مكان‌هايی به نام «سقا نفار» است كه دارادی دو طبقه است كه عمدتاً جوانان محل در طبقه دوم آن تجمع می‌كنند و در طبقه اول آن چای و شربت به عزاداران داده می‌شود و سالمندان و ميان‌سالان در تكيه جای می‌گيرند.

مازندران دارای بيشترين حسينيه برای عزاداری امام حسين(ع) در كشور است. در مازندران دو روز پيش از آغاز ماه محرم مردم به پيشواز اين ماه می‌روند، در دو روز اول ماه محرم نيز مردم مازندران برای ورود امام حسين(ع) به كوفه شهرها را چراغانی می‌كنند، اما پس از دو روز وقتی كه ناجوانمردی اهل‌كوفه برايشان آشكار می‌شود، شهرها را سياه‌پوش می‌كنند.

برای دیدن و خواندن کامل مراسم عزاداری در مازندران به ادامه مطلب بروید

این رسم در شبی انجام میشه که معتقدند آرش کمان
گیر تمام شب بدون اینکه با کسی حرف بزند به عبادت مشغول بوده و سحرگاه وقتی تیرش را
پرتاب کرده جانش رو از دست داده در این شب پسران جوان صورت خود را می پوشانند و به
یاد آرش کلامی به زبان نمی آورند با چوب دستی به در خانه ها می زنند و صاحب خانه
میوه و تنقلات به آنها می دهد. در این شب مردم البرز مرکزی شب را
همچون شب یلدا دور هم با شعرخوانی و حافظ خوانی و صرف میوه و تنقلات به شادی می
گذرانند. زمان: شب 13 آبان شاد باشید

بقیه درادامه مطلب

 boy, darling, flame, lad  

 ریکا: یعنی معشوق. مطلوب. محبوب                      

ریکا. (اِ) معشوق . مطلوب . محبوب . (از فرهنگ فارسی معین ) (برهان ) (ناظم الاطباء). || به معنی پسر آمده و در تبرستان این شایع است . (آنندراج ) (انجمن آرا). به لهجه ٔ مازندرانی ، پسر. مقابل کیجا، دختر. (یادداشت مؤلف ). || هریک از پسران زیبا و خوش لباس که پیشاپیش شاهان در ردیف شاطران و یساولان حرکت می کردند. (از فرهنگ فارسی معین ) : صلاح در آن است که تو را در سلک ریکایان منتظم گردانیده تلافی مافات نمایم ، پس یکی از ریکایان حضور را پیش طلبیده امر فرمود که کلاه خود را بر سر مصطفی خان بگذارد. (تاریخ زندیه ).در گلستانی که جولانگاه آن قد رساست سرو یک ریکای دارالمرزی کوته قباست .

میرنجات (از آنندراج ).

|| نوعی از چوبداران که پشم کلاه ایشان آویزان باشد. (آنندراج ) (از بهار عجم ).

(اسم) ‹رایکا› [قدیمی] (rikā) محافظان شاه که در جلو او حرکت می‌کردند.

اسم خاص ریکا: دهی از بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان. 121 تن سکنه دارد. آب آن از قره سو. محصول عمده آنجا غلات و حبوب و لبنیات است

 

 

 

 

امثال و حکم در واقع از اندام‌های
اصلی هر زبان به‌شمار می‌آید زیرا چکیدة افکار و عقاید ملت‌هاست و افکار و عقاید
طبعاً متأثر از اوضاع اجتماعی خواهد بود. ازآنجا که منطقة جنوبی دریای خزر به علت
وضع طبیعی و شرایط اقلیمی خاص، کمتر در معرض نفوذ اقوام بیگانه قرار گرفته‌است،
بیشتر از بخش‌های دیگر ایران از اندیشه‌ها و پندارهای کهن ایران بهره‌مند است
بنابراین مَثل و ضرب‌المثل‌های آن در بازیابی آن اندیشه‌ها بدون تأثیر نخواهد بود.

 

ادامه مطلب بروید

تا حالا جرات هاکردنی اتا کیجا چاقه بوین چاقی اگه بوین دونی چی گنه: اگه اروم بوشن گنه : من چاق نیمه فقط اته کم پرمهاگه جمع شلوغ بوشه گنه: مه دکتر که گنه مه اندام خله هم مناسبهاگه عصبی بوشن گنه: ته واری لاغرو چوچک و نی قلیونیه که نیمهاگه خله عصبی بوشن گنه: فضول گی خار ته پیر ماله که نخردمه

 

بقیه در ادامه مطلب

 

 

خواستگاری از دختر توسط اقوام نزدیک داماد صورت می گیرد. بعد از رضایت خانواده عروس فردای آن شب غذا و شیرینی تهیه دیده برای خانواده عروس می فرستند.

 

بقیه را در ادامه مطلب ببینید

 

مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردد، پس از گرویدن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است

 

به ادامه مطلب بروید

 

ریکا میره عیادت دختره بهش میگه: اجی خاری بهتر بعئی ایشالاه

دختره: مرسی ریکا اره بهترم تبم قطع شده نفسم فقط میگیره

ریکا: ناراحت نووش اجی ایشالاه اونتاهم قطع ونه

 

 

خنده بر هر درد بی درمان دواست برای تسکین درد هایتان به ادامه مطلب بروید

 جشن عید مردگان جشن غلبه‌ي فريدون بر ضحاک بوده، بعضی اداب ورسوم رایج دران
فرستادن حله و پيشکشي براي تازه‌عروسان خانواده، شمع روشن کردن بر مزار اموات پختن
غذاهاي محلي و برگزاري کشتي لوچو(كشتي اصيل مازندراني) اين جشن می باشد که به‌طور
پراکنده و متفاوت هنوز در بعضی از روستاهای مازندران برگزار میگردد.شب پيش از 26
عيد ماه تبری (26 یا 27 یا 28تیر) به نشانه‌ي پيروزي فريدون بر ضحاک و غلبه‌ي فروغ بر ظلمت
ظلم، گون‌ها را آتش مي‌زنند و به شادي و سرور مي‌پردازند. نان‌ها، شيريني‌ها و
آش‌هاي محلي از جمله شيربرنج براي رونق مراسم و خيرات بر سر قبور مردگان در شب عيد
26تبری تدارک ديده مي‌شود، در بعضی مناطق برای خیرات اموات در ظهر 26یا27 یا 28تیر ماه که در مناطق مختلف روزش فرق دارد
اطعام دهی میکنند و همچنین طی مراسمی قبرستان هر محل از گیا هان حرز پا کسازی
میشوند

 

 لطفا به ادامه مطلب بروید

 

 از‌آنجا که، به کار گرفتن مَثل،
قدیمی ترین اثر ادبی بشر، حکمت تودة مردم را تشکیل می‌دهد، همواره مورد توجة
دانشمندان و فرزانگان ایرانی بوده است نتیجة آن، آثار متعددی به فارسی و عربی است
که باقی مانده و همة این آثار بر این نکته دلالت دارد که خردمندان ایرانی به اهمیت
این بخش ارزنده از میراث قوم خود آگاه بوده‌اند. از جمله منطقه‌ای که به‌دلیلِ
بهره مندی از شرایط خاص جغرافیایی، بسیاری از اندیشه‌های کهن ایرانی را نسبت به دیگر
مناطق ایران حفظ کرده، مازندران است. بنابراین با بررسی فرهنگ عامه یا به عبارتی
فولکلور این منطقه می‌توان به بسیاری از ارزشهای حاکم در این سرزمین پی برد

 

برای دیدن ضربالمثلها به ادامه مطلب بروید

 

زبان طبری یكی از زبانهای بازمانده از زبانهای كهن پهلوی ، سانسكریت و… است و ریشه در تاریخ دیرپای جهان دارد و هرگونه غفلت و سهل انگاری در حفظ این میراث در معرض خطر، می‌تواند بخشی از پیشینه ایران كهن را به مخاطره بیاندازد.د ر رابطه با زبان طبری، سیاحان و مستشرقان و اندیشمندانی چون “ملگونوف”، “خودزكو”، “درن” و… به تحقیق و مطالعه درباره این زبان پرداخته‌اند. این امر بیانگر ارزش و اعتبار زبان طبری بوده و سبب شده تا افراد بیگانه نیز در مورد این زبان به تحقیق بپردازند.گوناگونی گویش‌های مازندرانی به حدی است كه این تفاوت از محله‌ای به محله دیگر در شهرها و روستاهای مازندران كاملا مشهود می‌باشد هر یك از گویش‌های مازندرانی دارای لهجه خاص، اصطلاحات و فرهنگ مربوط به خود را داشته و با فرهنگ و زبان مختلف گفت وگو می‌كردند. نداشتن آشنایی اولیه با زبان مازندرانی موجب شده كه سایر استانهای كشور به ویژه تهرانی‌ها آن را با زبان گیلانی اشتباه بگیرند در حالی كه تفاوتهای عمده‌ای بین این دو زبان وجود دارد. اين فرهنگ لغت اساس ان بر کتاب فرهنگ لغات تبری تالیف دکتر اشرفی میباشد تا کنون شامل حدود 35000 کلمه میباشد که برای هر کلمه فارسی ، معنی اصیل مازندرانی و گویش آن کلمه در شهرهای ساری ، یهشهر ، بابل ، آمل ، سوادکوه و تنکابن همراه بات آوانگاری هرکدام در دو ویرایش جستجوی فارسی به مازندرانی و مازندرانی به فارسی برای علاقه مندان جمع آوری شده است

لطفا به ادامه مطلب بروید

ادبیات مازندرانیمقاله اصلی : ادبیات مازندرانی زبان مازندرانی (طبری قدیم) دارای ادبیات قابل توجهی بوده‌است. میدانیم که کتاب «مرزبان نامه» به زبان طبری نوشته شده بود و از آن زبان به پارسی دری برگردان شده‌است. ابن اسفندیار دیوان شعری را به زبان طبری با نام «نیکی نامه» بازگو می‌کند و آن را به اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروین نویسنده «مرزبان‌نامه» نسبت می‌دهد. در قابوس نامه نیز دو بیت به زبان طبری از نویسنده ثبت است. ابن اسفندیار از برخی شاعران این سرزمین که به زبان طبری شعر می‌گفته‌اند یاد کرده و نمونه‌ای از سروده‌های ایشان را آورده‌است. در «تاریخ رویان» اولیاءالله آملی نیز ابیاتی از شاعران مازندرانی به زبان طبری ضبط شده‌است. مجموعه‌ای از دو بیتی‌های طبری که به «امیری» سرشناس و به شاعری موسوم به «امیر پازوری» منسوب است، در مازندران وجود داشته که «برنهارد درن» شرق شناس روسی نسخه آنها را به دست آورده و زیر عنوان «کنزالاسرار» در سن پطرز بورگ (یا – سن پطرز بورغ) با برگردان ترجمه پارسی چاپ کرده‌است.گویش‌هاگویش‌های زبان مازندرانی: ساروی، بابلی، آملی، شهمیرزادی، کتولی، هزارجریبی، فیروزکوهی، لفوری و سواد کوهیاسم و صفتدر زبان مازندرانی جنس دستوری وجود ندارد. شمار جمع به وسیلهٔ پسوندهای مختلفی از جمله «-ون» و «-ها» صورت می‌گیرد. صفت پیش از اسم می‌آید. مثلاً: «خار ِ کتاب» به معنای «کتاب ِ خوب».

 

درباره ی این زبان:زبان مازَندَرانی (به مازندرانی: مازنی یا مازنیکی) همان زبان طبری نام یکی از زبان‌های ایرانی و یکی از شاخه‌های زبانهای ایرانی شمال‌غربی است. این زبان در استان‌های شمال ایران (به ویژه در سرزمین طبرستان قدیم) توسط مردمان مازندرانی رواج دارد. و براساس آمار سال ۱۹۹۳ میلادی ۳-۴ میلیون نفر آن را به عنوان زبان بومی تکلم می‌کردند [۱] و زبان شناسان معتقدند که دارای تفاوت‌هایی با فارسی استتاریخ زبانتا سدهٔ ۵ ه.ق والیان طبرستان زبان مازندرانی را با خط پهلوی می‌نگاشتند و سکه می‌زدند. دو کتیبه که به خط پهلوی در رسکِت واقع در دودانگه ساری وگنبد لاجیم سوادکوه به‌دست آمده مؤید این نظر است. به تازگی چند نسخه خطی از برگردان ادبیات تازیان به زبان طبری و نسخه‌هایی از برگردان و برداشت قرآن به این زبان یافت شده که از روی آنها می‌توان دریافت که زبان طبری در قرنهای نخستین پس از اسلام دارای ادبیات گسترده‌ای بوده‌است. مقدسی می‌نویسد که زبان طبرستان به زبان ولایت قومس و جرجان نزدیک است، جز آنکه در آن شتابزدگی است و‌ها زیاد به کار می‌برند.ویژگی‌های تاریخی زباندر مقایسه با سایر زبان‌های ایرانی، مازندرانی زیر نفوذ و تحت تأثیر عربی و ترکی واقع نگردیده و از تغییرات در طول تاریخ جان سالم به در برده‌است، اگرچه در چند قرن اخیر واژه‌های بیگانه‌ای از زبان‌های، ترکی و عربی وارد این زبان گردید و امروزه نیز به علت نفوذ فارسی معیار در این منطقه استفاده از این زبان رو به زوال نهاده‌است.

لطفا به ادامه مطلب بروید

0