خواص دارویی و گیاهی :
وانيل گياهي بالا رونده و دائمي است كه با پيچيدن به ساقه درختان مي تواند تا ارتفاع زيادي بالا رود . ساقه آن نسبتا نازك است و برگ ها كه به طور متناوب روي آن قرار مي گيرند ، بدون دمبرگ و به شكل بيضي نوك تيز مي باشند . اين برگ ها بدون دندانه و كلفت و گوشتدار هستند. گل هاي گياه نسبتا بزرگ ، م عطر و به رنگ سفيد مايل به سبز است كه به صورت خوشه در قسمت هاي انتهايي قرار مي گيرند.
ميوه پوشينه آن دراز و نيام مانند است و طول آن به 25 و قطرش به 1 سانتي متر مي رسد . اين ميوه بسيار معطر و كمي شيرين است . درون ميوتعداد زيادي دانه ريز و سياه رنگ وجود دارد . قسمت مورد استفاده وانيل ميوه هاي ان است . اين گياه در ايران وجود ندارد و به طور خودرو در سواحل مكزيك ، كلمبيا و گويان مي رويد .
خواص دارويي وانيل
تركيبات مهم :
با اينكه يكي از مهم ترين مواد وانيل ماده وانيلين مي باشد ، كيفيت آن بستگي به اين ماده ندارد .وانيلين ماده معطر وانيل است ، ولي طعم ومزه وانيل مربوط به مواد زيادي است (بيش از 150 ماده طبيعي) كه در ان وجود دارد. البته كميت و كيفيت مواد وانيل به گونه (واريته) آن نيز بستگي دارد؛ به عنوان مثال نوع بوربون (دانه ها) به طور كلي مواد بيشتري نسبت به نوع مكزيكي و تاهيتي دارد . با توجه به تفاوت قيمت وانيل مصنوعي و طبيعي بيشتر فرآورده هاي موجود در بازار مصنوعي هستند. وانيل مصنوعي عمدتا به عنوان جايگزين و يا به تقلب به صورت جا زدن با نوع طبيعي مصرف مي شود. حدود 6 درصد وانيل موجود در بازار طبيعي است .
عصاره وانيل با روش هاي بيوتكنولوژي كشت گياه (كه مقدار زيادي وانيل طبيعي به جاي مي گذارد) به دست مي آيد .
داروشناختي و اثرات مهم :
اثر ضد پوسيدگي دندان وانيل از نظر علمي هنوز به ماده اي ارتباط داده نشده است ، ولي گمان مي رود كه مربوط به كاتشين هاي گياه باشد . به نظر مي رسد مواد خوراكي كه با وانيل مخلوط مي شوند، سير كننده تر از آنهايي هستند كه با رايحه هاي ديگر مخلوط و معطر مي شوند.
بررسي هاي جديد در مورد محصولات دارويي بدون نسخه و محصولات سلامتي نشان مي دهد طعم وانيل بعد از طعم آلبالو به عنوان بيشترين طعم دهنده مورد استفاده است . اين مساله براي افرادي كه به وانيل حساسيت دارند ، قابل اهميت است ؛ زيرا اين ماده در فرآورده هاي زيادي (محصولات دارويي و غذايي) اضافه مي شود.
عوارض جانبي و موارد احتياط:
در حد مصرف دارويي و خوراكي عارضه جانبي ندارد ، ولي به علت قاعده آور بودن ، زنان باردار بايد در مصرف آن احتياط كنند. اين گياه مانند همه گياهان ديگر ممكن است در بعضي افراد ايجاد حساسيت مربوط به مواد اسانسي وانيل نيست و به دليل اگزالات كلسيم موجود در گياه است .
كارگراني كه با وانيل كار مي كنند ، ممكن است دچار سردرد ، راش هاي پوستي و بدخوابي شوند. اين حالات به نام علايم وانيلي ليسم شناخته شده ند.
خواص دارويي وانيل
طريقه و ميزان مصرف:
پودر وانيل به اشكال مختلف در انواع بستني ، شيريني جات ، آدامس ها ، مواد دارويي و خوراكي به عنوان معطر كننده افزوده مي شود. به عنوان محرك و محرك جنسي 20 تا 25 قطره از تنتور (عصاره الكلي) آن در كمي آب قند حل و ميل شود. براي كاهش نفخ و دردهاي معده نصف قاشق چايخوري از تنتور وانيل در هر نوبت مصرف شود . مصرف پودر وانيل معادل هر 20 قطره تنتور حدود 0/2 تا 0/3 گرم آن مي باشد كه مي توان آن را روزنه تا سه نوبت تكرار كرد.
مهم ترين اثرات گزارش شده :
ضد سرطان ، ضد اكسيدان ، ضد تب ، ضد اسپاسم ،محرك قواي جنسي ، محرك ضد نفخ ، قاعده آور ، صفرا آور ، جلوگيري از زياد شدن گلبول هاي سرخ داسي شكل در خون و درمان كننده زخم.
نكات قابل توجه :
1 ـ‌تنتور وانيل از پركوله كردن (عصاره گيري بدون استفاده از حرارت) دانه هاي آسياب شده وانيل با الكل اتيليك و آب به دست مي آيد.
2 ـ بهترين وانيل هاي موجود در بازار تا 3 درصد جسم وانيلين(كه مهم ترين تركيب آن است ) دارند.
3ـ اكثر پودرهاي وانيل موجوددر بازار مصنوعي هستند و در مواد خوراكي از جمله بستني و كيك هاي وانيلي همين نوع به كار مي روند. اين پودرها حاوي ماده وانيلين هستند و ساير مواد وانيل طبيعي را ندارند.
منبع:دنياي تغذيه ،شماره ي 92
بولدو نوعی درخت 6 تا 8 متری است که به خانواده برگ‌بوسانان تعلق دارد. از
رشد گیاهان دارویی در منزل و داشتن داروخانه شخصی با این گیاهان تاثیر بسیاری در
وانیل یکی از ادویه جات گران قیمت است که به طور گسترده ای بازار مصرف دارد. محبوبیت این ادویه به دلیل عطر و طعم دلپذیر آن است که ملایم و خفیف است. وانیل میوه گیاهی به نام وانیل است. درخت وانیل گیاهی است پایا، خزنده و بالارونده، دارای ساخت ساقه سبز و دراز و برگهای متناوب، پهن و نرم، بیضی شکل، ضخیم و نوک تیز سبز و دارای تعداد زیادی ریشه های هوایی که از کنار هر برگ بیرون می‌آید. رشد این گیاه مختص مناطق مرطوب و حاره مانند جنگل های جنوب شرق مکزیک و آمریکای مرکزی و هند غربی و آمریکای جنوبی است. ماده معطر وانیل از این گیاه گرفته می‌شود. میوه آن به شکل غلاف لوبیا است و موقع چیدن، عطری ندارد اما پس از اینکه چیده شد و در دوران خشک و عمل آوری کردن، عطر و طعم مطبوع آن ایجاد می‌شود.میوه وانیل را قبل از کامل رسیدن میچنند.
وانیل تجاری موجود در بازار به شکل پودر سفید و گران قیمتی است (وانیلین) که بر اساس بو و مزه اصلی میوه وانیل به مقدار انبوه تولید می‌شود. وانیل تجاری یا وانیلین تنها یکی از ۳۶ بوی گوناگون وانیل اصل را دارد و از دیگر خواص آن خبری نیست وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ که باید آن را باید چاقوی تیز شکافت و خمیر آن را درآورد و مصرف کرده در واقع وانیل گیاهی است از خاندان ارکیده ها و و در زمره گیاهان پیچکی به شما می آید.
پیشگیری از پوسیدگی دندان، درمان درد و زخم معده، کمک به غلبه بر تهوع و استفراغ، کمک به کاهش وزن، کاهش اضطراب و ضد افسردگی، پیشگیری از انواع سرطان به خصوص سرطان سینه، بهبود اختلالات عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون، مراقبت های پوستی و شادابی پوست.
از وانیل انواع شیرینی و نان، کیک، کلوچه، بیسکویت، دسر و پودینگ، بستنی و بسیاری محصولات دیگر به عنوان معطر کننده استفاده می گردد.