خواص دارویی و گیاهی :

 

دل گوسفند، تقویت‌ کننده‌ی قلب

دل یا همان قلب از بهترین قسمت‌‌های بدن گوسفند و تقریبا گوشت خالص است. مزاج دل، گرم و خشک با حرارت نسبتا زیاد و بسیار پرانرژی است و خوردن آن به سرد مزاج‌ها که دچار ضعف قوا هستند، توصیه می‌‌شود. البته هضم آن برای معده‌های ضعیف کمی مشکل است، برای همین ‌باید در قطعه‌‌های کوچک‌تر بریده شده، با چربی دور قلب کباب و خوب پخته شود و با  فلفل، زیره یا آبلیمو خورده شود. بهترین آن دل پرندگان، مرغ و دل بره است.

خواص

 * دل خوب پخته شده، تقویت کننده‌ی  قلب و رفع خفقان (تپش قلب) است.

* چکاندن خونابه‌ی دل که از کباب کردن بچکد، شب کورى را رفع می‌کند.

قلوه، مضر برای سرد مزاج‌ها

قلوه همان کلیه است که طبع معتدل (در برخی منابع آمده سرد) و رو به خشکی دارد، اما مصرف آن به همه‌ی مزاج‌ها توصیه نمی‌شود، زیرا  هضم سختی دارد و خون ناصالحی تولید می‌‌کند. همچنین برای سرد مزاج‌ها و افراد دارای معده‌ی ضعیف مضر است. قلوه مواد زائد و سریع الفساد دارد و مصلح آن، طبخ یا بریان کردن با پیه‌ی آن، روغن کنجد، نمک، فلفل، دارچین یا سرکه است.

در طب اسلامى خوردن دل و قلوه مکروه است؛ بنابراین توصیه می‌شود فقط برای درمان از آن استفاده شود و کسانی که عادت به خوردن آن ندارند و برای‌شان تجویز نشده، کم بخورند.

بهترین نوع قلوه براى گوسفند جوان و بز است که در همان ساعت ذبح شده باشند و حیوان عطش نداشته باشد.

خواص

* مقوى گرده و کمر است.

* پیه‌ی آن نرم کننده‌ی ورم‌های سخت است.

مغز گوسفند، دیر هضم خوشمزه

مغز جزوی از کله پاچه با مزاج سرد و تر است؛ بنابراین مصرف آن به افراد دارای مزاج سرد و تر توصیه نمی‌شود.

همچنین چون دیر هضم بوده،  زیاده‌روی در آن برای معده مضر است و اشتها را از بین می‌‌برد. از طرفی، خون نسبتا لزج و چربی در بدن تولید می‌کند.

برای بهبود هضم آن به خصوص در سرد مزاجان باید از ادویه‌جات گرم مثل خردل یا دارچین همراه با کمی سرکه یا آبلیمو استفاده شود. همچنین پس از مصرف آن می‌‌توان کمی عسل یا حلوای عسلی میل کرد. اگر کباب شود، هضم آن نسبت به نوع پخته، سخت‌تر خواهد شد ولی در عوض عوارض آن برای معده کمتر است.

خواص

*  تقویت کننده‌ی قوای جنسی است.

* چهره را با طراوت و خوش ‌رنگ می‌کند.

جگر سیاه، مفید برای کم‌خون‌ها

جگر سیاه همان کبد است که مزاج گرم و تر دارد و خون نسبتا زیادی تولید می‌‌کند؛ بنابراین برای مبتلایان به کم‌خونی توصیه می‌‌شود، اما باید بدانید دیر هضم و دفع آن از بدن سخت است به خصوص جگر حیواناتی که با غذاهای صنعتی تغذیه شده و رشد کرده‌اند، زیرا جگر محل ذخیره‌ی سموم و مواد زائد موجود در غذاهاست و سم‌زدای بدن است؛ بنابراین در تهیه‌ی آن باید بسیار دقت کرد.

بهتر است جگر را همراه کمی نمک و دارچین یا زیره و سرکه آماده کرده و سپس کباب کنند. یادتان باشد اگر جگر سیاه در روغن سرخ شود هضم آن بسیار مشکل‌تر می‌شود.

برای اشخاص گرم مزاج نیز خوردن آن جایز است، به شرط آنکه خوب کباب شده باشد. مصلح آن در گرم مزاجان، سرکه و گشینز است.

نکته‌ی بسیار مهم این است که جگر خام یا نیمه پخته (به اصطلاح آبدار) می‌تواند بسیاری از میکروب‌های بیماری‌زا را به بدن انتقال دهد. زنان باردار، دختران جوان و بیماران مبتلا به کم‌خونی مزمن که برای افزایش آهن خون اغلب از جگرهای آبدار استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

خواص

* جگر سياه منبع بسيار غني ويتامين A محسوب می‌شود که از گروه ويتامين‌هاي محلول در چربي است و در سلامت پوست، تقویت بينايي و بالا رفتن مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها نقش بسزايي دارد.

* مصرف متعادل جگر سياه موجب حفظ سلامتي مخاط دستگاه تنفسي- فوقاني و گوش داخلي مي‌شود.

جگر سفید، داروی قدیمی

جگر سفید، در واقع ریه است که پروتئین و چربی آن کمتر از جگر سیاه و گوشت ق است، ولی کلسترول آن بیشتر از گوشت گاو است. معمولا جگر سفید را همراه سیرابی و شیردان می‌خورند و در جغور بغور هم از آن استفاده می‌شود. هضم آن سخت است و از قدیم بیشتر به عنوان دارو برای برخی از افراد و در رژیم‌‌های لاغری به جای گوشت تجویز می‌‌شود، چون شخص را چاق نکرده و فقط او را سیر می‌‌کند. امروزه نیز بیشترین کاربرد آن در صنعت فرآورده‌های گوشتی است.

آب پز آن خوب نیست ولی کباب آن اگر قبلا در سرکه خوابانده شده باشد، کم‌ضرر است. جگر سفید بره و بزغاله از سایر انواع آن بهتر است.

خواص

* خوردن آن برای بیمارانی که از خوردن گوشت منع شده‌اند، جایز است؛ اگر به شکل کباب و از قسمت‌های اطراف و بی‌رگ و ریشه‌ی آن مصرف کنند.

* حاوی ویتامین D و E و برای درمان پوکی استخوان مفید است، اگر در مصرف آن اعتدال رعایت شود.

* در گرم مزاجان برای رفع تب و بعضی از اگزماهای ناشی از گرمی مزاج مفید است.

* مانند گوشت به عنوان یک منبع پروتئینی برای رشد بدن و عضلات مفید است.

* مانع خشکی چشم، پوست و شب‌کوری می‌شود.

توصیه: جگر سفید به دلیل آن که نایژه‌ها و کیسه‌های هوایی زیادی دارد، باید حداقل دو ساعت داخل آب بجوشد تا بافت داخلی آن کاملا پخته شود.

خوئک، افزایش دهنده‌ی کلسترول!

خوش گوشت یا خوئک بافتی شبیه چربی است و به لوزالمعده‌ی حیوان گفته می‌شود؛ غده‌ای که کار ترشح انسولین و تنظیم قند خون را به عهده دارد. خوئک به دلیل آن که پرچرب است، بسیار لذیذ بوده و در آقایان طرفداران زیادی دارد. خوئک علاوه بر دارا بودن چربی ترانس و کالری زیاد، به شدت کلسترول را بالا برده و حاوی مقداری پتاسیم است؛ برای همین حکمای طب سنتی و متخصصان طب جدید مصرف آن را توصیه نمی‌کنند.

طحال نخورید!

طحال عضوی سیاه رنگ و نزدیک معده است که با توجه به حرام بودن آن معمولا دور انداخته شده و مصرف نمی‌شود. سودازا است و به همین دلیل عوارض زیادی برای بدن دارد و در صورت خورده شدن، خونی  بسیار غلیظ و پر از سودا تولید خواهد کرد. مصرف آن احتمال بروز انواع توده‌‌ها، موهای زائد، اختلالات عصبی، لک‌‌های پوستی و سرطان را در بدن افزایش می‌دهد.

چشم

گوشت سر گوسفند، بناگوش و چشم، گوشتی بسیار لطیف با مزاج گرم و تر دارد که  هضم آن  آسان و مفید است و مصرف آن به افرادی که قوه‌‌‌ی ‌هاضمه‌ی قوی ندارند، توصیه می‌‌شود.

زبان

زبان گوسفند انباشته از چربى بوده و منبع ویتامین‌هاى B به ویژه B  است.

مضرات

*دل و قلوه در مقایسه با جگر سفید و سیاه، بافت سفتی دارند و کباب شده‌ی آن‌ها بسیار خوشمزه است. میزان کلسترول دل و قلوه نیز مانند جگر سیاه و بالاتر از گوشت ق و حاوی چربی خطرناک ترانس است؛ بنابراین برای بیماران قلبی- عروقی، مبتلایان به نقرس، آن‌هایی که اسید اوریک و کلسترول خون‌شان بالاست، مبتلایان به نارسایی کلیوی، بیماری‌های مفصلی و آرتریت روماتوئید دارند، منع مصرف دارد.

* بسیارى از امعا و احشاى یاد شده انباشته از کلسترول‌اند و زیاده‌روی در مصرف آن‌ها برای بدن مضر هستند.

* جگر سیاه ممکن است سمومی را در خود پنهان کند که برای بدن خطرناک هستند، بنابراین در خرید آن دقت کنید.

برای تماس با مجله کلیک کنید

وقتی برای گردش به برخی مناطق تفریحی سری می‌زنیم، جگرکی‌هایی را می‌بینیم که با قرار دادن یک منقل فلزی، کمی زغال و بادبزن در فضای باز، دل و جگر را به سیخ می‌کشند.

دل و جگرهایی که اغلب بیرون از یخچال نگهداری می‌شوند و معلوم نیست سالم‌ هستند یا بیماری زا!

در این میان، برخی بی‌توجه به آلودگی‌ها و بیماری‌هایی که ممکن است از طریق این فرآورده‌ها منتقل شود، اقدام به مصرف آن می‌کنند. اما در مقابل، افرادی هم هستند که موشکافانه ظاهر جگر، محل عرضه، نوع طبخ و بهداشت ظروف را بررسی کرده و کمتر این غذا را خارج از خانه تهیه می‌کنند.  اما پرسش اینجاست ارزش تغذیه‌ای دل و جگر و قلوه گاو یا گوسفند چه میزان است؟ آیا این قبیل فرآورده‌ها می‌توانند بیماری‌زا باشند؟ آیا حرارت ناشی از طبخ می‌تواند آلودگی‌های محیطی یا انگل‌های احتمالی این فرآورده را نابود سازد؟

 ارزش تغذیه‌ای جگر سیاه

کبد یا جگر سیاه، پایگاه اصلی متابولیسم (سوخت و ساز) مواد غذایی، شیمیایی، دارویی و سموم بدن دام و محل ذخیره‌ی انواع ریزمغذی‌ها است.

این عضو سرشار از ویتامین‌های گروه B به خصوص A ، B12 ،B6 ،B2 ،B1 و منبع اسیدفولیک، آهن و روی است.

پروتئین جگر سیاه در رده‌ی پروتئین گوشت ق است ولی آهن آن 2 تا 3 برابر آهن گوشت گاو بوده و سرشار از چربی است.مقدار کلسترول آن تقریباً 2 برابر گوشت ق کم چرب است و اگر در یک روز 100 گرم آن مصرف شود، تقریباً 5/1 برابر بیشتر از حد مجاز، کلسترول وارد بدن شده است.

یک سیخ جگر حدود 80 کالری انرژی داشته و در هر 100 گرم آن 185 کالری و در همین میزان جگر سرخ شده 330 کالری انرژی به همراه مقدار بیشتر کلسترول نهفته است.

 ارزش تغذیه‌ای جگر سفید

ریه یا جگر سفید دام مسوول تنفس و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن است. پروتئین و چربی آن کمتر از جگر سیاه و گوشت ق است، ولی کلسترول آن تقریباً برابر جگر سیاه و بیشتر از گوشت گاو کم چرب است. این فرآورده در مقایسه با جگر سیاه از نظر ویتامین A فقیر است و آهن کمتری دارد.

خوب است بدانید در 100 گرم جگر سفید 160 کالری انرژی نهفته است و معمولاً از آن به دلیل پروتئین مطلوب در فرآورده‌های گوشتی صنعتی استفاده می‌شود.

 ارزش تغذیه‌ای دل و قلوه

دل همان قلب و قلوه نیز کلیه‌ی دام است. این احشا از نظر ویتامین B2،B3 و B6 غنی و از نظر میزان آهن مشابه جگر سیاه هستند. دل در مقایسه با سایر اندام‌ها پروتئین با کیفیت‌تری داشته و چربی و کلسترول آن کمتر است. قلوه نیز پروتئینی مشابه گوشت ق دارد و از نظر ویتامین B6 و فولات غنی‌تر است. میزان کلسترول قلوه مانند جگر سیاه و بالاتر از دل و گوشت ق است.

در 100 گرم این احشا 200 کالری انرژی نهفته است. خوش‌گوشت هم سرشار از چربی و کالری بوده و حاوی مقادیر مناسبی پتاسیم است.جگرجگر آبدار نخورید

جگر خام یا نیمه پخته (به اصطلاح آبدار) می‌تواند بسیاری از میکروب‌های بیماری‌زا را به بدن مصرف‌کننده انتقال دهد. انگل یا کرم زبانی شکل یکی از میکروب‌های مشترک بین دام و انسان است که بیشتر از طریق جگرهایی که حرارت لازم را نگرفته‌اند، وارد بدن و در ناحیه حلق انسان مستقر می‌شود.

زنان باردار، دختران جوان و بیماران مبتلا به کم‌خونی مزمن که برای افزایش آهن خون اغلب از جگرهای آبدار استفاده می‌کنند، بیشتر در خطر ابتلا به این انگل قرار دارند. در موارد نادر این انگل می‌تواند به چشم مهاجرت و موجب اختلالات بینایی شود.

 مراقب آلودگی‌های ثانویه باشید

هر گونه تغییر در رنگ، بو، مزه و لزج شدن و تغییر قوام در بافت احشای خام دام، نشان‌دهنده‌ی فساد آن‌ها است. حرارت کافی می‌تواند تا حدودی آلودگی‌های میکروبی این قبیل فرآورده‌ها را کاهش دهد. اما سموم شیمیایی، داروهای هورمونی و پسماند آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و فلزات سنگین احتمالی در علوفه که به احشای دام منتقل شده از طریق حرارت نابود نخواهد شد.

پس از طبخ یا کبابی شدن این فرآورده، آلودگی‌های ثانویه‌ای چون ظروف و سیخ‌های آلوده، عدم بهداشت فرد ارائه دهنده، دست‌های آلوده‌ی فرد مصرف‌کننده، حشرات موذی و… از جمله مواردی هستند که می‌توانند موجب انتقال میکروب‌های بیماری‌زا به مصرف‌کننده شوند.توصیه‌ها

1- جگر سیاه محل تجمع و دفع مواد زاید، سموم شیمیایی، داروهای هورمونی و… است. به همین دلیل احتمال دارد پسماند برخی از این ترکیبات در بافت چرب جگر دام اندوخته و برای سلامت مصرف‌کننده مُضر باشد. قلوه نیز از این موضوع مستثنی نیست. بنابراین بهتر است از احشای دام‌های جوان‌تر که احتمال تجمع سموم در آن کمتر است، استفاده شود.

 

2- به دلیل آن که ویتامین A ی جگر بیش از حد نیاز بدن است، مصرف مکرر آن می‌تواند با انباشت ویتامین A در کبد مصرف‌کننده موجب آسیب‌دیدگی و کاهش عملکرد این عضو شود. خوب است بدانید تجمع ویتامین A ی جگر در بدن زنان بارداری که مرتباً برای رشد جنین خود از این محصول استفاده می‌کنند، می‌تواند خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد و مصرف‌کننده را دچار نوعی مسمومیت سازد.جگر

 

3- افزایش آهن جگر در مردان می‌تواند زمینه‌ی افزایش هموسیستئین را در بدن فراهم کرده و منجر به بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی شود. از سوی دیگر، آهن می‌تواند با تجمع در بافت کبد و کلیه موجب ناکارایی این دو عضو شود.

 

4- احشای دام سرشار از اسید اوریک و باز آلی پورین هستند که می‌توانند زمینه‌ی ابتلا به نقرس و اسید اوریک بالا را فراهم کنند.

 

5- دل، جگر و قلوه به دلیل چربی‌های اشباع و کلسترول بسیار بالا می‌توانند منجر به پُرفشاری خون، افزایش کلسترول و نارسایی کلیوی شوند و با ایجاد پاسخ‌های التهابی در بدن عوارض بیماری‌های مفصلی و آرتریت روماتوئید را ناگوارتر سازند.

 

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

 

در مقاله امروز می خواهیم جدول ارزش غذایی دل و جگر گوساله انگس را با هم مورد بررسی قرار دهیم و فاکتورهای ارزشمندی همچون انواع ویتامین ها، مواد معدنی، ارزش غذایی روزانه تعریف شده اند.

ویتامین ها:

 

ویتامین ها:

مواد معدنی

 

از جمله مواردی که آرمان پروتئین دنا برای محصولات خود در نظر می گیرد : ارتقا سطح سلامت جامعه ، حفظ محیط زیست، ارتقا کیفی گوشت تولیدی ، بسته بندی و توزیع گوشت مطابق با استانداردهای جهانی می باشد .

 

افرادی که کم‌خونی داشته در صورتی که مشکل چربی خون و کلسترول نداشته باشند می‌‌توانند هفته‌ای یک یا دو بار جگر مصرف کنند.

مرتضی صفوی, متخصص تعذیه با اشاره به خواص درمانی جگر گفت: دانش آموزان برای تأمین انرژی بدن خود می‌توانند هفته‌ای گرم جگر مصرف کنند. جگر گاو،‌ گوسفند و مرغ یکی از منابع غنی از آهن به شمار رفته و برای رفع کم‌خونی مصرف آن مناسب است. وی افزود: افرادی که کم‌خونی داشته در صورتی که مشکل چربی خون و کلسترول نداشته باشند می‌‌توانند هفته‌ای یک یا دو بار جگر مصرف کنند.

 بیمارانی که مبتلا به کلسترول خون هستند برای تأمین آهن مورد نیاز بدن خود باید از مواد غذایی جایگزین جگر همچون مغز پسته و بادام و نان‌های سبوس‌دار استفاده کنند.

از زمانی که جگر تازه تهیه می‌شود،‌ تنها دو روز فرصت است که آن را استفاده کنیم چرا که بیش از این مدت این ماده غذایی خراب شده و دیگر مناسب مصرف نیست. جگر پس از خرید برای مصرف نباید در فریزر نگه‌داری شود چرا که خواص خود را از دست می‌دهد. گوشت ق نیز در صورتیکه یک سال در فریزر نگه‌داری شود. همچون تفاله بوده و هیچ خاصیتی ندارد.

جگر علاوه بر اینکه غنی از آهن بوده حاوی املاح دیگری همچون منیزیم،‌ کلسیم و فسفر است.

 بدن روزانه به 180 گرم پروتئین نیاز دارد, بنابر این روزی که از جگر در وعده‌های غذایی استفاده می‌شود تقریبا نیمی از پروتئین بدن تأمین شده و نیازی به مصرف بیشتر نیست.

جگر را باید از مراکزی تهیه کرد که مورد تأیید دامپزشکی بوده و همچنین از بوی جگر می‌‌توان به فاسد بودن یا نبودن آن پی برد.

گردآوری:گروه سلامت سیمرغseemorgh.com/healthمنبع:farsnews.com

*Daily Value: نیاز روزانه، درصد نیاز روزانه بر اساس رژیم غذایی 2000 Kcal و برای افراد بزرگسال، تنظیم گردیده. مقادیر واقعی ممکن است، بسته به نیازهای افراد (بخصوص در زنان باردار و یا شیرده)، متفاوت باشد.

گردآوری توسط گروه تغذیه ممتازنیوز

فواید جگر و خواص قلوه
یکی از اجزای امعا و احشای حیوان جگر سیاه است. جگر سیاه همان کبد می باشد که دارای مقداری پروتئین حیوانی بالایی در حد گوشت ق کم چرب است. مقدار چربی آن پایین بوده ولی مقدار کلسترول آن تقریباً دو برابر گوشت ق کم چرب است. مقدار آهن جگر بالاتر از گوشت ق و تقریباً سه برابر آن است.
به همین دلیل منبع بسیار خوب آهن به حساب می آید و در کم خونی فقر آهن توجه ویژه ای به مصرف آن می شود. همین طور جگر سیاه از منابع غنی و خوب ویتامین B12 است که کمبو …