خانم ها در طول ماه رمضان ممکن است که حیض شوند یا از حیض پاک شوند. با توجه به همین مساله دانستن احکام حیض و روزه برای تمام بانوان روزه دار ضروری است.
حکم حیض شدن بعد از اذان صبح
روزه بر زن حائض و نفساء واجب نیست، اگر چه خون قاعدگی یا نفاس را فقط در جزئی از روز ببیند. بنابراین چنانچه زنی لحظه ای قبل از غروب آفتاب این خون ها را ببیند، و یا لحظه ای بعد از اذان صبح این خون ها از او قطع شوند، روزه بر او واجب نیست و روزه اش صحیح نخواهد بود.
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض پاک شود یا در بین روز خون حیض ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.
حکم غسل حیض در ماه رمضان
حکم پاک شدن از حیض قبل از اذان صبح
همه مراجع (به جزآیت الله مكارم شیرازی):
خانمى كه شب ماه رمضان از حيض پاك می شود و می داند اگر بخوابد بعد از اذان صبح بيدار مىشود، بايد پيش از خواب غسل كند و اگر بدون غسل بخوابد و بعد از اذان صبح بيدار شود، روزه اش باطل است و بايد علاوه بر قضاى آن، كفاره هم بدهد.
آیت الله مکارم شیرازی:
اگر بدون غسل بخوابد و بعد از اذان صبح بيدار شود، روزه‌اش اشكال دارد و بنابر احتياط واجب، بعد از ماه رمضان، آن را قضا كند و كفاره هم بدهد.
اگر زن قبل از اذان صبح پاک شود
· زن پس از قطع خون حیض و نفاس که می توانسته قبل از طلوع فجر غسل کند و روزه بگیرد اگر اهمال کرده تا طلوع فجر ناپاک بماند روزه آن روزش باطل است و همانند بقاء عمدی بر جنابت می باشد و آن روز را از روی ادب امساک می کند و بعد، قضا به جا می آورد و اگر غسل ممکن نباشد باید تیمم نماید.
غسل حیض نکردن قبل از اذان صبح
· اگـر زن در شب ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند و اگر وظیفه اش تیمم است تیمم ننماید روزه آن روز را باید تمام کند و قضای آن را نـیـز بگیرد و در روزه قضای ماه رمضان اگر عمدا غسل و تیمم را ترک کند بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن روز را روزه بگیرد.
اگر بعد از غسل حیض دوباره خون دیدید
· وقتی زن از خون نفاس پاک شد، باید غسل کند و عبادت های خود را به جا آورد. و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده، روی هم 10 روز یا کمتر از 10 روز باشد، تمام آن نفاس است . و اگر روزهایی که پاک بوده، روزه گرفته باشد باید قضا نماید.
اگر وقت برای غسل حیض ندارید
· اگـر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد باید تیمم نماید ولی لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند و همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد.
اگر برای تیمم هم وقت ندارید
· اگر زن نزدیک اذان صبح در ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد روزه اش صحیح است.
فراموش کردن غسل حیض
· اگر زن غسل حیض را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است.
· اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است، باید نماز و روزه ای را که در آن روزها به جا نیاورده، قضا نماید. و اگر چند روز را به گمان اینکه حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد که حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته باید قضا نماید.
حکم استحاضه و روزه
· اگر زنی که در حال استحاضه است، غسل های خود را به جا آورد، روزه او صحیح است.
· روزه مستحاضه قلیله صحیح است و در صحت آن، وضو شرط نیست. اما غیرمستحاضه قلیله بنابر اقوی غسل های روزانه اش در صحت روزه اش شرط است.
· در مستحاضه کثیره احتیاط ترک نشود به اینکه غسل شبی را که فردایش روزه می گیرد انجام دهد.
· روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که در روز غسل هایی را که برای نمازهای روزش واجب است انجام دهد و نیز بنابر احتیاط واجب باید غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن روز روزه بگیرد به جا آورد. ولی اگر بعد از نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید و در روز هم غسل هایی را که برای نمازهای روزش واجب است به جا آورد، روزه او صحیح است.
· بنابر اقوا برای اینکه روزه مستحاضه صحیح باشد، انجام غسل هایی که در روز برای نماز انجام می شود، شرط است. ولی انجام غیرغسل های روزانه (یعنی غسل هایی که برای نمازهای شبش انجام می شود) شرط نیست. بنابراین اگر پیش از نماز صبح یا ظهر و عصر مستحاضه شود به طوری که موجب غسل باشد، مانند استحاضه متوسطه و یا کثیره و غسل نکند، روزه او باطل می شود. بر خلاف اینکه اگر بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه اش باطل نمی شود . و احتیاط ترک نشود به اینکه غسل نماز شب قبلش را انجام دهد. و اگر پیش از سپیده صبح برای نماز شب و یا نماز صبح غسل کند، کفایت می کند و بنابر اقوا روزه او صحیح است.
· اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند روزه او صحیح است.
· احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
خانم ها در طول ماه رمضان ممکن است که حیض شوند یا از حیض پاک شوند. با توجه به همین مساله دانستن احکام حیض و روزه برای تمام بانوان روزه دار ضروری است.
حکم حیض شدن بعد از اذان صبح
روزه بر زن حائض و نفساء واجب نیست، اگر چه خون قاعدگی یا نفاس را فقط در جزئی از روز ببیند. بنابراین چنانچه زنی لحظه ای قبل از غروب آفتاب این خون ها را ببیند، و یا لحظه ای بعد از اذان صبح این خون ها از او قطع شوند، روزه بر او واجب نیست و روزه اش صحیح نخواهد بود.
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض پاک شود یا در بین روز خون حیض ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.
حکم پاک شدن از حیض قبل از اذان صبح
حکم غسل حیض در ماه رمضان
همه مراجع (به جزآیت الله مكارم شیرازی):
خانمى كه شب ماه رمضان از حيض پاك می شود و می داند اگر بخوابد بعد از اذان صبح بيدار مىشود، بايد پيش از خواب غسل كند و اگر بدون غسل بخوابد و بعد از اذان صبح بيدار شود، روزه اش باطل است و بايد علاوه بر قضاى آن، كفاره هم بدهد.
آیت الله مکارم شیرازی:
اگر بدون غسل بخوابد و بعد از اذان صبح بيدار شود، روزه‌اش اشكال دارد و بنابر احتياط واجب، بعد از ماه رمضان، آن را قضا كند و كفاره هم بدهد.
اگر زن قبل از اذان صبح پاک شود
· زن پس از قطع خون حیض و نفاس که می توانسته قبل از طلوع فجر غسل کند و روزه بگیرد اگر اهمال کرده تا طلوع فجر ناپاک بماند روزه آن روزش باطل است و همانند بقاء عمدی بر جنابت می باشد و آن روز را از روی ادب امساک می کند و بعد، قضا به جا می آورد و اگر غسل ممکن نباشد باید تیمم نماید.
غسل حیض نکردن قبل از اذان صبح
· اگـر زن در شب ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند و اگر وظیفه اش تیمم است تیمم ننماید روزه آن روز را باید تمام کند و قضای آن را نـیـز بگیرد و در روزه قضای ماه رمضان اگر عمدا غسل و تیمم را ترک کند بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن روز را روزه بگیرد.
اگر بعد از غسل حیض دوباره خون دیدید
· وقتی زن از خون نفاس پاک شد، باید غسل کند و عبادت های خود را به جا آورد. و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده، روی هم 10 روز یا کمتر از 10 روز باشد، تمام آن نفاس است . و اگر روزهایی که پاک بوده، روزه گرفته باشد باید قضا نماید.
اگر وقت برای غسل حیض ندارید
· اگـر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد باید تیمم نماید ولی لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند و همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد.
اگر برای تیمم هم وقت ندارید
· اگر زن نزدیک اذان صبح در ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد روزه اش صحیح است.
فراموش کردن غسل حیض
· اگر زن غسل حیض را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است.
· اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است، باید نماز و روزه ای را که در آن روزها به جا نیاورده، قضا نماید. و اگر چند روز را به گمان اینکه حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد که حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته باید قضا نماید.
حکم استحاضه و روزه
· اگر زنی که در حال استحاضه است، غسل های خود را به جا آورد، روزه او صحیح است.
· روزه مستحاضه قلیله صحیح است و در صحت آن، وضو شرط نیست. اما غیرمستحاضه قلیله بنابر اقوی غسل های روزانه اش در صحت روزه اش شرط است.
· در مستحاضه کثیره احتیاط ترک نشود به اینکه غسل شبی را که فردایش روزه می گیرد انجام دهد.
· روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که در روز غسل هایی را که برای نمازهای روزش واجب است انجام دهد و نیز بنابر احتیاط واجب باید غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن روز روزه بگیرد به جا آورد. ولی اگر بعد از نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید و در روز هم غسل هایی را که برای نمازهای روزش واجب است به جا آورد، روزه او صحیح است.
· بنابر اقوا برای اینکه روزه مستحاضه صحیح باشد، انجام غسل هایی که در روز برای نماز انجام می شود، شرط است. ولی انجام غیرغسل های روزانه (یعنی غسل هایی که برای نمازهای شبش انجام می شود) شرط نیست. بنابراین اگر پیش از نماز صبح یا ظهر و عصر مستحاضه شود به طوری که موجب غسل باشد، مانند استحاضه متوسطه و یا کثیره و غسل نکند، روزه او باطل می شود. بر خلاف اینکه اگر بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه اش باطل نمی شود . و احتیاط ترک نشود به اینکه غسل نماز شب قبلش را انجام دهد. و اگر پیش از سپیده صبح برای نماز شب و یا نماز صبح غسل کند، کفایت می کند و بنابر اقوا روزه او صحیح است.
· اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند روزه او صحیح است.
· احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
18
٧- باقى ماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح
١٦١٩ اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نكند، يا اگر وظيفه او تيمم است عمدا تيمم ننمايد، روزه‌اش باطل است.١٦٢٠ اگر در روزه واجبى كه مثل روزه ماه رمضان وقت آن معين است، تا اذان صبح غسل نكند و تيمم هم ننمايد، روزه‌اش صحيح است.١٦٢١ كسى كه جنب است و مىخواهد روزه واجبى بگيرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معين است، چنانچه عمدا غسل نكند تا وقت تنگ شود، مىتواند با تيمم روزه بگيرد و صحيح است.١٦٢٢ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از يك روز يادش بيايد، بايد روزه آن روز را قضا نمايد، و اگر بعد از چند روز يادش بيايد، بايد روزه هر چند روزى را كه يقين دارد جنب بوده قضا نمايد. مثلا اگر نمىداند سه روز جنب بوده يا چهار روز، بايد روزه سه روز را قضا كند.١٦٢٣ كسى كه در شب ماه رمضان براى هيچ كدام از غسل و تيمم وقت ندارد،اگر خود را جنب كند روزه‌اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب مىشود، ولى اگر براى تيمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب كند، با تيمم روزه او صحيح است، ولى گناهكار است.١٦٢٤ اگر گمان كند كه به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تيمم كند روزه‌اش صحيح است.١٦٢٥ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مىداند كه اگر بخوابد تا صبح بيدار نمىشود، نبايد بخوابد، و چنانچه بخوابد و تا صبح بيدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب مىشود.١٦٢٦ هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود، اگر احتمال بدهد كه اگر دوباره بخوابد بيدار مىشود براى غسل، مىتواند بخوابد.١٦٢٧ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مىداند يا احتمال مىدهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مىشود، چنانچه تصميم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند و با اين تصميم بخوابد و تا اذان خواب بماند، روزه‌اش صحيح است.١٦٢٨ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مىداند يا احتمال مىدهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مىشود، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بيدار شدن بايد غسل كند، در صورتى كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه‌اش صحيح است.١٦٢٩ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مىداند يا احتمال مىدهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مىشود، چنانچه نخواهد بعد از بيدار شدن غسل كند، يا ترديد داشته باشد كه غسل كند يا نه، در صورتى كه بخوابد و بيدار نشود، روزه‌اش باطل است.١٦٣٠ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود و بداند يا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مىشود و تصميم هم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود، بايد روزه آن روز را قضا كند، و همچنين است اگر از خواب دوم بيدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد، و كفاره بر او واجب نمىشود.١٦٣١ خوابى را كه در آن محتلم شده نبايد خواب اول حساب كرد، بلكه اگراز آن خواب بيدار شود و دوباره بخوابد، خواب اول حساب مىشود.١٦٣٢ اگر روزه‌دار در روز محتلم شود، واجب نيست فورا غسل كند.١٦٣٣ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده، اگرچهبداند پيش از اذان محتلم شده، روزه او صحيح است.١٦٣٤ كسى كه مىخواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روى عمد نباشد، روزه او باطل است.١٦٣٥ كسى كه مىخواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد، اگرچه بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان محتلم شده است، چنانچه وقت روزه تنگ است، مثلا پنچ روز روزه رمضان دارد، و پنج روز هم به رمضان مانده است، بعد از رمضان عوض آن را به جا آورد، و اگر وقت قضاى روزه تنگ نيست روزه بگيرد.١٦٣٦ اگر در روزه واجبى غير روزه رمضان و قضاى آن، تا اذان صبح جنب بماند، روزه‌اش صحيح است، چه وقت آن معين باشد و چه نباشد.١٦٣٧ اگر زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و عمدا غسل نكند، يا اگر وظيفه او تيمم است تيمم نكند، روزه‌اش باطل است.١٦٣٨ اگر زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و براى غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان يا قضاى آن را بگيرد، بايد تيمم نمايد و روزه‌اش صحيح است، و اگر بخواهد روزه مستحب يا روزه واجب مثل روزه كفاره و روزه نذرى بگيرد، اگرچه بدون تيمم هم روزه‌اش صحيح است، ولى احتياط مستحب آن است كه تيمم كند.١٦٣٩ اگر زن نزديك اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و براى هيچ كدام از غسل و تيمم وقت نداشته باشد، يا بعد از اذان بفهمد كه پيش از اذان پاك شده، روزه او صحيح است، ولى اگر در وسعت وقت قضاى رمضان را گرفته باشد،صحيح بودن آن اشكال دارد.١٦٤٠ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود، يا در بين روز خون حيض يا نفاس ببيند، اگر چه نزديك مغرب باشد، روزه او باطل است.١٦٤١ اگر زن غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك روز يا چند روز يادش بيايد، روزههايى كه گرفته صحيح است.١٦٤٢ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود ودر غسل كردن كوتاهى كند و تا اذان غسل نكند و در تنگى وقت تيمم هم نكند، روزه‌اش باطل است. ولى چنانچه كوتاهى نكند، مثلا منتظر باشد كه حمام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند، در صورتى كه تيمم كند روزه او صحيح است.١٦٤٣ اگر زنى كه در حال استحاضه است، غسلهاى خود را به تفصيلى كه در احكام استحاضه در مساله به بعد گفته شد به جا آورد، روزه او صحيح است.١٦٤٤ كسى كه مس ميت كرده، يعنى جايى از بدن خود را به بدن ميت رسانده،مىتواند بدون غسل مس ميت روزه بگيرد. و اگر در حال روزه هم ميت را مس نمايد،روزه او باطل نمىشود.
مبارک باد آمد ماه روزه
رهت خوش باد ای همراه روزه
دعاها اندرین مه مستجاب است
فلک ها را بدرد آه روزه
شماری از خوانندگان مجله «مبلغان » – خود – از بانوان مبلغ هستند . اینان و شماری بسیار دیگر نیز در ماه رمضان برای «بانوان » به
امر تبلیغ و بیان «احکام روزه » می پردازند . از این رو، ضرور می آید که با «احکام روزه بانوان » بیشتر آشنا شویم و پیش از آن، دو نکته
را به خاطر داشته باشیم:
حکم غسل حیض در ماه رمضان
1- احکام این نوشتار طبق فتاوا و نظریات «حضرت امام خمینی رحمه الله » برگزیده شده اند، زیرا هدف اصلی از این قلمزنی
«احکام شناسی » بوده است و نه چیزی دیگر . بدین رو، هر یک از مخاطبان این احکام باید از مرجع تقلید خویش پیروی کنند، هر
چند شمار فراوانی از مقلدان در احکام الهی هنوز بر تقلید از «حضرت امام خمینی رحمه الله » باقی مانده اند و یا ممکن است
فتاوای مرجع تقلیدشان با شماری از فتاوای «امام راحل رحمه الله » همسانی داشته باشد .
2- در این نگاشته، کوشش بر این بوده است که احکام مهم روزه بانوان و مسائل مورد ابتلای آنان به خامه قلم آراسته شود; اما «تا
چه قبول افتد و چه در نظر آید . . .»
روزه با شرایط زیر بر انسان واجب می شود:
الف – بالغ بودن .
ب – عاقل بودن .
ج – مسافر نبودن .
د – مضر نبودن روزه .
ه – پاک بودن زن از حیض و نفاس (1) .
سؤال: در سال های اول تکلیف (9 سالگی به بعد) به توصیه و تاکید مادرم مبنی بر اینکه توانایی روزه گرفتن را ندارم، و با توجه به
اینکه خودم نیز نمی توانستم تشخیص دهم که آیا می توانم روزه بگیرم یا نه، چند سالی را روزه نگرفته ام و در حال حاضر چون
مدت زیادی از آن گذشته، تعداد روزه های فوت شده را نمی دانم، و ثانیا نمی دانم که آیا کفاره هم بر من واجب است یا نه؟
پاسخ: باسمه تعالی – به مقداری که یقین دارید بعد از بلوغ روزه نگرفته اید، باید قضا نمایید و کفاره در فرض مساله واجب نیست (2) .
سؤال: دختری هستم 17 ساله که به حکم شرع اسلام از 9 سالگی شروع به روزه گرفتن کرده ام، اما سه سال اول را به گفته خواهرم،
من روزه های خود را با خوردن چیزهایی باطل می کرده ام، ولی خودم به یاد ندارم که چیزی خورده باشم، در صورتی که خواهرم
قسم می خورد که من روزه های خود را افطار می کرده ام . امیدوارم با راهنمایی شما رهبر عزیز تزکیه نفس و باطن کنم .
پاسخ: باسمه تعالی – اگر یادتان نیست که روزه نگرفته اید یا افطار کرده اید، چیزی بر شما نیست (3) .
سؤال: دختری 27 ساله هستم که از سن 5 سالگی به بیماری رماتیسم مبتلا شده ام و تاکنون نیز به بیماری مبتلا هستم و به طور
مستمر دارو می خورم و تحت نظر پزشک می باشم، در ضمن به بیماری اعصاب نیز مبتلا هستم . این حقیر از سن 9 سالگی که روزه
ماه رمضان بر دختران واجب می شود تا کنون که 27 سال دارم نتوانسته ام به علت بیماری روزه بگیرم . آیا من باید کفاره روزه هایی
را که نگرفته ام بدهم؟ در صورت مثبت بودن جواب، بفرمایید که چه چیز و چه مقدار و به کی باید بدهم؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر به علت بیماری، روزه فوت شده و بیماری استمرار دارد، قضا ساقط است . ولی برای هر روز باید یک مد
طعام به فقیر بدهد (4) .
سؤال: چشمان من خیلی ضعیف می باشد (نمره 8) و خیلی دوست دارم که روزه بگیرم، ولی می ترسم که برای چشمانم ضرر
داشته باشد . آیا باید روزه بگیرم؟ و آیا می توانم کارهای ظریف دیگری از قبیل خیاطی، بافتنی و مطالعه انجام دهم؟
پاسخ: باسمه تعالی – با فرض خوف و ترس ضرر برای چشم، روزه گرفتن جایز نیست، و همچنین کارهای دیگری که به چشم ضرر
داشته باشد (5) .
سؤال: دختری که به حد بلوغ رسیده است، به واسطه ضعف بنیه نمی تواند ماه مبارک روزه بگیرد، و بعد از ماه مبارک هم تا سال
دیگر نمی تواند قضا کند حکمش چیست؟
پاسخ: باسمه تعالی – قضای روزه ها بر عهده او هست، هر وقت توانست بگیرد . و برای تاخیر هر روز تا رمضان بعد باید یک مد
طعام که تقریبا ده سیر است به فقیر بدهد، مگر آنکه در تاخیر معذور باشد و پس از آن اگر تاخیر شد، چیزی بر او نیست (6) .
برخی از بانوانی که روزه بر آن ها واجب نیست عبارتند از:
زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی
گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد . و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و بنا بر احتیاط واجب باید
برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد . و در هر دو صورت روزه هایی را که نگرفته باید قضا نماید . (7)
زنی که بچه شیر می دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد یا بی اجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچه ای که شیر
می دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد . و نیز
اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و بنا بر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو
صورت روزه هایی را که نگرفته، باید قضا نماید . ولی اگر کسی پیدا شود که بی اجرت بچه را شیر دهد، یا برای شیر دادن بچه از پدر
یا مادر بچه یا از کس دیگر که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد (8) .
1- کسی که به واسطه پیری نمی تواند روزه بگیرد، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او وجب نیست . ولی در صورت دوم باید برای هر
روز یک مد طعام که تقریبا ده سیر است گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد (9) .
2- کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضای روزه هایی را که
نگرفته به جا آورد (10) .
سؤال: آیا بر زن حامله در مدت حاملگی بخصوص ماه های اول، روزه واجب است و برای حمل او ضرری ندارد؟
پاسخ: باسمه تعالی – روزه بر او واجب است، مگر برای خود او یا حمل ضرر داشته باشد (11) .
سؤال: زنی مدت هاست که یا حامله است و یا بچه شیر می دهد، و در ماه رمضان نمی تواند روزه بگیرد . تکلیفش در مورد قضای
روزه چگونه است؟
پاسخ: وجوب قضا ساقط نیست (12) .
سؤال: اینجانب در سنین اول بلوغ به علت نادانی، بیشتر روزه هایم را خورده ام و روزهای حاملگی به علت دستور دکتر روزه نگرفتم
و سال اول عروسی یک ماه نگرفتم . اکنون 50 ساله هستم و نمی توانم همه آن ها را بگیرم . البته تا آنجا که ممکن است روزه
می گیرم . از طرفی برای هر روز 60 نفر را نمی توانم طعام یا پولش را بدهم . بفرمایید چه کنم تا دینم ادا شود؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر از روی علم و عمد روزه ها را نگرفته اید، علاوه بر قضا کفاره هم واجب است . ولی زن اگر بچه شیر می دهد
و روزه برای او یا بچه اش ضرر دارد، می تواند افطار کند و فقط روزه ها را قضا کند و کفاره ندارد (13) ، و دادن پول به جای کفاره کفایت
نمی کند (14) .
1- روزه بر زن حائض و نفساء واجب نیست، اگر چه خون قاعدگی یا نفاس را فقط در جزئی از روز ببیند . بنابراین چنانچه زنی
لحظه ای قبل از غروب آفتاب این خون ها را ببیند، و یا لحظه ای بعد از اذان صبح این خون ها از او قطع شوند، روزه بر او واجب
نیست و روزه اش صحیح نخواهد بود (15) .
2- اگر به واسطه مرض یا حیض یا نفاس روزه رمضان را نگیرد، و پیش از تمام شدن رمضان بمیرد، لازم نیست روزه هایی را که
نگرفته برای او قضا کنند، اگر چه مستحب است (16) .
3- اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است، باید نماز و روزه ای را که در آن روزها به جا نیاورده،
قضا نماید . و اگر چند روز را به گمان اینکه حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد که حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته
باید قضا نماید (17) .
4- وقتی زن از خون نفاس پاک شد، باید غسل کند و عبادت های خود را به جا آورد . و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی که
خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده، روی هم 10 روز یا کمتر از 10 روز باشد، تمام آن نفاس است . و اگر روزهایی که پاک
بوده، روزه گرفته باشد باید قضا نماید (18) .
5- بانوانی که در ایام حیض و نفاس روزه واجب نگرفته اند، واجب است قضای آن را به جا آورند . و بر زن مستحاضه واجب است که
ادای روزه را به جا آورد، و اگر از او فوت شد، قضای آن را به جا آورد . (19)
سؤال: عادت ماهانه خانمی به طور معمول 5 روز بوده و پس از این مدت پاک می شده . در ماه مبارک رمضان طبق عادت
همیشگی پس از پنج روز، غسل نموده و روز ششم پاک بوده و روزه گرفته، ولی در روز هفتم دوباره لکه خونی مشاهده کرده .
وضعیت نماز و روزه این شخص در این دو روز – بخصوص روز ششم – چگونه است؟
حکم غسل حیض در ماه رمضان
پاسخ: باسمه تعالی – در چنین صورتی هر دو روز حکم حیض را دارد (20) .
سؤال: آیا زن در ماه رمضان می تواند از قرص های ضد رگل استفاده کند تا بتواند روزه یک ماه را کامل بگیرد؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر ضرر به مزاج نزند، اشکال ندارد (21) .
سؤال: زنی که معمولا حیض می شود، ولی از قرص جلوگیری حیض استفاده کرده تا روزه اش را نخورد، آیا صحیح است یا خیر؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر با خوردن قرص، حیض بند آمده، روزه صحیح است (22) .
سؤال: بعضی از خانم ها (در سفر حج) برای پیشگیری از عادت ماهانه قرص می خورند . گاهی با خوردن قرص باز هم عادت
می شوند و به وسیله آمپول از ادامه عادت جلوگیری می کنند . در این صورت آیا حکم طهارت از حیض را پیدا می کنند، و آیا
می توانند وارد مسجدالحرام شوند و طواف نماز به جا آورند؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر 3 روز پی در پی خون نبینند، حکم حیض مترتب نیست و نماز و روزه صحیح است، و کمتر از 3 روز حکم
استحاضه را دارد (23) .
1- روزه مستحاضه قلیله صحیح است و در صحت آن، وضو شرط نیست . اما غیرمستحاضه قلیله بنابر اقوی غسل های روزانه اش در
صحت روزه اش شرط است . و در مستحاضه کثیره احتیاط ترک نشود به اینکه غسل شبی را که فردایش روزه می گیرد انجام دهد (24) .
2- روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که در روز غسل هایی را که برای نمازهای روزش
واجب است انجام دهد . و نیز بنابر احتیاط واجب باید غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن روز روزه بگیرد به جا
آورد . ولی اگر بعد از نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید، و در روز هم غسل هایی
را که برای نمازهای روزش واجب است به جا آورد، روزه او صحیح است (25) .
3- بنابر اقوا برای اینکه روزه مستحاضه صحیح باشد، انجام غسل هایی که در روز برای نماز انجام می شود، شرط است . ولی انجام
غیرغسل های روزانه (یعنی غسل هایی که برای نمازهای شبش انجام می شود) شرط نیست . بنابراین اگر پیش از نماز صبح یا ظهر
و عصر مستحاضه شود به طوری که موجب غسل باشد، مانند استحاضه متوسطه و یا کثیره و غسل نکند، روزه او باطل می شود .
بر خلاف اینکه اگر بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه اش باطل نمی شود . و احتیاط ترک نشود به
اینکه غسل نماز شب قبلش را انجام دهد . و اگر پیش از سپیده صبح برای نماز شب و یا نماز صبح غسل کند، کفایت می کند و بنابر
اقوا روزه او صحیح است (26) .
4- اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند روزه او صحیح است (27) .
5- اگر زنی که در حال استحاضه است، غسل های خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه (توضیح المسائل) گفته شده به جا آورد،
روزه او صحیح است (28) .
6- احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری
کند (29) .
1- نه چیز روزه را باطل می کند، از جمله:
الف . خوردن و آشامیدن .
ب . باقی ماندن بر حیض و نفاس تا اذان صبح (30) .
2- جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذاو مانند این ها که معمولا به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد، روزه را
باطل نمی کند . ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد، چنانچه فرو رود، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و
کفاره هم بر او واجب است (31) .
3- سؤال: در سن 9 سالگی که روزه بر من واجب شده بود، پدرم برای خوردن سحری وقتی مرا بیدار می کرد که 5 دقیقه به اذان
صبح باقی مانده بود و می گفت: “تا اذان تمام نشده است می توانید غذا بخورید . ” و من هم همین کار را می کردم و تا کلمه “حی
علی خیر العمل” غذا می خوردم . آیا این روزه ها قضا دارد یا نه؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر نمی دانید بعد از طلوع فجر خورده اید، قضا ندارند (32) .
4- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم نکند روزه اش
باطل است (33) .
5- کسی که فاقد الطهورین است (یعنی وسیله غسل و تیمم ندارد)، اگر تا اذان صبح بر حیض و نفاس باقی بماند، روزه اش صحیح
است (34) .
6- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضای
آن را بگیرد، باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذری بگیرد،
اگر چه بدون تیمم هم روزه اش صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که تیمم کند (35) .
7- اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد
که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است . ولی اگر در وسعت وقت قضای رمضان را گرفته باشد، صحیح بودن آن اشکال دارد (36) .
8- اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد،
روزه او باطل است (37) .
9- اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است (38) .
10- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم
هم نکند، روزه اش باطل است . ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلا منتظر باشد که حمام، زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا
اذان غسل نکند، در صورتی که تیمم کند روزه او صحیح است (39) .
1- اگر عمدا روزه خود را باطل کند و بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا مرض برای او پیدا شود، کفاره بر او واجب نیست (40) .
2- (در کفاره روزه) اگر در بین روزهایی که باید پی در پی روزه بگیرد، عذری مثل حیض یا نفاس یا سفری که در رفتن آن مجبور
است برای او پیش آید، بعد از برطرف شدن عذر، واجب نیست روزه ها را از سر بگیرد، بلکه بقیه را بعد از برطرف شدن عذر به جا
می آورد (41) .
روزه کفاره
اگر زن در عزای میت صورت خود بخراشد به طوری که خون بیاید یا موی خود را بکند، باید یک بنده آزاد کند، یا ده فقیر را طعام
دهد، و یا آن ها را بپوشاند . و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد، بلکه اگر خون هم نیاید، بنابر احتیاط واجب به این دستور عمل
نماید (42) .
سؤال: بانویی است مدت 14 سال ازدواج کرده و ماه مبارک رمضان هیچ سالی روزه هایش را مرتب نگرفته . گاهی حامله بوده و
گاهی تقریبا مریض، و در ایام غیر ماه رمضان که سلامت هم بوده، قضای آن ها را به جا نیاورده است و موانعی هم نداشته و نمی داند
در این چند سال ماه رمضان چند روز را روزه نگرفته، چه مقدار باید قضا نماید؟
پاسخ: باسمه تعالی – روزه هایی را که یقین دارد قضا شده، باید قضا نماید و بیشتر از آن واجب نیست (43) .
قضای روزه پدر و مادر
قضای روزه پدر بر غیر پسر بزرگتر و بر دختر – اگر چه فرزند پسر هم نباشد – واجب نیست . و قضای روزه مادر نه بر پسر و نه بر
دختر واجب نخواهد بود (44) .
1- اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبی حق شوهرش از بین برود، و همچنین اگر شوهر، او را از گرفتن روزه مستحبی مطلقا
نهی کند (چه مزاحمت با حق شوهر داشته باشد یا نداشته باشد) نباید این احتیاط ترک شود (45) .
2- روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد شود، جایز نیست . بلکه اگر اسباب اذیت آنان نشود، ولی او را از گرفتن
روزه مستحبی (منع) کنند، احتیاط واجب آن است که روزه نگیرد (46) .
1- زنی که در بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود، مستحب است در ماه رمضان از کاری که روزه را باطل می کند، خودداری
نماید . (47)
2- چند چیز برای روزه دار مکروه است و از آن جمله است: سرمه کشیدن در صورتی که مزه یا بوی آن به حلق برسد و نشستن زن
در آب و … (48) .
زنی که شوهرش مخارج او را نمی دهد، چنانچه نان خور کس دیگر باشد، فطره اش بر آن کس واجب است، و اگر نان خور کس دیگر
نیست در صورتی که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد (49) .
پی نوشت ها:
1) تحریرالوسیلة، ج 1، ص 293- 294، مساله 1 و 2 .
2) استفتاآت، ج 1، ص 328، سؤال 76 .
3) همان، ج 1، ص 333، سؤال 90 .
4) همان، ج 1، ص 318، سؤال 45 .
5) همان، ج 1، ص 317، سؤال 44 .
6) همان، ج 1، ص 333، سؤال 88 .
7) توضیح المسائل، مساله 1728 .
8) همان، مساله 1729 .
9) همان، مساله 1725 .
10) همان، مساله 1726 .
11) استفتاآت، ج 1، ص 326، سؤال 68 .
12) همان، ج 1، ص 332، سؤال 87 .
13) یعنی لازم نیست کفاره کسی راکه عمدا روزه نگرفته است بپردازد، اگر چه کفاره مخصوص زنی که به خاطر شیردادن، روزه
خود را نگرفته است، در محل خود بیان شده است .
14) همان، ج 1، ص 329، سؤال 79 .
15) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1640 و تحریر الوسیلة، ج 1، ص 293، مساله 1 .
16) توضیح المسائل، مساله 1702 .
17) همان، مساله 507 .
18) همان، مساله 515 .
19) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 298، قبل از مساله 1 و العروة الوثقی، ج 2، ص 229، مساله 3 .
20) رساله نوین، عبدالکریم بی آزار شیرازی، ج 1، ص 113 .
21) همان، ج 1، ص 113 .
22) استفتاآت، ج 1، ص 316، سؤال 39 .
23) رساله نوین، ج 1، ص 112 .
24) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 59، مساله 6 .
25) توضیح المسائل، مساله 418 .
26) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 282، مساله 6 .
27) توضیح المسائل، مساله 419 .
28) توضیح المسائل، مساله 1643 .
29) همان، مساله 417 .
30) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1572 .
31) توضیح المسائل، مساله 1582 .
32) استفتاآت، ج 1، ص 314، سؤال 34 .
33) توضیح المسائل، مساله 1637 .
34) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 283، مساله 7 .
35) توضیح المسائل، مساله 1638 .
36) همان، مساله 1639 .
37) همان، مساله 1640 .
38) همان، مساله 1641 .
39) همان، مساله 1642 .
40) همان، مساله 1675 .
41) همان، مساله 1664 .
42) همان، مساله 636 .
43) استفتاآت، ج 1، ص 326، سؤال 67 .
44) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1398 و 1712 و العروة الوثقی، ج 1، ص 756 .
45) توضیح المسائل، مساله 1740 و تحریر الوسیلة، ج 1، ص 304 و العروة الوثقی، ج 2، ص 243 .
46) توضیح المسائل، مساله 1741 .
47) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1749 .
48) همان، مساله 1657 .
49) توضیح المسائل، مساله 2008 .
مبارک باد آمد ماه روزه
رهت خوش باد ای همراه روزه
دعاها اندرین مه مستجاب است
فلک ها را بدرد آه روزه
شماری از خوانندگان مجله «مبلغان » – خود – از بانوان مبلغ هستند . اینان و شماری بسیار دیگر نیز در ماه رمضان برای «بانوان » به @@N@@امر تبلیغ و بیان «احکام روزه » می پردازند . از این رو، ضرور می آید که با «احکام روزه بانوان » بیشتر آشنا شویم و پیش از آن، دو نکته @@N@@را به خاطر داشته باشیم:
1- احکام این نوشتار طبق فتاوا و نظریات «حضرت امام خمینی رحمه الله » برگزیده شده اند، زیرا هدف اصلی از این قلمزنی @@N@@«احکام شناسی » بوده است و نه چیزی دیگر . بدین رو، هر یک از مخاطبان این احکام باید از مرجع تقلید خویش پیروی کنند، هر @@N@@چند شمار فراوانی از مقلدان در احکام الهی هنوز بر تقلید از «حضرت امام خمینی رحمه الله » باقی مانده اند و یا ممکن است @@N@@فتاوای مرجع تقلیدشان با شماری از فتاوای «امام راحل رحمه الله » همسانی داشته باشد .
2- در این نگاشته، کوشش بر این بوده است که احکام مهم روزه بانوان و مسائل مورد ابتلای آنان به خامه قلم آراسته شود; اما «تا @@N@@چه قبول افتد و چه در نظر آید . . .»
روزه با شرایط زیر بر انسان واجب می شود:
الف – بالغ بودن .
ب – عاقل بودن .
ج – مسافر نبودن .
د – مضر نبودن روزه .
ه – پاک بودن زن از حیض و نفاس (1) .
سؤال: در سال های اول تکلیف (9 سالگی به بعد) به توصیه و تاکید مادرم مبنی بر اینکه توانایی روزه گرفتن را ندارم، و با توجه به @@N@@اینکه خودم نیز نمی توانستم تشخیص دهم که آیا می توانم روزه بگیرم یا نه، چند سالی را روزه نگرفته ام و در حال حاضر چون @@N@@مدت زیادی از آن گذشته، تعداد روزه های فوت شده را نمی دانم، و ثانیا نمی دانم که آیا کفاره هم بر من واجب است یا نه؟
پاسخ: باسمه تعالی – به مقداری که یقین دارید بعد از بلوغ روزه نگرفته اید، باید قضا نمایید و کفاره در فرض مساله واجب نیست (2) . @@N@@
سؤال: دختری هستم 17 ساله که به حکم شرع اسلام از 9 سالگی شروع به روزه گرفتن کرده ام، اما سه سال اول را به گفته خواهرم، @@N@@من روزه های خود را با خوردن چیزهایی باطل می کرده ام، ولی خودم به یاد ندارم که چیزی خورده باشم، در صورتی که خواهرم @@N@@قسم می خورد که من روزه های خود را افطار می کرده ام . امیدوارم با راهنمایی شما رهبر عزیز تزکیه نفس و باطن کنم .
پاسخ: باسمه تعالی – اگر یادتان نیست که روزه نگرفته اید یا افطار کرده اید، چیزی بر شما نیست (3) .
سؤال: دختری 27 ساله هستم که از سن 5 سالگی به بیماری رماتیسم مبتلا شده ام و تاکنون نیز به بیماری مبتلا هستم و به طور @@N@@مستمر دارو می خورم و تحت نظر پزشک می باشم، در ضمن به بیماری اعصاب نیز مبتلا هستم . این حقیر از سن 9 سالگی که روزه @@N@@ماه رمضان بر دختران واجب می شود تا کنون که 27 سال دارم نتوانسته ام به علت بیماری روزه بگیرم . آیا من باید کفاره روزه هایی @@N@@را که نگرفته ام بدهم؟ در صورت مثبت بودن جواب، بفرمایید که چه چیز و چه مقدار و به کی باید بدهم؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر به علت بیماری، روزه فوت شده و بیماری استمرار دارد، قضا ساقط است . ولی برای هر روز باید یک مد @@N@@طعام به فقیر بدهد (4) .
سؤال: چشمان من خیلی ضعیف می باشد (نمره 8) و خیلی دوست دارم که روزه بگیرم، ولی می ترسم که برای چشمانم ضرر @@N@@داشته باشد . آیا باید روزه بگیرم؟ و آیا می توانم کارهای ظریف دیگری از قبیل خیاطی، بافتنی و مطالعه انجام دهم؟
پاسخ: باسمه تعالی – با فرض خوف و ترس ضرر برای چشم، روزه گرفتن جایز نیست، و همچنین کارهای دیگری که به چشم ضرر @@N@@داشته باشد (5) .
سؤال: دختری که به حد بلوغ رسیده است، به واسطه ضعف بنیه نمی تواند ماه مبارک روزه بگیرد، و بعد از ماه مبارک هم تا سال @@N@@دیگر نمی تواند قضا کند حکمش چیست؟
پاسخ: باسمه تعالی – قضای روزه ها بر عهده او هست، هر وقت توانست بگیرد . و برای تاخیر هر روز تا رمضان بعد باید یک مد @@N@@طعام که تقریبا ده سیر است به فقیر بدهد، مگر آنکه در تاخیر معذور باشد و پس از آن اگر تاخیر شد، چیزی بر او نیست (6) .
برخی از بانوانی که روزه بر آن ها واجب نیست عبارتند از:
زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی @@N@@گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد . و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و بنا بر احتیاط واجب باید @@N@@برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد . و در هر دو صورت روزه هایی را که نگرفته باید قضا نماید . (7)
زنی که بچه شیر می دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد یا بی اجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچه ای که شیر @@N@@می دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد . و نیز @@N@@اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست . و بنا بر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو @@N@@صورت روزه هایی را که نگرفته، باید قضا نماید . ولی اگر کسی پیدا شود که بی اجرت بچه را شیر دهد، یا برای شیر دادن بچه از پدر @@N@@یا مادر بچه یا از کس دیگر که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد (8) .
1- کسی که به واسطه پیری نمی تواند روزه بگیرد، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او وجب نیست . ولی در صورت دوم باید برای هر @@N@@روز یک مد طعام که تقریبا ده سیر است گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد (9) .
2- کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضای روزه هایی را که @@N@@نگرفته به جا آورد (10) .
سؤال: آیا بر زن حامله در مدت حاملگی بخصوص ماه های اول، روزه واجب است و برای حمل او ضرری ندارد؟
پاسخ: باسمه تعالی – روزه بر او واجب است، مگر برای خود او یا حمل ضرر داشته باشد (11) .
سؤال: زنی مدت هاست که یا حامله است و یا بچه شیر می دهد، و در ماه رمضان نمی تواند روزه بگیرد . تکلیفش در مورد قضای @@N@@روزه چگونه است؟
پاسخ: وجوب قضا ساقط نیست (12) .
سؤال: اینجانب در سنین اول بلوغ به علت نادانی، بیشتر روزه هایم را خورده ام و روزهای حاملگی به علت دستور دکتر روزه نگرفتم @@N@@و سال اول عروسی یک ماه نگرفتم . اکنون 50 ساله هستم و نمی توانم همه آن ها را بگیرم . البته تا آنجا که ممکن است روزه @@N@@می گیرم . از طرفی برای هر روز 60 نفر را نمی توانم طعام یا پولش را بدهم . بفرمایید چه کنم تا دینم ادا شود؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر از روی علم و عمد روزه ها را نگرفته اید، علاوه بر قضا کفاره هم واجب است . ولی زن اگر بچه شیر می دهد @@N@@و روزه برای او یا بچه اش ضرر دارد، می تواند افطار کند و فقط روزه ها را قضا کند و کفاره ندارد (13) ، و دادن پول به جای کفاره کفایت @@N@@نمی کند (14) .
1- روزه بر زن حائض و نفساء واجب نیست، اگر چه خون قاعدگی یا نفاس را فقط در جزئی از روز ببیند . بنابراین چنانچه زنی @@N@@لحظه ای قبل از غروب آفتاب این خون ها را ببیند، و یا لحظه ای بعد از اذان صبح این خون ها از او قطع شوند، روزه بر او واجب @@N@@نیست و روزه اش صحیح نخواهد بود (15) .
2- اگر به واسطه مرض یا حیض یا نفاس روزه رمضان را نگیرد، و پیش از تمام شدن رمضان بمیرد، لازم نیست روزه هایی را که @@N@@نگرفته برای او قضا کنند، اگر چه مستحب است (16) .
3- اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است، باید نماز و روزه ای را که در آن روزها به جا نیاورده،@@N@@ قضا نماید . و اگر چند روز را به گمان اینکه حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد که حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته @@N@@باید قضا نماید (17) .
4- وقتی زن از خون نفاس پاک شد، باید غسل کند و عبادت های خود را به جا آورد . و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی که @@N@@خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده، روی هم 10 روز یا کمتر از 10 روز باشد، تمام آن نفاس است . و اگر روزهایی که پاک @@N@@بوده، روزه گرفته باشد باید قضا نماید (18) .
5- بانوانی که در ایام حیض و نفاس روزه واجب نگرفته اند، واجب است قضای آن را به جا آورند . و بر زن مستحاضه واجب است که @@N@@ادای روزه را به جا آورد، و اگر از او فوت شد، قضای آن را به جا آورد . (19)
سؤال: عادت ماهانه خانمی به طور معمول 5 روز بوده و پس از این مدت پاک می شده . در ماه مبارک رمضان طبق عادت @@N@@همیشگی پس از پنج روز، غسل نموده و روز ششم پاک بوده و روزه گرفته، ولی در روز هفتم دوباره لکه خونی مشاهده کرده . @@N@@وضعیت نماز و روزه این شخص در این دو روز – بخصوص روز ششم – چگونه است؟
پاسخ: باسمه تعالی – در چنین صورتی هر دو روز حکم حیض را دارد (20) .
سؤال: آیا زن در ماه رمضان می تواند از قرص های ضد رگل استفاده کند تا بتواند روزه یک ماه را کامل بگیرد؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر ضرر به مزاج نزند، اشکال ندارد (21) .
سؤال: زنی که معمولا حیض می شود، ولی از قرص جلوگیری حیض استفاده کرده تا روزه اش را نخورد، آیا صحیح است یا خیر؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر با خوردن قرص، حیض بند آمده، روزه صحیح است (22) .
سؤال: بعضی از خانم ها (در سفر حج) برای پیشگیری از عادت ماهانه قرص می خورند . گاهی با خوردن قرص باز هم عادت @@N@@می شوند و به وسیله آمپول از ادامه عادت جلوگیری می کنند . در این صورت آیا حکم طهارت از حیض را پیدا می کنند، و آیا @@N@@می توانند وارد مسجدالحرام شوند و طواف نماز به جا آورند؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر 3 روز پی در پی خون نبینند، حکم حیض مترتب نیست و نماز و روزه صحیح است، و کمتر از 3 روز حکم @@N@@استحاضه را دارد (23) .
1- روزه مستحاضه قلیله صحیح است و در صحت آن، وضو شرط نیست . اما غیرمستحاضه قلیله بنابر اقوی غسل های روزانه اش در @@N@@صحت روزه اش شرط است . و در مستحاضه کثیره احتیاط ترک نشود به اینکه غسل شبی را که فردایش روزه می گیرد انجام دهد (24) .@@N@@
2- روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که در روز غسل هایی را که برای نمازهای روزش @@N@@واجب است انجام دهد . و نیز بنابر احتیاط واجب باید غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن روز روزه بگیرد به جا @@N@@آورد . ولی اگر بعد از نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید، و در روز هم غسل هایی @@N@@را که برای نمازهای روزش واجب است به جا آورد، روزه او صحیح است (25) .
3- بنابر اقوا برای اینکه روزه مستحاضه صحیح باشد، انجام غسل هایی که در روز برای نماز انجام می شود، شرط است . ولی انجام @@N@@غیرغسل های روزانه (یعنی غسل هایی که برای نمازهای شبش انجام می شود) شرط نیست . بنابراین اگر پیش از نماز صبح یا ظهر @@N@@و عصر مستحاضه شود به طوری که موجب غسل باشد، مانند استحاضه متوسطه و یا کثیره و غسل نکند، روزه او باطل می شود . @@N@@بر خلاف اینکه اگر بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه اش باطل نمی شود . و احتیاط ترک نشود به @@N@@اینکه غسل نماز شب قبلش را انجام دهد . و اگر پیش از سپیده صبح برای نماز شب و یا نماز صبح غسل کند، کفایت می کند و بنابر @@N@@اقوا روزه او صحیح است (26) .
4- اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند روزه او صحیح است (27) .
5- اگر زنی که در حال استحاضه است، غسل های خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه (توضیح المسائل) گفته شده به جا آورد،@@N@@ روزه او صحیح است (28) .
6- احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری @@N@@کند (29) .
1- نه چیز روزه را باطل می کند، از جمله:
الف . خوردن و آشامیدن .
ب . باقی ماندن بر حیض و نفاس تا اذان صبح (30) .
2- جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذاو مانند این ها که معمولا به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد، روزه را @@N@@باطل نمی کند . ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد، چنانچه فرو رود، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و @@N@@کفاره هم بر او واجب است (31) .
3- سؤال: در سن 9 سالگی که روزه بر من واجب شده بود، پدرم برای خوردن سحری وقتی مرا بیدار می کرد که 5 دقیقه به اذان @@N@@صبح باقی مانده بود و می گفت: “تا اذان تمام نشده است می توانید غذا بخورید . ” و من هم همین کار را می کردم و تا کلمه “حی @@N@@علی خیر العمل” غذا می خوردم . آیا این روزه ها قضا دارد یا نه؟
پاسخ: باسمه تعالی – اگر نمی دانید بعد از طلوع فجر خورده اید، قضا ندارند (32) .
4- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم نکند روزه اش @@N@@باطل است (33) .
5- کسی که فاقد الطهورین است (یعنی وسیله غسل و تیمم ندارد)، اگر تا اذان صبح بر حیض و نفاس باقی بماند، روزه اش صحیح @@N@@است (34) .
6- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضای @@N@@آن را بگیرد، باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذری بگیرد، @@N@@اگر چه بدون تیمم هم روزه اش صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که تیمم کند (35) .
7- اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد @@N@@که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است . ولی اگر در وسعت وقت قضای رمضان را گرفته باشد، صحیح بودن آن اشکال دارد (36) .@@N@@
8- اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد، @@N@@روزه او باطل است (37) .
9- اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است (38) .
10- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم @@N@@هم نکند، روزه اش باطل است . ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلا منتظر باشد که حمام، زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا @@N@@اذان غسل نکند، در صورتی که تیمم کند روزه او صحیح است (39) .
1- اگر عمدا روزه خود را باطل کند و بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا مرض برای او پیدا شود، کفاره بر او واجب نیست (40) .
2- (در کفاره روزه) اگر در بین روزهایی که باید پی در پی روزه بگیرد، عذری مثل حیض یا نفاس یا سفری که در رفتن آن مجبور @@N@@است برای او پیش آید، بعد از برطرف شدن عذر، واجب نیست روزه ها را از سر بگیرد، بلکه بقیه را بعد از برطرف شدن عذر به جا @@N@@می آورد (41) .
روزه کفاره
اگر زن در عزای میت صورت خود بخراشد به طوری که خون بیاید یا موی خود را بکند، باید یک بنده آزاد کند، یا ده فقیر را طعام @@N@@دهد، و یا آن ها را بپوشاند . و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد، بلکه اگر خون هم نیاید، بنابر احتیاط واجب به این دستور عمل @@N@@نماید (42) .
سؤال: بانویی است مدت 14 سال ازدواج کرده و ماه مبارک رمضان هیچ سالی روزه هایش را مرتب نگرفته . گاهی حامله بوده و @@N@@گاهی تقریبا مریض، و در ایام غیر ماه رمضان که سلامت هم بوده، قضای آن ها را به جا نیاورده است و موانعی هم نداشته و نمی داند @@N@@در این چند سال ماه رمضان چند روز را روزه نگرفته، چه مقدار باید قضا نماید؟
پاسخ: باسمه تعالی – روزه هایی را که یقین دارد قضا شده، باید قضا نماید و بیشتر از آن واجب نیست (43) .
قضای روزه پدر و مادر
قضای روزه پدر بر غیر پسر بزرگتر و بر دختر – اگر چه فرزند پسر هم نباشد – واجب نیست . و قضای روزه مادر نه بر پسر و نه بر @@N@@دختر واجب نخواهد بود (44) .
1- اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبی حق شوهرش از بین برود، و همچنین اگر شوهر، او را از گرفتن روزه مستحبی مطلقا @@N@@نهی کند (چه مزاحمت با حق شوهر داشته باشد یا نداشته باشد) نباید این احتیاط ترک شود (45) .
2- روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد شود، جایز نیست . بلکه اگر اسباب اذیت آنان نشود، ولی او را از گرفتن @@N@@روزه مستحبی (منع) کنند، احتیاط واجب آن است که روزه نگیرد (46) .
1- زنی که در بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود، مستحب است در ماه رمضان از کاری که روزه را باطل می کند، خودداری @@N@@نماید . (47)
2- چند چیز برای روزه دار مکروه است و از آن جمله است: سرمه کشیدن در صورتی که مزه یا بوی آن به حلق برسد و نشستن زن @@N@@در آب و … (48) .
زنی که شوهرش مخارج او را نمی دهد، چنانچه نان خور کس دیگر باشد، فطره اش بر آن کس واجب است، و اگر نان خور کس دیگر @@N@@نیست در صورتی که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد (49) .
پی نوشت ها:
1) تحریرالوسیلة، ج 1، ص 293- 294، مساله 1 و 2 .
2) استفتاآت، ج 1، ص 328، سؤال 76 .
3) همان، ج 1، ص 333، سؤال 90 .
4) همان، ج 1، ص 318، سؤال 45 .
5) همان، ج 1، ص 317، سؤال 44 .
6) همان، ج 1، ص 333، سؤال 88 .
7) توضیح المسائل، مساله 1728 .
8) همان، مساله 1729 .
9) همان، مساله 1725 .
10) همان، مساله 1726 .
11) استفتاآت، ج 1، ص 326، سؤال 68 .
12) همان، ج 1، ص 332، سؤال 87 .
13) یعنی لازم نیست کفاره کسی راکه عمدا روزه نگرفته است بپردازد، اگر چه کفاره مخصوص زنی که به خاطر شیردادن، روزه @@N@@خود را نگرفته است، در محل خود بیان شده است .
14) همان، ج 1، ص 329، سؤال 79 .
15) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1640 و تحریر الوسیلة، ج 1، ص 293، مساله 1 .
16) توضیح المسائل، مساله 1702 .
17) همان، مساله 507 .
18) همان، مساله 515 .
19) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 298، قبل از مساله 1 و العروة الوثقی، ج 2، ص 229، مساله 3 .
20) رساله نوین، عبدالکریم بی آزار شیرازی، ج 1، ص 113 .
21) همان، ج 1، ص 113 .
22) استفتاآت، ج 1، ص 316، سؤال 39 .
23) رساله نوین، ج 1، ص 112 .
24) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 59، مساله 6 .
25) توضیح المسائل، مساله 418 .
26) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 282، مساله 6 .
27) توضیح المسائل، مساله 419 .
28) توضیح المسائل، مساله 1643 .
29) همان، مساله 417 .
30) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1572 .
31) توضیح المسائل، مساله 1582 .
32) استفتاآت، ج 1، ص 314، سؤال 34 .
33) توضیح المسائل، مساله 1637 .
34) تحریر الوسیلة، ج 1، ص 283، مساله 7 .
35) توضیح المسائل، مساله 1638 .
36) همان، مساله 1639 .
37) همان، مساله 1640 .
38) همان، مساله 1641 .
39) همان، مساله 1642 .
40) همان، مساله 1675 .
41) همان، مساله 1664 .
42) همان، مساله 636 .
43) استفتاآت، ج 1، ص 326، سؤال 67 .
44) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1398 و 1712 و العروة الوثقی، ج 1، ص 756 .
45) توضیح المسائل، مساله 1740 و تحریر الوسیلة، ج 1، ص 304 و العروة الوثقی، ج 2، ص 243 .
46) توضیح المسائل، مساله 1741 .
47) با استفاده از توضیح المسائل، مساله 1749 .
48) همان، مساله 1657 .
49) توضیح المسائل، مساله 2008 .
این مجله مخصوص کودک و نوجوان می باشد.
پیام زن
ویژه مسائل زنان و خانواده
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
محمد جعفری گیلانی
سید ضیاء مرتضوی
3
7733305
7738743
7733305
payam-zan_man@aalulbayt.org
قم، صندوق پستی 371…
پرسمان
فرهنگی، اجتماعی، دانشجویی
مرکز فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری
سید محمدرضا فقیهی
محمد باقر پور امینی
1380
3
7747240
7735473
7743816
info@porseman.net
www.porseman.n…
مبلغان
فرهنگی – تبلیغی
حوزه
1385/6/1
3
mbl
روزه بدون غسل حیض
۱۳۹۰/۰۷/۲۰
–
۹۷۲۳ بازدید
انتشار اینترنتی مطالب یا چاپ در نشریات دانشجویی با ذکر منبع موجب امتنان است.
نقل مطالب در دیگر نشریات با اطلاع این مجموعه و ذکر منبع بلامانع است.
برای چاپ در کتب، کسب اجازه کتبی الزامی است.
اداره مشاوره و پاسخ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
العربية
বাংলা
English
Español
فارسی
حکم غسل حیض در ماه رمضان
Français
German
हिन्दी
Indonesian
Portuguese
Русский
Türkçe
Uygur
اردو
中文
110860
تاریخ نشر : 21-05-2018
بازدیدها :
11495
زنی هستم دچار وسواس در عبادات و به ویژه در وضو و غسل. هنگامی که دچار عادت ماهیانه می‌شوم منتظر پاک شدن کامل از حیض نمی‌مانم و همین که کمی خشک میشود به سبب احساس گناه از نخواندن نماز غسل می‌کنم و غسل را دو بار یا بیشتر تکرار می‌کنم. دو روز پیش از رمضان از عادت ماهیانه غسل کردم و بعد از بیست و چهار ساعت لکه‌ای مایل به قرمز مشاهده کردم و آن را با دستمال پاک کردم و شب را به نیت روز اول رمضان غسل کردم و روز اول و دوم رمضان را روزه گرفته و سپس هنگام نماز عصر روز دوم از رمضان کمی زردی شبیه به رنگ خاک دیدم و دیگر غسل نکردم و تا پایان رمضان به روزه ادامه دادم. اکنون پس از رمضان احساس گناه می‌کنم که شاید روزه‌ام درست نیست و باید به سبب انجام ندادن غسل دوباره روزه بگیرم. از شما می‌خواهم پاسخم دهید که آیا روزه‌ام صحیح است یا اینکه باید دوباره روزه بگیرم؟ و دیگر چه توصیه‌ای برای من دارید جزاکم الله خیر الجزاء.
متن پاسخ
الحمدلله
اولا:
درمان وسواس به دو روش ساده امکان‌پذیر است:
نخست: ذکر بسیار الله و طاعت او زیرا این راهِ آرامش نفس و دوری آزار و وسوسهٔ شیطان است، همانگونه که الله متعال می‌فرماید:
الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ [رعد: ۲۸]
(کسانی که ایمان آورده‌اند و دلهایشان به یاد الله آرام می‌گیرد؛ بدانید که دلها با یاد الله آرامش می‌یابد).
و می‌فرماید:
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (۹۷) فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (۹۸) إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ [نحل: ۹۷ ـ ۹۹]
(هرکس از مرد یا زن عمل نیک انجام دهد و مومن باشد قطعا او را با زندگی پاکیزه‌ای حیات [حقیقی] بخشیم و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام می‌داده‌اند پاداش خواهیم داد (۹۷) پس چون قرآن می‌خوانی از شیطان رانده شده به الله پناه ببر (۹۸) چرا که او بر کسانی که ایمان آورده‌اند و به پروردگارشان توکل می‌کنند تسلطی ندارد).
و می‌فرماید:
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (۱) مَلِكِ النَّاسِ (۲) إِلَهِ النَّاسِ (۳) مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (۴) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (۵) مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ [سورهٔ ناس]
(بگو پناه می‌برم به پروردگار مردم (۱) پادشاه مردم (۲) معبود مردم (۳) از شر وسوسه‌گر نهانی (۴) آن کس که در سینه‌های مردم وسوسه میکند (۵) چه از جن و [چه از] انس).
ابن کثیر ـ رحمه الله ـ در تفسیرش می‌گوید: «سعید بن جبیر از ابن عباس روایت کرده که دربارهٔ الوسواس الخناس می‌گوید: شیطان بر قلب فرزند آدم چنبره زده، پس هرگاه دچار غفلت شد وسوسه‌اش میکند و هرگاه ذکر الله گفت درمی‌رود. مجاهد و قتاده نیز چنین گفته‌اند.
معتمر بن سلیمان از پدرش روایت کرده که گفت: به من گفته‌اند که شیطان یا وسوسه‌گر، هنگام غم و شادی در قلب فرزند آدم نفث میکند (فوت میکند) پس هرگاه الله را یاد کرد در می‌رود».
مورد دوم: دوری از وسوسه و توجه نکردن به آن و عدم پاسخگویی است. این برای رفع و دفع وسوسه کافی است.
این درمان اگرچه در آغاز دشوار است اما پس از آن آسان میشود و شما تنها باید در آغاز کار تلاش خود را بکنید و از الله یاری بخواهید. الله متعال می‌فرماید:
وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ [عنکبوت: ۶۹]
(و کسانی که در راه ما تلاش کرده‌اند به یقین آنان را به راه‌های خود هدایت می‌کنیم و در حقیقت الله با نیکوکاران است).
از ابن حجر مکی ـ رحمه الله ـ دربارهٔ بیماری وسواس پرسیدند که آیا دارویی دارد؟
گفت: یک داروی سودمند دارد که روی‌گردانی کامل از آن است حتی اگر در نفس انسان تردید باقی بماند باز هم اگر به آن توجه نکند باقی نمی‌ماند بلکه در مدت زمان کوتاهی از بین خواهد رفت چنانکه افرادی که در رهایی آن توفیق یافته‌اند آزموده‌اند. اما کسی که به آن توجه کند و به آن عمل نماید همچنان بر آن افزوده میشود آنقدر که به سلک مجانین درآید و بلکه بدتر از آنان، چنانکه در مورد بسیاری از کسانی که مبتلایش شدند و به آن و به شیطانش توجه کردند رخ داده است (الفتاوی الفقهیة الکبری: ۱/ ۱۴۹).
حکم غسل حیض در ماه رمضان
ثانیا:
پاکی از حیض با یکی از این دو نشانه حاصل میشود:
نخست: پاک شدن کامل به طوری که اگر با پنبه یا دستمال کاغذی و مانند آن به محل خروجش بکشد پاک باشد و اثری از خون یا زردی یا تیرگی بر آن نماند.
دوم: خارج شدن مایع سفیدی که زنان با آن آشنا هستند.
شایسته نیست پیش از اطمینان از پاکی برای غسل عجله نمود. بخاری ـ رحمه الله ـ در صحیح خود می‌نویسد: باب آمدن و رفتن حیض و اینکه زنان به عائشه جعبه‌هایی حاوی پنبه می‌فرستند که زرد بود، پس می‌گفت: عجله نکنید تا آنکه مایع سفید را ببینید. که منظورش پاکی از حیض بود.
مالک این روایت را در موطا (۱۳۰) آورده است.
ثالثا: اگر پس از خشک شدن کامل غسل کردید و سپس دوباره تیرگی یا زردی مشاهده کردید این ایرادی ندارد زیرا زردی و تیرگی پس از پاکی، حیض نیست؛ بنابر حدیث ام عطیه ـ رضی الله عنها ـ که گتف: ما زردی و تیرگی پس از پاکی را چیزی به حساب نمی‌آوردیم. به روایت ابوداود (۳۰۷) و تصحیح آلبانی در صحیح ابی داود.
در صورتی که غسل و نماز را برای مطمئن شدن از پاکی به تاخیر بیاندازید هیچ گناه و تقصیری را مرتکب نشده‌اید بلکه این واجب است؛ زیرا نماز خواندن در حال حیض حرام است.
رابعا:
بر فرض اینکه شما پیش از پاک شدن صحیح غسل کرده‌اید و سپس غسل را تکرار نکرده‌اید روزهٔ اول و دوم شما صحیح نیست زیرا شما در حال حیض بوده‌اید اما روزه‌هایی که پس از آن گرفته‌اید درست است زیرا برای درستی روزه غسل از حیض و جنابت شرط نیست.
بنابراین؛ اگر به درستی خشک شدن کامل خون حیض را متوجه شده‌اید غسل و روزهٔ شما صحیح است. و اگر عجله کرده‌اید و قبل از پاکی کامل غسل گرفته و روزه بوده‌اید باید روزهٔ روز اول و دوم را قضا کنید، اما روزهٔ بقیه ماهتان صحیح است و لازم نیست کاری انجام دهید.
توصیهٔ ما چنانکه پیشتر گفتیم ضرورت درمان وسواس و رها شدن از آن و توجه نکردن به آن است.
از الله برای شما توفیق و سداد خواهانیم.
والله اعلم
منبع:
سایت اسلام سوال و جواب
یا
حداقل هشت حرف که شامل حداقل یک حرف انگلیسی کوچک و یک حرف بزرگ باشد
ورود
حساب کابری جدید
حساب کابری جدید
اگر هنوز حساب کاربری ندارید با زدن بر روی دکمه‌ی بالا یکی بسازید
اگر حساب کاربری دارید وارد شوید
ساختن یک حساب کاربری جدید
ورود
یا
تکرار پسورد جدید
ما که هستیم؟
درباره‌ی سایت
پیوندهای مهم
سیاست حریم خصوصی
اشتراک در خبرنامه
برای دریافت مطالب جدید و به روزآوری‌های سایت در خبرنامه‌ی ما عضو شوید
بفرست
همه‌ی حقوق برای سایت اسلام سوال و جواب محفوظ است© 1997-2020
باقی ماندن بر جنب و حیض و نفاس تا اذان صبح یکی از مبطلات روزه است و باعث می شود فرد مؤمن نتواند به فرائض دینی خود در ماه مبارک رمضان به طور کامل عمل کند. بنابراین روزه داران از احکام غسل آگاهی کامل داشته باشند و آن را جدی بگیرند.
رمضان، ماه پاک شدن و طهارت قلب و ماه مغفرت است؛ چون خدای متعال استغفار را در این ماه بیش از دیگر ایام سال مورد لطف و عنایت خود قرار میدهد. لذا در یک روایت وارد شده است که «فمن لم یغفر له فی رمضان ففی ایّ شهر یغفر له»؛ اگر کسی در ماه رمضان – که درهای رحمت و مغفرت الهی به روی انسانها گشوده است – نتواند به مغفرت و رحمت الهی دست پیدا کند، پس کِی چنین توفیقی نصیب او خواهد شد؟
1384/07/29
ماه رمضان تالار ضیافت الهی است؛ یک تالار عظیم که اگر کسی وارد آن تالار شد و به خود فرصت داد و همت کرد که از آنچه در آنجا خدای متعال آماده کرده، به خودش بهره‌یی برساند، بهره‌ی فراوانی خواهد برد که آن بهره در ماه شوال و ماه‌های دیگرِ سال نیست؛ فقط مخصوص ماه رمضان است.
حکم غسل حیض در ماه رمضان
1383/07/13
1- روزه در شرع مقدس اسلام آن است که انسان در تمام روز، با قصد اطاعت از فرمان خداوند، از خوردن و آشامیدن و چیزهای دیگری که به تفصیل گفته خواهد شد، خودداری کند.
2- روزه مانند همه‌ی عبادتهای دیگر باید با نیت همراه باشد، بدین معنی که: خودداری انسان از خوردن و آشامیدن و سایر چیزهای باطل کننده‌ی روزه، بخاطر دستور خداوند باشد. و همین که چنین عزمی در او باشد کافی است و لازم نیست آن را بر زبان بیاورد.
3- از آنجا که شروع روزه از اول فجر است، نیت آن هم باید از آن لحظه به تأخیر نیفتد، و بهتر آن است که پیش از فرا رسیدن فجر، نیت روزه کند.
4- اگر مریض در اثنای روز ماه رمضان خوب شود، واجب نیست که نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد. ولی اگر پیش از ظهر باشد و کاری که روزه را باطل میکند از او سر نزده باشد احتیاط مستحب آن است که نیت روزه کند و روزه بگیرد و پس از ماه رمضان باید آن روز را قضا کند.
5- روزی که انسان شک دارد که آخر شعبان است یا اول ماه رمضان (یوم الشک) واجب نیست روزه بگیرد، و اگر بخواهد روزه بگیرد نمیتواند نیّت روزهی رمضان کند، بلکه میتواند قصد روزهی مستحبی آخر شعبان یا روزهی قضا یا مانند آن کند و اگر بعداً معلوم شود که رمضان بوده از رمضان حساب میشود و قضای آن روز لازم نیست، و اگر در اثنای روز بفهمد که ماه رمضان است باید از همان لحظه نیّت روزهی رمضان کند.
6- نُه چیز روزه را باطل میکند : اول خوردن و آشامیدن دوم: آمیزش جنسی، سوم: آنکه کاری کند که منی از او بیرون آید .(استمنا) چهارم: دروغ بستن به خدا و پیامبر و ائمه علیهم السلام، پنجم: رسانیدن غبار غلیظ به حلق، ششم: فرو بردن تمام سر در آب، هفتم: با حال جنابت یا حیض یا نفاس به اذان صبح رسیدن، هشتم: اماله با چیزهای روان، نهم: عمداً قی کردن. [موارد چهارم تا ششم بنابراحتیاط واجب مبطل است]
7- اگر روزه‌دار عمداً و آگاهانه چیزی بخورد یا بیاشامد روزهی او باطل میشود خواه آن چیز از خوراکیها و آشامیدنیهای معمول باشد و خواه از چیزهای غیرخوراکی مانند کاغذ یا پارچه و امثال آن باشد و خواه زیاد یا کم باشد مانند قطره‌ی بسیار کوچک آب یا خرده‌ی کوچکی از نان.
8-اگر روزه‌دار، چیزی را که لای دندان مانده است عمداً فرو ببرد، روزه‌اش باطل میشود.
9- فرو بردن آب دهان روزه را باطل نمی‌کند.
10- احتیاط واجب آن است که روزه‌دار از استعمال آمپولهای مقوی یا مغذّی، یا آمپولهائی که به رگ تزریق میشود و نیز انواع سِرمهای خودداری کند. ولی تزریق آمپول برای بی‌حس کردن و نیز دارو گذاشتن در زخمها و جراحتها اشکال ندارد.
11-احتیاط واجب آن است که روزه‌دار از دودهای انواع دخانیات و نیز مواد مخدری که از راه بینی یا زیر زبان جذب میشود خودداری کند.
12- انسان نمیتواند بخاطر ضعف، روزه را بخورد ولی هر وقت دچار حرج و مشقّت شدند، می‌‌توانند افطار نموده و بعدا باید روزه آن روز را قضا نمایند.
13-آمیزش جنسی روزه را باطل میکند، هر چند منی بیرون نیاید.
14- اگر فراموش کند که روزه است و آمیزش جنسی کند، روزهی او باطل نمی‌شود، ولی هر لحظه که یادش آمد باید فوراً از حال آمیزش خارج شود وگرنه روزه‌اش باطل است.
15-اگر روزه‌دار عمداً کاری کند که منی از او بیرون بیاید روزه‌اش باطل میشود.
16- محتلم شدن در روز (خروج منی در حال خواب) روزه را باطل نمی‌کند، و هر گاه روزه‌دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم میشود، لازم نیست از خواب خود جلوگیری کند.
17-اگر روزه‌دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از آن جلوگیری کند.
18- دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین علیهم السلام بنابر احتیاط، موجب باطل شدن روزه میشود، هر چند بعداً توبه کند و بگوید که دروغ بسته است.
19- نقل روایاتی که در کتب آمده است و انسان نمی‌داند که دروغ باشد، اشکال ندارد. هر چند احتیاط آن است که آنها را با نسبت به آن کتاب نقل کند.
20- روزه‌دار بنابر احتیاط واجب باید غبار غلیظ را ـ مانند غباری که از جارو کردنِ زمین خاکی بر می‌خیزد ـ فرو ندهد، همچنین دود سیگار و دیگر دخانیات بنابر احتیاط واجب روزه را باطل میکند.
21- اگر روزه‌دار عمداً تمام سر را در آب فرو ببرد، بنابر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است و باید روزهی آن روز را قضا کند.
22- در حکم مسئله‌ی قبل فرقی نیست میان اینکه در هنگام فرو بردن سر در آب، بدن او نیز در آب باشد یا اینکه بدن او در بیرون باشد و فقط سر را در آب فرو ببرد.
23- کسی که در شب ماه رمضان دچار جنابت است باید تا پیش از اذان صبح غسل کند. اگر جنب عمداً تا آن هنگام غسل نکند روزه‌اش باطل است. این حکم در مورد روزهی قضای ماه رمضان نیز جاری است.
24- اگر در شب ماه رمضان جنب شود و بدون تعمد تا اذان صبح غسل نکند، مثل اینکه در خواب جنب شود و خواب او تا بعد از اذان صبح ادامه یابد، روزه‌اش صحیح است.
25- کسی که در بیداری جنب شده یا پس از جنب شدن در حال خواب، بیدار شده، و می‌داند که اگر بخواب رود، تا پیش از اذان صبح برای غسل بیدار نخواهد شد، جایز نیست قبل از غسل کردن بخوابد، و اگر خوابید و پیش از اذان غسل نکرد، روزه‌اش باطل است ولی اگر احتمال میدهد که پیش از اذان صبح برای غسل بیدار خواهد شد و تصمیم بر غسل داشته باشد ولی بیدار نشود، روزه‌اش صحیح است ولی اگر دوباره خوابید و تا صبح بیدار نشد، باید قضای آن روز را بجا آورد.
26- کسی که در شب ماه رمضان وظیفه دارد غسل کند، اگر به دلیل تنگی وقت یا مضر بودن آب و امثال آن نتواند غسل کند، باید تیمم بدل از غسل بجا آورد.
27-اگر در حال روزه در خواب جنب شود، روزه‌اش باطل نمی‌شود.
28- اگر روزه‌دار در روز ماه رمضان و سایر ایام که روزه است در حال خواب جنب شد، پس از بیدار شدن واجب نیست فوراً غسل کند.
29- زنی که عادت ماهانه پاک شده و باید غسل کند و همچنین زنی که از نفاس (خونریزی زایمان) پاک شده و غسل بر او واجب است، اگر غسل را تا اذان صبح روز ماه رمضان تأخیر اندازد روزه‌اش باطل است.
30-زن اگر در حال روزه دچار عادت ماهیانه و یا زایمان شد، روزهی او باطل میشود.
31- اماله کردن با چیز روان، اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل میکند.
32- هرگاه روزه‌دار عمداً قی کند اگر چه بواسطه‌ی بیماری و مانند آن ناچار به این کار باشد، روزه‌اش باطل میشود ولی اگر سهواً یا بی‌اختیار قی کند اشکال ندارد.
33- اگر در هنگام آروغ زدن چیزی در دهانش بیاید باید آن را بیرون بریزد و اگر بی‌اختیار فرو رود روزه‌اش صحیح است.
حکم غسل حیض در ماه رمضان
34- کارهایی که روزه را باطل میکند، هر گاه عمداً و از روی اختیار باشد، علاوه بر قضای روزهی آن روز، کفاره را نیز بر انسان واجب می‌سازد. بجز در موردی که در مسئله‌ی بعد گفته خواهد شد.
35- هر گاه کسی در شب ماه رمضان جنب شود و پس از جنابت به‌گمان اینکه پیش از اذان صبح بیدار میشود و غسل میکند، به خواب رود و تا هنگام اذان بیدار نشود، قضای آن روز بر او واجب نیست.
36- اگر به سبب بی‌اطلاعی از حکم شرعی، کاری را انجام دهد که روزه را باطل میکند ـ مثل اینکه نمی‌‌دانست خوردن دارو نیز مانند سایر خوردنی‌ها روزه را باطل میکند و در روز ماه رمضان دارو خورد ـ روزه‌اش باطل است و باید آن را قضا کند ولی کفاره بر او واجب نیست.
37- اگر به جهتی باطل کردن روزه برای او جایز یا واجب شود، مانند اینکه او را مجبور کنند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، یا برای نجات جان غریق خود را در آب بیندازد، در این صورت کفاره بر او واجب نیست ولی باید قضای آن روز را بجا آورد.
38- کفاره‌ی روزهی ماه رمضان، در شرع اسلام، یکی از این سه چیز است: آزاد کردن یک برده، دو ماه روزه گرفتن، شصت فقیر را غذا دادن. و چون در این دوران ظاهراً برده ای وجود ندارد که بتوان آزاد کرد، مکلف باید یکی از آن دو کار دیگر را انجام دهد.
39- غذا دادن به شصت فقیر را می‌توان به دو صورت انجام داد: اینکه با غذای آماده آنان را سیر کند، یا اینکه به هر نفر باندازه 750 گرم (یک مدّ) گندم یا آرد یا نان یا برنج یا سایر مواد غذایی بدهد.
40- اگر هیچیک از سه وظیفه‌ئی را که مخیر میان آنها است، نتواند انجام دهد، باید به هر تعداد فقیر که قادر است، غذا بدهد و احتیاط آن است که استغفار نیز بکند. و اگر به هیچ وجه قادر بر دادن غذا به فقرا نیست کافی است که استغفار کند، یعنی با دل و زبان بگوید: استغفرالله (از خداوند بخشایش می‌طلبم).
41- کسی که بخاطر عدم توانایی بر روزه و غذا دادن به فقیر، وظیفه‌اش استغفار است، اگر بعدها تمکن پیدا کرد که روزه بگیرد یا به فقرا غذا دهد، احتیاط آن است که این کار را بکند، اگرچه کفایت استغفار، بعید نیست.
42- کسی که می‌خواهد دو ماه کفاره‌ی روزهی ماه رمضان را بگیرد باید یک ماه تمام و حداقل یک روز از ماه دوم را پی در پی بگیرد. و اگر بقیه‌ی ماه دوم پی در پی نباشد اشکال ندارد.
43- اگر کسی با آمیزش جنسی حرام یا خوردن و نوشیدن حرام، روزهی خود را در ماه رمضان بشکند، بنابر احتیاط هر سه کفاره (آزاد کردن برده، شصت روز روزه، غذا دادن به شصت فقیر) با هم بر او واجب میشود. و اگر هر سه برایش ممکن نباشد هر کدام را که ممکن است باید ادا کند. اگر چه واجب نبودن این احتیاط بعید نیست.
44- اگر روزه‌دار، کاری را که باطل کننده‌ی روزه است، در یک روز بیش از یکبار انجام دهد، فقط یک کفاره بر او واجب میشود بلی، اگر این کار، آمیزش جنسی یا استمناء باشد احتیاط واجب آن است که بعدد دفعات آمیزش جنسی یا استمناء کفاره بدهد.
45- اگر چیزی از اندرون روزه‌دار به دهان او برگردد، نباید آن را دوباره فرو برد، و اگر عمداً فرو برد قضا و کفاره بر او واجب میشود.
46- اگر روزه‌دار به گفته‌ی کسی که می‌گوید مغرب شده و اعتماد به گفته‌ی او نیست، افطار کند و سپس بفهمد که مغرب نبوده، قضا و کفاره بر او واجب میشود.
47- کسی که برای کفاره‌ی روزه می‌خواهد به شصت فقیر غذا دهد (به شرحی که در مسائل قبل گفته شد) اگر به شصت فقیر دسترسی دارد نمیتواند سهم دو نفر یا بیشتر را به یک نفر بدهد، بلکه لازم است به تمام شصت نفر به اندازه‌ی سهم هر یک غذا بدهد. البته میتواند به عدد افراد خانواده‌ی شخص فقیر مقدار سهم آنان را به او واگذار کند و او آن را مصرف آنان نماید. و در فقیر تفاوتی میان بچه و بزرگ و زن و مرد نیست.جاهایی که قضا واجب است ولی کفاره واجب نیست
48- کسی که در روز ماه رمضان نیت روزه نمی‌کند، یا از روی ریا روزه می‌گیرد ولی هیچیک از کارهائی را که موجب باطل شدن روزه است انجام نمی‌دهد، قضای آن روز بر او واجب است ولی کفاره واجب نیست.
49- کسی که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کرده و با حال جنابت یک یا چند روز، روزه بگیرد قضای آن روزها بر او واجب است.
50- اگر در سحر ماه رمضان بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، سپس معلوم شود که در آن هنگام صبح شده بوده است، باید قضای آن روز را بگیرد. ولی اگر تحقیق کند و بداند که صبح نشده و چیزی بخورد، و بعد معلوم شود که صبح بوده است قضای آن روز بر او واجب نیست.
51- اگر در روز ماه رمضان بخاطر تاریکی هوا یقین کند که مغرب شده یا کسی که خبر او شرعاً حجت است بگوید مغرب شده، و افطار کند سپس معلوم شود که هنوز در آن هنگام مغرب نبوده است، باید قضای آن روز را بجا آورد.
52- اگر روزه‌دار در هنگام وضو برای نماز واجب قدری آب در دهان بگرداند و مضمضه کند، و آب بی‌اختیار فرو داده شد، روزه‌اش صحیح است و قضا بر او واجب نیست. ولی در غیر وضوی نماز واجب، احتیاط واجب آن است که قضا نماید.
53- کسی که یک یا چند روز بیهوش و در حال اغماء بوده و روزهی واجب از او فوت شده، لازم نیست قضای روزهی آن روزها را به جا آورد.
54-زن باید ایامی را که بخاطر عادت ماهیانه و یا زایمان روزه نگرفته پس از ماه رمضان قضا کند.
55. کسی که بواسطه پیری نمی تواند روزه بگیرد، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست. ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.
56. زن باردار اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنین داشته باشد و خوف وی هم دارای منشأ عقلایی باشد، افطار بر او واجب است و همچنین زنی که در دوران شیردهی است، اگر به دلیل کم یا خشک شدن شیر بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود داشته باشد، روزه را افطار کند، و در هر دو صورت برای هر روزی باید یک مد طعام – تقریبا 750 گرم گندم یا نان و مانند آن – به فقیر بدهد و قضای روزه را هم بعدا بجا آورد.
57. زن باردار و شیر ده اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید روزه‌هایی را که نگرفته است، قضا نماید و در صورت استمرار ضرر تا ماه رمضان سال بعد، قضا از وی ساقط است و فقط فدیه (یک مد طعام) بر او واجب است.
58. اگر مکلّف از گفته پزشک یقین پیدا کند که روزه برای او ضرر دارد و یا از گفته وی یا منشأ عقلایی دیگری برای او خوف از ضرر حاصل شود، روزه گرفتن برای او واجب نیست، بلکه جایز هم نیست و بعد از پایان مریضی باید قضای آن را بجا آورد.
59- کسی که بخاطر بیماری روزه ماه رمضان را نگرفته، اگر بیماری‌اش تا ماه رمضان آینده ادامه یافت، قضای رمضانِ گذشته از او ساقط میشود و باید برای هر روز یک (مدّ) طعام بدهد.
60- اگر در ماه رمضان بسبب عذری روزه نگیرد و بعد از رمضان عذر او برطرف شود و بای این حال قضای روزهی خود را بجا نیاورد تا ماه رمضان آینده فرا برسد، باید روزه را قضا کند و برای هر روز یک (مدّ) طعام بدهد.
61- اگر قضای روزهی رمضان را چند سال به تأخیر بیندازد باید قضا را بگیرد و بخاطر تأخیر از سال اول کفاره (یک مدّ طعام) بدهد، ولی بخاطر تأخیر سالهای بعد چیزی بر او واجب نمی‌شود.
62- کسی که باید برای هر روز یک مدّ طعام بدهد میتواند کفاره‌ی چند روز را به یک فقیر بدهد.
63- کسی که در ماه رمضان مسافرت میکند در هر موردی که نماز را باید شکسته بخواند نباید روزه بگیرد. و در هر مورد که باید نماز را چهار رکعتی (تمام) بخواند، مانند مسافری که ده روز در یک محل قصد ماندن میکند یا اینکه مسافرت شغل اوست، واجب است روزه را نیز به جا بیاورد.
64- مسافرت در ماه رمضان هر چند برای فرار از روزه باشد جایز است. البته بهتر است به سفر نرود مگر اینکه سفر برای کار نیکو یا لازمی باشد.