بهترین غذا برای شیر خواران، شیر مادر است که از بزرگ ترین موهبت های الهی است. تغذیه شیر خوار با شیر مادر علاوه بر این که مواد مغذی مورد نیاز او را تامین می کند، به دلیل دارا بودن مواد مصونیت زا، کودک را در برابر بسیاری از بیماری های عفونی محافظت می کند. بر همین اساس مرگ و میر در میان شیر خشک خواران به علت اسهال 18 و به علت پنومونی 4  برابر بیشتر است.

هنگام مکیدن شیرخوار، هورمون های خاصی در بدن مادر ترشح می شود. مغز جریان یافتن شیر را دستور و همزمان شیر مادر بیشتر و بیشتر می شود. طی تحقیقات انجام شده همه مادران از این توانایی برخوردارند مگر در مواردی از جمله در شیمی درمانی یا ایدز یا مرگ مادر و غیره که توسط پزشک از شیردهی منع شوند.

مادرانی که به دلایل مختلف و یا بعضی از بیماری ها یی که در بالا ذکر شد توانایی شیر دادن را ندارند مجبور به دادن شیر خشک های مصنوعی یا فرمولا هستند، که بیشتر از شیر گاو تهیه می شوند. خاطر نشان می شود که با توجه به سیستم های مجهزی که امروزه در زمینه تهیه شیر خشک در حال فعالیت هستند و تغییرات زیادی که روی آن ها انجام شده است، با این حال هنوز شیر خشک تفاوت های زیادی با شیر مادر دارد.

انتخاب شیر خشک مناسب

 

ایا شیر خشک نان یبوست میاره

 

شیر خشک هایی که پایه آن ها شیر گاو است برای اکثر کودکان مناسب ترین نوع شیر خشک هستند.

شیر خشک  گرفته شده از شیر گاو برای اکثر کودکان بهترین انتخاب است زیرا از نظر ترکیبات نزدیک ترین ترکیب به شیر مادر است. ترکیب اصلی در اکثر شیر خشک های امروزی شیر گاو است ولی شیر گاو قبل از استفاده در شیر خشک به میزان زیادی تغییر داده می شود. غلظت پروتئین ها در شیر معمولی گاو بالا است و هضم این پروتئین ها برای نوزاد بسیار سخت است. سازندگان شیر خشک برای حل این مشکل، کربوهیدرات (مواد قندی)، پروتئین و چربی شیر گاو را تغییر می دهند. همچنین انواع ویتامین و مواد معدنی از جمله اسید فولیک(ویتامین B9)، روی و آهن را که در شیر معمولی گاو میزان آن ها کم است به آن می افزایند.

تمام شیرخوارانی که کل تغذیه آن ها از شیر مادر تأمین نمی شود باید از شیر خشک دارای آهن اضافی تغذیه شوند. تغذیه کودکان با شیر خشک به جای شیر مادر احتمال ابتلاء کودک به فقر آهن را افزایش می ‌دهد.

توصیه انجمن طب کودکان آمریکا این است که تمام کودکان سالمی که کل تغذیه آن ها از شیر مادر تأمین نمی شود، باید تا یک سالگی شیر خشک دارای آهن اضافی مصرف کنند. بعضی از مادران به دلیل عوارضی نظیر یبوست و دیگر عوارض گوارشی تمایل چندانی به استفاده از شیر خشک های آهن دار ندارند ولی مطالعات نشان داده اند که یبوست را نباید ناشی از آهن دانست.

خطر ابتلا به آنمی فقر آهن (کم خونی ناشی از کمبود آهن) در شیر خوارانی که از شیر خشک های با آهن کم تغذیه می شوند بیشتر است. کم خونی سبب کمبود اکسیژن رسانی به بدن نوزاد می شود. مطالعات نشان داده اند که دریافت آهن کافی در سال اول زندگی تأثیر مهمی بر عملکرد آموزشی در سنین مدرسه دارد.

رهنمودهایی اصولی برای تغذیه با شیرخشک

 

1- همراه شیرخشک باید صبح و شب مقداری آب جوشیده خنک در اختیار شیر خوار گذاشت.

2- آبی که برای تهیه شیر استفاده می شود، باید جوشیده و ولرم باشد تا ویتامین های موجود در شیر از بین نرود.

3- شیر اضافی در یخچال نگه داری شود ( در قسمت پایین و به مدت 24 ساعت)، البته اگر درب قوطی باز نشده باشد نیازی به یخچال نیست.

4- شیر تهیه شده در بطری را از دسترس حشرات دور نگه دارید تا از بروز اسهال جلو گیری شود.

5- از قرار دادن شیشه شیر در معرض آفتاب بپرهیزید.

 

6- هنگام خرید به تاریخ انقضای آن که در ته قوطی حک شده توجه کنید. همچنین از سالم بودن قوطی (نداشتن فرورفتگی و سوراخ ) اطمینان حاصل کنید.

7- به اطلاعات روی بر چسب قوطی از جمله فرمولاسیون یا طرز تهیه آن، مقدار مصرف و غیره توجه نمایید .

8- شیشه ی شیر را توسط شیشه پاک کن قبل از این که از آن استفاده نمایید، تمیز کنید.

9- از مواد استریل کننده و ضد عفونی برای تمیز کردن شیشه شیر می توانید استفاده کنید.

10- بایستی حداقل 6 عدد سر شیشه از جنس سیلیکون و لاتکــس که استاندارد و شکل طبیعی دارد، انتخاب شود. توصیه می شود که سر شیشه تهیه شده، شبیه نوک سیـنه ی مادر باشد تا در جریان شیر به کودک کمک کند.

11- شیر محیط مناسبی جهت رشد باکتری و غذای اصلی کودک نیز محسوب می شود، بنابراین با حفظ آرامش و در محیط استریل اقدام به تهیه شیر نمایید.

12- سعی کنید زمانی که کودک تان آرام است به او شیر دهید و محلی آرام و ساکت را برای شیر دادن در نظر بگیرید.

13- از خنک بودن شیر قبل از شیر دادن اطمینان حاصل کنید.

14- شیشه را طوری نگه دارید که هوا وارد دهان کودک تان نشود.

خطرات تغذیه با شیر خشک

 

* تاریخ مصرف شیر خشک ها 2 سال است، از خرید شیر هایی که تاریخ مصرف شان گذشته است، بپرهیزید.

* هنگام تهیه شیر خشک از مقدار گفته شده روی برچسب قوطی استفاده کنید و از مصرف کم پودر، جهت صرفه جویی کردن که باعث سوء تغذیه کودک و کاهش رشد آن می شود، بپرهیزید و همچنین از مصرف زیاد آن که عدم تحمل غذا و ایجاد اسهال، استفراغ و بیماری های گوارشی را به دنبال دارد، خودداری کنید.

* اندازه دلمه های کازئین موجود در شیر خشک بزرگ تر ازشیر مادر و هضم آن برای شیر خوار مشکل تر است. زیادی املاح موجود در آن باعث ایجاد چاقی و افزایش اسمولاریته سرم می شود.

* از دیگر اختلالاتی که در فرمولاخوران ایجاد می شود، اسهال است، که بیشتر به دلیل نداشتن مواد مصونیت زا در شیرخشک ها است. همچنین چاقی این کودکان در آینده امکان بروز بیماری های قلب و عروق را فراهم می سازد.

* همچنین میزان ابتلا به آسم، اگزما و مرگ های ناگهانی در شیر خشک خواران شایع تر است.

با متخصصین کودکان مشورت کنید

 

اگر می خواهید کودک خود را با شیر خشک تغذیه کنید و دقیقاً نمی دانید چه شیر خشکی باید استفاده کنید و یا می خواهید شیر خشک کودک تان را تغییر دهید حتماً با متخصص کودکان مشورت کنید. متخصصین کودکان با در نظر گرفتن وضعیت سلامت کودک، سن، مواد غذایی لازم برای بدن می توانند بهترین توصیه را به شما بکنند. متخصصین کودکان همچنین با تحت نظر گرفتن کودک از نظر واکنش به شیر خشک و علائم به وجود آمده به شما کمک می کنند. سعی نکنید حساسیت به شیر خشک را خودتان تشخیص دهید زیرا ممکن است مشکلی جدی را متوجه نشوید و یا کودک تان را از مواد غذایی کافی محروم کنید.

 

 

 

 

آیا زیاد شیر می خورد؟ کم می خورد؟ چه مقدار کافی است؟ پاسخ این ها به میزان وزن و چگونگی رشد کودک شما بستگی دارد. ” چه مقدار شیر خشک باید به کودک داد؟ چه زمانی باید شروع کرد؟”

عموما بچه ها وقتی گرسنه می شوند، شیر می خورند و وقتی سیر می شوند آن را رها می کنند. اما کودکان شیر خشک خوار در مقایسه با کودکانی که شیر مادر می خورند، وزن بیشتری دارند. نیازهای تغذیه ای هر کودک، هرروز و هر ماه تغییر می کند. این ممکن است گیج کننده به نظر برسد اما با دنبال کردن راهنمایی های زیر و بررسی مرتب آن ها با پزشک کودکتان، احتمالا آنچه را کودک نیاز دارد بدست خواهد آورد.

راهنمایی های ما مختص کودکانی است که 4 تا 6 ماه اول را منحصرا شیر خشک می خورند و بعد تا یک سالگی با ترکیبی از شیر خشک و غذای جامد تغذیه می شوند. در یک روز بیش از 1100 گرم شیر خشک به کودک ندهید و به محض این که کودک شروع به خوردن غذای جامد کرد، احتمالا نیاز است میزان شیر خشک کودک را کاهش دهید. پزشک کودک شما خواهد گفت که کودکتان کجای نمودار رشد قرار گرفته و کمک می کند مطمئن شوید که او رشد یکنواختی دارد و میزان مناسبی از شیر خشک را دریافت می کند.

توجه: چنانچه کودکتان ترکیبی از شیر خشک و شیر مادر را مصرف می کند، برای توصیه های بیشتر با پزشکش صحبت کنید.

ایا شیر خشک نان یبوست میاره

 

تعیین میزان شیر خشک بر اساس وزن

 

در 4 تا 6 ماه اول، هنگامی که کودک هیچ غذای جامدی نمی خورد، یک قاعده ساده این است که: در هر 24 ساعت به ازای هر یک کیلو گرم وزن کودک، 150 سی سی شیر خشک به او بدهید. برای مثال اگر کودکتان 3 کیلو گرم وزن دارد در یک روز  450 سی سی  و چنانچه 6 کیلو گرم است 900 سی سی  به او شیر بدهید. این اعداد قاعده سفت و سختی ندارند، آن ها یک میانگین کلی برای نیاز احتمالی کودکتان به شما می دهند. تغذیه کودک بر اساس نیازهای فردی اش متفاوت خواهد بود. به عبارت دیگر ممکن است بعضی روزها کمی بیشتر از آن بخواهد و روزهای دیگر کمی کمتر.

تعیین میزان شیر خشک بر اساس نشانه های گرسنگی

 

یادگیری علامات گرسنگی کودک به شما کمک می کند بدانید کی و چقدر به کودک شیر خشک بدهید. اگر نوزاد شما گرسنه باشد بالاخره گریه می کند ولی گریه کردن نوزاد ، آخرین نشانه گرسنگی است. پیش از آن نشانه هایی وجود دارد از قبیل:

 

 

استفراغ کردن بعد از تغذیه می تواند نشانه این باشد که کودکتان زیاد خورده است (ریزش آب دهان طبیعی است اما استفراغ طبیعی نیست). درد معده (شکم) نیز بعد از تغذیه می تواند نشانه ای از افراط در غذا دادن باشد. اگر کودکتان پاهایش را سیخ می کند و یا شکمش سفت به نظر می رسد ممکن است درد داشته باشد . به محض اینکه هر بار بچه شروع به گریه میکند، به او شیر ندهید! به خصوص اگر تازه به او شیر داده اید. این احتمال را در نظر بگیرید که ممکن است گریه اش به این دلیل باشد که جایش خیس است، سرد یا گرمش است، نیاز به آروغ زدن دارد یا این که می خواهد در کنار شما باشد.

تعیین میزان شیر خشک بر اساس سن

 

در هفته اول هروقت نوزادتان شیر خواست به او بدهید. اما پس از آن مهم است که بیش از اندازه به او غذا ندهید تا در یک وزن مناسب بماند. بیشتر کودکان در بازه های زمانی کوتاه نیاز به شیر خوردن دارند. برای هفته اول از 45 تا 60 سی‌سی در هر نوبت شیردهی آغاز کنید و تا 90 سی سی  در هر سه چهار ساعت بالا ببرید.

همچنان که کودکتان رشد می کند و معده اش بزرگ تر می شود، در هر روز تعداد بطری کمتر با میزان شیر بیشتری مصرف می کند. در حدود یک ماهگی برای مثال هر 24 ساعت 5 یا 6 بطری حاوی 120 سی سی  شیر می خورد و در شش ماهگی 4 یا 5 بطری حاوی 180 تا 240  سی سی در هر روز.

او احتمالا 4 تا 5 بطری در روز را تا اولین سال تولدش ادامه می دهد تا زمانی که بتواند شیر گاو را در بطری بخورد یا جرعه جرعه بنوشد، به همراه سه وعده غذای جامد و دو میان وعده مختصر در هر روز.

نشانه های این که کودک شما میزان مناسبی از شیر خشک را دریافت کرده:

 

 

ایا شیر خشک نان یبوست میاره

 

در صورتی که شکم نوزاد شما در هفته سه بار کمتر کار کرده باشد نوزاد به یبوست مبتلاست .

نوزاد در هنگام دفع مدفوع گریه و بی قراری میکند. افزایش وزن مطلوب ندارد.

سعی کنید به مقدار کافی در طول روز اب بنوشد زمان دستشویی نوزاد منظم باشد اگر میوه هایی مانند الو ، انگور ،گلابی میدهید با اب رقیق کنید اگر نوزاد شما نمیتواند محصولات لبنی یا شیر را هضم کند این مواد را از رژیم غذایی اش حذف کنید از خوراندن موز نان سفید سیب زمینی به نوزاد مبتلا به یبوست خودداری کنید.

ایا شیر خشک نان یبوست میاره

 

 

شیر خشک هایی که پایه آنها شیر گاو است برای اکثر کودکان مناسب ترین نوع شیر خشک هستندشیر خشک  گرفته شده از شیر گاو برای اکثر کودکان بهترین انتخاب است زیرا از نظر ترکیبات نزدیک ترین به شیر مادر است.

 

 ترکیب اصلی در اکثر شیر خشک های امروزی شیر گاو است ولی شیر گاو قبل از استفاده در شیر خشک به میزان زیادی تغییر داده می شود. غلظت پروتئین ها در شیر معمولی گاو بالاست و هضم این پروتئین ها برای نوزاد بسیار سخت است. سازندگان شیر خشک برای حل این مشکل، کربوهیدرات (مواد قندی)، پروتئین و چربی شیر گاو را تغییر می دهند. همچنین انواع ویتامین و مواد معدنی از جمله اسید فولیک (ویتامین B12)، روی و آهن را که در شیر معمولی گاو میزان آنها کم است به آن می افزایند.

تمام شیرخوارانی که کل تغذیه آنها از شیر مادر تأمین نمی شود باید از شیر خشک دارای آهن اضافی تغذیه شوندتوصیه انجمن طب کودکان آمریکا این است که تمام کودکان سالمی که کل تغذیه آنها از شیر مادر تأمین نمی شود باید تا یک سالگی شیر خشک دارای آهن اضافی مصرف کنند. بعضی از مادران بدلیل عوارضی نظیر یبوست و دیگر عوارض گوارشی تمایل چندانی به استفاده از شیر خشک های آهن دار ندارند ولی مطالعات نشان داده اند که یبوست را نباید ناشی از آهن دانست.

خطر ابتلا به آنمی فقر آهن (کم خونی ناشی از کمبود آهن) در شیر خوارانی که از شیر خشک های با آهن کم تغذیه می شوند بیشتر است. کم خونی سبب کمبود اکسیژن رسانی به بدن نوزاد می شود. مطالعات نشان داده اند که دریافت آهن کافی در سال اول زندگی تأثیر مهمی بر عملکرد آموزشی در سنین مدرسه دارد.

از شیر خشک های با پایه سویا استفاده نکنید مگر به تجویز پزشکسویا یک پروتئین گیاهی است که مانند شیر گاو برای هضم بهتر توسط شیر خواران تغییر داده شده و ویتامین ها و مواد معدنی به آن اضافه می شود. شیر خوارانی که به لاکتوز (نوعی قند که کربوهیدرات اصلی موجود در شیر مادر و شیر گاو است) حساسیت دارند ممکن است به شیر خشک های با پایه سویا بهتر جواب دهند ولی تنها در صورتی باید از این نوع شیر خشک ها استفاده کرد که پزشک استفاده از آنها را توصیه کند. تقریباً نیمی از کودکانی که به شیر خشک گاو حساسیت دارند به شیر خشک سویا نیز حساسند. همچنین، جذب کلسیم و مواد غذایی دیگر از شیر خشک سویا کمتر است، از این رو باید از انواعی استفاده کرد که مواد غذایی بیشتری به آنها اضافه شده است. بهترین کسی که می تواند شیر خشک مناسب را برای کودک تجویز کند پزشک است.

چگونه می تواند عدم تحمل لاکتوز را متوجه شد؟ عدم تحمل حقیقی لاکتوز در کودکان نادر است. علائم آن عبارتند از: درد و تورم شکم ، دفع گاز و اسهال. در صورتیکه کودک چنین مشکلاتی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کرد. بعضی علائم عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به شیر گاو مشترکند و برای اطمینان باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک برای تشخیص، احتمالاً از آزمایش مدفوع برای کنترل وجود بعضی اسید ها و مواد دیگر در موفوع استفاده می کند.

کودکانی که مشکل دیگری ندارند معمولاً متعاقب یک اسهال بطور موقت تحت رژیم شیر سویا قرار می گیرند. اسهال سبب تغییر آنزیم ها در روده کودک شده و هضم لاکتوز را بسیار مشکل می کند. این شایعترین نوع عدم تحمل لاکتوز در شیرخواران است. تغذیه شیرخوار با شیر خشک سویا برای یک مدت، این فرصت را به آنزیم های روده می دهد که به حالت طبیعی برگردند.

هر چند ممکن است شنیده باشید که شیر خشک های سویا در تسکین کودکان کولیکی مؤثرند ولی محققین شواهدی دال بر اثبات این ادعا پیدا نکرده اند.

در مورد شیر خشک های حاوی اسید های چرب نظیر DHA و ARA هنوز اتفاق نظر وجود ندارددر چند سال اخیر شیر خشک های حاوی دو اسید چرب به نام های DHA و ARA توجه زیادی را بخود جلب کرده اند. بعضی مطالعات چنین نتیجه گیری کرده اند که این افزودنی ها (که با غلظت بالایی در شیر مادر یافت می شوند) سبب تکامل بهتر مغز و سیستم بینایی می شوند ولی بعضی محققین معتبر معتقدند که این مطالعات مطالعاتی کوچک بوده اند و نمی توان بر اساس آنها چنین نتیجه گیری کلی کرد. هر چند شواهدی دال بر اینکه این افزودنی های جدید برای کودکان مضر باشند وجود ندارد ولی مطالعات دراز مدتی نیز در تأیید بی خطر بودن آنها انجام نشده است. به همین دلیل انجمن طب کودکان آمریکا هنوز موضعی در قبال اینکه متخصصین کودکان باید شیر خشک های حاوی این مواد را برای شیرخواران سالم توصیه کنند یا نه، نگرفته است. شیر خشک های حاوی این مواد از شیر خشک های دیگر گران ترند و به نظر بیشتر محققین مفید بودن آنها ثابت نشده است.

کودکانی که حساسیت شدید دارند باید از شیر خشک های مخصوص استفاده کنندکودکانی که در هضم شیر خشک گاو یا سویا مشکل جدی دارند گاهی به شیر خشک های دارای هیدرولاز بهتر جواب می دهند (این شیر خشک ها بعضی اوقات تحت عنوان شیر خشک های کاهنده حساسیت یا Hypoallergic خوانده می شوند هر چند ممکن است بعضی شیرخواران به این نوع شیر خشک ها نیز حساسیت داشته باشند). شیر خشک های دارای هیدرولاز حاوی پروتئین های هیدرولیزه هستند. به عبارت دیگر پروتئین های موجود در این شیر خشک ها برای هضم بهتر قبلاً شکسته شده اند. مشکلات گوارشی شدید بویژه خون در مدفوع، استفراغ، یا اسهال و یا دانه های قرمز رنگ روی پوست نوزاد ممکن است نشانه هایی از حساسیت به شیر باشند. در این صورت در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

هیچگاه خودتان شیر خشک درست نکنید و همچنین چیزی به شیر خشک آماده نیفزایید مگر به دستور پزشکشیر خشکی که در خانه تولید شود ممکن است برای شیرخوار خطر آفرین باشد. این شیر خشک حتی اگر از روی دستور خاصی هم درست شده باشد تمامی مواد غذایی مورد نیاز کودک را به میزان کافی ندارد و ممکن است سبب وزن نگرفتن یا سوء تغذیه شود.

به همین ترتیب، هیچگاه نباید ویتامین، غلات، اسید های چرب، روغن زیتون، شیر گاو، شیر مادر، یا هر گونه ترکیبات دیگری به به شیر خشک اضافه کرد مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد. مواد فراوان موجود در شیر خشک با دقت زیاد و میزان بسیار دقیقی با هم ترکیب شده اند و اضافه کردن مواد دیگر به آن ممکن است سلامتی کودک را به خطر اندازد. بویژه روغن زیتون که ممکن است خیلی برای کودک خطرناک باشد زیرا زمانی که شیر خوار بر می گرداند روغن ممکن است وارد ریه ها شده و سبب آسیب جدی و دائمی به ریه ها و حتی مرگ شود. از آنجا که هضم شیر گاو برای شیرخواران مشکل است هیچگاه تا قبل از یک سالگی شیر گاو را با شیر خشک مخلوط نکنید و یا آن را به تنهایی به شیر خوار ندهید. شیر مادر را نیز با شیر خشک نباید مخلوط کرد زیرا اگر شیرخوار تا آخر شیشه اش را نخورد مقداری از شیر با ارزش مادر به هدر می رود.

0