برچسب: درخت گیلاس وحشی

ویژگیهای گیاه شناسی :درختی است به ارتفاع 6متر یا بیشتر ،پوست تنه ی آن خاکستری وترک خورده است.شاخه ی تازه ی آن زاویه دار ودر زیر گونه هایش با کرک های سفید وزرد رنگی پوشیده شده است که به تدریج صاف میگردد .جوانه هایش شبه تخم مرغی کند با فلس های تخم مرغی صاف یا کرک دار است .برگ هایش چرمی ودر زمستان خزان میکندشکل انها کشیده یا تخم مرغی صاف ویا تخم مرغی کشیده است .قائده ی آن  گرد یا قلبی نا متقارن وبا انتهایی گرد یا کند با حاشیه ای موجدار ،دانه دار کمانی یا سینوسی ودارای 8-4 دندانه اندو7-5 رگبرگ های فرعی که در پشت کمی برجسته اند وزاویه ای در حدود 45-35 درجه با رگبرگ های اصلی تشکیل می دهند و گاهی هم دارای رگبرگهای بینابین میباشند . روی برگ براق وصاف وپشت آن کرکدار است که رفته رفته صاف ،کبود یا پریده رنگ می شود . ابعاد آن 6-5*4-5/1 سانتی متر وطول دمبرگ 12-5 میلی متر .دم برگ معمولا و به ندرت خزی است. پایک میوه خیلی کوتاه است وبه ندرت به 1سانتی متر می رسد وحامل یک تا دو میوه است . میوه ی آن در یک سال می رسد پیاله ی نیم کروی کمی استکانی به ارتفاع 8/1-1 وقطر 8/1-5/1 سانتی متر است وگاهی دهانه ی به هم رفته است .فلس های آن خاکستری یا نمدی ،تخم مرغی خرد ،فلس های پایین آن برجسته و فلس های  بالا تر کوچک تراست .میوه ی آن استوانه ای کشیده ،صاف براق به رنگ قهوه ای روشن و مو کرونه به طول 5/3-2/1 سانتی متر وگاهی هم بلند تر میباشد ناف آن کمی برجسته ،زبر با حاشیه ای قهوه ای تیره وبا قطر 6 میلی متر .

ریخت شناسی :مازو دار quercus hnfectoriاز لحاظ ارتفاع ورشد ارتفاعی تقریبا وضعی مشابه با گونه ی وی ول Q.libani دارند و ارتفاع متوسط این گونه اگرچه در حال حاضر کمتر از ده متر است ولی درختانی از این گونه در گورستان جنگلی گور عمر ،سردشت در آذربایجان غربی ودر ارتفاع 1350 متری از سطح دریا با قطر برابر با سینه ی 40 سانتی متر ،18 متر ارتفاع داشته است .در همین گورستان ،نهال دانه دار مازو به ارتفاع 130 سانتی متر ،در قسمت یقه قطری بالغ بر 21 میلی متر داشته و ضخامت 5 سال آ آخر آن به طور متوسط ،2/6 میلی متر وضخامت 10 ساله ی ان 11 میلی متر بوده است (سن نهال :10 سال )و به همین قرار رشد ارتفاعی متوسط سالیانه این نهال که به طور نسبی از پناه برخوردار بوده است 13 سانتی متر میباشد .تاج این درخت پهن، گرد ویا کشیده است .پوست تنه در جوانی صاف ودر سنین بالا تر ترک خورده وشیاردار وبه رنگ خاکستری در می اید .قابل ذکر است که این گونه با برخورداری از توانایی در تولید گال دهای ارزشمند کمتر از گونه وی ول Q. Libani  که برگ های خوش مزه تری نسبت به مازو دارد مورد سر شاخه زنی قرار می گیرد و لذا تاج پهن تری نسبت به گونه ی وی ول ایجاد می کند .

گسترشگاه :گونه ی دارمازو Q.Infectoria که دارای سه زیر گونه در ایران میباشد در زاگرس شمالی رویش دارد ،وسیع ترین رویشگاه این گونه در جنگل های استان های آذر بایجان غربی و کردستان واقع شده اند .دارمازو از جنگل های حوزه ی پیران شهر تا حوزه ی شهرستان مریوان به صورت تقریبا پیوسته رویش دارند ورویشگاه منفصل آن در مدارات جنوبی تر ،به حوزه ی شهرستان جوانرود ومنطقه ی فریادرس ،بخش عثمان وند کرمانشاه و نیز منطقه ی زشت وقلائی شهرستان نور اباد در شمال استان لرستان کشیده می شود .در مدارات شمال تر رویشگاه پیوسته ی دارمازو (Q. Ifectoria   )در دره ی سیلوانا واقع در غرب شهرستان ارومیه و نیز در منطقه ی مارمیشو از حوضه ی آبخیز نازلوچای واقع در شمال غربی شهرستان ارومیه این گونه رویش دارد .گونه ی دارمازو (Q.Infectoria  )علاوه بر این در جنگل های کشور های عراق ،سوریه،ترکیه ،یونان،قبرس ،نیز میروید البته در کشور قبرس توده های خالص آن یافت نمی شود بلکه به صورت گونه همراه است.

شرایط اکولوژیکی :در مورد  شرایط اکولوژیکی خصوصا نیازهای اکولوژیکی گونه ی دارمازو (Q. Ifectoria)در ایران  متا سفانه تا کنون بررسی ومطاله ای انجام نگرفته ویا حدقل در دسترس نبوده است اما مشاهدات میدانی از رویشگاه های این گونه مبین این امر است که نیازهای اکولوژیکی گونه ی دارمازو حد واسط بین دو گونه ی (Q.Brantii )و(Q.Libani  )می باشد .بدین معنی که نیازهای اکولوژیکی ان پایین تر از گونه ی ویول وبالا تر از گونه ی Q.brantiiمی باشد .این گونه هم با گونه ی (Q.Libani)وهم با گونه ی (Q.Brantii )تشکیل تیپ جنگلی را می دهند .گسترش ارتفاعی این گونه در زاگرس شمالی از حدود 2300 متر تا 2050 متر از سطح دریا است اما مناسب ترین رویشگاه این گونه 1400 تا 1600 متر از سطح دریا است .

تجدید نسل درگونه (Quercus infectoria  ):به هردو صورت جنسی وغیر جنسی تجدید نسل میکند و تجدید نسل دانه زاد در صورت وجود پایه های مادری بذرده ونبود عوامل محدود کننده ی غیر طبیعی نظیر چرای دام وسهولت انجام می پزیرد در منطقه ی پیش گفته یعنی لئو مرا تع مریوان در استان کردستان تجدید حیات گروهی این گونه به ارتفاع حدود 1 تا 5/1متر مشاهده گردیده است .قدرت جست دهی ویا تجدید نسل شاخه زاد این گونه پر از قطع درخت حد واسط گونه ها Q..brantii وQ.libani می باشد وتعداد جست های روئیده بر روی کنده ی این گونه عموما بیش از گونه ی Q.Libani وکمتر از گونه ی Q.brantii است.

سرشت گونه ی (.infectoria  Q) :دارمازو گو.نه ای نور پسند که در سنین اولیه ی رشد به سایه برد بار و مقاوم است و دارای دو نوع ریشه ی عمقی و سطحی است .توده های جنگلی متشکل از گونه ی  دارمازو Q.infectoria  به فرم های پرورش دانه و شاخه  زاد است. در جنگل های گسسته این گونه در منطقه جوانرود عموما به صورت توده های شاخه زاد مشاهده میگردد فرم پرورش دانه وشاخه زاد ویا شاخ ودانه زاد مازودار در جنگل ها وشهرستان سر دشت ومریوان دیده میشود .

محصولات درخت دارمازو : اگرچه از چوب  آن در تامین  سوخت ویا سایر مصارف روستایی استفاده میشود ولی به دلیل تولید گال های ارزشمند وگز علفی در این گونه نسبت به Q.Brantii کمتر مورد قطع قرار گرفته است .این گونه محصولات جانبی نیز دارد که مهمترین این محصولات انواع گال نزیر قلقاف یا گلگاو ،مازوج ،ستیچک،می باشد که به خاطر تانن بالای آن ارزشمند میباشد گز علفی نیز نوعی گال می باشد که به دلیل فعالیت نوعی حشره بر روی درخت مازو تولید می گردد واز آن در شیرینی سازی بخصوص گز اصفهان استفاده می گردد واز بازار فروش مناسبی بر خوردار است گز در اثر گزش شته ای به نام lachnus Roborif روی درخت Q.Infectoria تولید می گردد .مازوج در اثر نیش حشره ای بنام cynips qallae-tin ctoriae قلفاف در اثر فعالیت حشره ای دیگر بنام cynips quecus tozae تولید می شود ونیز حشرات دیگری مانندut medusae cynips cap وneuroterus lenticularis محصولاتی بنام قچه بوجود می اورد که از لحاظ اقتصادی ازرش چندانی ندارد.

گال های درخت Q.infectoria  گال واژه ای است که در گیاه شناسی کاربرد دارد و عبارت است رشد غیر عادی بافت ها در اثر عملکرد برخی انگل از قبیل حشرات،قارچ ها وکنه ها .گال های درخت بلوط در نیش زنبور های مختلف واز جمله زنبور هایی از جنس synips بر روی اندام های مختلف بلوط (برگ ،جوانه ،میوه و…)از همه ی گونه های جنس Quercus ایجاد می شود.1.Aderia caput –medusae :این گال در اثر حمله ی آفت به جوانه ها و میوه های درختان دارمازو(Q.infectoria  )به وجود میاید . گال از کناره ی پیاله ی میوه با رشد غیر عا دی سلول آغاز میشود که بعدا به سه حالت ادامه میابد وهر کدام به نام خاص :قشکای علفی ،قشکای علفی منشعب وقشکای چوی منشعب نامیده میشود که فرق انها از زوایدی است که از گال منشعب میشود .2.Cynips lignicola  :این زنبور عمده روی درخت دارمازو گال هایی بصورت کروی به قطر 10-5 میلی متر که نتیجه ی تکثیر سلولی جوانهی جانبی  وگاهی هم جوانه ی انتهایی است به رنگ قهوه ای روشن وشفاف ایجاد می نماید واین گال را به دلیل پوست پاره پاره که شبیه پوست توپ است گال توپی مینامند .

گونه های مختلف دارمازو:

Q.infectoria subsp.boissieri(reut)schwarz 1934

=Q.boissieri reut. 1853=Q.iusitanaca lam.  var.biossieri dc.1879

=Q.Iusitanaca lam subsp. Orientalisvar. Boissieri dc.1864

=Q.infectoria subsp.Boissierivar.eu-boissiericamus

=Q.tauricola ky.1930=Q.araxina9trautv0grossh.

این واریته در ارتفاعات سردشت وزمزیران وکردستان انتشار دارد .درختی است متوسط القامه با جوانه های شبه تخم مرغی درشت ،نمدی وپشمین ،شاخه هایش قطور ونمدی ،انبوه ،پشمین که کم وبیش بر زوی شاخه دوام میکند .برگه یش تقریبا بیضی شکل تا نیزه ای کشیده است .انتهای برگ گرد یا گاهی باریک وقاعده ی ان گرد یا قلبی ،حاشیه ی برگ سینوسی دندانه دار ،کند یا تیز وبا 11-8 جفت رگبرگ مشابه وموازی ویک دست وبه ندرت رگبرگ های بینابین در انها وخصوصا در در ساخه های پاییزه دیده میشود .روی برگ صاف وکبود ،کمی سفید رنگ وپشت ان نمدی پر دوام با رنگ روشن تر .ابعاد ان 12-6 *6/5-3 وطول دمبرگ ان5/2-8/ سانتی متر است .پاک میوه ی آن کرک دار وبه 5/1 -2 سانتی متر طول میرسد .پیاله ی ان مخروطی بطول 2/1 وبه قطر 5/1 سانتی متر وروی ان را فلس های قطور خاکستری ،خزی ،نیزه ای تیز وبرجشته فراگرفته است.میوه ی آن تقریبا شبه بیضی کشیده و به رنگ زرد قهوه ای بطول 5-4 وبه قطر 8/1-5/1 سانتیمتر مو کرونه با ناف کوچک محدب به قطر 6/5 میلیمتر میباشد.

Infectoria oliv.subsp.latifolia schwarz

Q.infectoria subsp .boissieri var latifolia schwarz1937

Q.lusitanica boiss.1879   =k.inermis ky. 1855

این واریته در کردستان وسردشت انتشار دارد.

درختی است با قامت راست ،پوست ان شیار دار و کم رنگ با تاج گرد فرو رفته .شاخه های تازه آن قطر و نمدی که رفته رفته صاف می شود.جوانه هایش خیلی درشت،گرد سرخ قهوه ای و مژه دار است.برگهای بهاره واژتخم مرغی کشیده یا تقریبا بیضی با قاعده قلبی و مورب و انتهای گرد یا کند وحاشیه موج دار،کمانی یا سینوسی با دندانه های گرد با ابعاد 6-8*(5/4-5/3) و دمبرگ آن 2-3سانتی متر است برگهای پاییزه آن نیزه ای یا حاشیه موج دارند و دندانه ها ورگبرگهای نا منظم و انتهای تیز و کشیده به ابعاد 6-10*(5/4-3)سانتی متر است و دمبرگش کوتاهتر است برگهای جوان خصوصا در پشت برگ نمدی انبوه است برگهای چندماهه چرمی روی آنها کمی براق،صاف به رنگ سبز روشن است و گاهی کرکها در رگبرگها باقی می ماند.رگبرگهای فرعی آن 8-12جفت و در برگهای پاییزه رگبرگهای بینابین کوچک دیده می شود.میوه آن منفرد و پیاله آن تقریبا کروی با دهانه ی به هم رفته به بلندی (8/1-5/1)سانتی متر و فلس های قوز دار خزی خاکستری است فلسه9ای آن مثلثی شکل کند و فلسهای انتهایی تیز است میوه آن کشیده شبه بیضی مو کرونه به ابعاد 4-6*(2-5/1)می باشد.

Quercus infectoria subsp.petolaris schwarz 1934

Q. infectoria subsp.boissieri var.petiolaris(dc)boiss.1840

=Q.lusitanica  subsp.oriantalis var.petiolaris Dc.

=Q.lusitanica  subsp .oriantalis var.syriaca Ky.1862

=Q.pfaeffingeri Ky.1862

Q.lusitanica var.petilaris Algph.=q.lusitanica  var.genuina boiss.

این واریته در جنگل های سر دشت و کردستان انتشار دارد .شاخه های آن باریک خزی یا نمدی زرد رنگ است که در مدت کوتاهی کرک های خود را از دست می دهد .برگ هایش  بیضی ، با انتهایی گرد یا کند وحاشیه ای در کم دندانه است و8-10 جفت رگبرگ فرعی موازی ، موجدار ومشابه ونزدیک حاشیه منشعب میباشد . معمولا فاقد رگبرگی بینابین است .برگ شاخهای نازک کشیده تر ،باریک تر ودارای دندانه های عمیق تر است وگاهی هم در انها رگ

 

برگهای بینابین دیده میشود .دمبرگ آن خزی به 5/1 سانتی متر طول میرسد .ابعاد پهنک ان 7-6 *(5/2 -3)سانتی متر ،پایک میوه ی آن خیلی کوتاه وپیاله ی آن تقریبا نیم کروی یا استکانی شکل وگاهی هم دهانه ی آن بهم رفته و با فلس های قوزی نمدی است .میوه ی آن شبه تخم مرغی یا تقریبا استوانه ای کشیده به طول 5/3 -3 سانتی متر و 5/1 سانتیمتر قطر است .دارای ناف محدب کوچک با حاشیه ی سیاه است و معمولا یک سوم تا یک چهارم میوه را می پوشاند.

شناسایی وپراکنش دارمازو در استان لرستان :

از فلور ایرانیکیا Q.infectoria  oliv .subsp. boissieri تشخیص داده شد .تنها رویشکاه جامعه دارمازو در استان لرستان در کیلو متر 88 شمال غربی شهرستان خرم اباد واقع در منطقه ی شینه میباشداستقرار و پراکنش درختان دارمازو از ارتفاع 1200 متر شروع وتا ارتفاع 2400 متر از سطح دریا در دامنه شمالی سفید کوه ادامه دارد که ابتدا به شکل پراکنده وبعد جامعه  شکل انبوه تری به خود گرفته است مساحت رویشگاه دارمازو 5751 هکتار براورد گردید .

مشخصات خاک منطقه :به طور کلی خاک های رویشگاه دارمازو از دو رده اتی سول (رگوسولو لیتوسول در طبقه بندی فائو) واینسپتی سول (کمبیسول در طبقه بندی فائو) هستند که بدلیل برخورداری از رژیم رطوبتی زریک واپی پدون اکریک به در تحت رده های Xerochrept   Xerorthent طبقه بندی میشوند .در مجموع می توان گفت که خاک های دامنه های  شمالی و غربی از نظر عمق تمایز طبقاتی و درجه ی تکامل  نسبت به خاک سایر قسمت ها وضعیت بهتری دارند . خاک دامنه ها ودره نیز وضعیت بهتر  نسبت به یال ها دارند .نتایج تجربه های  فیزیکی و شیمیایی رویشگاه گونه ی دارمازو نشان میدهد که اسیدیته ی خاک های رویشگاه دارمازو بین 4/7-8 نوسان داشته و درصد ماده ی آلی آنها نسبتا خوب بوده است .خاکها کلا کم عمق تا عمیق  و بافت لومی تا روسی هستند.                            

 

 

 

توت سفید(Morus alba )

شناسنامه:

تیره:  White mullberry

نام لاتین: توت Moraceae

نام انگلیسیMorus alba:

نام فارسی: درخت توت سفید

نام عربی : توث ابیض فرصاد

یک درخت قدیمی و یا تاریخی در اکثر کشورهای جهان که معمولا در هر کشوری دارای قدمت بیش از دویست ، سیصد سال است. دارای پوست زرد نارنجی بوده که از مشخصه‌های جالب آن در زمستان است (بیشتر در مورد درختان نهال و جوان). درختی است مقاوم و کم نیاز که در اکثر مناطق و آب و هوا رشد می‌نماید و حتی می‌تواند به ارتفاع تا 25 متر نیز برسد. بعضی از درختان توت فقط گلهای نر تولید نموده و بنابراین میوه نمی‌آورند. این نوع درختان به عنوان یک درخت زینتی سایه‌دار بسیار مناسب هستند. درختی به ارتفاع 10-15 متر با تاج متراکم ،کروی انبوه ،به قطر تا 15 متر ،تنه کوتاه ،با پوست زبر شیار دار ،شاخه های جوان امتداد  کرکدار یا بدون کرک ،برگها به طول 5-15 سانتیمتر ،در تعدادی از نمونه ها تا 20-25 سانتیمتر ،با طولی بیش از عرض ،تخم مرغی تا تخم مرغی پهن ،با راس نوک تیز یا نوک دار کوتاه ،با قاعده گرد یا سر بریده یا کم وبیش قلبی ،دندانه ای درشت ،اغلب بیشتر نمونه های فاقد میوه (عقیم )به طرق گوناگون،لوبی ،روی سطوح فوقانی  غالبآ صاف و درخشان در سطح  تختانی در امتداد رگبرگ میانی و رگبرگهای اصلی با کرکهای گسترده ،در محور رگبرگها دستجات کرکها قابل توجه اند .دمبرگ کرکدار به طول 1-5 سانتیمتر ،گوشواره ها سر نیزه ای سریعآ ریزان ،گل اذین دم گربه ای نر به طول 10-15 میلیمتر با دمگل اذین کرک پتوئی کوتاه . گل اذین دم گربه ای ماده کوچکتر به طول 5-10 میلیمتر .خامه ها بدون کرک ،میوه های توتی به طول 10-25 میلیمتر ،غالبآ سفید یا گاهی قرمز ،ارغوانی یا تقریبآ سیاه ، گوشت دار ،شیرین ،گاهی بی مزه ،شفت چه ها قهوه ای کم رنگ ،به حدود 2 میلیمتر .

 مشخصات گیاه شناسی :توت یکی از گیاهان دو لپه است. توت در گیاه شناسی معمول‌ترین گونه میوه گوشتدار یک تکه محسوب می‌شود که در آن تمام دیواره تخمدان درون یک پیرابر خوراکی به عمل می‌آید. تخمدان همیشه در قسمت زیرین گلها که دارای یک یا چند برچه درون یک پوشش نازک می‌باشند قرار دارند و دارای قسمتهای داخلی گوشتداری هستند. دانه‌ها درون گوشت مشترک یک تخمدان یک یا چند برچه‌ای محصور شده‌اند. واریته‌ها

Morus.nigra دارای برگهای بزرگ و قلبی شکل که در خرداد و تیر تا شهریور میوه‌های تمشک مانند آن می‌رسند، که می‌توان به صورت تازه و یا برای ساخت مربا از میوه‌های آن استفاده نمود. این میوه‌ها معمولا تا سن درخت به چهار یا پنج سالگی نرسیده باشد ظاهر نمی‌شوند. واریته دیگر Morus.alba یا توت سفید است که اصل آن از چین بوده و به ارتفاع 20 – 18 متر می‌رسد و در همه جا می‌توان آن را یافت و در مقابل نوسان درجه حرارت مقاوم است که در هوای گرم و خشک سازگاری بیشتر نشان می‌دهد و در مقابل سرما و کم آبی نیز مقاوم است. واریته توت مجنون نیز وجود دار که در جوانی زیباست ولی با گذشت سن از فرم می‌افتد و شاخه‌های زیرین خشک می‌شوند.

شرح گیاه:

درخت توت بومی چین است و در نقاط استپی و شمال ایران کشت میشود وحتی بطور خودرو در جنگلهای شمال ایران پراکنده شده است. توت درختی است که ارتفاع آن به 20 متر و قطرش به یک متر می رسد دارای تنه راست و قائم و پوستی شیاردار، خاکستری مایل به زرد. برگهایش مختلف الشکل، صاف و لوب دار یا دندانه دار، با قاعده نیم قلبی و انتهای تیز است. رنگ آن سبز روشن و براق است و دمبرگ آن بلند می باشد. میوه توت مرکب، استوانه ای یا بیضی شکل کشیده است. پا یک میوه آن کم و بیش بلند و رنگ آن سفید تا شکری و غفائی و حتی جگری تیره دیده می شود و بواسطه رنگ میوه و یا دارا بودن دانه و یابی دانه بودن آن و یا به علت آویزان بودن شاخه ها به واریته های مختلفی تقسیم می شود. برگ توت در بهار برای تربیت کرم ابریشم و در پائیز به مصرف تعلیف دام می رسد. میوه تازه و یا خشک آن مورد توجه است وچوب آن در مصارف مختلف نجاری و خصوصاًَ تهیه تار و در شمال کشور برای طبقه بندی تلنبار و همچنین مال بند برای گاجمه ( گاوآهن محلی) برنج کاری بکار می رود پوست شاخه های جوان برای بسته بندی و بستن پیوند مورد استفاده قرار می گیرد : درخت توت در برابر خشکی بردبار است هم درشمال کشور می روید و در مناطق استپی و نیم خشک بصورت خودرو و به نظر می رسد در گیلان برای تربیت کرم ابریشم توتستانهائی با پایه کوتاه احداث می کنند تا چیدن برگ آنها آسان باشد و هر سال شاخه های آنها را از برابر سینه می برند و آنرا به صورت تتارد در می آورند.

کودها علاوه بر اینکه قدرت مقاومت درختان را در مقابل سرمای شدید به بالا می برند در مقابل آفات و بیماریها آنها را مقاوم تر می کنند. کود کافی و صحیح گل دادن و تبدیلشان به میوه را در بهار تسریع و تولید میوه به مقدار زیاد را مطمئن می کند. به منظور آگاهی از مقدار کود مورد نیاز باید اولاً نوع خاک شناسایی شود ثانیاً مقدار کود موجود در آن را به کمک تجزیه شیمیایی معلوم کرده و مقداری را که باید به خاک اضافه شود نیز محاسبه کرد. مقدار کود ازته 100 کیلوگرم درهکتار به صورت N و همچنین 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر به صورت  P2O5 می باشد این کودها را نه یکبار بلکه در چند بار و در فواصل معین همه ساله به باغ توت می دهند. بطوریکه جمع سالیانه آنها 100 کیلو از هر کود در هکتار شود.

ازدیاد درخت توت به دو طریق صورت می گیرد: 1- جنسی 2- غیر جنسی 1- ازدیاد جنسی: میوه های واریته های مختلف توت بین خرداد الی مرداد می رسند درختان توت تقریباً از 5 سالگی شروع به میوه دادن می کنند برای بذرگیری میوه های رسیده رااز روی درخت یا بهتر از زیر آن جمع آوری کرده روی غربال با فشارآب بیشتر بذرها رااز گوشت جدا و در سایه یا گرمای طبیعی اطاق خشک می کنند. روشی که بیشتر توصیه می شود  اینست که میوه های رسیده چیده شده را 4 الی 5 روز داخل ظرفی در گرمای اطاق می گذارند تا خوب تخمیر شوند. آنگاه آنها را روی غربالی ریخته به کمک فشار آب شیرودست بذرها را از گوشت جدا کرده و دوباره در داخل اطاق و دور از تابش مستقیم نور خورشید خشک می کنند بهتر است بذر توت را در همان سال اول بکارند زیرا قوه نامیه اش بطور طبیعی تنها 3 ماه حفظ می شود. هرگاه آنرا در دمای پائین تر از 10 درجه سانتی گراد نگهدارند قدرت خود را تا یکسال و حداکثر حتی تا 2 سال حفظ می کنند ولی درصد رشد بذرها به شدت پائین می آید. قوه نامیه بذر توت بسته به واریته های مختلف بین 20 درصد تا 90 درصد متغیر است. هر 100 کیلو میوه توت 2 تا 3 کلو بذر می دهد. در هر کیلو بذر توت حدود 520000 عدد بذر وجود دارد. مقدار بذر لازم برای کاشت آن در هر هکتار حدود 12 کیلوگرم است بذرها را در بهار یا پائیز می کارند مدت لازم برای جوانه زدن بذرهای کاشته شده در گرمای 20 درجه سانتی گراد بین 15 تا 20 روز است. بشرط آنکه در این مدت بستر آن مرطوب نگهداشته شود قبل از کاشت باید به زمین کودهای لازم راداد. پس از جوانه زدن بسترها به یک الی دو هفته سایه بان نیاز دارند. ازدیاد درختان توت به وسیله بذر بسیار ساده و کم هزینه تر از روشهای دیگر است. نکته ضعف تفرق صفات نهال های حاصله است که یکدست نخواهند بود. 2- ازدیاد غیر جنسی: به منظور حفظ خواص مادری آنرا از راههای غیرجنسی زیاد می کنیم. مهمترین راههای ازدیاد غیرجنسی عبارتنداز :

الف) پیوند: عبارتست از انتقال بخش یا جوانه ای از گیاهی که میوه های عالیدارد. بر روی پایه ای ریشه دار با این منظور که گیاه بدست آمده تنها از همان میوه های عالی همه ساله تولید کند. مهمترین انواع پیوند در توت عبارتند از: پیوند شکمی-پیوند اسکنه ای- پیوند مجاورتی- پیوند لوله ای- پیوند روی ریشه که معمولاً پیوندریشه از همه متداولتر بوده و حدود 90 درصد پیوندها به این روش است که در پیوندریشه، ریشه های یکساله را در بهار در ارتفاع 8 الی 10 سانتی متر بریده و پیوندک را نیز مورب از زیر یک جوانه قطع کرده و

بسرعت بین پوست و چوب ریشه فشار می دهند خوب در آنجا جای گیرد. آنگاه محل بریدگیها را نوارپیچ می کنند این کار برای ایجادتماس بین مرسیستم ریشه در نقطه برخورد پیوندک انجام می گیرد. در ازدیاد به وسیله قلمه تمام خواص گیاه مادری حفظ می شود.

قلمه زدن دو نوع است: قلمه زدن چوبی و قلمه زدن سبز

قلمه زدن چوبی:از سر شاخه های یکساله به قطر تقریبی 1 تا 3 سانتی متر درهنگام خواب زمستانی قلمه گرفته و در سردخانه ها درگرمای 5 درجه نگهداری می کنندتا گرمای خاک در بهار به 14 درجه برسد. آنگاه آنرا در زمین می کارند هر قلمه باید 4تا 5 جوانه در حال خواب داشته و طول آن به 15 تا 20 سانتی متر برسد

قلمه سبز :شاخه های درختانی که برای قلمه گیری سبز انتخاب شده اند درزمستان طوری هرس می کنند که برایشان تنها 6 تا 7 جوانه باقی بماند این جوانه ها در بهار آینده تولید برگهایی سبز به طول 30 تا 40 سانتی متر و بیشتر می کنند آنها رابه طول 15 تا 20 سانتی متر بریده بجز دو برگ انتهایی بقیه برگها را می چینند و دراردیبهشت یا خرداد روی زمین می کارند

برداشت

توت به صورت خام یا خشک شده مصرف می شود. درخت توت درسال پنجم شروع به میوه دادن می کند و معمولاً از سال هشتم یا نهم به حداکثر میوه دهی خود می رسد و مدتها در این سطح باقی می ماند زمان برداشت محصول هنگامی است که میوه ها از حالت سبزی بیرون آمده مثل شیشه براق می شوند. اغلب همه میوه ها با هم نمی رسند لذا باید آنرا در چند نوبت چید برای چیدن چادر روی زمین در سایه انداز درخت پهن کرده و درخت را اگر تنومند نباشد با دست تکان داده تا میوههای رسیده از شاخه ها جدا شده روی چادر بریزند میوه توت سریعاً باید مصرف شود چون در سردخانه بیش از 2 تا 3 روز قابل نگهداری نیست و اگر بخواهند خشک کنند فوری بایددر آفتاب پهن شود تا مقدار زیادی از آبش را از دست بدهد . میوه خشک شده را بیش از یکی دو سال هم می توان نگهداری نمود. زمان برداشت میوه توت، با شرایط جوی مناطق مختلف تغییر کرده و از نیمه دوم خرداد تا اوایل مرداد ماه است. در مناطق گرم زودترو در مناطق سرد میوه ها را دیرتر می چینند

دامنه انتشار

نقاط استیپی، شمال کشور،جنگلهای شمال، تهران، آذربایجان، خراسان، تفرش و مناطق دیگر وجود دارد.   توت از نظر اقتصادی.

اصولآ این گونه با ارزش ازنظر اقتصادی : برگها به مصرف پروش نوغان (کرم ابریشم ) میوه خوراکی و داروئی به عنوان اجیل ،چوب با ارزش صنعتی در کشتی و لنج سازی دراکثر مناطق مختلف ایران کاشته شده است یا می شود به طوری که درسراسر ایران اعم از مناطق گرمسیری یا سردسیری دیده می شود واریته های مختلفی از توت سفید در ایران به حالت اصلاح شده یا کاشته شده دیده می شود

میوه شیرین و مطبوع توت خوراک انسان و برگ آن خوراک کرم ابریشم است. میوه سفید توت را خشک کرده و این میوه‌های خشک با اینکه شیرین هستند اما برای ابتلایان به بیماری قند ضرری ندارند. میوه توت چه خشک و چه تازه خشکی دماغ را برطرف می‌کند و از دوستان کبد و طحال است. جوشانده پوست ریشه و برگ توت ادرار را زیاد می‌کند و شیره برگهای آن به عنوان تب‌بر و التیام دهنده زخم در گذشته استفاده می‌شد. عصاره برگ توت ضد سم قوی است. قند توت باعث چاقی نمی‌شود.

توت سفید از لحاظ غذایی:ميوه اي آبدار ‘ ريز ‘ شيرين و لذيذ است . درخت توت سفيد بزرگ ‘ تنومند وداراي برگهاي پهن است كه در تغذيه كرمهاي ابريشم مورد استفاده قرار مي گيرد.  گهواره پرورش اين درخت در چين بوده است و از آنجا به ساير نقاط پراكنده شده است . در چين بيشتر براي خوراك كرم ابريشم اين درخت را پرورش مي دادند. توت سفيد وقتي به ايران آمد با آب و هواي ايران سازگاري نشان داد و ميوه آن پرآب و شهد آگين شد.قسمتهايي كه در تغذيه و پزشكي مورد استفاده قرار مي گيرد عبارتند از : ميوه ‘ برگ ‘ شيره ‘ پوست شاخه هاي تازه. توت سفيد تازه را مي خورند وبراي مصارف زمستان آن را خشك مي كنند.

 

توت سفيد سرشار از املاح معدني ‘ تانن و ويتامينهاي A وC  ‘ ماده اي به نام آلبو مينوئيد ‘ مواد چربي ‘  پكتين و اسيد سوكسينيك مي باشد.اين ميوه به طرز عجيبي وزن را كاهش مي دهد. قند فروكتوز آن باعث برطرف شدن گرسنگي مي شود و فيبر آن سوخت كالريهاي بدن را تسريع مي كند. طبق يافته هاي پژوهشگران فيبرهاي نامحلول موجود در انواع توتها ‘ كالري جذب شده در بدن را كاسته و موجب كاهش وزن مي شوند.هر 100 گرم توت تازه 60 كالري  و هر 100 گرم توت خشك 360 كالري انژي توليد مي كند.يكي ديگر از فوايد توت اين است كه با كاهش سموم وآلاينده ها بدن را پاك نگه مي دارد.آنتي اكسيدانهاي موجود دراين ميوه فوايد بسياري براي سلامتي دارند كه يكي از انها كاهش روند بالا رفتن سن است.آنتي اكسيدانها ميزان كلسترول بد را كاهش مي دهند ونيز از بيماريها و مشكلات مربوط به حافظه مثل آلزايمركه با بالا رفتن سن افراد دچار آن مي شوند؛ جلوگيري مي كنند. نقش ديگر آنتي اكسيدانها پيشگيري از سرطان است.علاوه بر اين توت سفيد ملين خوبي است و در سهل كردن جريان ادرار نيز نقش دارد.

مواد غذايي توت سفيد وقتي بهتر جذب مي شوند كه صبح ناشتا يا عصر در فاصله غذايي ظهر و شام  خورده شود يعني زماني كه معده از غذا خاليست.

 

 

 

تقسيم بندي مناطق رويشي جهان توسط بروكمنBrockmann

1.جنگل هاي باراني يا استوايي PLUVISIVAE

درختان اغلب داراي پوست صاف و براق و تنه ي كشيده هستند.سطح جنگل معمولا عاري از پوشش گياهي است و حداكثر 2 تا3 درصد نور به كف مي رسد.برگهاي درختان اغلب نوك تيز و براق مي باشند.وجود گياهان چوبي بالا رونده كه غالبا از جنس FICUS مي باشند از مشخصه هاي بارز اين جنگلها مي باشد. به عنوان سبك ترين چوب , بالزا Ochroma lagupus  با وزن مخصوص 0.1  و سنگين ترين چوب , گاياك Guajacum officinale  با وزن مخصوص 1.2 را مي توان نام برد.

اين جنگلها از قرن 20 به بعد مرد بهره برداري قرار گرفتند و آينده ي چنين جنگلهايي با خطر مواجه است.

 

مهمترين گونه هاي با ارزش جنگلهاي پهن برگ هميشه

سبز استوايي:

 

نام تجاري

نام علمي

خانواده

   رويشگاه

 

آكاژو

 

KHAYA IVORENSIS

 

MELIACEAE

 

آفريقاي غربي(كامرون-عنا-نيجريه-ساحل عاج)

 

 

اكومه

AUCOUMEA KLAINEANA

 

BURSERACEAE

گابون , گنگو و گينه(افريقاي غربي)

ايروكو

CHIOROPHORA EXCELSA

 

MORACEAE

سواحل عاج , كامرون, عنا ,نيجريه , كنگو

 

بالزا

 

OCHROMA LAGOPUS

 

 

BOMBACEAE

امزيكاي مركزي و جنوبي

 

پاليساندر

DALBERGIA LATIFOLIA

 

PAPILIONACEAE

هندوستان , افريقاي شرقي

 

ساپلي

ENTANDYOPHRAGMA CYLINDRICUM

 

MELIACEAE

افريقاي مركري

 

ليمبا

TERMINALIA SUPERBA

 

COMBRETACEAE

افريقاي غربي (كنگو)

 

ماهاگوني

SWIETENIA MACROPHYLLA

 

MELIACEAE

 

سواحل عاج, امريكاي جنوبي و مركزي

 

2.جنگل هاي سبز باراني يا نيمه استوايي HIEMISILVAE

باران در اين جنگلها در فصول مشخصي از سال مي بارد و به نام باران هاي مونسوني مشهورند.به همين علت به اين جنگاهل مونسون (MONSUN FOREST) گويند.نسبت به جنگلهاي هميشه سبز تعداد اشكوب ا كمتر و از تراكم اپي فيت ها و گياهان بالا رونده كاسته مي شود تنوع گونه ها نيز كمتر و ارتفاع درختان كاهش مي يابد.مهمترين گونه هاي با ارزش اين جنگلها درخت تيك TECTONIA GRANDIS و انواع DALBERGIA  بوده كه از نظر صنعتي و تهيه ي روكش چوب با ارزش اند.

گونه هاي درختي مشهور اين نواحي گونه Baoba  يا درخت نان ميمونAdansonia digitata و اقاقياي چتري acacia sp مي باشند.اين جنگلها مورد بهره برداري شديد قرار گرفته اند.

جنگلهاي مانگرو هم در اين مناطق يافت مي شود كه از گونه هاي معروف انها چندل و حرا مي باشند.

3.جنگلهاي هميشه سبز معتدله گرم و مرطوب LAURISILVAE

4.جنگلهاي هميشه سبز مديترانه اي DURISILVAE

زمستان هاي معتدل و عاري از يخبندان و تابستانهاي خشك و گرم داردبرگها كوچك, ضخيم , چرمي و كركداراند.ميزان بارندگي سالانهكم و بين 500 تا  700 ميلي متر است درجه حررات بالا تا 28 درجه است و دوره ي رويش گياهي نسبتا طولاني و بين 7 تا 9 ماه نوسان داردو ارتفاع درختان بين 15 تا 20 متر است.

مهمترين گونه هاي جنگلهاي مديترانه اي:

زيتون  OLEA EUROPEA

مركباتCITRUS SPP

بلوط چوب پنبه  QUERCUS SUBER

بلوط سبز    QUERCUS ILEX

نوعي بلوط مديترانه اي   QUERCUS COCCIFERA

برگ بو LAURNUS NOBILIS

اكاليپتوس EUCALYPTUS SPP

خرنوب CERATONIA SILIQUA

كاج صمغي PINUS BRUTIA

كاج سنگي PINUS PINEA

كاج حلب PINUS HALEPENSIS

زربين CUPRESSUS SEMPERVIRENS

 

5.جنگلهاي سبز تابستاني(خزان كننده)AESTISILVAE

6.جنگلهاي سوزني برگ مناطق معتدله سردACICULISILVAE

7.رويشهاي استپيكDURIHERBOSA

8.بيابانهاي گرمSICCIDESERTA

9.بيابانهاي سردFRUGORIDESERTA

10.مناطق قطبيPOLARIS

ایسنا/گیلان کارشناس جنگل‌های گیلان گفت: چوب درخت گیلاس وحشی از گران‌ترین چوب‌ها به شمار می‌رود.

کارشناس جنگل‌های گیلان گفت: چوب درخت گیلاس وحشی از گران‌ترین چوب‌ها به شمار می‌رود.

مهندس پورعسگری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا)‌- منطقه گیلان، با بیان اینکه درخت گیلاس وحشی با نام محلی آلوکک بسیار زیبا و در اروپا، آسیا و ایران انتشار دارد، گفت: این نوع درخت در کشور ما در جنگل‌های شمال از آستارا تا گرگان پراکنده است و تقریبا از پایین بند جنگل تا ارتفاع میان بند جنگل بالا می‌رود.

درخت گیلاس وحشی

وی ادامه داد: این درخت حتی در جامع راشستان به طور پراکنده وجود دارد.

وی با بیان اینکه ارتفاع درخت گیلاس وحشی به بیش از 20 متر و قطر تنه آن به بیش از 50 سانتی متر می‌رسد که به صورت نوارهای قطری شکیل از دور قابل تشخیص است، اضافه کرد: این درخت به صورت ذخیره گاه جنگلی به شدت حفاظت می‌شود و به ندرت مگر در مکان‌های خاص تجدید حیات طبیعی می‌کند.

وی گفت: نهال این گونه به خاطر زیبایی و نقوش جالب با هدف تولید چوب برای احیاء عرصه‌های مخروبه جنگلی شمال کشور تولید می‌شود و متاسفانه در حال تهدید است و به همین دلیل قطع آن ممنوع است و به شدت محافظت می‌شود.

پور‌عسگری تصریح کرد: چوب درخت گیلاس وحشی از گران‌ترین چوب‌ها به شمار می‌رود.

انتهای پیام

0