خواص دارویی و گیاهی :
در جوامع متمدن امروزي اگرچه شرايط زندگي بسيار مرفه‌تر و آسان‌تر شده، ولي به دلايل سطح بهداشت فردي، اجتماعي و رواني نه تنها به تناسب تمدن رشد نيافته، بلكه در بعضي موارد پايين‌تر هم آمده است. براي مثال 50 سال قبل مردم از سطح زندگي پايين‌تري از نظر دسترسي به مواد غذايي، وضعيت حمام رفتن و حتي سطح سواد برخوردار بوده‌اند. شايد همه شما شنيده باشيد كه مادربزرگ‌تان مي‌گويد. فرزندم خدا را شكر كن قديما ما اينقدر مواد غذايي و ميوه و انواع شيريني نداشتيم. هفته‌اي يك‌بار گوشت و حتي سالي يك‌بار برنج مي‌خورديم. از حمام‌هاي عمومي استفاده مي‌كرديم و آن‌هم هفته‌اي يك‌بار، وسيله نقليه مثل امروز فراوان نبود كه بتوانيم به همه جا راحت سفر كنيم و گاه يك سفر ما چند روز طول مي‌كشيد . . . ولي در عوض خيال آسوده داشتيم و اين همه مريضي نبود! به راستي فكر كرده‌ايد كه چرا در دنياي امروزي آمار بيماري عليرغم رشد فرهنگي و بهداشت بالاتر رفته است.
چرخه طبيعي زندگي
1- چرخه طبيعي زندگي به هم ريخته است. اكثر مردم به دلايل شغلي و يا عادتي دير مي‌خوابند، دير بيدار مي‌شوند، دير صبحانه، ناهار و شام مي‌خورند. و كلاً انسان قديم كه همگام با طبيعت زندگي مي‌كرد، تبديل به انساني شده كه با زندگي ماشيني همگام است. در طب سوزني چين اعتقاد بر اين است كه هر ارگان بدن ساعت خاصي بهترين وظيفه‌اش را انجام مي‌دهد و اين ساعت‌ها طبق سيكل طبيعي بدن طراحي شده است و اگر اين روند تغيير كند آن عضو دچار اختلال مي‌شود. مثلاً معده در ساعت 11-13 ظهر بهترين فعاليت را دارد و بهترين هضم و جذب را انجام مي‌دهد. حال اگر در اين ساعت فرد تازه از خواب بيدار شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟ به جاي خوردن وعده ناهار تازه بايد صبحانه بخورد! از طرفي خواب سرشب (11 تا 2شب) با توليد ملاتونين بيشتر ميتواند سلامت فرد را تضمين كند. به هر حال تمام عوامل گفته شده در بالا و عوامل ديگري كه ذكر نشده، ميتواند عامل ايجاد بيماريي‌هايي مانند ريزش مو، يبوست، موهاي زائد، كيست تخمدان، فيبروم رحم، دردهاي زانو و بدن (در سنين پايين)، افسردگي، اضطراب و حتي سرطان شود كه امروزه متاسفانه از سنين جواني آغاز مي‌گردد.
طب سوزني براي درمان ريزش مو
براساس طب كلاسيك (رايج) ريزش مو به هورمون‌هاي مردانه – آندروژن وابسته است. كه نوع آندروژن كه دهيدرو تستوسترون ناميده مي‌شود، نقش كليدي در اين بيماري دارد. آندروژن هورموني است كه در مردان باعث رشد اندام‌هاي تناسلي و ايجاد صفات جنسي ثانويه و بلوغ مي‌شود. اين هورمون در زنان نيز به ميزان كم وجود دارد و باعث رشد مو و تمايلات جنسي مي‌گردد.
طب سوزني و ريزش مو
از نظر طب سوزني ريزش مو در مناطق زير به كانال‌هاي خاصي ارتباط دارد:
پيشاني و گيجگاه‌ها ←معده
فرق سر ← كبد
دو طرف سر ← كيسه صفرا
پس سر ← مثانه
از ديدگاه طب سوزني موي سر از كانال‌هاي كليه و كبد تغذيه مي‌كند همانطوري كه مي‌دانيد، كانال‌ها انرژي را از عضو مربوطه دريافت كرده و در تمامي بدن حركت مي‌دهند، مثل رگ‌هاي خوني كه خون را حركت مي‌دهند. مردين‌ها نيز انتقال دهنده انرژي هستند. البته اين كانال‌ها كه هزاران سال پيش توسط انديشمندان چيني كشف شده‌اند، غير قابل رويت هستند، ولي امروز با دوربين‌هاي خاصي از آنها عكسبرداري شده و وجود آنها به اثبات رسيده است. تحقيقات باعث شده طبي سوزني كم‌كم از حيطه متافيزيك وارد عرصه فيزيك و يا به عبارتي از دنياي غير ملموس وارد دنياي ملموس شود.
عوامل ريزش مو
عوامل زير باعث ضعف در كانال‌هاي كليه و كبد مي‌گردد و نمي‌گذارد خون و انرژي به موي سر برسد؛ در نتيجه مو دچار ريزش و كدر شدن مي‌شود.
1- كار و فعاليت و خستگي زياد (استراحت كم) 2- استرس 3- خشكي آب و هوا (باعث خشكي و دو شاخه شدن موها مي‌گردد) 4- خونريزي فعال 5- كم‌خوني 6- عواملي مانند بستن محكم موها، شستوشوي بيش از حد 7- عوامل ارثي 8- فقر غذايي (البته ممكن است شما همه چيز بخوريد، ولي همانطوري كه گفته شد، كيفيت غذاي بسيار مهم است) – مشكل در هضم و جذب غذا 10- اختلالات هورموني و غيره
روش كار
طب سوزني نه تنها درمان بسيار خوبي براي ريزش مو است بلكه درمان مناسبي هم براي در آمدن مجدد موهاي ريخته شده است. اصولاً اگر ريشه مو وجود داشته باشد؛ به احتمال 80-0درصد مشكل قابل حل است، درمان ريزش وكم‌موئي سر بين 20-30 جلسه مي‌باشد. 12 جلسه اول هفته‌اي 2-3 بار و از جلسه دوازدهم هر هفته و بعد هر ماه بيمار ويزيت مي‌شود. درمان طب سوزني بسيار كم‌هزينه‌تر، بدون عارضه‌تر و راحت‌تر (و حتي بدون دردتر) از روش‌هاي كاشت مو و PRP و . . . است؛ چون همانطوري كه گفته شد، قدمتي بالغ بر 5 هزار سال دارد. اين درمان نه تنها روي موي سر مفيد است، بلكه چون به صورت ريشه‌اي كار مي‌شود، ميتواند يكسري از اختلالات بدني فرد را نيز از بين ببرد. مثلا خاطرم هست كه در سال‌هاي گذشته دختر جواني به خاطر ريزش، نازكي و كم شدن موي سر مراجعه كرده بود ايشان به مدت چهار سال به متخصصان مراجعه كرده، ولي نتيجه رضايتبخش نبود. در موقع گرفتن شرح‌حال، من متوجه اختلالاتي در كانال كبد و در نهايت هورمون‌هاي بيمارم شدم و در طي سونوگرافي مشخص شد كه دليل ريزش موي ايشان كيست‌هاي تخمدان است. خوشبختانه بعد از 15-20 جلسه درمان نه تنها جوابدهي ايشان براي مو مطلوب و رضايتبخش بود، بلكه كيست‌هاي تخمدان هم محو شده بود! به نحوي كه پزشك راديولوژيست با كمال ناباوري دو بار سونوگرافي را تكرار كرد؛ چون فكر نمي‌كرد بدون دارو بتوان به چنين نتايج درخشاني رسيد. معمولاً بعد از جلسه 4-5 ريزش مو كاهش چشمگيري مي‌يابد، و از جلسه 8-12 موهاي درآمده ضخيم‌تر مي‌شوند ولي درآمدن موهاي قبلي به زمان دو تا سه ماهه نياز دارد. افراد از همان جلسات 5-6 احساس بهبودي و رضايت مي‌كنند. علاوه بر طب سوزني از (طب سوزني با الكتريستيه)، ليزرهاي كم توان، تغذيه سالم، ماساژ، بادكش درماني و . . . نيز مي‌توان كمك گرفت.
توصيه‌هاي خانگي
خودداري از كار زياد كه باعث خستگي و كلافگي شود (چون كانال كليه را ضعيف مي‌كند) خواب كوتاه در وسط روز (كه انرژي كليه‌ها كم مي‌شود) در تقويت اين كانال موثر است. نوشيدن آب بيشتر براي تقويت كانال كليه يا مصرف غذاها و يا ميوه‌هاي آبدار
هفته‌اي يك‌بار ماساژ آهسته موها با روغن نارگيل، زيتون، كنجد و يا سياهدانه اين روغن براي پيشگيري از ريزش موها خيلي عالي است اگر امكان دارد، اين روغن‌ها را در طول شب روي سر نگهداريد و صبح استحمام كنيد؛ وگرنه 30 دقيقه قبل از حمام به سر ماليده شود. اين‌كار باعث تقويت ريشه موها مي‌شود و بهتر از استفاده از نرم‌كننده‌هاست.
استفاده از مولتي‌ويتامين، تركيبات حاوي روي و يا در صورت كم‌خوني استفاده از آهن خواب قبل از نيمه شب بسيار براي تقويت كانال كليه مفيد است. شستوشوي سر 2 بار در هفته كافي است در بقيه موارد سر را موقع استحمام با آب ولرم فقط ماساژ دهيد و بعد بشوييد.
اگر موهاي چربي داريد كه هر روز نياز به شستوشوي دارد، حتماً در غذاهاي مصرفي خود دقت كنيد؛ ممكن است موادي كه مصرف مي‌كنيد باعث افزايش بلغم در بدن‌تان مي‌شود (مثل شير و لبنيات زياد، غذاهاي فرآوري شده و يا سرخ‌كردني و غذاهاي خارج از منزل)
از كلاه‌هاي تنگ و روسري‌هاي كه به خوبي جريان هوا را عبور نمي‌دهند استفاده نكنيد، چون حرارت و بلغم سر را بالا مي‌برند و در صورت امكان رنگ‌هاي شادبراي مقنعه و روسري استفاده نماييد. از سشوار، در صورت ضرورت استفاده شود و بهتر است از نور طبيعي خورشيد براي خشك كردن موها استفاده نماييد. اگر هم مجبور به استفاده از سشوار هستيد، فاصله معقول تا موها را رعايت كنيد. از مصرف قهوه، الكل، غذاهاي كنسروي، سوسيس، كالباس، غذاهاي خارج از منزل و نوشابه . . . بپرهيزيد. از زندگي‌تان در هواي آزاد و طبيعت لذت ببريد و به خودتان عشق بورزيد.
دكتر الهام اميرآذر
zendegionline.ir
در طب سنتی درمان ریزش مو به 2 گروه تقسیم می‌شود؛ درمان‌های موضعی و خوراکی. آنچه امروز بیشتر به کار می‌رود، درمان‌های موضعی است.
ریزش مو دلایل گوناگونی دارد که طب سنتی برای آن ها درمان‌های متفاوتی پیشنهاد می‌دهد:
* یکی از دلایل ریزش مو، مشکلات گوارشی و یبوست است که درمان آن مصرف خاکشیر، روغن زیتون و پرهیز از مصرف چای و سرخ کردنی هاست.
* گاهی نیز به دلیل کم خونی، مو ریزش پیدا می‌کند در این صورت بهتر است کم خونی درمان شود.
* مصرف داروهای اعصاب و هورمونی نیز ریزش مو را افزایش می‌دهد. اگر دلیل ریزش مو ریشه روانی و عصبی دارد مصرف گل‌گاوزبان، جوشانده به لیمو و شربت بادام توصیه می‌شود.
* عامل ارثی نیز باعث ریزش مو می‌شود.
* دلیل دیگر ریزش مو استفاده از مواد شیمیایی مثل شامپو و صابون است که به جای آن گل سرشور و صابون زیتون توصیه می‌شود.
* دلیل دیگر ریزش مو می تواند خوردن غذاهای مانده و فاسد باشد.
در طب مدرن تعداد داروهای موضعی که به رشد مو کمک کنند یا جلوی ریزش آن را بگیرند، بسیار کم است اما در طب سنتی درمان‌های نسبتا مناسبی هم برای پیشگیری از ریزش و هم افزایش روند رویش مو وجود دارد. البته این درمان‌ها زمان‌بر هستند و این اتفاق فقط در طب سنتی ایرانی نمی‌افتد و در تمام مکاتب علمی پوست، ریزش مو با دشواری درمان می‌شود و باید این مساله را درنظرگرفت.
در طب سنتی درمان ریزش مو به 2 گروه تقسیم می‌شود؛ درمان‌های موضعی و خوراکی. آنچه امروز بیشتر به کار می‌رود، درمان‌های موضعی است. از نظر طب سنتی، روند تولید مو به مسایل درونی بستگی دارد و لازم است فرد، مزاج معتدل و سالمی داشته باشد تا رویش مویش سالم و درست انجام شود. در کسانی که به دلایل مختلف دچار اختلال مزاج هستند، ریزش مو دیده می‌شود. برای این گروه درمان‌های موضعی کافی نیست و لازم است با درمان‌های خوراکی، ابتدا مزاج اصلاح شود.
برای پیشگیری از ریزش مو اصطلاحا از مواد قابض استفاده می‌شود و حنا، مورد و سدر در اصطلاح عام ریشه را سفت می‌کنند. نکته جالب اینکه هر 3 گیاه آثار ضدقارچ، ضدباکتری و ضدالتهابی هم دارند. افرادی که دچار ریزش مو می‌شوند، معمولا پوست ملتهبی دارند و بثورات پوستی و چربی در سطح پوست سر آن ها مشهود است. این 3 گیاه چربی و التهاب را کاهش می‌دهند و از ریزش مو پیشگیری می‌کنند.
برخی گیاهان به افزایش خونرسانی موضعی کمک می‌کنند که از معروف‌ترین آنها گیاه رزماری است و فراورده‌های آن به‌راحتی در دسترس است. تمام گیاهانی که جریان خون موضعی را تقویت می‌کنند، نه‌تنها در پیشگیری از ریزش مو، بلکه در رشد مجدد آن نیز موثرند. رزماری آثار ضدالتهابی هم دارد و می‌تواند بیماری‌های التهابی پوست سر را بهبود دهد.
برخی از ترکیب‌های بابونه و آویشن نیز خواص مشابه رزماری دارند و از فراورده‌های آنها برای بهبود اگزما و درماتیت استفاده می‌شود. آویشن نیز در عین حال که جریان خون موضعی را تقویت می‌کند، آثار ضدباکتری و ضدقارچ دارد و می‌تواند هم در پیشگیری از ریزش مو و هم تقویت رویش آن موثر باشد.
از جمله داروها و تونیک‌ها یا تقویت‌کننده‌های گیاهی دیگر می‌توان به گیاه نخل مرداب اشاره کرد. این گیاه درگذشته به شکل خوراکی برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات استفاده می‌شد اما هم‌اکنون مصرف موضعی آن به دلیل تاثیری که بر هورمون‌های جنسی مردانه دارد و می‌تواند الگوی ریزش موی مردانه را کاهش می‌دهد، برای درمان ریزش مو به کار می‌رود.
سبزی‌هایی مانند تره، سیر و موسیر برای تقویت مو مفید است. برای درمان ریزش موی سر باید کاری کرد تا جریان خون در زیر پوست سر تحریک شود. همچنین می‌توان علاوه بر استفاده از انواع پیاز خوراکی و سبزی‌ها، موها را با ماست شست‌وشو داد چون آب ماست از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
مصرف جوانه گندم، سبوس برنج و نخودفرنگی نیز در تقویت مو موثر است و همچنین گفته می شود که یکی از علل ریزش مو علاوه بر کمبود ویتامینB، کمبود گوگرد در بدن است. این ماده معدنی در پیاز نرگس، پیاز عنصل و همچنین در انواع سبزی ها مثل تره، سیر و موسیر به وفور یافت می شود.
برای به جریان انداختن خون در سر می توان موها را ماساژ داد به شرطی که صابون و شامپو قلیایی نباشد. مقدار کمی سیر را نیز می توان رنده کرد و بعد به آن مقداری عسل اضافه و مخلوط کرد و بر سر مالید.
البته دقت داشته باشید که قرار دادن سیر و پیاز رنده یا ورقه شده روی پوست گرچه خون رسانی را تقویت می‌کند و خواص ضدالتهابی دارد، اما در برخی افراد باعث بروز تاول‌های شدید پوستی و حساسیت‌های شدید می‌شود و استفاده از آن ها برای این افراد، درست نیست.